Мевзу: «Джумленинъ баш азалары: муптеда ве хабер»
къырымтатар тилинден 2 сыныфта дерс
Мевзу:
«Джумленинъ баш азалары: муптеда ве хабер»
Дерснинъ чешити. Янъы мевзуны менимсенюв.
Дерснинъ макъсадлары:
- эсас анълатмаларнен таныштырув: «Муптеда»,
«Хабер», «Негиз».
- талебелер джумленинъ негизини тапмагъа ве озъ
джевабыны
тасдыкъламагъа огренеджеклер;
- окъув эмекнинъ медениетини тербиелев
Донатма: индивидуаль
вазифели карточкалар, визиткалар, джедвеллер, Муптеда ве Хабер костюмлери.
Дерснинъ кетишаты
I. Тешкелий момент.
Селямлашув. Отурынъыз. Сизни бугунь корьмеге чокъ мемнюним.
Бугунь дерсте сиз янъы мевзу кечеджексиз, сизге янъы бильгилер алмагъа
мувафакъият тилейим.
II. Бильгилерни актуализлештирюв.
- Дефтерлеринъизни ачынъыз, бугуньки санны ве сыныф ишини
язынъыз.
- Дерсни лугъат диктантнен башлаймыз.
1. Нокъталар ерине керекли арифни язынъыз.
А…в, к…рпи, тавш…н, денъ…з, къал…м, дж…вель, чант… .
- Бу насыл арифлер ? (Созукъ, тутукъ)
Машалла! Сезлерни догъру яздынъыз. (слайд косьтериле)
2. Берильген сезлерде не къадар ариф, сес ве эджа олгъаны тапынъыз
алма
-
|
4 ариф,
4 сес, 2 эджа
|
кунь
-
|
4 ариф,
3 сес, 1 эджа
|
талебелер
-
|
9 ариф,
9 сес, 4 эджа
|
III.
Дерснинъ мотивациясы
Тахтада сезлер:
Долаф, рале, зердали, торт.
Насыл лугъат сезнен биз дерсте таныш оладжакъмыз?
1-ариф
бир сезде эки кере расткеле…….
2-ариф
сезнинъ экинджи эджасында йымшакъ созукъ бильдире
3-ариф –
бу арифнен емишнинъ ады башлана
Бу насыл
сез?
- Бу сезни бир сатыр язынъыз ве з арифини къайд
этинъиз. Бу сез насыл язылгъаны акълынъызда къалсын. Бугунь биз бу сезнен
чалышаджамыз.
- Берильген сезлерден джумле тизейик: тез, сансар, секире,
терекке, теректен.
- Амма башта айтынъыз, неге джумле дейлер? (Джумле толу бир
фикирни бильдире).
Демек, джумле тиземиз (Сансар тез теректен
терекке секире).
-Бу джумлени язайыкъ. (Тахтагъа
талебе чыкъа ве комментария иле джумлени яза, къалгъанлары къырмызы сатырдан
дефтерде язалар).
ФИЗКУЛЬТМИНУТКА
……
IV. Мевзу боюнджа чалышув.
Джумлени даа бир кере окъунъыз. – Джумледе не акъкъында
айтыла? (Сансар акъкъында) Не? Сансар Бу сезни бир сызыкънен къайд
этейик.
- Сансар акъкъында не айтыла? (О
секире). Секире. Бу сезни эки сыызыкънен къайд этемиз.
Джумледе бу сезлерге не дейлер (Джумленинъ баш азалары)
-Балалар, сизинъ эпинъизнинъ озъ адынъыз бар.
Бу эр бир сезнинъ де озь ады бар. Джумленинъ баш азалары
насыл адлангъаныны сиз бугуньки дерсте биледжексиз. Бугунь биз джумленинъ баш
азаларыны тападжакъмыз ве оларны адладжакъмыз.
(саналаштырув)
Берабер: Селям алейкум, балалар!
Муптеда: Биз Грамматика алеминден. Къаргъа бизге янъылыкъ кетирди, санки сиз
бугунь джумленинъ баш азалары огренеджексиз. Онынъ ичюн биз мындамыз.
Берабер: Джумленинъ баш азалары.
Муптеда: Мен - муптеда (текрарланъыз, ким мен? ) (Балалар текрарлайлар).
Хабер: Мен исе — хабер! (Текрарланъыз,
мен ким? (Балалар текрарлайлар).
Озъара биз пек муабетмиз.
Муптеда:
Мен ким, я да не акъкъынды айтылгъаныны бильдирем ве ким?, не? суаллерине
джевап берем.
