Атажұрт сыныптан тыс "Қазақстанды физикалық географиядан шолу"

Құрылымы:

1.     Сайыс тақырыбы, мақсат-міндеттері

2.     Сайыстың өту барысының кезендері

            Таныстыру

            Құттықтау

            Сайысқа қатысушы топтармен танысу

            Әділқазы алқасымен танысу

            Балл есептеуші мен таймершімен танысу

            «Қанат қақты»

            «Самғау»

            «Шырқау»

            «Шарықтау»

            «Жерұйық»

3.     Марапаттау

4.     Қорытынды

Тақырыбы: Қазақстанды физикалық  географиядан шолу  

Ойынның мақсаты: оқушылардың географиялық ойлауын дамыту, терендету. География ғылымының салаларындағы білімдерін кеңейту, ғылыми көзқарастарды қалыптастыру. Қазақстандағы география-экологиялық мәселелерді шешуге өз ой-пікірін білдіру.

Ойынның міндеттері:

·        География ғылымның түрлі салаларының өзекті мәселелерін пысықтау негізінде оқушыладың ой-өрісін кеңейту;

·        Проблемалық сауалдар қою арқылы тек географиялық қана емес, сонымен қатар саяси, экономикалық, философиялық және т.т. ғылым салалары бойынша білімдерін тереңдету;

·        Нақты фактілерге сүйеніп өз пікірін жүйелі, терең мағналы етіп жеткізуге үйрету;

·        Логикалық ойлау, анализ-синтез жасауға дағдыландыру;

   Жүргізуші: Армысыздар ағайын, бармысыздар қадірменді ұстаздар және де бүгінгі сайысқа жиналып отырған қауым! 8 сынып оқушыларына арналған «Атажұрт»  географиялық сайысқа қош келдіңіздер!

   Жүргізуші:                    Шығысында Алтай атты тауын бар,

                                            Батысында Каспий атты көлін бар.

                                            Ұлан-ғайыр, әлем-дала жерім бар,

                                            Міне, осындай мақтанарлық елім бар –

деп,  бүгінгі «Атажұрт» географиялық сайысының «Қазақстанның ерекше қорғалатын аймақтары» атты тақырыбы төңірегіндегі сайысты бастауға рұқсат етіңіздер.

   Жүргізуші: Енді сайысымызды бастамас бұрын  камандалармен таныс болайық.

   Жүргізуші: Ендігі кезекте сайыс ережесімен таныстырып өтсем: Сайыс бес кезеңнен тұрады.. Олар: 1. «Қанат қақты»; 2. «Самғау»;                    3. «Шырқау»; 4. «Шарықтау»; және де «Жерұйық». Әр кезеңге байланысты сайыс ережесі бар, онымен ойын барысында таныстыратын боламын, егер түсінікті болса сайысымызды бастайық.

                                   Қазақтың елі, қазақтың жері

                                   Әсемдікпен әрленер

                                   Жасыр желек, асуы көп

                                   Көркіменен нәр берер

1-Кезең – «Қанат қақты».

   Жүргізуші: «Қанат қақты». Бұл кезенде команда капитанына 1 минут аралығында 5 сауал қойылады. Әрбір дұрыс жауап 1 балдық жүйемен есептелінеді.

 1-топ  капитанына қойылатын сұрақтар:

1-сұрақ. Қай жылы астана Алматыдан Ақмолаға көшірілді?

Жауабы: (1997);

2-сұрақ. Қазақстан республикасының мемлекеттік аумағының көлемі?

Жауабы: (2724,9 млн.км)

3 -сұрақ. Каспий теңізі арқылы өтетін ҚР батысындағы шекарасы қанша км?  

Жауабы: (600 км.)

4-сұрақ.  ҚР тәуелсіздігін алған жылы?

Жауабы: (1991 ж.)

5 -сұрақ.  ҚР аумағы бойынша нешінші орын алады?

Жауабы: (9)

 2-топ капитанына қойылатын сұрақтар:

1 -сұрақ.  Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасының ұзындығы?

Жауабы: (12187 км.)

2 -сұрақ. ҚР қанша облыс бар?   

Жауабы:(14)

3 -сұрақ. Қазақстанның БҰҰ мүше болып енген жыл?

Жауабы: (1992 жыл)

4 -сұрақ. ҚР тәуелсіздік күні қашан тойланады?

Жауабы: (16 желтоқсан)

5 -сұрақ.  ҚР қандай мемлекеттермен шекараласып жатыр?

Жауабы: (Ресей, Қытай, Қырғызстан, Өзбекстан, Түркменстан. )

2- Кезең – «Самғау»

Жүргізуші:                  «Қанат қағып ендігі самғау асар,

                                      Екпінімен ақырын анық басар»-

деп, сайысымыздың екінші кезеңі «Самғаудың» ережесімен таныс болыңыздар: сіздерге 2 сұрақтан жиыны 4 сұрақ қойылады. Бір минут ойлануға уақыт беріледі және де «нартәуекел» бар, яғни сіздер білмей қарсы команда  «нартәуекел» сұрап дұрыс жауап берсе, ұпай солардікі, ал егер жауап бермесе ұпай саны сіздерге қосылады.

