Презентация и поурочный план по чеченскому языку на Тему "Йозанан доккха а, жима а элп Ии".

• 1 слайд

  Йозанан доккха а , жима а элп Ии
  Хьехархо: Ахматова Тамила Руслановна
  МБОУ «Гимназия №9 «Возрождение» с.Сержень-Юрт»
  

• 2 слайд

  Зевне бийки горгали,
  Вайн урок д1айолаели!
  

• 3 слайд

  Иччархо Идрис
  
  Июль баттахь Идрис баба йолчу юьрта сада1а вахана хилла.Цхьана дийнахь, карахь секха1ад а долуш, араваьлла иза ижу
  лаха. Д1ахьаьжча, уьйт1ахь ловзуш цхьа йо1 гина цунна.
  - Хьан ц1е х1ун ю? - хаьттина йо1е Идриса.
  - Индира ю. Ткъа хьайниг?
  - Иччархо Идрис, - дозаллица ша вовзийтина к1анта.
  - Иччархо хила лаьий хьуна? - хоьттуюха а к1анта.
  - Лаьа. Ткъа х1ун дан деза?
  - Хьо д1алачкъа еза. Ас лохур ю хьо. Хьох сан ижу хир ю.
  - Дика ду. Со д1алечкъа, ткъа ахь со схьалаха.
  Дуккха а лехна Идриса йо1, амма и карош ца хилла. Хи чу кхоьссина пхьид санна т1епаза яйна Индира.
  Т1аьххьара а керта юххе а вахана, яраш д1ахилийна Идриса.
  Уын д1ахилошшехь, мохь баьлла, д1аиккхина иза:
  - Вай, сан Дела! Вай, сан Дела!
  И мохь а хезна, лечкъинчуьра гучуяьллаИндира т1аьхьа йистхилла цуьнга:
  - Велла вала хьо, ниттех кхера а велла веддий-ц. Х1етте а иччархо ву ша бохуш а лелий.
  Идрис цо бохург хезачохь вацара: цуьнан лар яйнера.
   
  -Схадийца И хьалхахь долу дешнаш (Иччархо,Идрис,Индира)
  

• 4 слайд

  (Иччархо,Идрис,Индира)
  
  

• 5 слайд

  Уьн т1е д1аяздо:
  (иту, инкарло, илли, ийна, ийман, ислам,имам, ирзу, искогберг, исхар, искаьртиг, исс, итт,не1)
  
  Караде совнаха дош.(Не1)
  -Х1унда ду и совнаха?( И элп дум ассо вукху дешнашна хьалха)
  -Х1ун 1емар ду вайна урокехь?
  Суна 1емар ду….
  Суна хуур ду….
  
  

• 6 слайд

  Йозанан доккха а , жима а элпаш довзийтар.
  
   
  -Схьагайта шайгара зорбанан элп Ии.
  -Иштта Ии вай книги т1ехь доьшур ду.Аса шуна гойтур ду йозанан доккха а, жима а элпаш.Х1ара йозанан доккха элп И ду, х1ара йозанан жима элп и ду.
  
  

• 7 слайд

• 8 слайд

  4
  

• 9 слайд

• 10 слайд

• 11 слайд

  Сада1аран минот
  Маьлхан серло яржале -
  Цхьаъ - шиъ - кхоъ,
  Г1енаш лахка, човхаде -
  Цхьаъ, шиъ - кхоъ.
  Йиша,ваша г1аттаде
  -Цхьаъ -шиъ - кхоъ.
  Физзарядка йолае
  -Цхьаъ - ш иъ -кхоъ.
  Т1аьхьараалар:
  Цхьаъ - шиъ - кхоъ,
  Цхьаъ - шиъ - кхоъ,
  Цхьаъ - шиъ - кхоъ,
  Цхьаъ - шиъ - кхоъ.
  
  Меттахвала, кхоссало
  Цхьаъ - шиъ - кхоъ,
  Паж схьалаца, кхозало -
  Цхьаъ - шиъ - кхоъ.
  Куьйгаш айба, волало -
  Цхьаъ - шиъ - кхоъ.
  Ницкъ бохьур бу боларо -
  Цхьаъ - шиъ - кхоъ.
  (Цугаев Салман)
  

• 12 слайд

  Дешдакъош д1аяздар
  Яздо И ,т1ехутту м, хили….
  Яздо М , т1еххутту и , хили…
  Им Ми
  Ио Ои
  
  

• 13 слайд

  Дешнаш дешдакъошка декъар.
  Хьехархочо суьрташ д1агойтуш хоьтту(иту,лами,мидал,вир)
  
  

• 14 слайд

• 15 слайд

  Хийца цхьа элп дешнашкахь:
  ижу(иту),ирс(ирх),
  ишар(идар);кур(кир),
  тур(тир),ус(ирс),суй(сий)
  

• 16 слайд

  Фонетически зарядка
  Говр муха терса? («И-х1и-х1и-х1и-х1и»)
  -Муьлза аз дум ассо дашехь?(аз и)
  -Хьан эр дара х1ун дийр ду урокех?
  -Вайна девзар ду…..( аз а ,элп а И)
  -Вай дьшур ду……( элп и юкъадогу дешдакъош)
  -Вай суьртаца ….(жима дийцар х1оттор ду)
  

• 17 слайд

• 18 слайд

  Рефлекси.
  
  -Чакяккха сан ойла
  Суна девзира….
  Суна 1емира….
  Со кхийтира….
  Со ца кхийтира…
   
  
  

• 19 слайд

  Шайн белхан мах хадабе
  

Краткое описание документа:

Йозанан урок

Хьехархо: Ахматова Тамила Руслановна

Терахь: 28.09.2020

Уроккан ц1е: Йозанан доккха а , жима а элп Ии.

1алашонаш:

1.Йозанан доккха а , жима а элпаш Ии довзийтар ,уьш къаьстина, дешнашца , дешдакъошца яздина 1амор.Дешнаш дешдакъошка декъар, царна юкъара дешдакъа къасто 1амор.

2.Логическихьекъал кхиор, дозуш долу къамел кхиор.Хаза,лерина яздан 1амор.

3.Шена гонахарчаьрца дикахилар ,доттаг1алла лело лаар кхиор.