Технологическая карта урока по музыке

Саха өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕин уонна наукатын министиэрстибэтэ

МБОУ «А.И.Софронов аатынан Ытык-Күөллээҕи маҥнайгы нүөмэрдээх орто оскуолата»

Муусука уруогун былаана

Тиэмэтэ: «Устурууналаах доҕуһуоллуур тэриллэр бөлөхтөрө»

Оҥордо: ПвНК - 16 А устудьуона

Варламова Туйаара

с.Ытык-Күөл, 2019

Чыыһыла:	13.03.19
Кылаас:	2 «в»
Биридимиэт:	Муусука
Уруок тиэмэтэ:	«Устурууналаах доҕуһуоллуур тэриллэр бөлөхтөрө»
УМК:	Муусука Т.И.Бакланова
Уруок тиибэ:	Саҥа өйдөбүлү арыйыы уруога
Учуутал сыала:	Оҕолор устурууналаах муусукаалынай инструменнары кытта билэсиһиилэригэр усулуобуйаны тэрийии.
Оҕо соруга:	Устурууналаах доҕуһуоллуур тэриллэр бөлөхтөрүгэр ханнык инструменнар киирэллэрий?
Уруок түмүктэрэ:
1.Биридимиэти үөрэтии түмүгэ:	Ханнык мусукаалынай инструменнар баалларын билии, тыастарын истии.
Үөрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ:	·         Бэйэни салайынар-дьаһанарсатабыл: уруок сыалын өйдүүр, бэйэтин үлэтин сатаан былааннанар, хонтуруолланар, сыаналанар. Тус бириэмиэтин сатаан туһанар.
	·         Билэр-кѳрѳр сатабыл: Өй үлэтин дьайыыларын сатаан толорор – айымньылары сатаан истэр, араарар, ырытар. Ылбыт билиини сатаан түмүү, сааһыланыы.
	·         Бодоруһар сатабыл:Бэйэ санааны этии, атын киһи санаатын өйдөөн истии, дакаастааһын, өйдөммөтү ыйытыы.
3.Ытык өйдөбүлү иҥэрии түмүгэ:	Муусука уруогар интириэһи тардыы, муусукаалынай инструменнарга, ырыаҕа тапталы иҥэрии.

