Қазақ тілі Жалаң және жайылыма

                              №3 Мәртөк орта мектебі 

           Ашық  сабақ

Тақырыбы:  Қазақ тілі. 

Жалаң және Жайылма

                              Өткізген:  Бастауыш класс  мұғалімі

                              Т.А Сеилхан   3 «А» класы

                                  2017-2018 оқу жылы

Сеилхан  Таңшолпан                                         Қазақ тілі                       3  «А»      

Бекітемін: 07.12.17                                       Оқу ісінің  меңгерушісі:

Сабақ тақырыбы: Жалаң және жайылма сөйлем   115-120 жаттығулар

Сабақтың мақсаты: Білімділік: Жалаң және жайылма сөйлемдер туралы жалпы мағлұмат беру, сөйлемнің жалаң, жайылма болып бөлінуі тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерге байланысты екенін меңгерту, сөйлемдегі сөздерді сұрақ қою арқылы талдауға үйрету.

 Дамытушылық:Тапсырмаларды орындау арқылы сөздік қорын арттырып, сауаттылығын, ойлау жүйесін дамыту.

Тәрбиелік: Шапшаң ойлауға, әдемі сөйлеуге, тапқырлыққа, ізденімпаздылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі:ойқозғау, түсіндіру, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс: математика, дүниетану, ана тілі, бейнелеу.

Сабақтың көрнекілігі: ережелер, интерактивті тақта, сюжетті суреттер, кеспелер.ребус

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі:

Психологиялық дайындық

Қазақ тілім-өз тілім,ана тілім,

Абай,Мұхтар сөйлеген дана тілім.

Қастерлейді ұл-қызың мәңгі сені

Болашағым,бақытым,дара тілім.

Топқа бөлу Ереже мысалдармен бөлу 

Бастауыш дегеніміз не?
Баяндауыш дегеніміз не?
Жалаң сөйлем дегеніміз не?
Жайылма сөйлем дегеніміз не?
Жай сөйлем дегеніміз не?
Сөйлем мүшелері дегеніміз не?

Үй тапсырмасын тексеру

113-жаттығуды тексеру, оқыту, қосымша сұрақтар қою.    

-Қазір қыстың қай айы?

-Желтоқсан айында қандай мерекелер бар?  Видео көрсету

-Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін қай жылы алды? 1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігі туралы заң қабылданды.

Міне оқушылар біздер елімізбен мақтанамыз. Бұл еркіндік оңайлықпен келген жоқ. Қазақ елі еркіндікке жету үшін қаншама қиын-қыстау кезеңдерді бастан кешірді.Мыңдаған жылдық тарихы бар.Қазақстан тәуелсіздік алды.

. -Биыл тәуелсіздікке неше жыл толады? 26 жыл

-Балалар,бүгін біз ата-бабамыз қол жеткізген ТӘУЕЛСІЗДІК  еліне саяхатқа шығамыз.Кез келген адам саяхатқа барғанда сол жердің елімен, жерімен танысады. Жақсы нәрселер болса көріп үйренеді.

 Қазақстан қалалары

«Білгіштер» ойыны. Ойынның шарты:Екі  топқа мысал беріледі. Оқушылар оны сызбамен көрсетеді. Әрбір жиналған сөйлемдерге Қазақстан қаласынын  көрікті жерлері беріліп  отырады.

Айгүл биледі.   Жандос жарысқа қатысты.    Біз мектепке келдік.   Доп жарылды.

Жаңа сабақ

Сабақтың тақырыбын таныстыру, мақсатын хабарлау

Жалаң және жайылма 115-120 жаттығу

Мәртөк ауданы 115-жаттығу

1.Оқушылар еңбекқор шопанмен кездесті. 2.Жарыс залда қызу өтті.3.Балықшылар терең көлге жақындады. 4.Гүріл алыстан қатты естілді. 

Үш сөзден құралған жайылма сөйлемдерге керекті сын есімдерді қосып, төрт сөзден құралған жайылма сөйлемдерге айналдырып жаз.

Ақтөбе қаласы 116-жаттығу «Миға шабуыл» әдісі

Ребусты дұрыс шешсең, мақал шығады.

Ерді намыс өлтіреді.  ( Жайылма. Ерді- кімді? Намыс-не? өлтіреді- не істейді? Толықтауыш, бастауыш, баяндауыш)

Астана  қаласы 118-жаттығу

Сөйлемдерді көшіріп жаздыру

Лаура кітапханаға келді. Арман суға шомылды. Дәурен Астанада тұрады. Жәния ыдыс жуды. Жаңбыр жауды.

