LS әдісімен өткізілген сабақ. Биік таулар

Атырау қаласы

Ахметова Ақмарал Қожабекқызы

Б.Нысанбаев орта мектебі

Тақырыбы: Қазақстанның биік таулы аймағы

Мақсаты: Қазақстанның биік тауларымен танысады, олардың географиялық орынын анықтай алады теорияда алған білімдерін өмірде, және карта беттерінде, практикада қолдана алады.

Күтілетін нәтиже: Оқушы:

1 «Алтай таулары», «Жетісу таулары», «Сауыр-Тарбағатай», «Тянь-Шань тауларына» анықтама бере алады;

2. Аталғаны биік таулардың географиялық орнын анықтап картадан көрсете алады.

3. Аталған биік таулардың негізі жер бедері, биіктіктері, тау жынысын, гидрологиясына жалпы сипатына анықтама бере алады.

Оқу құралдары: Оқулық, 8-сынып, атлас, Қаз.физ.картасы, үлестірмелер, интер белсенді тақта, слайдтар, бейне көрсетілім
Сабақ типі: Б.Б.Д. дамыту
Оқыту әдістері: Топтық жұмыс, жұптық жұмыс, жұрақ-жауап,  картамен жұмыс, «Менің көлеңкем» ойыны, «Қарлы кесек» ойыны, СТО стратег., мозайка  әдісі
Сабақ барысы:

