Эрилик Эристиин кылаас чааьа

Чурапчы улууһун С.С.Яковлев – Эрилик Эристиин аатынан Чакыр орто оскуолатын саха тылын учуутала Софронова Аграфена Николаевна

С.С.Яковлев – Эрилик Эристиин 124 сааһыгар аналлаах кылаас чааһа

«Кимтэн кииннээхпит, хантан хааннаахпыт». 8 кылаастарга

Сыала: Хас биирдии киһи,үөрэнээччи төрүтчүтүн билиэхтээх.

Соруга:

-           Биир дойдулаах суруйааччыбыт төрүтчүтүн билэртэн саҕалаан,кимтэн кииннээхтэрин билэргэ интэриэс үөскэтии.

-          Төрөппүтү оскуолаҕа тардыы.

Дьаһал хаамыыта

1 этап Киириитэ

Учуутал: Үтүө күнүнэн,оҕолор,убаастабыллаах төрөппүттэр.

Бука барыгытын үгэскэ кубулуйбут сылын аайы ыытыллар Эрилик декадатын чэрчитинэн ыытыллар суруйааччыбытыгар аналлаах аһаҕас кылаас чааһыгар ыҥырабын.

Бүгүн бары ирэ- хоро кэпсэтэн,санаабытын атастаһан,билбэтэхпитин билэн,билэрбитин чиҥэтиһэн барыахпыт. Саха дьонун сиэринэн атах тэпсэн төгүрүк остуол тула олорон кэпсэтиэхпит.

Дуоскаҕа:  Кимтэн кииннээхпит,хантан хааннаахпыт диэн тыл тыктарыллан көстөр

Учуутал : Оҕолоор бу этии туох суолталааҕый?

                Ханна истээччигит?

О5олор эппиэттэрэ:

Учуутал: сөп ханна эрэ,кимиэхэ эрэ бэйэбитин билиһиннэрээри гыннахпытына этэбит дии.

Онтон туох суолталааҕый

Туох барыта силистээх,мутуктаах, ким барыта төрүттээхуустаах,удьуордардаах

Ол аата бүгүҥҥү дьарыкка төрүтчү  туһунан кэпсэтиэхпит.

Саха омук итэҕэлинэн биһиги бары сахалар кимтэн төрүттээхпит диэн номох баарый

Оҕолор эппиэттэрэ

Учуутал Биһиги бары үс саханы үөскэппит, түөрт саханы төрөппүт Эллэй эһээбититтэн,Омоҕой Баайтан төрүттээхпит

Хас биирдии киһи бэйэтин төрдүн ууһун билиэхтээх ,үөрэтиэхтээх

Билигин эһиги бэйэҕит төрүтчүгүтүн оҥорон көрүөххүт. Убаастабыллаах төрөппүттэр оҕолоргутугар көмөлөһүҥ.илиис туттарабын.Ким хаһыс хаһыс хос –хос эбээҕититтэн,эһээҕититтэн билэргитин сруйуҥ.

(ити кэмҥэ дуоскаҕа бэйэм төрүтчүбүн тыктаран көрдөрөбүн. Эллэй Боотуртан саҕалаан оҥоһуллубут)Мин төрүтчүбүн учугэйдик көрүн ,хаартыскаҕа түһриэххитин сөп.Кэнники дааннайдарга тэҥнээн көрүөхпүт.

Оҕолор төрүтчүлэрин көрүү, кылгастык кэпсэтии.

2 этап Сурун чаас

Учуутал Чэ мантан сиэттэрэн кылааспыт чааһын сүрүн этаабыгар киирэбит.

Биһиги биир дойдулаахпыт, саха литературатыгар роман  жанрын киллэрбит,Саха Саарына С.С.Яковлев- Эрилик Эристиин айар үлэтин,айымньытын билсэрбитин  таһынан кини төрдүн ууһун эмиэ билиэхпитин наада эбит дии.

Маннык сүдү суруйааччыбыт удьуордара, тымырдара- сыдьааннара биһиги оскуолабытыгар үөрэнэ сылдьаллар.

Кимтэн кииннээҕин ,хантан хааннааҕын чэ көрүөххэ эрэ.

Эһиги иннигитигэр Эрилик тастыҥ сиэнэ Иоган Егорович Максимов оҥорбут суруйааччыбыт төрүтчүтэ.

Билиҥҥи Чурапчы нэһилиэктэрэ норуот сэһэни нэн уопсай төрүттээхтэр эбит – Эллэй Боотур хас сиэниттэн Чакыр Боотуртан тыллан – хабыллан үөскээбиттэр диэн Сэһэн Боло ыйар.

Мин төрүтчүбүн мааҕын хаартыскаҕа түһэрбиккит дии ону ылан тэҥнээн көрөбүт эрэ. Эллэй Боотур хос сиэниттэн Боотур уустан Хатылы уонна Чакы Боотур диэнтэн арахсар эбиппит. Чакы Боотуратн бу Чакыр эҥэрдэр уопсай төрүттээх эбиккит.

Ол аата Эрилик Эристиин Боотур Уустан төрүттээҕин иһин бастакы псевдонима Боотур Уус Уола диэн эбит.

Тирэх ыйытыы:  Эрилик Эристиин оло5ун айар үлэтин хайа учуонай үөрэппитэй?

Билигин биһиги кылааспыт чааһыгар сүрдээх интэриэһинэй түгэн буолуо

Бүгүн биһиги Н,Н.Тобуруокабы кытта онлайн режимҥа киирэммит кэпсэтиэхпит. Интэриэһэргиир боппуруостаргытын биэрэргэ бэлэмнэнин.

(Тобуруокапка  эрийэн тиийии. Дуоска5а көстүн турар.Оҕолор боппуруос биэрэллэр)

3 этап. Эрилик удьуорун кэпсээһин.Проекторы туһаныы.

4 этап. Чиҥэтиһии

Бөлөҕүнэн үлэ

1.       Эрилик Эристиин төрүтчүтүн туһунан бэйэ – бэйэҕитигэр боппуруос бэрсиҥ

2.       Проекторынан эрдэ Эрилик Эристиин сиэннэриттэн ылбыт боппуруостарбытын таайтарыы.Видео сюжет

3.       Блиц ыйытыылар.

4.       Төрөппүттэр ыйытыктара.

5 этап түмүк

-          Бүгүҥҥү тула олорон кэпсэтии кэнниттэн туох санааҕа кэллигит.

-          Туох саҥаны биллигит.

Түмүкпэр этиэм этэ

Сурт кэриэстээх,уот кыымнаах,Кимтэн кииннээхпитин,хантан хааннааъхпытын билэр барыбыт сорукпут буоларын билиэх тустаахпыт