Тел
кирәкме?! Ул бит минем җаным!
Күңлемә
сеңгән моңлы җырым...
әдәби-музыкаль
кичә
Кичәнең максаты:
Татар телен туган тел буларак өйрәнүче балаларга телебезнең
матурлыгын,аһәңлеген, нәзакәтлелеген тоюны һәм сәнгатьле сөйләү осталыгын үстерү,туган
телгә мәхәббәт, халкыңа хөрмәт тәрбияләү,татар шагыйрьләренең телгә багышланган
шигырьләре белән таныштыру.
Кичәнең бурычлары:Балаларны
телебезнең бизәкләре,уеннары белән таныштыру, туган телгә мәхәббәт хисен
тәрбияләү,танылган татар язучылары һәм шагыйрьләре иҗатына кызыксыну уяту һәм
өйрәнү теләген булдыру.
Җиһазлау:Төрле төстәге
шарлар,мәкальләр, шигъри юллар язылган плакатлар, милли киемнәр, укучылар
үзләре әзерләгән бүләкләр.
Кичә
үткәреләсе зал бәйрәмчә бизәлә.Кунаклар,тамашачылар чакырыла.
(Сәхнәдә бишек тирбәтеп, 1 нче сыйныф укучысы Язилә бишек җырын
җырлый)
1 нче
алып баручы - Сәлам, Диләрә!
2 нче алып баручы -
Сәлам, Сәфәр! Дустым, син ишеттеңме? Нинди матур , моңлы көй!
1 нче алып баручы
-Әйе, Диләрә. Бу искиткеч матур бишек җыры иде. Үзебезнең туган телебездә –
татар телендә.
2 нче алып баручы
–Бу көй, бу матур сүзләр безнең йөрәк түребездә яши шул! Моңын
ишетүгә, күнел канатланып яктылыкка, биеккә, биеккә оча!
1 нче алып баручы
-Әйе, Диләрә, җаныбызга көч керә, туган тел биргән дәрт!
2 нче алып баручы
– Нәкъ шушы дәрт бүген барыбызны да зур бәйрәмгә дәшеп китерде.
1 нче алып баручы.- Әйе,Туган тел бәйрәменә!
Телебезне зурлап, хөрмәтләп, әнә күпме дуслар
җыелган.
Исәнмесез,
саумысыз,
Дуслар, сезгә эндәшәм.
Барыгыз да
ишетегез-
Туган
телдә сөйләшәм.
2 нче алып баручы.
Саулык телим, хәерле көн!
Мин дә сезне сәламлим !
Концертыбызның башында
Сезгә бер сорау бирим:
Дуслар,
тел кирәкме? Туган тел ???
1 нче алып баручы
- Диләрә, бу бит бик мөһим сорау, аңа уйламыйча гына җавап бирергә ярамый.
2 нче алып баручы -
Әйе, Сәфәр. Безнең чыгышларыбызны тыңлагач, тамашачыларыбызның җавабы йөрәк түрендә
бер гөл булып ачылыр.
1 нче алып баручы.
- Телебезне бәяләгән иң төгәл җавап.
2 нче алып баручы.
Туган тел! Һәркем өчен дә газиз сүз бу.Чөнки иң кадерле “әти”, “әни”,
“әби”, “бабай” сүзләрен туган телдә әйтәбез. Туган телебезнең, торган
җиребезнең кадерле булуын без иң элек туган тел аша тоябыз.
1 нче
алып баручы. Безнең туган телебез-татар теле. Бүгенге кичәбезне дә
сиңа багышлыйбыз, туган телебез.
2
нче алып баручы .
Җыр булырлык сүзләр биргән
Матур телем , туган телем,
Рәхмәт сиңа!
Туган телем-иркә гөлем,
Киңдер сиңа күңел түрем.
Җыр.”Әссәламүгаләйкүм!”(5
нче сыйныф укучысы)
1нче укучы.
Дөньяда иң-иң матур ил –
Ул минем туган илем.
Дөньяда иң-иң матур тел-
Ул минем туган телем.
«Балам!» диеп, туган телдә
Эндәшә миңа әткәм.
“Әнием!” дип, әнкәемә
Мин туган телдә әйтәм.
2 нче укучы.
Әнкәм сөте белән йөрәгемә,
Тән-җаныма үтеп кердең син.
Гомер буе күңелемне назлап,
Тугры юлдаш булып йөрдең син.
И мөкатдәс әткәм-әнкәм теле!
