"Алтын сақа" сайыс 3-сынып

3-сынып оқушыларының  арасында өтетін «Алтын сақа» интелектуалдық

(ойын-сауық) сайысы

Мақсаты:

-         оқуға ынталандыру;

-         білім деңгейін арттыру;

-         алғырлыққа, шапшаңдыққа тәрбиелеу;

-         көркем сөйлеуге баулу.

Әдісі: сұрақ – жауап, логикалық тапсырмалар
Көрнекілігі: Интербелсенді тақта, үлестірмелі тапсырмалар.
Барысы:
 - Құрметті ұстаздар, сайысқа қатысатын оқушылар! Бүгін 3– сынып оқушылары арасында өткізгелі отырған «Алтын сақа» интелектуалды ойын – сайысын көріп тамашалайсыздар. Бұл сайысқа әрбір сыныптан өздерінің сыныптарының намысын топпен бірге көрсете алатын оқушылар қатысып отыр.

 -  Қазақ халқы ежелден салт-дәстүрін қастерлеген. Міне, осы уақытқа дейін, салт-дәстүріміз ұмытылмай, сақталып келді. Ендігі жалғастырушы келешек - жас ұрпақтар. Сол салт-дәстүрді жалғастырушы оқушыларымызға сәттілік тілейік!

-Уа, халайық, халайық!

Бәріне жар салайық,

Қазақ тілі елінде

Тапсырма шешіп, жарысып,

Жұмбақ шешіп, аңдысып,

Шабыттасып, шалқысып,

Көңілді кеш жасайық.

Ал, сайыскер балалар,

Білімдеріңді сынайық.

«Алтын сақа» сайысының

Жеңімпазын табайық.

Әділқазылар алқасын сайлайық.

 Оқушыларымызға әділ баға беретін әділ - қазыларымызды таныстырып өтейін. 1._________________________________________________________________
2._________________________________________________________________
3._________________________________________________________________

Сайыс шартымен таныстыру.  «Алтын сақа» ойыны 6 кезеңнен тұрады.

1.«Топты таныстыру» (әр сынып өз тобын таныстырады)

2.«Ұяшық»  (Сиқырлы ұяшықтардағы сұрақтаға жауап береді)

3.«Сөз тіркесін шығару» (бұл кезеңде тұрақты сөз тіркестерінің мәнін ашу)

4.«Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте» (берілген жұмбақтардың шешуін тауып, оны қазақ және орыс тілінде айтады)

5.«Сандар сөйлейді» ( Логикалық есептер)

6.«Тұлғаларды тани біл!» (Суреті берілген ақын,жазушылар туралы мәлімет айтады)

- Ал, ендеше дайын болсақ, сайысымыздың алғашқы «Топты таныстыру» кезеңіне  кезек бергім келіп отыр. (Әр сыныптың оқушылары сахнаға шығып өздерін таныстырады)

-Білімнің ұшқырлығын таныт сен,

Асып, тасып, асықпа, қалыспа сен.

Уақыт деген зымырап, зулап жатыр,

Шапшаңдық бұл сайыста керек екен, - деп, сайысымыздың 2- кезеңі «(Ұяшыққа)» да келіп жеттік.

2-кезең  «Ұяшық»

Әдебиеттік оқу 

1. «Әке арманы» әңгімесінің авторы кім? (М.Әуезов) 

2. «Дала жұлдызы» деп кімді айтамыз? (Ы.Алтынсарин) 

3. «Әке арманы» мәтінінің негізгі кейіпкерлері кімдер? (Абай мен Әбіш)

 4. «Адам болам десеңіз» кімнің өлеңі? (А.Құнанбаев)

 5. Үш биді ата: (Қазыбек би, Төле би, Әйтеке би)

 6. «Жақсылардың жақсысы» мәтіні шығарманың қай түріне жатады?(Ертегі)

