Открытый урок по башкирской литературе Н.Мусин

Баш7орт 262би2те.   5 класс    У7ытыусы : Ситдикова Р.Р.              Аб6а7 урта м2кт2бе.

Тема. Но4ман Мусинды8 «Атайымды8 ос 32н2ге 292ренд2 патриотизм».

Ма7сат. 1. Автор6ы8 ижадын 0йр2не16е дауам ите1, у7ы4ан 292р6е тормош мен2н б2йл2рг2 0йр2те1. №16ья3алыш юлдарын 0йр2не16е дауам ите1.  2.  У7ыусылар6а тыу4ан т2би42тк2 30й01 уятыу, патриотик той4о т2рби2л21. №у4ыш 32м 3у4ыштан 3у84ы осор балаларыны8 атай6ар урынына донъя к0т01ен, я7ты кил2с2кк2 ышаныс мен2н й2ш21ен к1р32те1. 3. Телм2р 19тере1. Т2ржем2 эшт2ре, 28г2м2  аша тел той4о3о т2рби2л21.

Йы3азландырыу. Но4ман Мусинды8 портреты, компьютер, презентация материалдары, белемд2р6е тикшере1 0с0н карточка, 32р у7ыусы4а 7ы6ыл, й2шел, 3ары т182р2кт2р.

                                                       Д2рес барышы.

1.     Психологик инеш. Психологик комфорт тыу6ырыу.  Д2рес алдынан у7ыусылар6ы8 к2йефен к1т2ре1, эшк2 0нд21.

      У7ытыусы. №аумы3ы4ы6, балалар!

       Балалар. №аумы3ы4ы6, у7ытыусым!

 - Х2йерле ирт2! Бер-беребе66е йылмайышып с2л2мл2йек. Б0г0н 3е6 бигер2к т2 я4ымлы к1рен23еге6. Афарин, ду9тарым! «й62ге6, б0т0н донъяны с2л2мл2йек.

- №аумы, 7ояш! №аумы, ду9ым! Х2йерле ирт2, а4астар!  Х2йерле ирт2, т2би42т!

2. У7ыу м2сь2л23ен булдырыу. Артикуляцион аппаратты к0йл21. Ти62йткес 2йте1:

Сей сей2не с2йн2й-с2йн2й,

Сик2л2рем сатнаны.

Фонетик-орфоэпик к1неге16е берг2л2п у7ыу.

                                                                     ?айырылып әсәй  бесән  саба,

                                                                         Шулай саба ине элек тә.

                                                                         Мин ташыған булам 7оса7лап та,

                                                                         Һәнәк остарына элеп тә.

3  Д2ресте8 тема3ын, ма7сатын, й0км2тке3ен билд2л21. Актуалл2штере1. Баш7арыласа7 эшт2р6е к16аллау. 

- Балалар, б0г0г0 д2ресте8 тема3ын билд2л21 0с0н мин 3е6г2 31662р т27дим ит2м.Тыу4ан ил, 726ерл21, 30й01, 3а7лау, то4роло7, 4аил2, 7омарт7ы.Был 31662р6е8 м242н23е 3е6г2 а8лашыламы? Был 31662р6е ним2 берл2штер2?  (Тыу4ан илг2 30й01, 4аил2не, уны8 традицияларын  3а7лау, то4ро булып 7алыу).  «ле берг2л2п у7ы4ан д1рт юллы7 ним2 тура3ында булды? (Бес2н сабыу тура3ында). (И4тибар6ы та7тала4ы Н.Мусинды8 портретына, уны8 ижадына ба4ышлан4ан китаптар к1рг26м23ен2 й1н2лте1).  Тим2к, б0г0н д2рест2 ним2 эшл2й2с2кбе6?  (Бес2н эшл21, сабыу, к2б2н 7ойоу, 4аил2 7омарт7ы3ын 3а7лап алып 7алыу, 16еге66е8 4аил2ге6 мен2н нисек бес2н эшл21еге6 ха7ында 30йл2ш2с2кбе6).  Ул эшт2р яр6амында ним2г2 0лг2шербе6? (;аил2 традициялары тура3ында, к2б2н 7ойоу, й2теш итеп 32н2к эшл2й беле1 тура3ында белемд2р6е т2р2н2йтербе6, 316 байлы4ыбы66ы арттырырбы6).

- Эйе, балалар, бе6 б0г0н Но4ман Мусинды8 «Атайымды8 ос 32н2ге» тиг2н хик2й23е мен2н танышыу6ы артабан дауам итеп, унда 31р2тл2нг2н к1ренешт2р6е тормош мен2н б2йл2рг2 0йр2нербе6, улар4а 16ебе66е8 м0н2с2б2тебе66е л2 белдерербе6. Был - бе66е8 беренсе ма7сат.

4.  Проблема тыу6ырыу. Бе6 3е66е8 мен2н 31662р6е8 я3алыу юлдарын 0йр2н2 башла4айны7. Был 292р62 т0рл0 юлдар мен2н барлы77а килг2н 31662р к1п. №е6 улар6ы ти6 ген2 бары3ын да 2йтеп сы4а ала3ы4ы6мы?  (Ю7, с0нки б0т23ен д2 0йр2нм2г2нбе6). Тим2к, бе66е8 алда проблема тыу6ы. Ни эшл2йбе6? (Проблеманан сы4ыу юлдарын э6л2йбе6).