Изге телем, газиз телем син!
Югалмассың, туган халкымны син
Ерак гасырларга илтерсең.
3 нче укучы.
Заман миңа югарыга мен, дип,
Ике канат биреп үстерде.
Канатымның берсе- туган телем,
Икенчесе бөек рус теле.
1
нче алып баручы.
Теле булган, сөйли белә,
Теле булган, җырлый белә;
Сөйләү, җырлау гына түгел,
Ул бик матур , бии белә.
(6нчы
сыйныф укучылары башкаруында татар халык биюе)
4 нче укучы
Син- минем тере тарихым,
Син- минем киләчәгем,
Тик синдә, газиз туган тел,
Бәхеткә җитәчәгем.
5 нче укучы:
Туган тел- иң татлы тел,
Туган тел- иң тәмле тел.
Тәмле дип, телең йотма-
Туган телне онытма!
6 нчы укучы:
Татар теле- минем туган телем,
Сөйләшүе рәхәт ул телдә.
Шул тел белән көйлим...
Шул тел белән сөйлим
Милләттәшем булган һәркемгә.
1 нче алып баручы.
Әткәң- әнкәң телен белсәң,
Адашмассың кайда да...
Туган телемдә эндәшәм
Кояшка да, Айга да.
Туган телемдә аңлашам
Үткән, бүгенгем белән.
...Әлифбамны дога итеп
Укыймын
күңелемнән.
7 нче укучы:
Дөньялар киң, анда илләр бик күп,
Туган илем минем бер генә.
Туган илемдә дә телләр бик күп,
Туган телем минем бер генә.
8 нче укучы:
Күзләремне ачты минем,
Иркәләде үз телем.
Үз телем яктыртты юлны,
Үз телем бирде белем.
Үз телеңне сөймәгәндә,
Ярты ул алган белем.
Канатсыз коштай буласың,
Белмәсәң ана телен.
9 нчы укучы:
Сандугач та сайрый үз телендә,
Күгәрчен дә гөрли үз телендә.
Күктә – кошлар, җирдә гөлләр кебек,
Мин дә сөйлим, җырлыйм үз телемдә.
10 нчы укучы.
Туган телемдә сөйләшеп,
Яшим мин туган илдә.
“Туган ил” дигән сүзне дә
Әйтәм мин туган телдә.
Иң изге теләкләремне мин
Туган телдә аңлатам.
Шуңа күрә туган телне
Хөрмәтлим мин,яратам!
11 нче укучы.
Туган оясыннан аерылган кош
Канатына мәңге ял тапмый.
Туган телен яратмаган кеше
Башкаларның телен яратмый.
(6нчы сыйныф укучылары
башкаруында җыр)
Күңелле
тәнәфес
1нче алып баручы. Дуслар ,әйдәгез уйнап
алыйк әле.(“Йөзек салу”,”Күрсәт әле үскәнем”,Кәрия-Зәкәрия”
“Бишле”бию)
2 нче алып баручы. Кадерле
тамашачыларыбыз, татарча фикерләп алыр вакыт җитте. Мин сезгә сораулар бирәм,
сез татар телендә матур итеп җавап бирерсез. Һәр дөрес җавап бирүчегә Сәфәр истәлекле
бүләк бирәчәк.
-Сарыкның туганы кем ?
-Су анасы белән Шүрәле кайда очрашалар?
-Капчыкта бүре башы ничә булган? -Шүрәленең
“ әтисе”кем? -Кәҗә
кем белән дус?
-Алманың яртысы нәрсәгә охшаган?
-Бер имәндә өч ботак, ботак саен өчәр алма. Барысы ничә
алма? -Бер иҗегем-төс
минем
Икенчесе
–сыеклык.
Өченчесе болай
ди:
” Безнең авыл бик бай”,-ди. Татар
телендә бик әйбәт фикерлисез, аралашасыз икән,
афәрин! (2 нче сыйныф укучылар башкаруында
рэп “Мин татарча яшим”)
1 нче алып баручы.
Җырлар тыңлыйк,җырлар отыйк, Җыр
күңелне җылыта.
Әйдә, җырлап яшик, дуслар,
Җыр дуслыкны ныгыта.
(5нче сыйныф укучысы башкаруында җыр “Туган як”)
2 нче алып баручы.
Бие әле,бие әле,
Биегәнең
күрсеннәр,
Баскан җирдә ут чыгара Матур
бии дисеннәр. (6нчы сыйныф укучылары биюе.)