УРУОК ХААМЫЫТА

Уруок этаптара	Учуута лдьарыга (сорудахтар, ыйытыылар)	Үөрэнээччи дьарыга	Үөрэтии ньымалара, алтыhыы көруҥэ	Түмүгэ
Тэрээһинчааhа	-Үтүө күнүнэн! -Бүгүҥҥү уруокка биһиги саҥа билиини ылыахпыт уонна арыйыахпыт. -Бары үчүгэйдик үөрэнэргэ бэлэмнэннибит. Үөрэнээччи уруокка хайдах олоруохтаах быраабылаларын саныаххайын.	-Үтүө күнүнэн. Үөрэнээччилэр уруокка бэлэмнэрин көрдөрөллөр, үөрэнээччи быраабылатын хатылыыллар.	Бэсиэдэ Бары бүттүүн	-Уруокка бэлэм буолуу
2. Үөрэнэр соругу туруоруу	2.1 «Ситиһии» түгэнин тэрийии -Оҕолоор, ааспыт уруокка тугу гыммыкытый? Туох туһунан кэпсэтии барбытай? -Ханнык инструменнары кытта билсиспиппитий? -Былыр үрэн доҕуһуоллуур тэриллэри туохтан онорор этилэрий? -Кэлин ханнык тэриллэр айыллыбыттарай?	-Үрэн доҕуһуоллуур тэриллэр бөлөхтөрүн туһунан барбыппыт. -Волынка, бостуук айаана, кугиклы, иһиирэр оонньуур, хормуоска. -Үрэн доҕуһуоллуур тэриллэр былыргы «өбүгэлэрин» үүнээйи умнаһыттан уонна туойтан судургутук оҥороллоро.   -Кэлин рожок, свирель курдук тэрилэр баар буолбуттара. Хойут хормуоска, байаан, аккардеон үөдүйбүттэрэ.	Бары бүттүүн Бэсиэдэ Биирдиилээн	-Болҕойон истии -Өй үлэтин ырытыы -Бэйэ санаатын этии, атыттары өйдөөн истии -Ыйытыыга сатаан хоруйдааһын
	2.2 Оҕолору билбэттэригэр (үөрэнэр сорукка)  таhаарар түгэн -Оҕолоор, бары болҕойон дуосканы көрдүбүт. Хартыынаҕа туох ойууламмытый? Ким билэр ханнык инструменнар ойууламмытарый? -Бары искириипкэни уонна гитараны эрэ билэр эбиккит, онтон хаалбыт атын инструменнары билэҕит дуо?	-Искириипкэ, гитара. -Суох билбэппит.		-Билэллэрин билбэттэрин сатаан этии
	2.3 Үөрэнэр соругу таhаарыы -Инструменнары көрдөххүтүнэ, бары туох уопсайдаахтарый? -Оччоҕуна, оҕолоор, биһиги бүгүн тугу билэн тахсыахтаах эбиппитий?	-Устурууналаахтар -Устурууналааъх доҕуһуоллуур тэриллэр бөлөхтөрүгэр ханнык инструменнар киирэллэрин билиэхтээхпит.	Бэсиэдэ	-Ыйытыыга сатаан хоруйдааһын -Бэйэ санаатын этии, атыттары өйдөөн истии -Уруок соругун сатаан туруоруу
3. Үөрэнэр соругу толоруу	3.1  Саҥа өйдөбүлү арыйыы -Бүгүҥҥү уруокка биһиги  хартыыналарга ханнык инструменнар ойууламмыттарын билиэхпит. Презентацияҕа инструмент. -Бары болҕойон презентацияны көрөбүт: Лютня – былыргы струналаах щипковай муусукалынай инстурмент. Лютня инструмент дьиҥ, чахчы хантан төрүттээҕэ биллибэт, ол эрэн Силигилээһин (Возрождение) эпохатыгар үөскээбит 15-16 үйэлэргэ. Лютня инструмены мастан оҥорон таһаараллар эбит. (Лютня тыаһын иһитиннэрэбин.) -Лютня тыаһын истэн баран, туох санааҕа кэллигитий? Хайдах настроениялаах лютняны иһиттигит? Ханнык инструмеҥҥа майгынныырый? Гитара – струналаах щипковай муусукаалынай инструмент. 6 струналаах, Испанияҕа арыллыбыт инструмент, ол иһин испанецтар народнай инстурменнара буолар. (Гитара тыаһын иһитиннэрэбин.) -Сөбүлээтигит дуо? Хайдах настроениялаах олорон иһиттигит? Искириипкэ – түөрт струналаах смычковай мусукаалынай инструмент. 16 үйэҕэ аныгы көрүҥэ оҥоһуллубута. Искириипкэ 2 көрүҥҥэ арахсар: классическай уонна нороднай. (Искириипкэ тыаһын иһитиннэрэбин.) -Искириипкэ тыаһын истэн баран, туох санааҕа кэллигитий? Арфа – струналаах щипковай муусукаалынай инструмент. Ирландия символа. Арфалар хас да араастаахтар: андская арфа, валлийская арфа, ирландская арфа, леверсная арфа, педальная арфа, электроарфа. (Арфа тыаһын иһитиннэрэбин.) -Сөбүлээтигит дуо? Хайдах настроениялаах олорон иһиттигит? Гусли – нууччалар народнай, струналаах щипковай мусукаалынай инструменнара. (Гусли тыаһын иһитиннэрэбин.) -Гусли тыаһын истэн баран, туох санааҕа кэллигитий? Лира – струналаах щипковай греческай мусукаалынай инструмент. (Лира тыаһын иһитиннэрэбин.) -Сөбүлээтигит дуо? Хайдах настроениялаах олорон иһиттигит? 