Уақыты		Сабақты ұйымдастыру формасы	Мұғалімнің іс әрекеті	Оқушының іс әрекеті
3 мин	Мотивациялық кезең	Ұйымдастыру кезеңі	1.      Сыныппен амандасу 2.      Оқушыларды түгендеу 3.      Оқушылардың көңіл-күйлерімен бөлісу Сыныпты жұпқа бөлу. Менің жұбым (сыныпта оқушылар бүгінгі сабақта өзіне көмектесетіндей жұбын таңдайды, әр жұпқа житон ұсынылады) «Мен саған сенемін» жаттығуы. Әуен ойнап тұрады .Жұп құрып , бір- бірінің көздеріне қарап отырады . «Мен саған сенемін ...» өйткені сен жақсы адамсың  . 4.     Топқа бөлініп отыру. Оқушылар альфавит ретімен топқа бөлініп отырады А (1,2,3,4,5,6) -тобы Ж(1,2,3,4,5,6) –тобы С (1,2,3,4,5,6) -тобы Т(1,2,3,4,5,6)-тобы	Сәлемдеседі Алдымен жұбын таңдайды, сол арқылы топтасады бөлініп отырады
6		«Көпірше» тапсырмалары Сабақтың мақсатын айқындау	Түрткі сұрақтар «Менің көлеңкем» ойыны Жұбына сенімді оқушы жұбымен бірге өз қалауы бойынша тақтаға шығады. Жұптар арқаларын түйістіріп тұрады, біреуі өзі, екіншісі көлеңкесі болады. Өзі оқушыларға қарайды, көлеңкесі тақтаға қарап тұрады.  Өзі тапсырма суырады, отырған оқушылар соны сұрақ қылып көлеңкесіне қояды. Көлеңке сұраққа жауап береді. Тапсырмалары: 1.      Мұғалжар 2.      Ақсораң 3.      556м 4.      Маңғыстау 5.      Сарыарқа 6.      1565м 7.      Қазақтың ұсақ шоқысы 8.      657м Мұғалімнің түрткі сұрақтары: 1.      Бұл аталған таулар қандай таулар 2.      Бұдан басқа қандай тауларды білеміз? (Картадан көрсетіледі) 3.      Аталған таулар биіктігіне байланысты қандай таулар қатарына жатады? 4.      Жасына байланысты ше? 5.      Неліктен бұл таулар биік? 6.      Аласа таулардан айырмашылығы неде? Олай болса бүгін сабағымыз «Қазақстанның биік таулы аймағына» арналады	Ойын әдісі арқылы сұрақ-жауап, сұрақ қоя білу,  картамен жұмыс, сандармен жұмыс, өзара сенім, өткенді жаңамен байланыстыру,  жаңа сабақтың мақсатын ашу
8 мин	Операциялық кезең	Мағынаны тану	Топтық жұмыс. Оқушылар жаңа сабақты өздері меңгереді(Зерттеу жұмысын жүргізеді) А- Алтай тауы С- Сауыр-Тарбағатай тауы Ж – Жетісу Алатауы Т – Тянь-Шань  Зерттеу жоспары 1.      ГО 2.      Биіктігі (орташа, ең биік нүктесі) 3.      Жоталары 4.      Қазба байлығы 5.      Табиғаты 6.      Тау жыныстары	Әр топ өз іштерінде талқылайды, талдайды, қортындысында постер қорғайды
4 мин		Вертуальды саяхат	Қазақстанның биік таулары(бейне көрсетілім) Түрткі сұрақтар: 1.      Бейне көрсетілімнен біз білмейтін қандай мәліметпен тьаныстық 2.      Сен үшін қай таудың табиғаты өте әдемі 3.      Таулы ауданда болып көрдікпе?	Оқушылар саяхат жасайды, әңгімелейді, сұрақтарға жауап береді
10 мин		«Қарлы кесек» ойыны	Оқушылар әріптің қасында жазылған сан бойынша тапсырмаларға мозайка әдісімен жауап береді Тянь-Шань 1.      Тянь-Шань тауы туралы не білесің? 2.      Географиялық орны 3.      Ең биік нүктесі 4.      Тянь-Шань қандай қатпарлықта көтерілді 5.      Тянь-Шань қандай тау жоталарынан тұрады, атап көрсет 6.      Хан-Тәңірі Тянь-Шаньның ең биік шыңы ма? Жетісу Алатауы 1.      Ең биік нүктесі 2.      Қазақстанға  қай бөлігі еніп жатыр? 3.      Тау аралық аңғарда соғатын желдер 4.      Жетісу Алатауының ерекшелігі неде? 5.      Неліктен Жетісу Алатауы деп аталады? 6.      Жоңғар қақпасы туралы не білесің? Алтай 1.      Қазақстандық Алтайдың көлдері 2.      Таудың ең аласа бөлігі 3.      Қазақстандық Алтайдың бөліктері(неше бөлікке бөлінеді) 4.      Табиғатына сипаттама 5.      Алтай тауында қандай  қорықтар ұйымдастырылған? 6.      Алтай тауының пайдалы қазбалары Сауыр-Тарбағатай 1.      Қай жота биік: Сауыр ма, әлде Тарбағатай ма? 2.      Биік шыңдары 3.      Географиялық орны 4.      Тау жүйесінің қай жотасы түгелдей Қазақстан территориясында жатыр 5.      Неліктен Тарбағатай тауының басында мұз жоқ 6.      Неліктен қос атау берілген? Топтық бағалау(қосымшада көрсетілген)	Сұрақ-жауап, деңгейлік тапсырма. Барлық оқушылар жауап беру мүмкіндігі жасалған
