География пәнінен сыныптан тыс сабақ "Интеллектуалды олимпиада"

Тақырыбы:    «Интеллектуалдық олимпиада»

Мақсаты: Оқушының пәнге деген қызығушылыгығ арттыру, ой-өрістерін дамыту, өткен білімдерін байқау, елін, туған  жерін сүюге, отаншылдыққа тәрбиелеу. Сонымен қатар танымдық  есте сақтау, ойлау қабілеттерінің дамуына ықпал еті, карта, атласпен жұмыс жасау, өз бетінше ізнеулеріне бағыт беру.

Барысы:

І.Кіріспе бөлім. Сайыстың мақтасын түсіндіру, турлармен таныстыру

ІІ. Негізгі бөлім.

І тур. Бәйге

ІІ тур. Жорға

ІІІ тур. Полиглот

ІҮ тур. Терминдер сыр шертеді.

Ү тур. Картамен жұмыс.

ҮІ тур.Артығын тап.

ҮІІ тур. Астаналарын табу

І  тур.  Бәйге. Әр топтың басшысына 15 сұрақ.

І топ.

1.     Дүние жүзіндегі ең биік шың. (Эверест)

2.     Экватордың ұзыдығы. (40000 км)

3.     Ауа қысымын өлшейтін аспап. (Барометр-анеройд)

4.     Жер бетінің қатты тас қабаты. (Литосфера)

5.     Таулар биіктігіне қарай қалай бөлінеді. (аласа, орташа, биік)

6.     Жер сілкінуді зерттейтін ғылым? (Сейсмология)

7.     Бағдарды анықтауға арналған аспап. (Компос)

8.     Жер шарындағы ең  үлкен алапты өзен. (Амазонка)

9.     Қоршаған орта туралы ғылым. (Экология)

10.Ұлы Жібек жолы басталатын ел? (Қытай)

11.Қазақстандағы ең суы лай өзен? (Сырдария)

12.Аустралияның байырғы халқы? (абориген)

13.Африканың ең құрғақ аймағы? (Сахара)

14.Францияның астанасы? (Париж)

15.БҰҰ-ның штаб пәтері қайда орналасқан? (Нью-Йоркте)

ІІ топ:

1.   Дүниежүзіндегі ең ұзын өзен? (Ніл)

2.   Географияның атасы? (Эратосфен)

3.   Желдің бағытын анықтайтын құрал? (флюгер)

4.   Жердің ауа қабаты? (атмосфера)

5.   Жазықтар биіктігіне қарай қалай бөлінеді? (ойпат, қырат, таулы үстірт)

6.   Қазақстандағы ең ірі су қоймасы? (Бұқтырма)

7.   Күнге ең жақын ғаламшар? (Меркурий)

8.   Фонтан түрінде оқтын-оқтын атқылап тұратын бұлақ? (гейзер)

9.   Дүниежүзін айналып шыққан саяхатшы ғалым? (Ф.Магеллан)

10.   Жердің қозғалысын сезетін аспап? (Сейсмограф)

11.   Экологиясы ең нашар көл? (Арал)

12.   Ең үлкен жылы ағыс? (Гольфстрим)

13.   Биіктен құлап ағатын су? (сарқырама)

14.   Италияның астанасы? (Рим)

15.   Жердің радиусы қанша? (6371)

ІІ тур: Ұяшықтар таңдау.

1.     Евразия – 10: Евразияның монорхиялы елдерін ата? (Бельгия, Нидерланд, Ұлыбритания, Дания, Норвегия, Испания, Швеция, Ватикан т.б)

2.     Евразия – 20: Тек қана қылқанжапырақты ағаштар өсетін зона? (Тайга)

3.     Евразия – 30: Евразияның оңтүстік-шығысындағы Тынық мұхит жағалауынан келетін өте қуатты тропиктік циклондар қалай аталады? (Тайфун)

4.     Оңтүстік-Америка - 10: Оңтүстік-Американың батыс жағалауындағы шөл? (Атакама)

5.     Оңтүстік-Америка - 20:Мулаттар деген кімдер? (негр-европалықтар)

6.     Оңтүстік-Америка - 30: Дүниежүзіндегі теңіз деңгейінен ең биікте орналасқан ел астанасы? (Боливия, Ла-Пас 3630 м)

7.     Африка – 10: Африканың ең дамыған мемлекеті? (Оңтүстік Африка Республикасы)