1-командаға:

Сұрақ: ҚР батысында орналасқан облыстар саны қанша және оларды картадан көрсетіп,орталықтарын атаңыздар..

Жауабы: (БҚО орталығы Орал,Ақтөбе облысы орталығы Ақтөбе, Маңғыстау облысы орталығы Ақтау, Атырау облысы оралығы  Атырау.)

2-командаға:

Сұрақ: ҚР оңтүстігіндегі орналасқан облыстар саны қанша,оларды картадан көрсетіп, орталықтарын атаңыздар.

Жауабы: (ОҚО орталығы Шымкент, Алматы облысы орталығы Талдықорған, Жамбыл облысы орталығы Тараз,Қызылорда болысы орталығ Қызылорда)

1-командаға:

Сонымен сұрақ: ҚР теңіз деңгейінен төмен жатқан жер атаңыз.

Жауабы: (Қарақия ойысы -132м.)

 2-командаға:

Сіздерге сұрақ: ҚР ең биік нүктесін атаңыз

Жауабы: (Хан тәңірі   )

3-Кезең  - «Шырқау»

Жүргізуші: 3-кезең «Шырқау» бөлімінде табылған географиялық обьектіні картадан көрсетумен ерекшеленеді.

   1-командаға сұрақ: Бұл ұлттық саябақтың ауданы 181,6 мың га жерді алып жатыр. Солтүстігінде Түрген шатқалынан бастап батыста Қаскелен асуына дейін ерекше ландшафттарды қорғау жіне демалу, тынығу мақсатында пайдаланады. Аңның 43 түрі, өсімдіктің 1282 түрі бар. Жасы 25 млн жылдық Тянь-Шань шыршасы эндемигі өседі.

Сонымен бұл қай ұлттық саябақ және онын орналасқан жерін картадан көрсет?

Жауабы: (Іле-Алатау ұлттық саябағы)

2-командаға сұрақ:

Жүргізуші: Бұл ұлттық саябақ орман шаруашылығы негізінде құрылған. Ауданы 50,7 мың га. Ландшафтысы тамаша табиғи ерекшеліктерімен көзге түседі. Ең биік жері 1026м (Ақбет тауы) Саябақта ұзақ үгілу әрекетінен қайталанбас жартас шоқылар қалыптасқан.

Картадан саябақтың орналасқан жерін көрсетіп ата

Жауабы:. (1985ж Баянаул)

1-командаға сұрақ:

Жүргізуші: Бұл қорықтың территориясы меридиан бағыты бойынша 28,3 ш-ға, жазық бағытта 23,6 ш-ға созылып жатыр. Жалпы қорық аумағы34мың 300га. Құстардың 11 түрі қызыл кітапқа енген. Қорық эндемигі – Арқар болып табылады.

Картадан көрсетәп атаңыз?

Жауабы: (Қаратау)

  2-командаға сұрақ:

Жүргізуші: Бұл ұлттық саябақтың ауданы212,1мың га. Жануарлар әлемінен қарақұйрық, құлан, қызыл қасқыр, сонымен бірге өсімдіктің 1800 түрі бар. Ол 1996 жылы ұйымдастырылған.

Сұрақ: бұл қай ұлттық саябақ және картадан көрсет?

Жауабы: (Алтынемел 

Жүргізуші: Келесі 4-кезен «Шарықтауда»  Қазақстанның әр облысына байланысты сауал қойылады.

1.     ШҚО, Глубокое ауданында орналасқан қорық?             ( Батыс Алтай)

2.     Алматы облысы Алакөл ауданындағы қорық?           (Алакөл қорығы)

3.     Қостанай облысында орналасқан қорық?                            (Наурызым)

4.     Қарағанды облысында орналасқан ұлттық саябақты ата? (Қарқаралы)

5.     Ақмола   облысында орналасқан ұлттық саябақты ата?      (Көкшетау)

6.     Оңтүстік Қазақстанда  облысында орналасқан қорық?           (Қаратау)

7.     Маңыстау  облысында орналасқан қорық?                                 (Үстірт)

                                       5-Кезен «Жерұйық»

   Жүргізуші: 5-кезең «Жерұйыққа» женген команда ғана қатысуға мүмкіндігі бар және сол команда осы кезеннен бас тартуға өзеркі. Шарты: Күрделі бір сұрақ қойылады да оған ойлануға уақыт берілмейді.

                              Туған өлке, жазира жасыл елім,

                              Әсем, әрлі көркіне ғашық едім.

                              Атамекен елім сен, жерім сенсің,

                              Жаһанменен тілдескен қоңыр лебің

 Сұрақ: Қазақстан Республикасының демографиялық жағдайы бүгінгі күнде қандай жағдайда?

Жүргізуші:              Азығы бір күнге жететін айламен емес,

                                 Білімі мың жылға жететін пайдамен өмір сүйейік,-

деп, келесі кездескенше еліміз аман, жеріміз тыныш,  «Атажұртымыз» тәуелсіздігіміздің тұғыры берік болсын. Біз сіздерден қоштаспаймыз келесі кездескенше бай да, байсалды, қуатты да, шуақты болайық қадірлі әлеумет!