Шартты бағыныңқылы сабақтас 8-класс

Бекітемін:                   Оқу ісінің меңгерушісі: Ә. Ж. Достанова

Пән: қазақ тілі	Сынып: 8 «а»			Тақырыбы: Шартты бағыныңқылы сабақтас
Күні: 20. 02. 2017 ж.			Мұғалімнің аты-жөні: Э. М. Курантаева
Сабақ: №67 Сабақ мақсаттары:			Мақсаты: Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем туралы мәлімет алуына жағдай жасап, салалас құрмалас сөйлемнен айырмашылығын ажыратуға жетелеу
			Барлық оқушылар орындай алады: Құрмалас сөйлемнің ерекшеліктерін ажыратады
			Оқушылардың көпшілігі орындай алады: Сабақтас құрмаласты салалас құрмаластан ажырата алады
			Кейбір оқушылар орындай алады: Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолын біледі
Тілдік мақсат:			Оқушылар орындай алады: сабақтас құрмалас сөйлем туралы бір-біріне мәлімет береді, сөйлемдерді талдап, ерекшелігін анықтайды.
			Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер: сабақтас құрмалас сөйлем, бағыныңқы, басыңқы
			Талқылауға арналған сұрақтар: Шарт сөзінің мағынасы қандай? Шартты рай жұрнақтары.
			Не себепті деп ойлайсыз? Не себепті шартты бағыныңқылы сабақтас шартты бағыныңқылы сабақтас деп аталады?
Алдыңғы оқу:			Сабақтас құрмалас сөйлемнің түрлері
Жоспар:
Жоспарланған уақыт:		Жоспарланған жаттығу түрлері:				Ресурстар, бағалау:
Басы: (9 минут) Топтастыру		Ынтымақтастық ахуал орнату:»  «Алма ағашы» Іт.-са, -се жұрнақтары; ІІт.көсемше; ІІІт. есімше Үй тапсырмасын тексеру (124-жаттығу)				стикер
Ортасы: «Ойлан, жұптас, бөліс» (13  минут)		143-б. кесте және 142-143-бб. ереже Іт.Шартты бағыныңқылы сабақтас туралы жалпы мәлімет ІІт. Жасалу жолдары ІІІт. Тыныс белгілері, мысалдар (талқылауға 3 минут; қорғауға әр топқа 3 минут) Электронды оқулықтағы мәліметті тыңдатып, алған білімін қорытындылау (1 минут)				Оқулық, тақта, бор, эл. оқулық слайд №2,3,4
«Зертхана» 9 минут		Әр топтан А деңг.оқушыға семантикалық карта беріледі Мысалдар Шартты  рай Есімше Көсемше Ереже жаттамағанда, тапсырманы орындай алмайтын еді * Шығыс болмай, кіріс болмас. * Қонақ келсе , есігіңді аш * Қазақ елі қонақжайлылығын көрсетсе, одан басқа халықтар үлгі алар. * Өткенге топырақ шашсаң, болашақ саған тас атады. *				Семантикалық карта
«Кім жылдам?» (5 минут)		Сыңарын  тап. Әр топтан бір С деңгейлі оқушыға беріледі Қаражат бөлінбесе,... Үйдің кілтің алмай,... Қар жаумаса,.. Құтқарушы тез келмегенде,... Елін қорғайтын азамат болса,.. жазда шөп сұйық болады. ол суға батып кетер еді. үйге кіре алмас еді. сол ел бақытты жағдай нашарлар еді. Барлық топ 125-ж. көшіреді. Әр топ бір сөйлемнен талдайды, сөйлемдерге сұрақ қойып, баяндауыштың жасалу жолын түсіндіреді Іт. Сөзжүйесін тапса, (шартты рай) мал иесін табар. ІІт. Жарлы болар жігіт байталын атқа айырбастаса,(шартты рай) жалғыз болар жігіт ағайынын жатқа айырбастайды. ІІІт. Жаңа жұмысшыларға техника қатерсіздігін ұғындырмайынша, (көсемше) шахтаға жіберуге тыйым салған. 126-ж. Берілген шартты бағыныңқылы сабақтас сөйлемдердің сыңарының баяндауыштарын кестеде (143-б) көрсетілген жолдармен жасайды Шартты рай Есімше Көсемше тигізбесе тигізбегенде тигізбейінше қарасаң қарағанда қарамайынша берілмесе берілмегенде берілмейінше білінбесе білінбегенде білінбейінше Болмайынша, бірлік, тірлік, болмас. Қар, тапса, жанады, қалауын. Биікке, ашылады, шықсаң,  көзің, жақсымен, ашылады, сөйлессең, көңілің.  Дос, алынады, досқа, көңілі, жалынса, достың. Жылы-жылы, інінен, жылан, сөйлесең, шығады. Түзелмейді, сын, түзелмей, мін. Жауабы:Бірлік болмайынша, тірлік болмас. Қалауын тапса, қар жанады. Биікке шықсаң көзің ашылады, жақсымен сөйлессең көңілің ашылады. Дос досқа жалынса, достың көңілі алынады. Жылы-жылы сөйлесең, жылан інінен шығады. Сын түзелмей, мін түзелмейді				Кесте Оқулық Слайд №5 Слайд №6,7 Үлестірме қағаздар
«Білім тексеру сәті» (8 минут)		Тест сұрақтарына жеке жауап береді 1 в 6 в 2 е 7 с 3 а 8 д 4 а 9 а 5 в 10 е				Презентация Критериалды бағалау Слайд №8,9
(1 минут)		Білемін Үйрендім Үйренгім келеді				Кесте Слайд №10 Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырма: 142-143-бб. ереже, 127-жаттығу
Саралау – оқушыға мейлінше қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сөзбен мадақтау, төмен дәрежелі сұрақ қою, ойлануға уақыт беру, қайта бағыттау сұрақтарын қою. Қабілетті оқушыға тапсырманы қалай түрлендіресіз? Семантикалық картамен жұмыс				Бағалау – оқушы білімін тексеруді қалай жоспарлайсыз? Бірін бірі бағалау, стразбен бағалау, сөзбен мадақтау Пәнаралық байланыс: Әдебиет, өзін-өзі тану	Денсаулық және қауіпсіздік, АКТ-мен байланыс. (инт.тақтаны орынды қолдану Құндылықтармен байланыс (тәрбие элементі) бірін-бірі тыңдау, адамгершілік қасиеттерді бойына сіңіру, достыққа, ұқып-тылыққа тәрбиелеу
Рефлексия Сабақтың мақсаты мен оқу міндеттері орындалды ма? Бүгін оқушылар не үйренді? Сабақ қалай өтті, қандай деңгейде өтті? Жоспарланған саралау жақсы іске асты ма? (тапсырмалар сәйкес болды ма?) Уақытты қалай пайдаландым? Жоспарыма қандай өзгеріс енгіздім және неге?