Сергіту сәті (ЭКСПО  видео)

Астана қаласы 119-жаттығу

118-жаттығудағы сөйлемдерді төмендегі қай себетке салуға болады.

Осы сөйлемдерді төмендегі қай себетке салуға болады? Ойыңды дәделде.

1-себетке салу үшін сөйлемдер қандай өзгеріске түседі.

Алматы қаласы 120-жаттығу

Жай сөйлем жалаң және жайылма болып бөлінеді.

Жалаң сөйлем бастауыш пен баяндауыштан құралады.

 Тұрлаулы мүшелерден басқа тұрлаусыз мүшелері де бар сөйлемді жайылма сөйлем дейміз.

Тұрлаулы мүшелер бастауыш пен баяндауыштан тұрады.Олар сөйлемдегі негізгі ойды білдіреді.

Кейінгі тапсырмалар

Қорытынды Қазақстан қалалары

№1 тапсырма.    Берілген суретті пайдаланып, жалаң және жайылма сөйлемдер құра.  
Астана, Бәйтерек . 
  
№2 тапсырма.   Орны ауысқан сөздерден сөйлем құрастырып жаз. 
1. Деп, жүрегіміз, Тәуелсіздік,  соғады.                   Тәуелсіздік деп соғады жүрегіміз.
2. Ұрпақ, ел, білімді, тірегі -, Тәуелсіздік.             Тәуелсіздік ел тірегі- білімді ұрпақ
3. Адамзаттың, - бақыты ,Тәуелсіздік                    Тәуелсіздік –адамзаттың бақыты
4.Тәуелсіздік,  еркіндігі – , еліміздің,                    Еліміздің еркіндігі- Тәуелсіздік.
№3 тасырма. Шығармашылық тапсырма

«Егер мен президент болсам....»

Сабақты қорытындылау Жинаған суреттерді жабыстыру тақтаға ілу.   

Рефлекция Астана Алматы Ақтөбе  қалаларына сабақтың  қорытындысын жазып, ілу.

Жалаң сөйлем деп қандай сөйлемді айтамыз?

Жайылма сөйлемде қандай сөйлем мүшелері міндетті түрде қатысы керек? 

Түрлаулы, тұрлаусыз мүше дегеніміз не?

Бағалау

Үйге тапсырма   117-жаттығу Суретке қарап, әңгіме құра.

«Мен – тәуелсіз елдің ұланымын» тақырыбына жалаң, жайылма сөйлемдерді қатыстыра отырып ойтолғау жазу.Құраған әңгімеңді жазып, тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелерді тиісті сызықтарымен белгіле.

Краткое описание документа:

Сеилхан Таңшолпан Қазақ тілі 3 «А»

Бекітемін: 07.12.17 Оқу ісінің меңгерушісі:

Сабақ тақырыбы: Жалаң және жайылма сөйлем 115-120 жаттығулар

Сабақтың мақсаты: Білімділік: Жалаң және жайылма сөйлемдер туралы жалпы мағлұмат беру, сөйлемнің жалаң, жайылма болып бөлінуі тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерге байланысты екенін меңгерту, сөйлемдегі сөздерді сұрақ қою арқылы талдауға үйрету.

Дамытушылық:Тапсырмаларды орындау арқылы сөздік қорын арттырып, сауаттылығын, ойлау жүйесін дамыту.

Тәрбиелік: Шапшаң ойлауға, әдемі сөйлеуге, тапқырлыққа, ізденімпаздылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі:ойқозғау, түсіндіру, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс: математика, дүниетану, ана тілі, бейнелеу.

Сабақтың көрнекілігі: ережелер, интерактивті тақта, сюжетті суреттер, кеспелер.ребус

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі:

Психологиялық дайындық

Қазақ тілім-өз тілім,ана тілім,

Абай,Мұхтар сөйлеген дана тілім.

Қастерлейді ұл-қызың мәңгі сені

Болашағым,бақытым,дара тілім.

Топқа бөлу Ереже мысалдармен бөлу

Бастауыш дегеніміз не?
Баяндауыш дегеніміз не?
Жалаң сөйлем дегеніміз не?
Жайылма сөйлем дегеніміз не?
Жай сөйлем дегеніміз не?
Сөйлем мүшелері дегеніміз не?

Үй тапсырмасын тексеру

113-жаттығуды тексеру, оқыту, қосымша сұрақтар қою.

-Қазір қыстың қай айы?

-Желтоқсан айында қандай мерекелер бар? Видео көрсету

-Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін қай жылы алды? 1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігі туралы заң қабылданды.