3.2. Саҥа өйдөбүлү туттуу. -Дьээрэ, оҕолоор, бары инструменнарбытын кытта билистибит. Аны билигин мин эһиэхэ сорудах биэрэбин, төһө болҕомтолоохтук истэн олорбуккутун бэрэбиэркэлиибит: -Дуоскаҕа ойууланан турар хартыына көрөбүт уонна ханнык инструмент ойууламмытын быһаарыҥ. Толкуйдуубут, ким сөптөөх эппиэти этиэн баҕарар илиибитин көтөҕөбүт. -Саамай сөп, гитара. Тоҕо гитара дии саныыгытый? Кимнээх ойууламмытарый? Кинилэр тугу гыналларый? -Иккис ойуубутугар ханнык инструменый? Тоҕо лютва дии саныыгытый? Кимнээх ойууламмытарый? Кини тугу гынарый? -Үһүс хартыынабытыгар ханнык инструменый? Тоҕо арфа дии саныыгытый? Кимнээх ойууламмытарый? -Төрдүс ойууга туох ойууламмытый? Тоҕо лира дии саныыгытый? Кмнээх оонньуу сылдьалларый? -Бэһис хартыынаҕа ханнык иструменый? Тоҕо лира дии саныыгытый? -Алтыс хартыынаҕа туох уруһуйдаммытый? Тоҕо искириипкэ дии саныыгытый? -Маладьыастар, бары олус үчүгэйдик үлэлээтигит. -Мин эһиэхэ ырыа бэлэмнээн кэллим, аата «Саҥа күҥҥэ». Аан бастаан ырыа хайдах ылланарын истиэхпит, онтон бары бииргэ ыллыахпыт. (Ырыа тылларын илиискэ эрдэ бэлэмнээн биэрэбин). - Төһө үчүгэй ырыаный? Туох туһунан ырыаный? Хайдах настроенияны эһиэхэ биэрдэй? -Аны билигин бэйэбит ыллаан көрүөххэ. -Билигин аны хомуһунан оонньоон көрүөххэ.Бары хомуспутун таһаардыбыт, бары бэркэ билэбит хайдах курдук хомуһунан оонньуурбутун. Ырыабыт аата – Үҥкүү, Ваня Трофимов толоруутугар. Д	Оҕолор презентацияны болҕойон көрөллөр.	Бары бүттүүн Бэсиэдэ Көрдөрүү уонна иһитиннэрии ньымата Ыйытыыга хоруйдааһын Ырытыы ньымата Бары бүттүүн Бэсиэдэ Көрдөрүү уонна иһитиннэрии ньымата Ыйытыыга хоруйдааһын Ырытыы ньымата Ыллаан көрүү	-Болҕойн истии
		Оҕолор тыаһын истэллэр, бэйэлэрин санааларын этэллэр. Бэйэлэрин санааларын үллэстэллэр. Бэйэлэрин санааларын үллэстэллэр. О5олор илиилэрин ууналлар уонна эппиэтииллэр: 1.Гитара. Тоҕо диэтэр, гитараҕа майгынныыр. Бу хартыынаҕа ийэ оҕотун гитараҕа үөрэтэ олороро көстөр. 2.Лютня. Тоҕо диэтэр, лютваҕа майгынныыр. Бу хартыынаҕа эдэр уол оонньуу олороро көстөр. 3.Арфа. Тоҕо диэтэр, арфа элбэх струналаах. Бу хартыынаҕа биһиги арфаҕа оонньуу олорор киһини көрөбүт. 4. Гусли. Тоҕо диэтэр, гуслига майгынныыр. Нуучча норуоттара оонньуу сылдьаллара көстөр. 5. Лира. Тоҕо диэтэр, лираҕа майгынныыр. 6.Искириипкэ. Тоҕо диэтэр, смычоктаах. Болҕойон истэллэр. Бэйэ санааны этии. Ыллыыллар. Хомуһунан оонньууллар.		-Презентацияны өйдөөн көрүү -Айымньыны болҕомтолоохтук истии -Бэйэ санааны этии -Бэйэни хонтуруолланыы -Билэллэрин билбэттэрин сатаан этии -Атыттары болҕойон истии -Презентацияны өйдөөн көрүү -Бэйэ санааны этии -Бэйэни хонтуруолланыы -Билэллэрин билбэттэрин сатаан этии -Атыттары болҕойон истии
Сыаналаныы	-Оҕолоор, уруокпут сыалын өссө биирдэ саныаххайын эрэ, туох диэн сыал туруорбуппутуй?      -Ханнык иснтурменнары биллибит? Ханнык инструмеҥҥа эһиги оонньуоххут этэй? -Уруокка үчүгэй кыттыыны ыллым уонна уруогу өйдөөтүм диэибт оҕолор турдубут. Маладьыастар! Бары олус үчүгэйдик уруокка кытынныгыт! Көрсүөххэ диэри!	- Устурууналааъх доҕуһуоллуур тэриллэр бөлөхтөрүгэр ханнык инструменнар киирэллэрин биллибит. -Искириипкэ, лютня, гитара, арфа, гусли, лира. - Көрсүөххэ диэри!	Бары бүттүүн Биирдиилээн Ыйытыыга хоруйдааһын Сыаналаныы ньымата	-Бэйэ үлэтин хонтуруолланыы -Бэйэ санаатын этии -Бэйэ үлэтин сыаналаныы