-са	-се	көсемше	көсемше
-се	-са	көсемше	есімше
-са	көсемше	көсемше	есімше
есімше	есімше	есімше	есімше

Сыңарын  тап.

Қаражат бөлінбесе,... Үйдің кілтің алмай,... Қар жаумаса,.. Құтқарушы тез келмегенде,... Елін қорғайтын азамат болса,..

жазда шөп сұйық болады. ол суға батып кетер еді. үйге кіре алмас еді. сол ел бақытты жағдай нашарлар еді.

 Сыңарын  тап.

Қаражат бөлінбесе,... Үйдің кілтің алмай,... Қар жаумаса,.. Құтқарушы тез келмегенде,... Елін қорғайтын азамат болса,..

жазда шөп сұйық болады. ол суға батып кетер еді. үйге кіре алмас еді. сол ел бақытты жағдай нашарлар еді.

Сыңарын  тап.

Қаражат бөлінбесе,... Үйдің кілтің алмай,... Қар жаумаса,.. Құтқарушы тез келмегенде,... Елін қорғайтын азамат болса,..

жазда шөп сұйық болады. ол суға батып кетер еді. үйге кіре алмас еді. сол ел бақытты жағдай нашарлар еді.

Семантикалық карта

Мысалдар	Шартты  рай	Есімше	Көсемше
Ереже жаттамағанда, тапсырманы орындай алмайтын еді
Шығыс болмай, кіріс болмас.
Қонақ келсе , есігіңді аш
Қазақ елі қонақжайлылығын көрсетсе, одан басқа халықтар үлгі алар.
Өткенге топырақ шашсаң, болашақ саған тас атады.

Семантикалық карта

Мысалдар	Шартты  рай	Есімше	Көсемше
Ереже жаттамағанда, тапсырманы орындай алмайтын еді
Шығыс болмай, кіріс болмас.
Қонақ келсе , есігіңді аш
Қазақ елі қонақжайлылығын көрсетсе, одан басқа халықтар үлгі алар.
Өткенге топырақ шашсаң, болашақ саған тас атады.

Семантикалық карта

Мысалдар	Шартты  рай	Есімше	Көсемше
Ереже жаттамағанда, тапсырманы орындай алмайтын еді
Шығыс болмай, кіріс болмас.
Қонақ келсе , есігіңді аш
Қазақ елі қонақжайлылығын көрсетсе, одан басқа халықтар үлгі алар.
Өткенге топырақ шашсаң, болашақ саған тас атады.