4 мин		Шығармашылық жұмыс	Алдын ала берілген  тақырыптарға шығармашылық жұмыс дайындайды	Қосымша ізденіп, шығармашылық жұмыс жасап келеді
3 мин	Рефлексиялық кезең	«Сәлемдеме»	8г-сынып оқушылары 8в сыныбына хат жолдайды Жұмбақ(4-топқа) 1.      Тау туралы айтылған  қазақ мақалдарын білемізбе? Мысалы: Таулы жер бұлақсыз болмас, Сулы жер құрақсыз болмас; Ел жасымен көрікті, Тау-тасымен көрікті. 2.      Өмірде кімді биік тауға теңер едің? Мысалы: «әкені»: Әке –асқар тау. 3.      Тауда қандай спорт түрлері өтеді? Бұл спорт түрі сені қызықтырама, несімен қызықтырады? Қазақстанның қай тауында тау туризмі жақсы дамыған 4.      Егер саған тауға саяхат жасау мүмкіндігі туған жағдайда қай тауға саяхат жасаған болар едің, неліктен?	Әр топтың топ басшысы келіп хатты таңдап алады, топ болып талқылап, ортақ шешімге келіп жауап береді, өз ойларымен бөліседі
2  мин		Сен білесің бе?	1.Альпинизм — спорттың тауға, шыңға жаяу жүріп, өрмелеп көтерілу түрі. Атауы Еуропа құрлығындағы «Альпі» тау ынан шыққан. Алғаш 1786 жылы швейцарлық Мишель-Габриэль Паккар мен Жак Бальма Альпі тауындағы Монблан шыңына (биіктігі 4807 м) көтерілді. Қазақстанда альпинизмнің дамуы 20 ғасырдың 30-жылдарынан басталады. Тұңғыш рет 1930 жылы 17 шілдеде қазақстандық альпинистер Іле Алатауының Кіші Алматы шыңына (4376 м) көтерілді. Еліміздің альпинистері 1982 жылыКСРО командасы құрамында Эверест шыңына (8848 м) шықты. Ал 1991 жылы альпинист Қазыбек Уәлиевтің жетекшілігімен Қазақстан альпинистері ГималайдағыДхаулагири (8176 м) шыңын бағындырған екен. 2.Әлемдегі ең ірі тау шаңғысы туризмінің орталығы Альпі болып табылады. Жылына бұл аудан 60 млн-нан астам туристерді қабылдайды. Тау туризмінен Альпіге тең келетін аудан жоқ. Қазақстанда тау шаңғысы  туризмін дамыту мақсатында Алматы маңындағы Шымбұлақта халықаралық дәрежеде туристік орталыққа айналдыру жоспарланған. 3. 11-желтоқсан халықаралық тау күні. Бұл күн 2003 ж. БҰҰ Бас ассамблеясының 57-шешімімен белгіленген болатын. Бұл таулы аймақтардың тұрақты дамытуды насихаттайды. Таулар әлемнің ¼ бөлігін алып жатыр. Әлем халықтарының 10%-на жуығының баспанасы болып табылады екен.	Қызықты мәлімет алады
4 мин		Рефлексия	Бүгінгі сабақың маған өте қатты ұнаған жері, себебі ______________________________________________________________________________________________________ Маған қиындық келтірген тапсырма, болса несімен қиын болды? ______________________________________________________________________________________________________ Келесі сабақта менің алдыма қойған мақсатым_______________________________________________________________________________________________________________________________ Бүгінгі жұбың сеніміңді ақтады ма?_____________________________________________________________________________________________________________________ 1.      «Рахмет» жаттығуы Қатысушылар  ортада шеңбер құрып тұрады. Мұғалім ойша осы сабаққа келгенге дейінгі көңіл-күйлерін, ойларын, жағдайларын, себептерін сол алақанға, ал бүгінгі сабақтан алған әсерлерін оң алақанға салуын сұрайды. Мұнан кейін барлығы бір уақытта алақандарын қатты соғып «Рахмет» деп айқайлайды.  Талқылау:  Қандай сезімде болдыңыздар?	Оқушылар бүгінгі сабақтан алған әсерлерімен бөліседі, қорытындылайды
1 мин		Бағалау	Топтық бір-бірлерін бағалайды Шығармашылық жұмысты критерий бойынша бағалау Жұптарды бағалау Қорытынды бағалау	Оқушылар бір-бірлерін, жұптарын, топтарды бағалайды, қорытынды бағаланады