ХАБЕР:
Мен муптеда акъкъында не айтылгъаныны (о тараф косьтере) ве не япты?, не
япа?, не япаджакъ? суаллерине джевап берем.
Муптеда: Мени джумледе бир сызыкънен сызалар
Хабер:
Мени, хаберни исе — эки сызыкънен.
Муптеда: Энди бизге кетмек керек, бизни башкъа талебелер беклей. Бизлернен сиз
эр вакъыт, эр джумледе расткеледжексинъиз.
Хабер: Бизни
тапмакъ ичюн, биз сизлерге мына бу визиткаларны беремиз.
Берабер:
Сагълыкънен къалынъыз!
- Бойле этип, балалар, сиз
мусафирлерден джумленинъ баш азалары насыл адлангъаныны бильдинъиз.
-Джумленинъ баш азалары насыл адлана ?
- Насыл суаллерге джевап берелер?
-Джумледе насыл къайд олалар?
Бу суаллерге визиткалар ярдымынен бир-биринъизге икяе
этинъиз. (чифт чалышув). Икяе эттинъиз? Машалла!
Суаллернен къулланып, берильген сезлерден джумлелер тизинъиз, муптеда
ве хаберни къайд этинъиз (визитка ярдымынен)
Пычкъынен тахтаны пыча дюльгер
Ким? Не япа?
Ким? Ненен? Не япа?
Ким? Ненен?
Нени? Не япа?
- Бу вазифени биз не ичюн беджереджекмиз?
- Б: биз муптеда ве хаберни тапмагъа огренмек керекмиз.
- Вазифени дефтерде беджеремиз.
1.
Дюльгер
пыча.
2.
Дюльгер
пычкъынен пыча.
3.
Дюльгер
тахтаны пыча.
4.
Дюльгер
пычкъынен тахтаны пыча.
- Нумюне боюнджа тешкиринъиз.
- Тахтада биз джумледе муптеда ве хаберни тапмагъа
огрендик.
Энди бу ишни мустакъиль беджермеге тырышайыкъ.
V.Янъы мевзуны пекитюв
Крточкаларнен чалышув.
Карточка №1
Муптеданы бир сызыкънен, хаберни исе эки сызыкънен къайд
этинъиз. (карточкада япыла)
Энвер хасталанды. Саба сыджагъы котерильди. Анасы
онъа илядж берди. Акъшамгъа таба Энвер тюзельди.
Карточка №2
Эр бир джумлеге муптеда ерлештиринъиз..
Джумленинъ баш азаларыны къайд этинъиз. (карточкада япыла)
Кучьлю … башланды. Сокъакъларда …
котерильди . Кокни … къапатты. Къуветли ... ягъды.
Ярдымджы сезлер: булутлар, ель,
ягъмур, тоз.
Карточка №3
Эр бир джумлеге хабер ерлештиринъиз.
Джумленинъ баш азаларыны къайд этинъиз. (карточкада япыла)
Кучьлю ель … . Сокъакъларда тоз …
. Кокни булутлар … . Къуветли ягъмур ... .
Ярдымджы сезлер: ягъды ,
котерильди , къапатты , башланды.
Беджерильген ишни тешкеремиз (взаимопроверка)
Джумлелерни окъунъыз, муптеда ве хаберни сеслендиринъиз.
VI. Нетиджелев. Рефлексия.
- Сиз бугунь джумленинъ баш азалары насыл адлангъаныны
бильдинъиз......
Джумленинъ баш азалары айтынъыз? (Муптеда, хабер)
Муптеда насыл суаллерге джевап бере?
Хабер насыл суаллерге джевап бере?
VII. Баалав.
VIII. Эв иши.
- с. 116, 207-иш, я да 208-иш., с. 115, къаиде.
- Сагъ олунъыз. Дерс битти, сагълыкънен барынъыз.
Визитка
Муптеда - джумленинъ баш азасым, ким я
да не акъкъында айтылгъангыны бильдирем.
Ким? Кимлер? Не? Нелер? суаллерине джевап
берем.
Джумледе мене бир сызыкънен
сызылар.
Ким?
Меселя: Бабам иштен кельди.
Не?
Аюв озь ювасында юкълай.
|
Хабер – джумленинъ баш азасым,
муптеда акъкъында не айтылгъаныны
бильдирем.
Не япты? Не япа? Не япаджакъ?
Не олды? Не ола? Не оладжакъ?
суаллерине джевап берем.
Джумледе мени эки сызыкънен
сызылар.
Меселя: Не япа?
Аюв озь ювасында юкълай.
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.