Сөздерді орнына орналастырып, сөйлем құраңыз Болмай, бірлік, тірлік, болмас. Қар, тапса, жанады, қалауын. Табылмайды, еңбексіз, ауырса, емі. Биікке, ашылады, шықсаң,  көзің, жақсымен, ашылады, сөйлессең, көңілің.  Дос, алынады, досқа, көңілі, жалынса, достың. Жылы-жылы, інінен, жылан, сөйлесең, шығады. Сын түзелмей, мін түзелмейді

Сөздерді орнына орналастырып, сөйлем құраңыз Болмай, бірлік, тірлік, болмас. Қар, тапса, жанады, қалауын. Табылмайды, еңбексіз, ауырса, емі. Биікке, ашылады, шықсаң,  көзің, жақсымен, ашылады, сөйлессең, көңілің.  Дос, алынады, досқа, көңілі, жалынса, достың. Жылы-жылы, інінен, жылан, сөйлесең, шығады. Сын түзелмей, мін түзелмейді

Сөздерді орнына орналастырып, сөйлем құраңыз Болмай, бірлік, тірлік, болмас. Қар, тапса, жанады, қалауын. Табылмайды, еңбексіз, ауырса, емі. Биікке, ашылады, шықсаң,  көзің, жақсымен, ашылады, сөйлессең, көңілің.  Дос, алынады, досқа, көңілі, жалынса, достың. Жылы-жылы, інінен, жылан, сөйлесең, шығады. Сын түзелмей, мін түзелмейді

1.Сабақтас құрмалас сөйлем қандай сөйлемдерден тұратынын анықтаңыз.

А) Жай, күрделі. В) Бағыныңқы, басыңқы. С) Сұраулы, лепті.

D) Лепті, хабарлы. Е) Бұйрықты, сұраулы.

2.Сөйлемнің түрін анықтаңыз.

Сабақ кестесін өзгертсе, бізде кітапханаға баратын уақыт болады.

А) Салалас құрмалас сөйлем. В) Жай сөйлем. С) Жалаң сөйлем.

D) Атаулы сөйлем. E) Сабақтас құрмалас сөйлем.

3.Шартты бағыныңқы сабақтастың жасалу жолын анықтаңыз.

А) -са, -се. В) –ғандықтан, -гендіктен. С) –ғанда, -генде.

D) –мақшы, -мекші+болып. E) –ғанмен, -генмен.

4.Құрмалас сөйлем түрлерін анықтаңыз.

A) Салалас, сабақтас, аралас. B) Жақты , жақсыз. C) Толымды, толымсыз.

D) Жалаң, жайылма. E) Хабарлы, сұраулы.

5.Шартты бағыныңқы құрмалас сөйлемнің жұрнағын анықтаңыз.

A) –ған, -ген. B) –са, -се. C) –ып, -іп,-п. D) -у. E) –қан, -кен.

6.Құрмалас сөйлемді табыңыз.

A) Сыныпқа оқушылардың бәрі жиналды. B) Іңір де түсті, балалар да үйлеріне кірді.

C) Бұл мәселе сынып сағатында шешілді. D) Олар мұғаліммен ұзақ әңгімелесті.

E) Нақты қорытынды жасалды.

7.Шартты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.

A) Олар Асанды күтпестен, ертемен жолға шығып кетті.

B) Күн жылы болғандықтан, біз серуенге шықтық.

C) Не ексең, соны орасың.

D) Тәуелсіздікті анаңдай ардақта, балаңдай мәпеле.

E) Жанат хатты төрт-бес рет оқып шықты.

8.Сабақтас құрмалас сөйлем түрлерін анықтаңыз.

A) Ыңғайластық, кезектес, себеп-салдар. B) Талғаулы, мақсат, ыңғайластық.

C) Қарсылықты, себеп-салдар, талғаулы. D) Шартты, мезгіл, мақсат, қимыл-сын.

E) Себеп-салдар, қарсылықты, талғаулы.

9. Сабақтас құрмалас сөйлемнің құрамындағы сөйлем түрі

А) Жай сөйлем. В) Шартты бағыныңқы сөйлем. С) Кезектес салалас сөйлем.

Д) Қарсылықты салалас сөйлем.Е) Ыңғайлас салалас сөйлем.

10. Шартты бағыныңқылы сабақтасты көрсетіңіз.

А) Үйдің іші үн-түнсіз, көңілсіздік басқан.

В) Тоқтамай сөйлей берсеңші, уақытың жетпес.

С) Айтар ойы олмаған соң, бос сөзге үйір.

Д) Тілмен тас жаруына қарама, тындыруына қара.

Е) Бір рет айтудан бұрын екі рет ойлап алсаң, екі есе жақсы айтасың.