Математика

 1.1 жұмыртқа пісіру үшін 5 минут қажет, 4 жұмыртқа пісіру үшін қанша минут қажет? 20минут
2. 1 сыйлықты орауға 70см жылтыр қағаз керек, 9 сыйлыққа неше метр керек?(63м)
3.Әлібек 1 айда 7 қызықты ертегі оқыды, ол бір жылда қанша кітап оқыды?
4. Ұзындық өлшем бірліктерін атаңдар: (мм, см, дм, м, км) 

5. Шаршының қабырғасының ұзындығы 4 см болса, периметрі нешеге тең? (16 см)

6.5 пен 4 көбейтіндісі нешеге тең? (20)

7. Екі баланың әкесі және  екі бала театрға билет алды. Театрға неше адам билет алды? (3)

8.Өздерің білетін геометриялық фигураларды атап беріңдер: (тіктөртбұрыш, шаршы,үшбұрыш,көпбұрыш,дөңгелек..) 

9.Санды нөлге көбейткенде мәні нешеге тең болады? (нөлге)

10. Ең кіші үш таңбалы сан. (100)

11.35 пен 7 бөліндісі нешеге тең? (5)

12.Бөлу амалының компоненттерін ата: (бөлінгіш, бөлгіш, бөліндінің мәні)

Қазақ тілі 

1. Мәтіннің түрлерін атаңдар. (әңгімелеу, сипаттау, пайымдау) 

2. «Хат» сөйлесудің қай түріне жатады? (жазбаша) 

3. Заттың қимылын,іс-әрекетін білдіретін сөздерге қандай сұрақтар қойылады? (Не істеді? Не қылды? Қайтті?) 

4. Айтылу мақсатына қарай сөйлем нешеге бөлінеді? (үшке: хабарлы, сұраулы, лепті) 

5. Қос бұйірін таянып, Тұратұғын қай әріп? (Ф)

 6. «Батыр» сөзіне мәндес сөздерді тап. (ержүрек, батыл, қайсар...) 

7. «Отыз жеті» сөзі нені білдіреді? (сан есім)

Дүниетану

 1. Тірі табиғатқа нелер жатады? (адам, жануар, өсімдік) 

2. Әр адамның шағын отаны. (отбасы) 

3. Адам денесінің тірегі не? (қаңқа) 

4. Сезім мүшелеріне нелер жатады? (көз, мұрын, құлақ, тіл, тері) 

5. Өкпе дененің қандай бөлігінде орналасқан? (кеуде қуысында)

6. Көкжиектің неше тұсы бар? (4 тұсы бар)

7. Қу жануар  (түлкі) 

8. Адамның ішкі мүшелері нешеу және оларды ата: (өкпе, бауыр, бүйрек, ішек, ми, жүрек, қарын, қуық)

9.Теңіз ортасында не бар? (ң әріпі)

 -Теректей тамырыңды жайып терең,

Жете бер жақсы күнге халықпенен.

Тулаған толқындардан тайсалмасын,

Табиғат мұхитыңда алып кемең, - деп, 3-кезең  «Сөз тіркесін шығаруға» кезек бергім келіп отыр.

1.Арасынан қыл өтпейтін -                                  Тату, дос 
2. Ит арқасы қиянда, ит өлген жер -                   Алыс, қашық
3. Жерге кіріп кете жаздау -                                 Ұялу.
4. Қой аузынан шөп алмас -                                 Момын
5. Төбесі көкке жеткендей -                                  Қуану
6. Қуанышы қойнына сыймады-                           Қуанды
7. Қолы қолына жұқпады-                                     Тез қимылдады
8. Саусағының ұшын қимылдатпады -                 Қозғалмады, еш нәрсе істемеді
9. Ине шаншар жер жоқ -                                      Толық, тығыз

4-кезең «Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте»

-Мемлекеттік тілмен қоса, балалар, сендер биылдан бастап орыс тілін де оқып үйреніп жатырсыңдар. Ендеше бұл тілді де қоса меңгеріп алғандарың жөн екен. Орыс тілі ұлтаралық тіл, үйренгеннің артықтығы жоқ. Сондықтан қәзір мен жұмбақтар оқимын, сендер сол жұмбақтардың шешуін тауып, оны орысшаға аударасыңдар. Кәне, дайынбыз ба? Ендеше тыңдай қойыңдар.

