Лекциоггый материал по география на тему «Жыл мезгілдері»

                      Төрт сабақтың біреуіндегі дәлелдемелері бар есеп 

  бағдарламаның екінші кезеңі "қашықтықтан оқу" кезінде мен 5 сыныбында Жаратылыстану пәнінен «Жыл мезгілдері» тақырыбында сабақ өткіздім.Сабағымды жоспарлау барысында мен сыныбымның жас ерекшеліктерін, қабілеттерін, білім деңгейін ескердім. сабақ жоспарының мақсатын Блум таксономиясының ойлау деңгейлерінің  алты деңгейін алдым.Бұл сабағымда білу мен түсіну деңгейлерінде оқушылардың еске түсіру қабілеттері артты,әрекеттенді.Пайдалану  деңгейінде оқушылар  тапсырмаларды бір-бірімен салыстырды,түсіндірді,ойын еркін жеткізді.Талдау деңгейіндеде оқушылар өз пікірін толық айта білді деп ойлаймын.Жинақтау деңгейінде оқушылар шығармашылық мүмкіндіктерін көрсете білді.Бағалау деңгейінде оқушылар құндылығын айқындады.

Мен топқа оқушыларымды   «мозайка» тәсілі арқылы топқа бөлінді.  Оқушылардың өз бетімен топта білім алуды ойластыра  отырып , кейінгі оқу үдерісінде ойлаудың нәтижелерін саналы қолданылуын  басшылыққа ала отырып топқа бөлдім. ( Нұсқаулық, 32 бет) Әр топта 4 оқушыдан 2 топ болды Қағаз кесінділерінің жартысын табу оқушылардың қызығушылығын оятты. Мен осылай оқушыларды топқа бөліп,психологиялық ахуалды «Шаттық шеңбері» арқылы реттедім. Оқушылар шаттық шеңберіне тұрып, бір-біріне мадақтау сөздерін айтты.осылай сабағымды бастадым.

Оқушыларға білім алуды үйрету мақсатында, тапсырманы олар түсініп, өздігінен ізденіп жұмыс жасайтындай етіп құрастырып тапсырманы өздерінің орындауына мүмкіндік бердім. Яғни үй тапсырмасын балалар қабілетіне қарай орындап келді.

Ал, енді жаңа сабаққа келер болсам, тақырыпты балалардың  өздері ашуға жағдай жасадым. Ол үшін мен тақырыпты ашатын фото суреттер және арнайы жетелеу сұрақтар  сөз жұмбақтар дайындадым.

Оқушыларға жыл мезгілдерінің суретін көрсеттім және оқушыларға мынадай жұмбақтаржасырдым.

Жұмбақтар:

Қыста ғана болады,

Ұстасаң қолың тоңады?

Жапырақты бояды,

Атырапты бояды,

Бояп-бояп болған соң

Сап-сарығып қояды.

Гүл-гүл жайнап көк аспан,

Гүлдерімен қай кезең?

Бұл сұрақтарға Ардақ,Мәди,Дидар,Ақжол,бұл Жыл мезгілдері Қыс,жаз,күз көктем- деп жауап берді. Сыныпта барлық оқушылар жаппай жыл мезгілдері  деп жауап берді.Оқушылар  қызығып  жылдам түрде  шешті.             

Одан кейін жыл мезгілдерінің ауа райы қандай екені туралы суретттер көрсетілген слайттар көрсетіледі. 

Оған мынадай  сұрақтар қойылады:

Тақтада нені көріп тұрсындар?

Осындай жұмбақтарды қою арқылы балалар сабақ тақырыбын өздері ашты.

Тапсырманы оқушылар өз бетінше оқулықтан ізденіп жұмыс жасай алатындай етіп құрастырдым.

         І тапсырма.Әр топқа жыл мезгілдері туралы тапсырмалар беру арқылы сөйлеу, ойлау дағдыларын дамытып, ойларын қағазға түсіріп қорғап шығады.

                 

Ауа райы қандай?Қыста,жазда,көктемде,күзде? постерге жыл мезгілдерінің суреттін салады,бір-бірімен пікір алмасады,өз білімдерін толықтырады.әр топ өз жыл мезгілдеры туралы ойларын қорғайды.Берілген тапсырмаларды оқушылар қызыға орындады.

 

Келесі тапсырма суретке қарап бірнеше сөйлем құрастырады, мен осы тапсырма барысында әрбір топтан ынтымақтастық атмосфераны байқадым. Өйткені оқушылар бір-бірімен диалогқа түсті. Қызығушылық  танытып, суретке  мәнді  әңгімелер құрып, басқа  топтармен  пікір  алмасу  болды. «Қырандар»  тобы сурет   бойынша диалог  құрып, рөлдік  ойын  арқылы салған  суретін  қызықты  етіп сөйлем құрастырып жасады.

Сыныпта  тұрған  абыр-сабыр  оқушылардың  жұмыс  барысын  айқын көрсетті. Яғни, өз бетінше ізденіп, тапсырманы орындады. Тапсырманы орындап болған соң өздері қатесін тауып, түзетулеруне жағдай жасауды жөн көрдім. Сондықтан балалар тапсырма орындап, оқып болған  соң,балалар өздерінің орындаған тапсырмасын салыстыра отырып, өз қателерін түзетіп, астын сызып, дәптерлеріне жазып алды. Мұнда оқушылар өздерін-өзі реттеуге дағдыланды.