1нче алып баручы.
Шушы
җирдән,шушы төбәктән без,
Ак төбәктән, без –Аксубайдан.
Думавиларны, Газизләрне биргән
Шигъриятле Туфан ягыннан! 2 нче алып баручы - Туган туфрагыбыз Аксубайда туып үскән бөек затлар да телебезне хөрмәт
иткәннәр, зурлаганнар. Якташыбыз Х.Туфан шигыре “Туган тел”. Рәхим итеп
тыңлагыз.
1 нче алып баручы. Күргәнебезчә,телебез
чыннан да,никадәр бай, матур, үзенчәлекле, серле, шагыйрьчә әйтсәк, “хикмәтле
дә ул,бизәкле дә ул”. Без барыбыз да аның буыннан буынга күчеп баруын телибез.
Бездән сезгә шул теләк,
Җиткерәбез бик теләп:
Татар телен яратсыннар,
Өйрәнсеннәр барсы да,
Мәңге яшәсен телебез,
Чәчәк атсын тагы да!!!
15 нче укучы.
Мин - туган ил баласы
Туган илем - гөлбакча ,
Туган телем – һавасы,
Шул бакчада уйнап үскән
Илемнең мин баласы.
Бакча иркен, юллары күп
Адашмыйча барсамчы,
Туган җиргә бик файдалы
Кеше булып калсамчы.
Кечкенә әле син,- димәгез.
Мин газиз илем яклы,
Булсам иде үз илемдә
Туган телемә сакчы.
16 нчы укучы
(4
нче сыйныф укучысы Әдилә башкаруында җырлы –биюле чыгыш)
Чиккән
калфак йөземә нур яга
Елмаям
сөенеп җиһанга.
Милләтем
көзгесе – бизәкле шул калфак
Ямь
бирә киюче һәр җанга.
Бал
итәкле күлмәк киям әле,
Татар
рухы сеңгән камзулын,
Горурланып
атлыйм туган җирдә,
Тоеп
аның бәхет булуын.
Күн
читекләр, төсле бизәкләре –
Ныклы
адым өчен тегелгән,
Татар
булган һәрбер адәмгә
Мирас
булып килгән, чигелгән.
Милләтемнең
төсен саклыйм бүген,
Бик
тырышып телен өйрәнәм.
Кирәк
икән- җырлыйм үз телемдә,
Кирәк
икән -биеп күрсәтәм.
2 алып баручы. - Дуслар,
Мин сезгә концертыбыз башында бик әһәмиятле сорау биргән идем, хәзер шуңа җавап
көтәм:
-Тел кирәкме?
Барысы бергә:
Тел кирәкме?! Ул бит минем җаным!
Күңлемә сеңгән моңлы җырым...
1 алып баручы-
И,минем җандай кадерле,
И җылы ,тере телем.
Кайгылар теле түгел син,
Шатлыклар теле бүген.
Тик синең ярдәмең белән,
Тик синең сүзләр белән
Уйларын йөрәккәемнең
Дөньяга әйтә беләм,- ди Хәсән
Туфан. Кадерләп һәм горурланып
әйтерлек шулай саф һәм матур булып калсын иде
телебез. Татар
теле гомерлек юлдашыбыз булсын иде!
Җыр “Туган телем”(башкара 6 нчы сыйныф кызлары)
2
нче алып баручы.
Сау булыгыз, дуслар, шат яшәгез,
Ямьләндереп бөек Ватанны.
Зур уңышлар белән каршылагыз
Туган илдә аткан һәр таңны.
1
алып баручы- Кадерле дусларыбыз, әдәби – музыкаль кичәбез азагына
якынлашты, игътибарыгыз өчен зур рәхмәт.
Хәзер бөек шагыйребез Г.Тукай сүзләренә язылган “Туган тел” җырын бергәләп
башкаруыбызны үтенәм.
Кулланылган
әдәбият:
I .Күренекле шагыйрьләребезнең тел турында шигырьләре.
1.Х.Туфан
2.Ш.Маннур
3.Ш.Галиев
4.Г.Морат
5.Н.Мадьяров
6.Э.Мөэманова
II. .”Кызыклы грамматика”
С.Г.Вагыйзов
“Мәгариф”нәшрияты,2002
III.”Раушан көзге” Татар балалар әдәбиятынан
хрестоматия,Казан,”Мәгариф”нәшрияты,1993
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.