Пән: Информатика
Сынып: 8 a
Сабақтың тақырыбы: Cандарды
бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне аудару
Сабақтың
мақсаты:
Білімділік: Оқушылар сандарды
бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне аударумен танысады.
Тәрбиелік: Сандарды
бір жүйеден екінші жүйеге айналдыра алу дағдыларын қалыптастыру.
Дамытушылық: Екiлiк,
сегiздiк және оналтылық санау жүйелерiндегi сандарды ондық, екілік, сегіздік,
он алтылық санау жүйесiне ауыстыруға үйрету.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Сабақтың барысы:
- Ұйымдастыру кезеңі
-
Оқушылармен амандасу
-
Оқушыларды түгендеу
- Үй жұмысын тексеру
-
Санау
жүйесі дегеніміз не?
-
Санау
жүйесінің түрлері қандай?
-
Позициялық
және позициялық санау жүйесіне мысал келтіру?
-
Екілік,
сегіздік, ондық, он алтылық санау жүйесі дегеніміз не?
3. Жаңа
материалды баяндау
Ондық санау жүйесi
Ондық санау жүйесiнде он цифр қолданылады-0,1,2,3,4,5,6,7,8,9.
Ондық жүйе позициялық болып табылады,
өйткенi ондық санды жазуда цифрдың мәнi оның позициясына немесе санда
орналасқан орнына байланысты.
Санның цифрына
бөлiнетiн позицияны разряд деп атайды.
Мысалы, 425
жазылуы 4 жүздiктен, 2 ондықтан және 5 бiрлiктен тұратын сан екенiн
бiлдiредi.5- цифры-бiрлiктер разрядында, 2-ондықтар разрядында, 4-жүздiктер
разрядында тұрады. Осы санды қосынды түрiнде жазатын болсақ:
4*102+2*101+5*100
оның цифрлары салмағының айырмашылығы
айқын болады, бұл жазбадағы 10-санау жүйесiнiн негiздеушi. Саның әрбiр цифры
үшiн 10 негiздеушi цифрдың орнына байланысты дәрежеленедi және осы цифрға
көбейтiледi. Бiрлiктер үшiн негiздеушi дәреже- нольге, ондықтар үшiн- бiрге,
жүздiктер үшiн екiге тең және т.с.с.
Егер ондық сан бөлшек болса, онда ол да қосынды түрiнде онай жазылады.
Әрбiр цифрдың бөлшек бөлiгi үшiн негiздеушi дәреже терiс және-1-ге тең-бұл
бөлшек бөлiктiң үлкен цифры үшiн, ал бөлшек бөлiктiң келесi цифры үшiн-2-тең
және т.с.с.
Мысалы, 384,9506 ондық
саны мынадай қосындымен белгiленедi:
384,9506=3*102+8*101+4*100+9*10-1+5*10-2+0*10-3+6*10-4
Сегiздiк санау жүйесi
Сегiздiк санау
жүйесi, яғни 8 негiздеушi санау жүйесi, сегiз цифрдың көмегiмен санды
көрсетедi: 0,1,2,3,4,5,6,7. Мысалы,357 сегiздiк санда жетi бiрлiк, бес сегiз
және квадратыүш сегiз бар, яғни 3578=3*82+5*81+7*80,
мұнда 357 санынын индексi «8» санау жүйесiн бiлдiредi. Жазылған қосынды ондық
жүйенiң ережесi бойынша арифметикалық әрекеттердi орындай отырып, 3578=23910
аламыз, яғни 357 сегiздiк саны 239 ондық санға сәйкес келедi.
Он алтылық санау жүйесi
Екiлiк санау
жүйесiн компьютерден тыс қолдану өте қолайсыз екенiн бiлемiз. Мысалы, 89512810=110110101000100110002.
Екiлiк санды
қысқарту үшiн 16 негiздеушi бар сан жүйесi қолданылады. Бұл жұйенi он алтылық
деп атайды.
Он алтылық позициялық санау жүйесiнде
санды жазу үшiн ондық санау жүйесiнiң цифрлары 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 және
жетпейтiн алты цифрды белгiлеу үшiн ондық сандарының мәнi 10,11,12,13,14 және
15 болатын сәйкес алфавитiнiң алғашқы үлкен әрiптерi: A, B, C, D, E, F
қолданылады. Осылайша ондық жүйенiң барлық цифрлары және сонымен қатар латынның
алты әрiптерi он алтылық жүйенiң «цифрлерi» болып табылады.
Мысалы,
3Е5А116=3*164+Е*163+5*162+А*161+1*160
Ондық жүйенiң ережесi бойынша
арифметикалық операцияларды орындай және А=10, Е=14 ескере отырып,3Е5А116=25539310
аламыз.
3. Есептер шығару
8→10
, , , , , , , →
10→8
, , , , →
16→10
, , , , , , →
10→16
77, 3924,
1443, 565, 1985→
2→8
→
→
→
→
→
2→16
→
→
→
→
→
4. Үй
тапсырмасы: Cандарды бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне аудару
тақырыбын оқу 11-15 бет
5. Бағалау: мұғалім
6. Қорытынды:
Cандарды
бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне аудару тақырыбымен таныстырылды
Тапсырма
1. Санау жүйесi
деп ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________________.
2. Санау жүйесi
екi топқа бөлiнедi : ______________________________________________
_____________________________________.
3. Ондық санау
жүйесінің негіздеушісі _____________________________________.
4. Екiлiк сан ________________________________________________________
жазылады.
5. Бит деп __________________________________________________________
атайды.
6. Сегiздiк санау
жүйесiнiң негiздеушiсi _______________ тең.
7. Он алтылық
санау жүйесiнде санды жазу үшiн _____________________________
_________________________________
цифрлар
қолданылады.
Тапсырма
1. Санау жүйесi
деп ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________________.
2. Санау жүйесi
екi топқа бөлiнедi : ______________________________________________
_____________________________________.
3. Ондық санау
жүйесінің негіздеушісі _____________________________________.
4. Екiлiк сан ________________________________________________________
жазылады.
5. Бит деп __________________________________________________________
атайды.
6. Сегiздiк санау
жүйесiнiң негiздеушiсi _______________ тең.
7. Он алтылық
санау жүйесiнде санды жазу үшiн _____________________________
_________________________________
цифрлар
қолданылады.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.