Сабақ жоспары "Паскаль заңы"

Сабақтың тақырыбы:  Қысымның қатты денелер, сұйықтар және газдар арқылы берілуі. Паскаль заңы.  

Сабақтың  мақсаты:         

     Білімділігі: қысымның қатты денелер, сұйықтар, газдар арқылы берілуі Паскаль заңы туралы толық мағлұмат беру.

 Дамытушылығы:   ойын  технологиясы арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, есептер шығарту арқылы ойлау қабілетін дамыту.

Тәрбиелік:  жүйелі білім алуға, ізденімпаздыққа, ұқыптылыққа, шапшаңдыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу;

Сабақтың типі: жаңа материалды меңгерту.

Сабақтың әдісі: баяндау, сұрақ – жауап

Сабақтың көрнекілігі: оқулық, интерактивті тақта, бағалау парағы.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
ІІІ. Жаңа сабаққа дайындық, мақсат қою.

ІY. Бекіту. Тақырып бойынша оқушы түсінігін тексеру.
Y. Бағалау.
YІ. Үй тапсырмасы

Сабақтың өту барысы:   

І. Ұйымдастыру

Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аударып, оқушыларды  «Теңізшілер» тренингін өткізу арқылы 3 топқа бөлеміз.

 ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

Физикалық диктант.

1.     Белгілі бір бетке түсетін күш әрекетінің нәтижесін сипаттайтын шаманы қалай атайды?

2.     Қысымның формуласы?

3.     Қысымның өлшем бірлігі?

4.     Қысымның формуласынан ауданды анықтаңыз.

5.      =

ІІІ.Жаңа сабаққа дайындық, мақсат қою.   

1.     Қысымның қатты денелерде таралуы

2.     Қысымның газдарда, сұйықтарда таралуы

3.     Паскаль заңы

Жаңа сабақты түсіндіру

Оқулықпен 5  минут жұмыс жасаймыз.

 Қысымның қатты денелер, сұйықтар және газдар арқылы берілуі. Паскаль заңы

Қатты  денелердің, сұйықтардың және газдардың барлық қасиеттері олардың құрылысына байланысты болады. Сондықтан біз ең әуелі оларды құрайтын молекулалардың қалай орналасқанын, қалай қозғалатынын және бірімен – бірі қалай әрекеттесетінін, қатты денелердің, сұйықтар мен газдардың негізгі қасиеттерін еске түсірейік.

Алақаныңды жоғары қаратып, сол қолыңды үстелге қой. Кітапты алақаныңа қырымен қойып, оны оң қолыңмен төмен қысып бас.

Сол қолың қысымның артуын сезе ме? Енді кітапты алақанға емес, үстелге қой. Бір қолыңмен кітапты үстінен ақырын бас, екінші қолыңды кітаптың қырына тигізіп ұстап тұр. Осы кезде қол қосымша қысымды сезе ме?

Міне, осы тәжірибені жасай отырып, кітаптың өзіне  түсірілген қысымды бір бағытта ғана тарататынына көз жеткізуге болады.

Ал енді сұйықтар мен газдарда қысымның берілуі басқаша болады. Сұйықтар мен газдар қысымды, қатты дене сияқты бір бағытта ғана емес, жан – жаққа бірдей таратады.

Паскаль шары деп аталатын құралмен тәжірибе жасап көрейік. Ол бір жазықтық бойында орналасқан саңылаулары бар шардан және поршеньді цилиндрден тұрады. Егер шарға су немесе түтін толтырып, поршеньді бассақ, шардың саңылауларынан су немес түтін барлық бағытқа бірдей ұзындықта шапшып немесе будақтап шығатынын байқаймыз. Бұдан қысымның барлық бағытқа таралып қана қоймай, оның мәнінің де бірдей болатыны көрінеді. Бұл сұйықтар мен газдардың өзіне түсірілген қысымды барлық бағытқа бірдей жеткізетінінің дәлелі.

Көптеген  бақылауларға сүйене отырып, француз ғалымы Блез Паскаль сұйықтар мен газдардың қысымды барлық жаққа бірдей жеткізетінін дәлелдеді. Сұйыққа немесе газға түсірілген қысым осы сұйықтың немесе газдың әрбір нүктесіне өзгеріссіз беріледі.Бұл қағида Паскаль заңы деп аталады.  

Оқушыларға Блез Паскаль жайлы біраз мәлімет. Блез Паскаль (фр. Blaise Pascal, Маусымның 19, 1623 жыл—Тамыздың 19, 1662 жыл) - XVII-ғасырда өмір сүрген француз математигі және физигі, пәлсапашы, әдебиетшісі.

Математикалық анализ, ықтималдық теориясының, кескіндік геометрияның негізін салушылардың бірі, гидростатиканың негізгі заңының ауторы.

Паскаль 12 жасынан бастап ғылыммен шұғылданды. Әкесі Этьен математик және астроном болған. Әкесі баласын ғылым үйірмесіне қатыстырған. Сол кезде зерек бала сол кездегі ғалымдармен бірдей ғылым туралы пікірлескен. 16 жасында Паскаль «Қима туралы» еңбегін жазады. Ол газбен сұйықтардың қасиетін көп зертттеп, заңдылығын тағайындаған және атмосфералық қысымның бар екендігін өз тәжірибесімен дәлелдеп берген.Оның атымен қысым бірлігі және информатикада программалау тілі аталған. Ол бағдарламалау тілін 300 жыл бұрын ашқан алғашқы адам болып есептеледі.

Видеоролик көрсету.

Жұппен талдау жасау, топ арасында талдау жасау.  Әр топқа бір сұрақтан қойылады. 

IV. Бекіту. Тақырып бойынша оқушы түсінігін тексеру.

1.     1 – топ: Қатты дене қысымды қалай жеткізеді? Түсіндіріңдер.

         2 – топ: Сұйықтар мен газдарда қысымның таралуы. Мысал келтір

3- топ: Паскаль заңы. Мысал келтір   

2.     Дидактикалық материал бойынша есеп шығару.

3.     «Мен саған, сен маған» ойынын ойнасақ. Топтар бір біріне алмасып сұрақ өқояды.

V. Бағалау. Үй тапсырмасы

§34.  Қысымның қатты денелер, сұйықтар және газдар арқылы берілуі. Паскаль заңы

§35.  Гидравликалық машиналар тақырыптарын оқып келу.