Медициналық генетика және кейбір тұқым қуалайтын аурулардың алдын алу мен емдеу

Описание презентации по отдельным слайдам:

• 

  1 слайд

  Медициналық генетика және кейбір тұқым
  қуалайтын аурулардың алдын алу мен емдеу
  Сабақтың тақырыбы:
  

• 

  2 слайд

  Сабақтың мақсаты:
  
  Білімділік: Оқушылардың медициналық генетика және адамның тұқым қуалайтын кейбір аурулары туралы білімдерін тереңдету. Қосымша материалдарды пайдалануға дағдыландыру.
  
  Дамытушылық: Оқушылардың генетика негіздері бойынша білім қорларын дамыту,өз беттерінше ізденуін қалыптастыру және әрбір оқушының қызығушылығы мен қабілетін арттыру.
  
  Тәрбиелік: Оқушылар арасында ұйымшылдықты және сыйластықты ояту. Тұлғалық ізгілік қасиеттерге баулу және ұқыптылық пен салауатты өмірге тәрбиелеу.
  

• 

  3 слайд

  Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
  Сабақтың әдісі: әңгімелеу, түсіндіру, сұрақ-жауап, жеке және топтық жұмыс.
  
  Сабақтың көрнекіліктері: слайдтар, электронды оқулық, т.б.
  

• 

  4 слайд

  Сабақтың жоспары:
  1. Ұйымдастыру кезеңі
  2. Үй тапсырмасын сұрау
  1) Тақырып бойынша түсініктеме
  2) “Кім жылдам”
  3. Жаңа сабақ
  4. Бекіту
  1) Кубизм әдісі
  2) «Генетикалық тор»танымдылық тапсырма
  3) “Миға шабуыл”
  5. Қорытынды
  6. Бағалау
  7. Үйге тапсырма.
  

• 

  5 слайд

  Ұйымдастыру кезеңі.
  Оқушыларды түгелдеп, назарларын сабаққа аудару. Сынып оқушыларын 2 топқа бөліп, топ басшыларын сайлау. Әр топқа ат қою. Топ басшыларына бағалау парағы беріледі. Осы параққа топ мүшелерінің жауабына қарай әділ баға қоюы қажет.
  І топ – Алғырлыр.
  Ұраны: Білімнен асар байлық жоқ.
  ІІ топ – Зерделілер.
  Ұраны: Білім – таусылмас кен.
  Сабақтың барысы:
  

• 

  6 слайд

  
  Үй тапсырмасы
  
  1. Бұл кезеңде 2 топ Адам генетикасының ерекшеліктері. Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістері тақырыбы бойынша интерактивті тақтадағы суреттер арқылы сипаттама жасап, түсінік береді .
  
  2. “Кім жылдам” сұрақтарына жауап беру.
  
  

• 

  7 слайд

  
  
  
  Генеологиялық әдіс
  

• 

  8 слайд

  Цитогенетикалық әдіс
  Дені сау ер адамның (А) және әйелдің (Ә)
  хромосомалар жиынтығы
  

• 

  9 слайд

  Біржұмыртқалы және қосжұмыртқалы егіздер
  Егіздік әдіс
  

• 

  10 слайд

  Сиам егіздері
  

• 

  11 слайд

• 

  12 слайд

  Кім жылдам
  
  Адамның тұқым қуалаушылығын зерттейтін әдістерді атаңдар?
  генеологиялық, цитогенетикалық, егіздік, онтогенетикалық
  популяциялық, биохимиялық.
  2. Адамның онтогенезі барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар жоғы анықталатын әдіс?
  онтогенетикалық
  3. Қандай да бір белгісі бойынша егіздердің ұқсастығы қалай аталады?
  конкорданттылық
  4. Жер шарын мекендейтін 6 млрд-тан астам адамның әр ұрпақтағы қаншауы түрлі тұқым қуалайтын ауруларға ұшырайды?
  10млн
  5. Қандай әдіс арқылы гемофилия ауруының ұрпақ бойы тұқым қуалау сипаты анықталды?
  генеологиялық
  

• 

  13 слайд

  
  