Өзі сондай ақ, 

Жесең тәтті-ақ.      (Қант-сахар)

Қыс бойына жатады, 

Тәтті ұйқыға батады.     (Аю-медведь)

 Жазу жазып жалықпаған 

Жаза-жаза арықтаған.     (Бор-мел)

Өзі  таудың  бөктерінде  өседі 

Жаңа жылда үй төріне көшеді.          (Шырша-елка)

Білімнен мол сый асы, 

Балғындардың ұясы.               (Мектеп-школа)

Қабат-қабат қаттама 

Ақылың болса аттама.             (Кітап-книга)

.Мамықтай ұлпа, қанттай ақ 

Қыста жер бетін басады, 

Жазда сайға қашады.      (Қар-снег)

Ұшып, қонып тынбайды 

Жерге соқсаң сынбайды 

Суға салсаң батпайды

 Түскен жерге жатпайды.   (Доп-мячь)

Бұдан кір қорқады 

Судан бұл қорқады.       (Сабын-мыло)

Өзі жуас, өзі момын,

Бір шешпейді тонын.         (Қой-баран)

Әрі қызыл, әрі тәтті, 

Татқан жанды таңырқатты.       (Қарбыз-арбуз)

Оқушыға күнде еріп, Жүретін не?           (Күнделік-дневник)

 -Қазақ деген халықтың баласымыз,

Алда талай алынар асуымыз.

Арман жолы қиын жол, бақыт жолы,

Мүмкін емес бұл жолда адасуымыз, - деп, сайысымыздың  5-кезеңі  «Сандар сөйлейді» (Логикалық есептер және сұрақтар) беріледі.

1.     Даниярда қанша белгі болса, тағы да сонша белгі сыйлады. Енді барлығы 10 белгі болды. Әуелде Даниярда неше белгі болды? (5)

2.     Бір қорапқа 10 қызыл моншақ немесе 6 жасыл моншақ сияды. Қандай моншақтар ұсақ, қызылы ма, жасылы ма? (қызыл моншақтар ұсақ)

3.     Қайраттың екі ағасы мен бір апасы бар. Отбасында неше ұл, неше қыз бар? Ал барлық баланың саны қанша? (3 ұл, 1 қыз; 4 бала)

4.     Бүгін Анар нешеде болса, үш жылдан кейін Мәдинаға да сонша жас болады. екі қыздың қайсысы үлкен? (Анар үлкен)

5.     Балалар еңбек сабағында орындыққа 1 аяқ дайындады. Бұл 3 орындыққа жете ме? (жетеді)

6.     Үстел үстінде 3 қияр, 2 сәбіз және 5 апельсин тұрған. Үлтел үстінде барлық көкеністер қанша? (5)

7.     Қоянның үйінен құдыққа дейінгі жер 30 метр. Ол 1 шелек су әкелу үшін неше метр жерді жүріп өтуі керек? (60 метр)

8.     Жанболат Нұрболаттан үлкен, ал Нұрболат Бекболаттан үлкен. Үйдегі ең кішісі кім? (Бекболат)

9.     Аулада тауықтар мен иттер жүр. Бала олардың аяқтарын санағанда 10 аяқ болды. Аулады неше тауық пен неше ит жүр? (екі нұсқа болуы мүмкін) (1 тауық, 2 ит; 1 ит, 3 тауық)

6-кезең «Тұлғаларды тани біл!» Бұл кезеңде берілген ақын жазушылардың  суреттеріне қарап ол туралы мәлімет айт.

Қорытынды.

-Жарқырап жұлдызымыз жана берсін,

Қазылар бізге әділ баға берсін.

Осындай жақсы қызық ойын-сайыс,

Алда да өз жалғасын таба берсін, - деп, сөз кезегін әділқазылар алқасына береміз.

-Осымен бүгінгі ойынымыз өз мәресіне де келіп жетті, жеңімпазды құттықап қояйық, жеңісімен. Келесі кездескенше қош сау болыңдар!