8.     Африка – 20: Тарихта «Африка жылы» аталған жыл? (1960 жыл)

9.     Африка – 30: Уэдтер деген не? (кеуіп қалған өзен арналары)

10. Солтүстік-Америка – 10: Мексиканың астанасы? (Мехико)

11. Солтүстік-Америка – 20:Солтүстік-Америкадағы «Өлім аңғары» деп аталған жер бар. Бұл атау неліктен берілді? (1849 жылы алтын іздеушілердің бір тобы аптап ыстық пен шөлге шыдамай қаза болғады. Кейін бұл жер солай аталған)

12. Солтүстік-Америка – 30: Солтүстік-Америкада биік шөптерден тұратын дала қалай аталады? (Прерий)

ІІІ тур: Мақал-мәтел және жұмбақ.

1.     Кең әлемді кернейді, көзің бірақ көрмейді. (ауа-воздух-air)

2.     Құрғақ жерде сақтайсың, онсыз тамақ таппайсың. (тұз-соль-salt)

3.     Қыздырып соқсаң иленеді, балға мен төстен именеді. (темір-железо- iron)

4.     Нан бар жерде ... бар. (ән-песня-song)

5.     Көп сөз көмір, аз сөз ... (алтын-золото-gold)

6.     ... ішкен құдығыңа түкірме. (су-вода-water)

7.     Мал патшасы ... (жылқы-лошадь-horse)

8.     Қазақтардың қасиетті саны ... (жеті-семь- seven)

Көрермендермен ойын. (жұмбақ шешу)

Көтеріліп теңізден,

Аспанға биік барармын.

Биіктен қайта түскенде,

Өңі ңірер даланың. (жаңбыр)

Ешбір тіреусіз күмбез,

Ешбір сүйеусіз күмбез.

Ешкім көтере алмайды,

Ешкім төңкере алмайды. (аспан)

Жалғыз бағыт білері,

Бұрғаныңа көнбейді.

Жол көрсетіп береді,

Өзі бірақ көрмейді. (компас)

Бар ма, жоқ па, оны бірақ білмейміз,

Ол жоқ жерде өмір сүріп жүрмейміз. (ауа)

Жылт-жылт еткен,

Жылғадан өткен.

ІҮ тур: Терминдер сыр шертеді:

1.     Этнография - ...

2.     Демография - ...

3.     Изотерма - ...

4.     Изобара - ...

5.     Экспорт - ...

6.     Импорт - ...

7.     Инфляция - ...

8.     Архипелаг - ...

 Ү тур: Картамен жұмыс.

І топ:

1.     Нысандарды координаттар бойынша анықта: 28⁰с.е – 88⁰ш.б (Джомолунгма)

2.     Мына қаланың географиялық координатын анықта: Пекин қаласы

3.     Масштаб арқылы қашықтықты анықта: Атырау-Қызылорда.

ІІ топ:

1.     Нысандарды координаттар бойынша анықта: 56⁰с.е – 161⁰ш.б (Ключи шоқысы)

2.     Мына қаланың географиялық координатын анықта: Мәскеу қаласы.

3.     Масштаб арқылы қашықтықты анықта: Қостанай-Семей

ҮІ тур: Артығын тап.

1.     Африка, Америка, Еуропа, Антарктида, Арктика, Азия, Австралия.

2.     Қала, ауыл, аймақ, аудан.

3.     Орыстар, қазақтар, ағылшындар, арабтар, граниттер, немістер.

4.     Вашингтон, Париж, Астана, Сидней, Пекин, Берлин.

5.     Тянь-Шань, Сахара, Гималай, Анд, Жоңғар Алатауы, Памир.

6.     Өзен, теңіз, түбек, шығанақ, көл, мұхит.

ҮІІ тур: Астаналарын табу.

І топ:

1.     Ұлыбритания –

2.     Дания –

3.     Италия –

4.     Ауғанстан –

ІІ топ:

1.     Германия –

2.     Испания –

3.     Ресей –

4.     Франция

5.     Қырғыстан –

6.     Египет –

7.     Қытай –

8.     Бразилия –

9.     Канада –

10. Жаңа Зеландия -

5.     Өзбекстан –

6.     Алжир –

7.     Үндістан –

8.     Аргентина –

9.     АҚШ –

10. Аустралия -

3.Қорытынды бөлім: Жеңімпаздарды марапаттау.