Иярчен вакыт җөмлә (9 сыйныф, рус төркеме)

• 1 слайд

  ... Эше юк [] ... Бакчага Барыр.
  
  Хәлил ... Сораса []әтисе ... Алып бирде.
  
  Кышкы юлның мәкере (коварство) ...[] Тәҗрибәсез кешегә ул ышанычсыз булып күренә.
  Була ... Вакытлар [] ул үзенең гаҗәеп тавышы белән кем беләндер көлә-көлә сөйләшә башлый.
  Бәйләүче чараларны кулланып, бирелгән аналитик җөмләләрне тәмамлагыз. [] тамгасы урынына тиешле тыныш билгеләре куегыз.
  

• 2 слайд

  Аналитиктан синтетик төргә күчү (трансформация аналитических предложений в синтетические)
  1. Кемнең эше юк, шул бакчага барыр. - Эше юклар бакчага барыр.
  2. Хәлил ни сораса, әтисе шуны алып бирде. – Әтисе Хәлил сораганны алып бирде.
  3. Кышкы юлның мәкере шунда: тәҗрибәсез кешегә ул ышанычсыз булып күренә. – Иярчен хәбәр җөмләнең аналитик төре генә була.
  4. Була шундый вакытлар: ул үзенең гаҗәеп тавышы белән кем беләндер көлә-көлә сөйләшә башлый. – Ул үзенең гаҗәеп тавышы белән кем беләндер көлә-көлә сөйләшә башлаган вакытлар да була.
  

• 3 слайд

  Иярчен вакыт җөмләләр
  (Придаточные времени)
  Аналитик төре:
  - ялгызак мөнәсәбәтле сүзләр: шунда,шуннан бирле, шуннан соң, аннары, шул вакытта, шуңа кадәр, шул чакта;
  
  - парлы мөнәсәбәтле сүзләр: кайчан-шунда, кайчан-шул чакта, кайчан-шул вакытта;
  
  - ул да түгел теркәгеч сүзе (союзное слово).
  Синтетик төре:
  - -гач, -гәч, -кач,-кәч, -ганчы, -гәнче, -канчы, -кәнче;
  - төрле формадагы хәбәр составында ур.-вак. Яки юнәлеш килеше кушымчасы (-уга, -үгә, -ганда,-гәндә, -канда, -кәндә);
  - хәбәр янында бәйлек һәм бәйлек сүзләр (белән, бирле, соң, алдыннан, арада, чакта).
  

• 4 слайд

  Значение времени по выполнению действий в придаточном и главном предложениях
  
  1. Иярчен җөмләдәге эш баш җөмләдәге эш белән бер үк вакытта үтәлә (одновременность):
  Без мәктәпкә барганда, бик көчле яңгыр яуды. Когда мы шли в школу, шёл сильный дождь.
  

• 5 слайд

  Значение времени по выполнению действий в придаточном и главном предложениях
  
  2. Иярчен җөмләдәге эш баш җөмләдәге эштән соң үтәлә (предшествование):
  Без мәктәпкә барганчы, бик көчле яңгыр яуды. До того, как мы пошли в школу, прошёл сильный дождь.
  
  

• 6 слайд

  Значение времени по выполнению действий в придаточном и главном предложениях
  
  3. Иярчен җөмләдәге эш баш җөмләдәге эштән алда үтәлә (последовательность):
  Без мәктәпкә баргач, бик көчле яңгыр яуды. После того, как мы пришли в школу, прошел сильный дождь.
  
  

• 7 слайд

  Когда папа вернулся домой, суп уже был готов.
  
  2. до того, как брат вернулся, в гости пришли родственники.
  
  3. после того, как Анна прочла эту книгу, общение с людьми стало интереснее.
  Бирелгән иярчен вакыт җөмләләрне татарчага тәрҗемә итегез. Вакыт мәгънәсен билгеләгез.