Этнокультурный компонент " Кожондор".

Кожондор

Карыкканда чертетен
Кара сайлу кузук бар.
Карыганча jуртайтан
Кару Торол jерис бар.

2. Айландыра тууларлу 
Ада болгон Алтайым
Эбиреде кайындарлу 
Эне болгон Алтайым.

3. Jашкан кары jаагажын
Кайылбай калбас Алтайыс.
Jажарып чечек оскожин
Капшай онбос Алтайыс

4. Кобук кары тушкенде,
Узак jатпас Алтайыс.
Когорип онон оскондо
Турген онбос Алтайыс.

Ак туманы jайылган 
Алтын Колдин jаражын!
Албатызын азыраган
Онын балыгы татузын!


Туйук кара jыш буткен
Тууларынын бийигин.
Турган jуртын азыраган.
Турлу аннын семизин.

Арка-тууны  кырлаган

Аргымак  чыйрак  эрjинем

Арка-тууга  мургуген

Алтай чыйрак  албатым.

      Ончо тууны  кырлаган

      Омок чыйрак эрjинем

      Отко,  сууга  мургуген

      Ойынзак чыйрак албатым.

Ат чакызы  тургажын

Тушпезим деп  айтпазым.

Амадап урган  ажынды

Ичпезим деп айтпазым.

Кулер чакы тургажын

Тушпезим деп айтпазым.

Кундулеп  урган  ажынды

Тутпазым  деп айтпазым.

     Кара тайды  минеле,

     Каjулада  jорторым.

     Карындажым кел дезе,

     Коштой турген базарым.

Тонон тайды  минеле,

Тон  jакалай  jорторым.

Торогоним кел дезе,

Турген капшай  барарым.

    Jети каан  деп jылдыс бар.

    Jети айланза, тан адар.

    Jер   тубинде   jестелер.

    Jедип  мынан кем барар.

Алты-Каан деп  jылдыс бар.

Алты  айланза,тан адар.

Алтай тубинде акалар.

Айланып мында кем келер.

Мош  jабынган тайганы

Короримде  jаражын.

Монкуннен аккан талайды

Сузуп ичсем, jакшызын.

Тош  jабынган тайганы

Короримде  jаражын.

Камчылаган талайды

Сузуп ичсем jакшызын.

   Кобук кары  jаагажын,

  Базарга  jакшы Алтайым.

  Ак чечеги чыгарда,

  Корорго jараш  Алтайым.

Ак ла кары jаагажын,

Базарга jакшы Алтайым.

Ак чечеги  чыгарда,

Корорго jараш Алтайым.

     Алты уйелу  чакынга

     Ак боро  туруп киштезин.

     Алты  аркакту Алтайга

     Албаты jуулып jыргазын.

Jети  уйелу чакынга

Jеерен тай  туруп  киштезин.

Jети аркакту  Алтайга

Jенелер jуулып jыргазын.

Ак болчокко чыккажын,

Ару салкын соготон.

Кеjим-токым  алгажын,

Малдын сыны  сергийтен.

Кок  болчокко чыккажын,

Койу салкын  соготон.

Кеjим- токым  алгажын ,

Эрjине   сыны  сергийтен.

     Ойынталу  тон эдип,

    Ойын  берген  энейим.

    Озогызы  мындый деп,

    Айдып  берген  энейим.

Керчезинду тон  эдип,

Кезип  берген  энейим.

Кечегизи мындый деп,

Айдып берген энейим.

     Узун кайыш камчыны

     Улай  соккон  эрjине.

    Узун таннын  алдында

    Чакы  айланган эрjине.

Jалбак  кайыш  камчыны

Jайа соккон  эрjине

Jайгы  таннын алдына

Чакы айланган эрjине.

Комыргый бажын  коолоткон

Койу салкын кайда не?

Колон jажырып ойногон

Бир ойыныс  кайда не?

Сыргалjын бажын  сыылаткан

Сыр  салкыны кайда не?

Сырга  jажырып ойногон

Бир ойыныс кайда не?

    Эки  атканым  эргишке

    Ойып  аларым  качан да.

    Энем айткан сози бар.

    Ундыбазым качан да.

Алты  атканым агашка

Ойып  аларым качан да.

Адам айткан  сози бар.

Ундыбазым качан да.

Кайраканда  бир jылдыс.

Кос   jедерде, кол  jетпес.

Калык- jондо бир кооркий.

Санаа  jетсе, салым  jок.

Тенериде  бир  jылдыс.

Кос  jедерде  кол  jетпес.

Телекейде бир  кооркий

Санааа jетсе, салым jок

     Боро  армакчынды  туруп ал.

     Боочы  jерде  сакып ал.

     Боро  айгырлу  мал  келзе.

     Борозын  талдап тудуп ал .

Кадын  томон  кас  барды.

Кара канат  куш барды.

Карындашты  сананзам,

Кара костон jаш  келди.

Эрчишти томон куш  барды.

Эки канат кош   барды.

Эртенгизин сананзам,

Эки костон jаш келди.

      Торон  арал   jок  болзо,

      Тонон  тай   кайда  туратан?

     Торогонин  jок болзо, 

     Jыргал  кайдан келетен?

Калын  арал  jок  болзо,

Кара  тай  кайда туратан?

Карындажын  jок  болзо,

Кара  тай  кайдан киштейтен?

Кун  алдында  бир чолмон

Чыкпазынан   мен  алан.

Кундук  jерде  торогон

Келбезинен  мен  алан.

Ай алдында бир чолмон

Чыкпазынан  мен  алан.

Айлык   jерде  торогон

Келбезинен  мен  алан.

Улгерлер

Киске ле Кучук»


Кискее Кучук туштады,
Кучуркеп ого урди.
Киске ого ачынды – 
Алаканла тажыды.

«Баканын учканы».
Карлагашка куйунип,
Кара Бака «пак» деди.
Чандырларын чойинип,
Учарым деп шууди.
«Ончо куштар, тындулар
Оозыма бойы келер» - дийт.
Кара таштын бажынан
Казырланып калыды.
Jерге тужип карды ла
Кейлу куугы jарылды…
Куйуниш ле мактаныш
Кемди де оро кодурбес.
Jамандаш, кара сагыш 
Jакшылыкка экелбес.

Пантомима «Кобук».
«Мен jараш» - деп, самынга
Кобук коороп мактанган.

Учуп чыгып, салкынга
Урдуреле, jарылган.

Чочкочок

 Мен болчок чочкочок
Куйругым  кыска
Тумчугым тегерик
Косторим  кара

Саныскан

Саныскан, саныскан.
Сары чолдо  ол аскан.
Эмди jаныс саныскан
Сары чолдо – jаныс каан!

Тарал

Тойбос салымду тарал куш
Токынал jок калактайт
Тожинде эди jарым ууш,
Торт соок бойын не кыйнайт.

Булан

Эскин мусту jоон булан
Тегерик колдо эжинет
Амыргы унду сыгын
Агашты токоорып сузет.