"Ғарышты зерттеу және ғарыштың экологиясы" 5 класс

Тақырыбы: Ғарышты зерттеу және ғарыштың экологиясы

Мақсаты:

Білімділік: Ғарышты зерттеу туралы түсіндіру.

Дамытушылық: Оқушыларға техника жетістіктерін, ғарышты игеру туралы, космонавтика жетістіктерін айтып өту

Тәрбиелік: Пәнге деген қызығушылықтарын арттыру. Адамгершілікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Үй тапсырмасын тексеру, сұрау. Күн және күн жүйесі. Ғарыштық кеңістіктің заттық табиғаты.

1.      Жер бетіндегі тіршілік үшін күннің қандай маңызы бар?

2.      Күннің жылуын қандай байлық көзіне жатқызуға болады?

3.      Күн дегеніміз не?

4.      Қандай аспан денелері Күн жүйесін құрайды?

5.      Қандай ғаламшарлар Күн жүйесіне жатады?

6.      Ғаламшарлар қандай топқа бөледі?

7.      Ғаламшарлар мен жұлдыздардың қандай айырмашылығы бар?

8.      Қайсы ғаламшар күнге жақын орналасқан?

Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Біздің ержүрек ағаларымыз  адамзат тарихында тұңғыш рет космос кеңістігіне жол салды.Бұрын сыры белгісіз әлемді көзімен көріп жұмбақ дүниеге қол артты. Бүгінде ғарыш,ғарышкер,ұшулар деген сөздер бәрімізге таныс.Адамзат ерте кезден –ақ аспан туралы,аспан денелері туралы армандаған.Соның бір айғағы тіпті аспандағы жұлдыздардың жердегі мекендеушілердің атымен аталуы.Ғарышқа жол 1957 жылы 4-қазанда ашылды.Бұл күні бұрынғы кеңес одағында жердің жасанды серігі ұшырылды.Ал 1961 жылы 12-ші сәуірде тұңғыш рет Юрий Алексеевич Гагарин ұшты.Содан бері ғарышқа ұшу жалғасып келеді.Арада 30 жыл өткеннен кейін 1991 жылы қазан айының 2-ші жұлдызында ғарышқа тұңғыш қазақ ғарышкері Тоқтар Оңғарбайұлы Әубакіров көтерілді.

б/Т.О.Әубәкіров туралы.1946 жылы Қарағанды облысы,Каркаралы ауданы,1-май совхозында дүниеге келген.Тоқтар ата-анасынан жастай жетім қалған,апасының тәрбиесінде болған.Ол кешке орта мектепте оқып,күндіз жүк тасушы жіне токарь болып жұмыс істеген.Бос уақытында аэроклуб үйірмелеріне қатынасып парашютпен секіріп,ұшқыш болуды армандаған.

Космонавтикаға келгенше «Тбилиси»авиокрейсеріне жаңа үлгідегі сынақ ұшағын қондырып,Кеңес Одағының батыры атанды. 1991 жылы 12 сәуірде бүкіл дүниежүзілік ғарышкерлер күніне орай қазақтың жайлауынан жұлдыздарға жол салған ғарышкер,Кеңес Одағының батыры,Қазақтың ұлттық  Аэроғарыш агенттігінің бас директоры,Қазақстан Республикасының тұңғыш ғарышкері,  «Халық қаһарманы» атағын иеленген.

в/Екінші қазақ ғарышкері Талғат Мұсабаев борт-инженері ретінде «Мир» орбиталық стансасында 176 тәулік сапарын жүзеге асырды.

Старт 1994 жылдың 1-шілдесінде Байқоңыр  ғарыш айлағында жүзеге асты.Оның екінші сапары 1998 жылы 29-шықаңтарда Мәскеу уақытымен 19 сағ 33 мин басталды.Ол стансада космос кеңістігіне шығып,сан түрлі эксперименттер жасады.»Мир» орбиталық стансасын апаттан алып қалу,сынақ жұмыстарын жүргізу жөнінде әлемдік рекорд көрсетті.Бұл жетістік Гиннес рекордтар кітабына тіркелді.Талғат Мұсабаевтың екінші сапарын жүзеге асыру үшін  бір миллион АҚШ доллары жұмсалды.

г/  Американ бизнесмені Денис Тито қазақтың ғарышкері Талғатпен бірге ғарышқа ұшты.20000млн АҚШ долларын төледі.2001 жылы сәуірдің13-ші жұлдызында ғарышқа сапар жасады.

Сабақты бекіу.

1.      Алғашқы ғарышкер болған кім?

2.      Айға қай кезде және кімдер бірінші болып қонды?

3.      Қазақстанның ғарышкерлерін ата

Үй тапсырмасы:§8оқу.