Топтық бағалау парағы

Тянь-шань

Топтың аты	Тянь-Шань тауы туралы не білесің	Географиялық орны	Ең биік нүктесі	Тянь-Шань қандай қатпарлықта көтерілді	Тянь-Шань қандай тау жоталарынан тұрады, атап көрсет	Хан-Тәңірі Тянь-Шаньның ең биік шыңы ма?
Жетісу алатауы тобы
Алтай тобы
Сауыр-Тарбағатай тобы

Топтық бағалау парағы

Сауыр-Тарбағатай

Топтың аты	Қай жота биік: Сауыр ма, әлде Тарбағатай ма?биіктігі	Биік шыңдары	Географиялық орны	Тау жүйесінің қай жотасы түгелдей Қазақстан территориясында жатыр?	Неліктен Тарбағатай тауының басында мұз жоқ	Неліктен қос атау берілген?
Жетісу алатауы тобы
Алтай тобы
Тянь-Шань тобы

Топтық бағалау парағы

Жетісу Алатауы

Топтың аты	Ең биік нүктесі	Қазақстанға  қай бөлігі еніп жатыр?	Тау аралық аңғарда соғатын желдер	Жетісу Алатауының ерекшелігі неде?	Неліктен Жетісу Алатауы деп аталады?	Жоңғар қақпасы туралы не білесің?
Сауыр-Тарбағатай тобы
Алтай тобы
Тянь-Шань тобы

Топтық бағалау парағы

Алтай

Топтың аты	Қазақстандық Алтайдың көлдері	Таудың ең аласа бөлігі	Қазақстандық Алтайдың бөліктері (неше бөлікке бөлінеді)	Табиғатына сипаттама	Алтай тауында қандай  қорықтар ұйымдастырылған?	Алтай тауының пайдалы қазбалары
Жетісу алатауы тобы
Сауыр-Тарбағатай
Тянь-Шань тобы

Шығармашылық жұмысты бағалау парағы

Бағалау
Критерий	Дескриптор	Ұпай
Слайд бетінің эстетикалық талғамына берер бағаң	Тақырып мазмұмен сәйкеспейтін түстер немесе фон таңдалған	1
	Жұмыстың тақырыбымен үйлесім тапқан, талғамға сай	2
Мазмұнына талдау жасау	Слайд мазмұны  тақырыпқа сай емес. Тақырып  ашылған жоқ	1
	Слайд мазмұны  тақырыпқа  сай болуы  жеткіліксіз. Тақырып  ашылған, бірақ толық емес.	2
	Слайд мазмұны  тақырыпқа сай және тереңдігін айқындай алды. Тақырып толықтай жеткілікті ашылған. Түсінікті жеткізе білді	3

1-3- «талпынған»                                  4-5-« үздік»

Шығармашылық жұмысты бағалау парағы

Бағалау
Критерий	Дескриптор	Ұпай
Слайд бетінің эстетикалық талғамына берер бағаң	Тақырып мазмұмен сәйкеспейтін түстер немесе фон таңдалған	1
	Жұмыстың тақырыбымен үйлесім тапқан, талғамға сай	2
Мазмұнына талдау жасау	Слайд мазмұны  тақырыпқа сай емес. Тақырып  ашылған жоқ	1
	Слайд мазмұны  тақырыпқа  сай болуы  жеткіліксіз. Тақырып  ашылған, бірақ толық емес.	2
	Слайд мазмұны  тақырыпқа сай және тереңдігін айқындай алды. Тақырып толықтай жеткілікті ашылған. Түсінікті жеткізе білді	3

1-3- «талпынған»                                  4-5-« үздік»

ТАУ

Алып таулар ояныңдар ұйқыдан,

Неге сұлық жаттыңдар?

Тауға қарап бой түзеген арысты,

Желкесiнен аттыңдар...

Тау болудан дәмесi бар төбелер,

Бола алмасын бiлсе де,

Тауға қарап ойланбайды төрелер,

Тауға шығып жүрсе де,

Таудан биiк тұрам дейдi жоталар,

Тау бола алмас шамасы.

“Таудай бол” деп жатушы едi аталар,

Таудаймын ба? Қарашы?!

Таудан алып несiбесiн бұйырған,

Тау баласы күледi.

Алматыға арман қуып қиырдан,

Таудай ойдың жетегiнде жүредi.