  
  6. Жыныстық хромосомаларда орналасқан гендер арқылы тұқым қуалауы қалай аталады?
  жыныспен тіркесіп тұқым қуалау
  7. Цитогенетикалық әдісті пайдаланып, тұңғыш рет қалыпты жағдайда адамның дене жасушаларында 22 жұп аутосомалар және бір жұп –жыныстық хромосомалар болатындығын анықтаған ғалымдар?
  1956 ж. Дж.Тийо мен А.Леван.
  8. Қандай да бір белгі біреуінде болып, екіншісінде болмаса қалай аталады?
  дискорданттылық
  9. Қандай әдістің көмегімен гендік мутациялар нәтижесінде пайда болған гендік ауруларды анықтайды?
  биохимиялық
  10. Тірі организмдерге тән тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін ғылым?
  генетика
  
  
  

• 

  14 слайд

  
  
  
  11. Жынысты тіркесіп тұқым қуалауды кім ашты?
  Т.Морган
  
  12. Егіздер қандай топтарға бөлінеді?
  біржұмыртқалық және екіжұмыртқалық
  
  13. Адам генетикасының негізгі міндеті.
  тұқым қуалайтын ауруларды дер кезінде анықтап, олардың
  алдын алу және болашақ ұрпақта болдырмау шараларын
  жүзеге асыру
  
  14. Кездейсоқ пайда болған тұқым қуалайтын тұрақты өзгерістер.
  мутация
  
  15. Қандай әдістің көмегімен дене жасушасындағы хромосомалардың саны мен құрылысы зерттеледі?
  цитогенетикалық әдіс
  
  

• 

  15 слайд

  Генетика
  Педагогика
  Экология
  География
  Медицина
  Селекция
  Жаңа сабақ
  
  
  

• 

  16 слайд

  
  Гендік
  Хромосомалық
  Тұқым қуалайтын аурулар
  
  

• 

  17 слайд

  Даун ауруы
  

• 

  18 слайд

• 

  19 слайд

• 

  20 слайд

  Клайнфельтер
  

• 

  21 слайд

  Шершевский-Тернер
  

• 

  22 слайд

  Гендік аурулар
  Қант диабеті ауруы
  

• 

  23 слайд

• 

  24 слайд

  Қант диабеті ауруы
  

• 

  25 слайд

  Фенилкетонурия
  

• 

  26 слайд

  “Нұрлыкент” ауылында кездесетін хромосомалық аурулар.
  Гендік ауру
  

• 

  27 слайд

  Бұл кезеңде әр топ басшысы өз тобына сұрақ таңдайды. Сұраққа топ мүшелері жауап береді.
  
  
  
  
  
  «Кубизм әдісі»
  ІІ топ “Зерделілер”
  І топ “Алғырлар”
  

• 

  28 слайд

  Венн диаграмма
  Клайнфельтер
  Шершевский-Тернер
  

• 

  29 слайд

  Венн диаграмма
  Моногендік аурулар
  Полигендік аурулар
  

• 

  30 слайд

  Ескерту:
  Оқушылар алдымен тордағы кез-келген санды таңдап, генетикалық белгіні айту керек, содан кейін төмендегі сұраққа жауап береді.
  1. Клайнфельтер ауруымен ауыратын ер адамдардың хромосома саны?
  2. Ұйқы безінен бөлінетін инсулин гармонының жетіспеуінен болатын гендік ауру?
  3.Адамдағы полидактилия мен бес саусақтылықты қандай белгілер анықтайды
  4.Тұқым қуалаушық туралы алғашқы түсініктер кімдердің еңбектерінде айтылған?
  5.Ген, генотип, фенотип деген ұғымдарды қалыптастырған ғалым?
  6.Хромосомада болатын гендердің орналасу сызбанұсқасын қалай атайды?
  7.Жасуша ядросында болатын хромосомалардан тыс, оның цитоплазмасында орналасқан органоидтардың құрамындағы гендер арқылы жүретін тұқым қуалауды қалай атайды?
  8.Гомологті хромосомалардың бөліктерінің өзара алмасуы немесе хромосомалардың айқасуы.
  9.Екі немесе бірнеше аллельді емес доминантты гендердің бірін-бірі толықтырып, жаңа белгіні жарыққа шығаруы қалай аталады?
  10.Адамда болатын қандай аурулар жыныспен тіркесіп тұқым қуалайды?
  11.Хромосомалар санының еселенбей артуын немесе кемуін қалай атайды??
  12.Бір белгінің дамуын қуаттайтын бірнеше аллельді емес гендердің бірігіп қызмет атқару құбылысы?
  «Генетикалық тор» танымдық тапсырма
  

