Білім беру ұйымдарындағы еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспектордың рөлі

Білім беру ұйымдарындағы еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспектордың рөлі

Еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарының бірі еңбекті қорғау саласындағы қызметкерлердің құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын ішкі бақылауға жәрдемдесу болып табылады.

Еңбек қауіпсіздігін ішкі бақылауды-еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспектор жүзеге асырады.

Кәсіподақ өзінің инспекциясын құра алады және еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспекторы бола алады.

Кәсіподақ ұйымдарының еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғауды бақылауды жүзеге асыру құқығы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 5-бөліміне, "кәсіптік одақтар туралы"ҚР Заңының 16-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 203-бабына сәйкес еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспектор қызметкерлердің өкілі болып табылады, оны кәсіподақ комитеті сайлайды және оны ұйымдағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі өндірістік кеңес бекітеді.

Еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспекторлар қажетті білімі мен іскерлігі бар, өзінің іскерлік қасиеттері бойынша білім беру ұйымдарында еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі жұмыс берушінің және оның өкілдерінің қызметіне қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға қабілетті адамдар бола алады.

Еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспектор жалпы кәсіподақ жиналысында ашық дауыс беру арқылы сайланады немесе БПҰ кәсіподақ комитетінің шешімімен кәсіподақ органының өкілеттік мерзіміне тағайындалады және оның басшылығымен жұмыс істейді.

Еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспекторлардың табысты жұмысын қамтамасыз ету мақсатында кәсіподақ ұйымы:

оларды еңбекті қорғау мәселелері бойынша оқытуды және хабардар етуді, нұсқаулықтармен және нормативтік құжаттармен қамтамасыз етуді ұйымдастырады;

еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғауды жақсарту жөнінде олар енгізген ұсыныстарды іске асыруға жәрдемдеседі;

еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспекторлардың оң жұмыс тәжірибесін жинақтайды;

еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспекторларды белсенді және адал жұмысы үшін моральдық және материалдық көтермелеу шараларын көздейді;

жұмыс уақытында еңбек туралы заңнаманың сақталуына қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

                 Еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспектор еңбекті қорғау туралы заңнаманың сақталуына, тексерулер жүргізуге байланысты емес нысандарда Ұжымдық шарттың (келісімнің) талаптарының орындалуына қоғамдық бақылауды жүзеге асырады, атап айтқанда:

мониторинг-азаматтардың еңбек және әлеуметтік-экономикалық құқықтарының сақталуын бақылау, талдау, бағалау жөніндегі іс-шаралар;

алқалы органдардың, комиссиялардың жұмысына қатысу;

заңдарда, ұжымдық шартта (келісімдерде) көзделген өзге де нысандарда жүзеге асырылады.

Техникалық еңбек инспекторы өз қызметінде мемлекеттік еңбек инспекциясымен өзара іс-қимыл жасайды, өз жұмысын тікелей жұмыс басшыларымен, мекемеде (кәсіпорында) еңбекті қорғауды ұйымдастыруға жауапты қызметкерлермен, бастауыш кәсіподақ ұйымымен байланыста жүзеге асырады.

Қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға кедергі келтіргені үшін жұмыс берушінің лауазымды адамдары заңнамаға сәйкес жауапты болады.

Еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспектор еңбек қауіпсіздігіне қоғамдық бақылауды жүзеге асырады.

Бақылаудың мақсаты жұмысшылардың салауатты және қауіпсіз еңбек жағдайларын жасау, өндірістегі жазатайым оқиғалар мен кәсіптік аурулардың алдын алу, өндірістегі жазатайым оқиғалар мен кәсіптік ауруларды дұрыс және уақтылы тергеп-тексеруді және есепке алуды бақылау, жұмыскерлерге өз Еңбек міндеттерін атқаруына байланысты мертігуден не денсаулығының өзге де зақымдануынан келтірілген зиянды толық көлемде өтеу болып табылады.

Еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспектор қызметіндегі негізгі міндет:

- кәсіподақ мүшелерінің салауатты және қауіпсіз еңбек жағдайларына құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау;

— кәсіподақтардың жұмыс берушілер мен қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі заңнаманы сақтауына қоғамдық бақылауды жүзеге асыру құқығын іске асыруда барлық деңгейдегі кәсіби органдарға жәрдемдесу;

- еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бөлігінде әлеуметтік әріптестік туралы келісімдер мен ұжымдық шарттарды әзірлеуге қатысу және оларға ұсыныстар енгізу;

- жұмыс орындарында еңбекті қорғаудың жай-күйіне, жұмыс берушінің еңбекті қорғау жөніндегі қағидалар мен талаптарды орындауына, қызметкерлердің еңбекті қорғау саласындағы заңды құқықтары мен мүдделерінің сақталуына бақылау жүргізу;

- еңбекті қорғау туралы заңнаманы қолдануға және еңбекті қорғау жөніндегі ұжымдық шарттар мен келісімдер бойынша міндеттемелерді орындауға байланысты еңбек дауларын қарау кезінде кәсіподақ мүшелерінің мүдделерін мемлекеттік және қоғамдық ұйымдарда, әртүрлі сатыдағы соттарда білдіру.

Қатысады:

- өндірістегі жазатайым оқиғалар мен кәсіптік ауруларды тергеу;

- еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғаудың санитарлық-техникалық жай-күйін паспорттау;

- еңбекті қорғау жөніндегі нормалар мен қағидалардың талаптарына сәйкестігін айқындау мақсатында пайдалануға қабылдау, ғимараттар мен құрылыстардың пайдалануға дайындығы жөніндегі комиссиялардың жұмысына;

- еңбек жағдайлары бойынша жұмыс орындарын аттестаттаудан өткізу жөніндегі іс-шараларды дайындау.

Еңбекті қорғау туралы заңнаманы бұзушылықтар анықталған, ұжымдық шартты (келісімді) орындамаған жағдайда еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспектор:

- жұмыс берушіге хабарлайды және бұзушылықтарды жою бойынша шаралар қабылдауды ұсынады;

- заңнама актілерінің, Ұжымдық шарттың (келісімнің) анықталған бұзушылықтарын жою бойынша ұсынымдар береді.

Ұсынымдар екі данада жасалады: бір данасы жұмыс берушіге тапсырылады (жіберіледі), екіншісі бақылауды жүргізген еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспекторда бақылау үшін қалады.

Қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға кедергі келтіргені үшін жұмыс берушінің лауазымды адамдары заңнамаға сәйкес жауапты болады.