- Нинд2й ма7саттар 7уябы6?  (№1662р6е8 я3алыу юлдарын 0йр2не1. «92р бе6г2 был 31662р6е табыр4а яр6ам ит2с2к).

- Эште ним2н2н башлайбы6? ()й эшен2н). (У7ыусылар6ы8 4аил2л2ре мен2н нисек бес2н эшл2162рен т0ш0рг2н 31р2тт2ре буйынса 28г2м2).

5.  ;2м2ли эшт2р. !телг2нде и9к2 т0ш0р01. Я8ы м24л1м2т бире1.

-  Кем ул Но4ман Мусин? Ул 7асан, 7ай6а тыу4ан? Нинд2й 292р62р я64ан?

- Н.Мусин  Ноғман Сөләймән улы Мусин  1931 йылдың 17 июлендә Ишембай районының Ҡолғона ауылында тыуған. Маҡар урта мәктәбен, Стәрлетамаҡ уҡытыусылар институтын, БДУ-ның филология факультетын тамамлаған. Армияла хеҙмәт иткән, тыуған ауылында дүрт йыл мәктәптә уҡытҡан. Оҙаҡ йылдар “Ағиҙел” журналы, “Башҡортостан” газетаһы редакцияларында, Башҡортостан китап нәшриәтендә,Яҙыусылар союзы идараһында эшләгән.

    2001 йылда уға Башҡортостандың халыҡ яҙыусыһы тигән юғары исем бирелде.

6. У7ыу ситуация3ын тыу6ырыу.

- Балалар, тексты8 исемен2 и4тибар итеге6 2ле., 292р62 316 ним2 тура3ында бара? (№у4ыш 32м 3у4ыштан 3у84ы осор балаларыны8 ауыр тормошо, атай6ар урынына донъя к0т01е).

- Тексты нисек у7ыр4а к2р2к?  (Балалар6ы8, тыл хе6м2тс2нд2рене8 батырлы4ына, тырышлы4ына 3о7ланыу той4о3о мен2н)

- Т2ржем23ен белм2й тороп, 3о7ланыу хист2рен к1р32теп буламы? (Ю7)

7.  Тексты т2ржем2 ите1. №16лект2ге 31662р6е 7улланып, т2ржем2 ите1.

•      Һәнәк – вилы

•      Ос һәнәге – вилы тройчатки

•      Ҡомартҡы - реликвия,памятник.

•      Кәбән- стог

•      Күбә - куча сена

•      Эҫкерт - скирда

8. Ял минуты.

Күрһәт әле, үҫкәнем, нисек бесән сабалар?

Бына шулай, бына шулай, шулай бесән сабалар.

Күрһәт әле, үҫкәнем, нисек бесән йыялар?

Бына шулай, бына шулай, шулай бесән йыялар.

Күрһәт әле, үҫкәнем, нисек кәбән ҡоялар?

Бына шулай, бына шулай, шулай кәбән ҡоялар. (К0йг2 3алып йырлана)

9. Тексты8 й0км2тке3е буйынса 28г2м2л2ше1.

1.  Ос 32н2ге Кинй2бай4а ни 0с0н 726ерле?

2.  «с23е Кинй2бай4а нинд2й т2рби2 бирг2н?

3. Ос 32н2ген к1т2реп алып 7айтып Кинй2бай д0р09 эшл2неме? №е6 ни эшл2р инеге6?

)60кт0 сылбырлап у7ыу.

10. Биремд2р6е 1т21.

Текстан “№1662р6е8 я3алыу юлдары” тема3ына ярашлы 31662р я6ып алыу, тикшере1. ?а4и62не и9к2 т0ш0р01, ны4ытыу.

11. !6 аллы эш. Белемд2р6е тикшере1. Карточка мен2н эш. Тейешле 3166е я6ыр4а.

1.     …, тор,улым,тор.

2.     Һаумы,  … килен.

3.     Әсәйем … йәйеп ашарға ултыртып йөрөй.

4.     … йүгереп ҡайттым.

12. Т0рк0мд2р62 эш. (уй-фекер62р6е я6ыр4а)

1- се т0рк0мг2 “Был 292р62 мине 7ыуандыр6ы…”

2-се 0рк0мг2 “Был 292р62 мине уйландыр6ы…”

Афариндар, бик я7шы.

 13. Рефлексия. Д2ресебе66е8 ма7саты нинд2й? Ма7сатыбы64а ирештекме? Ним2 белдек? Д2рест2 кемд2р 32йб2т эшл2не? Кемд2р 1662рен ма7тай ала? Кем ипт2шен ма7тар4а тел2й? Ни 0с0н? Кем 0г0н ал4ан белемен кил2с2кт2 7уллана алам, б0т23ен д2 а8ланым, тип уйлай – й2шел т182р2к к1т2реге6. Кемг2 белемен ны4ытыр4а к2р2к – 3е6 3ары т182р2к к1т2реге6. Кемг2 тема 7атмарлы булды, кемг2 яр6ам к2р2к – 7ы6ыл т182р2к к1т2реге6.

Бик тырышып эшл2неге6. Д2рес 0с0н р2хм2т!

        14. )й эше. Йом4а7лау.