Бұл тапсырманы орындап болғаннан кейін балаларға сергіту сәтін жүргіздім. Олар «Қара жорға» биін билеп аз болса да сергіп қалды. Жалпы сергіту сәтін сабақта пайдалану тиімді, бірақ барлық сабақта емес. Өйткені сабақтың ретін ескеру қажет және егер сабақ дене шынықтырудан кейін болса сергіту сәтін жүргізудің қажеті жоқ.

Әрі қарай осы өткен тақырып бойынша өмірмен байланысты тапсырма беруді ұйғардым. Ол тапсырманың мазмұны мынадай болды: "Сен білесің бе?".

·        Бір жылда неше жыл мезгілі бар?

·        Бүгінгі ауа райы қандай?

·        Бір жылда неше ай бар?

·        Жылдың ең жылы мезгілі?

·        Көктем айлары?

·        Көктемгі мерекелер?

·        Қыста не жауады?

Осындай сұрақтарды қойғанда,  оқушылар өз ойларымен бөлісіп, пікір алмасты. Тапсырмалар орындау барысында оқушылар бір-бірінің жауаптарын талдауды дағдыландыру үшін уақыт беріліп, жауаптарына толық айтуға, өз ойларын еркін жеткізуге мүмкіндік беруге тырыстым. Мәтін  бойынша  сұрақтар  құрап, келесі  бір  топтан  жауабын   сұрады. Бұл топта  дилогты  дамытты. Бақылауға   алған  екі  оқушым  сабақта белсенділік  танытты. Атап айтсам, мінезі  тұйық  Дидар өзін ашушаң  болып  ұстады. Кез  келген  тапсырмаға  жауапкершілікпен  қарап, тапсырманы  орындауды  үлгермегенде  заланып, топ  мүшелнріне  ренжіп  қарады.

Бақылауға   алған екінші оқушы  мінезі  ашық, оқу үздігі Қуаныш сабағын  жақсы  оқитын  оқушы,  сабақта  қызығушылығмен  бірге, ұқыптылық, нақтылық танытты.

 Мен  келе  жатқан  жаңа  оқу  жылынан  бастап  Қуаныш пен жеке  жұмыс  жүргіземін  деп, шығармашылығын  шыңдай  түсемін  деген  алдыма  мақсат  қойып  отырмын.

Осы тапсырманы орындауда оқушылар  жыл мезгілдері тақырыбын түсінгендігін көрсеті.

Топтық жұмыс кезінде өзін-өзі бағалауға дағдыландыру  мақсатында бағалау парақтарын таратып бердім.

 

бағалау парақтарына өз-өздерін бағалады.

Үйге Жыл мезгілдеріне байланысты шығарма жазуды ұсындым. Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алғаннан кейін, кері байланысты Үлестірген стикерлерге сабақ несімен ұнады, нені түсінді және нені түсінбегенін жазып тақтаға жабыстырды. 

Ұйымдастыру формасы топпен жұмыс түрінде болды.Қарым-қатынастық  атмосфера жылы деп ойлаймын.Оқушылар жаңа әдіс-тәсілге қызығушылық танытты.Оқушылар осы эксперименттік сабақ кезеңінде аз уақыт ішінде топпен жұмыс істеудің мәнін,жұмыс істеуді,топқа ат,ереже қойғанда,өз ойларын еркін жеткізуді,өз бетімен тапсырманы орындауды үйренді деп ойлаймын.

Блум таксономиясын қолданғаным, сабағымның жүйелі түрде өтуіне себепші болды. Бұндай тиімді болғанын оқушылардың интервьюлерінен байқадым. Олар Жаратылыстану сабағы өте қызықты әрі нәтижелі өтті деп, сонымен қатар басқа сабақтар да осындай жаңа әдіс-тәсілдермен өтсе екен деген ұсыныстар айтты. Осы пікірлерге сүйене отырып, келесі сабағымды тиімді жоспарлауға тырыстым. Өзімнің практика кезіндегі кемшіліктерді жоюға жұмыс жасау,оқушыларға көбірек еркін сөйлеп,өз бетімен шешім шығаруға мүмкіндік беру.Өз сабағымда Блум тапсырмасын негізге алып,сабақты түрлендіріп,жаңа әдіс-тәсілдерді қолданып,оқушылардың сабаққа деген ынтасын арттыру мақсатында сабақты түрлендіріп,жаңа әдіс-тәсілдерді қолданып сабақ жүргізуде жеті модульдің қажеттілігін түсіндім.Формативті бағалау мен суммативті бағалаудың айырмашылығын толығымен түсіндім.Алдағы уақыттак өзіме мынадай ұсыныс жасағым келеді.Осы жеті модульді толығымен сабақ жоспарына кіргізу,оның әрбір модулін мәнін әлі де болса да түсіну.Келешекте осындай мәселерді ескере отырып, қысқа мерзімді сабақты жоспарлауда осы әдіс-тәсілдерді қолдансам, оқушыларға берген білімім тиімді болатынына сенімдімін.