• 

  31 слайд

  1. кезең Генетикалық есептер
  
  Есеп: Сот процесінде алимент төлемегені үшін іс қаралып жатыр. Шешесінің қаны І топ, ал баласының қаны ІІ топқа жатады. Баланың әкесінің қаны ІІІ-ші топқа жатуы мүмкін бе? Әкесінің қаны қай топқа жатуы мүмкін екенін анықтау керек.
  
  
  
  2. Қан тобы І топтағы қыз, қан тобы ІІІ жігітке тұрмысқы шығады. Олардың балаларының қан топтары қандай болады?
  “Миға шабуыл”
  
  
  

• 

  32 слайд

  Бұл кезеңде 2 топқа биологиялық диктант беріледі. Олар сөйлемде қалып кеткен термин сөздерді жазу керек.
  
  Бірдей гендерді . . . . . . . . . . . . . . . . деп, ал әр түрлі гендерді . . . . . . . . . . . . . . . деп атайды.
  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . деп организмдердің өз белгілері мен . . . . . . . . . . .. . . . . және даму ерекшеліктерін ұрпақтарына беру қабілетін айтады.
  Бір хромосомада орналасқан гендердің бірлесіп тұқым қуалауы . . . . . . . . . . . .
  . . . . . . . . . . . . немесе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . деп аталады.
  
  4. Басым гендерді . . . . . . . . . . . . . . , ал басылыңқы гендерді . . . . . . . . . . . .
  дейді.
  Адамның дене жасушаларындағы 46 хромосома - . . . . . . . . . . құрайды. Мұны . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . деп атайды.
  . . . . . . . . . . . . . . . . - организмдердің жаңа . . . . . . . . . . . мен қасиеттерге ие болуы.
  
  2 кезең Биологиялық диктант
  

• 

  33 слайд

  3 кезең Кесте толтыру
  

• 

  34 слайд

• 

  35 слайд

  Шыңға шығу
  А
  Б
  

• 

  36 слайд

  
  А деңгейінің сұрақтары
  
  1) Хромосомалық ауруларды атаңыз.
  Даун, Клайнфельтер, Шершевский-Тернер
  2) Жыныстық хромосомасы ХУУ болып келетін ауру
  қалай аталады?
  Алып еркек
  3) ll топтағы қан қай топтарға донор бола алады?
  ІІ және ІV топқа
  4) Дүние жүзіндегі санақ бойынша 1000 ер адамның қаншауы Клайнфельтер ауруымен ауыратындығы анықталған?
  Екеуі
  5) Генетика терминін ұсынған ғалым?
  1906 жылғы ағылшын биолыгы
  У. Бэтсон
  
  

• 

  37 слайд

  Б деңгейінің сұрақтары
  1) Гендік ауруларды атаңыз.
  Қант диабеті, Фенилкетонурия, галактоземия, шизофрения,
  гипертопия т.б.
  2) Жыныстық хромосомасы ХХХ болатын ауру қалай аталады?
  Алып әйел
  3) IV топтағы қанды қандай топтарға құюға болады?
  Тек IV топқа
  4) Дүние жүзіндегі санақ бойынша 1000 қыздың қаншауы
  Шершевский-Тернер ауруымен ауырғаны дәлелденген
  Төртеуі
  5) Генетиканың негізін қалаушы?
  Г.Мендель
  

• 

  38 слайд

  Қорытынды:
  

• 

  39 слайд

  Бағалау парағы
  

• 

  40 слайд

  Назарларыңызға рахмет!