Міне оқушылар біздер елімізбен мақтанамыз. Бұл еркіндік оңайлықпен келген жоқ. Қазақ елі еркіндікке жету үшін қаншама қиын-қыстау кезеңдерді бастан кешірді.Мыңдаған жылдық тарихы бар.Қазақстан тәуелсіздік алды.

. -Биыл тәуелсіздікке неше жыл толады? 26 жыл

-Балалар,бүгін біз ата-бабамыз қол жеткізген ТӘУЕЛСІЗДІК еліне саяхатқа шығамыз.Кез келген адам саяхатқа барғанда сол жердің елімен, жерімен танысады. Жақсы нәрселер болса көріп үйренеді.

Қазақстан қалалары

«Білгіштер» ойыны. Ойынның шарты:Екі топқа мысал беріледі. Оқушылар оны сызбамен көрсетеді. Әрбір жиналған сөйлемдерге Қазақстан қаласынын көрікті жерлері беріліп отырады.

Айгүл биледі. Жандос жарысқа қатысты. Біз мектепке келдік. Доп жарылды.

Жаңа сабақ

Сабақтың тақырыбын таныстыру, мақсатын хабарлау

Жалаң және жайылма 115-120 жаттығу

Мәртөк ауданы 115-жаттығу

1.Оқушылар еңбекқор шопанмен кездесті. 2.Жарыс залда қызу өтті.3.Балықшылар терең көлге жақындады. 4.Гүріл алыстан қатты естілді.

Үш сөзден құралған жайылма сөйлемдерге керекті сын есімдерді қосып, төрт сөзден құралған жайылма сөйлемдерге айналдырып жаз.

Ақтөбе қаласы 116-жаттығу «Миға шабуыл» әдісі

Ребусты дұрыс шешсең, мақал шығады.

Ерді намыс өлтіреді. ( Жайылма. Ерді- кімді? Намыс-не? өлтіреді- не істейді? Толықтауыш, бастауыш, баяндауыш)

Астана қаласы 118-жаттығу

Сөйлемдерді көшіріп жаздыру

Лаура кітапханаға келді. Арман суға шомылды. Дәурен Астанада тұрады. Жәния ыдыс жуды. Жаңбыр жауды.

Сергіту сәті (ЭКСПО видео)

Астана қаласы 119-жаттығу

118-жаттығудағы сөйлемдерді төмендегі қай себетке салуға болады.

Осы сөйлемдерді төмендегі қай себетке салуға болады? Ойыңды дәделде.

1-себетке салу үшін сөйлемдер қандай өзгеріске түседі.

Алматы қаласы 120-жаттығу

Жай сөйлем жалаң және жайылма болып бөлінеді.

Жалаң сөйлем бастауыш пен баяндауыштан құралады.

Тұрлаулы мүшелерден басқа тұрлаусыз мүшелері де бар сөйлемді жайылма сөйлем дейміз.

Тұрлаулы мүшелер бастауыш пен баяндауыштан тұрады.Олар сөйлемдегі негізгі ойды білдіреді.

Кейінгі тапсырмалар

Қорытынды Қазақстан қалалары

№1 тапсырма. Берілген суретті пайдаланып, жалаң және жайылма сөйлемдер құра.
Астана, Бәйтерек .

№2 тапсырма. Орны ауысқан сөздерден сөйлем құрастырып жаз.
1. Деп, жүрегіміз, Тәуелсіздік, соғады. Тәуелсіздік деп соғады жүрегіміз.
2. Ұрпақ, ел, білімді, тірегі -, Тәуелсіздік. Тәуелсіздік ел тірегі- білімді ұрпақ
3. Адамзаттың, - бақыты ,Тәуелсіздік Тәуелсіздік –адамзаттың бақыты
4.Тәуелсіздік, еркіндігі – , еліміздің, Еліміздің еркіндігі- Тәуелсіздік.
№3 тасырма. Шығармашылық тапсырма

«Егер мен президент болсам....»

Сабақты қорытындылау Жинаған суреттерді жабыстыру тақтаға ілу.

Рефлекция Астана Алматы Ақтөбе қалаларына сабақтың қорытындысын жазып, ілу.

Жалаң сөйлем деп қандай сөйлемді айтамыз?

Жайылма сөйлемде қандай сөйлем мүшелері міндетті түрде қатысы керек?

Түрлаулы, тұрлаусыз мүше дегеніміз не?

Бағалау

Үйге тапсырма 117-жаттығу Суретке қарап, әңгіме құра.

«Мен – тәуелсіз елдің ұланымын» тақырыбына жалаң, жайылма сөйлемдерді қатыстыра отырып ойтолғау жазу.Құраған әңгімеңді жазып, тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелерді тиісті сызықтарымен белгіле.