ЙОЛДЫЗЛЫ СӘГАТЬ
(ХӘКИМҖАН
ХАЛИКОВ ИҖАТЫНА БАГЫШЛАНГАН ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬ УЕН)
МАКСАТ. 1. Якташ язучыбыз Хакимҗан Халиковның
иҗатын өйрәнүне давам иттерү.
2. Укучыларның әдәби телдә сәнгатьле сөйләү күнекмәләрен үстерү.
3. Укучыларның логик фикерләү сәләтен үстерү.
3. Якташыбыз иҗаты үрнәгендә укучыларда әдәплелек, әхлаклелек
сыйфатлары тәрбияләү.
ҖИҺАЗЛАУ. 1.Х.Халиковның портреты
2. Китаплар күргәзмәсе.
3. “Эше матур кеше-матур” дигән темага рәсем күргәзмәсе.
4. Язучы сүзләре язылган плакатлар
5. Мультимедиа проекторы.
6. Слаидлар
МАТЕРИАЛ. 1. Х. Халиков
җыентыклары
2. Альбомнар: “Мамыш авылы шагыйрьләре”, Хәкимҗан Халиков-балалар
шагыйре”.
3. “Мәгариф” журналы, №2, 2002-ел. “ Хакимҗан Халиков иҗатында экологик
тәрбия”
4. “Мәгариф” журналы, №1, 2003-ел. “Балалар язучылары.
Хәкимҗан Халиков”
5. . “Мәгариф” журналы, №2, 2002-ел.”Әкиятләр иленә сәяхәт”.
ХӘЗЕРЛЕК ЭШЕ
- Сыйныф сәгатьләрендә Хакимҗан Халиковның
тормыш юлын һәм иҗатын өйрәнүне дәвам итү.
- Хакимҗан Халиковның китаплары белән
танышу, аларны уку.
- Әсәрләреннән рәсем күргәзмәсе оештыру.
- Шигырьләрен, җырларын өйрәнү.
- Сәхнә уены “Мыштыр” әсәрен сәхнәләштерү.
- Арифметик табышмаклар, грамматик
башваткычлар чишү.
УЕН
БАРЫШЫ
1-УКУЧЫ.
Китап алсам кулыма,
Ниләр килми уема:
Йә диңгездә йөзәм мин,
Яки илләр гизәм мин.
Көнләшеп тә алам мин
Китап геройларыннан:
— Их, үтәсе иде бер
Шуларның юлларыннан!..
Әти әйтә: —Юк
инде,
2-УКУЧЫ.
Ә син егет бул инде.
Үз аягы, үз кулы,
Һәр кешенең үз юлы.
Табарсың,—ди,— син аны
Чын кеше булсаң гына,
Иң авыр вакытта да
Сүзеңдә торсаң гына,
Алга омтылсаң гына...
3-УКУЧЫ.
Үз юлымны минем бит
Хәзер күрәсем килә.
Җирдәме ул, күктәме-
Шуны беләсем килә.
Киң микән ул, тар микән,
Маяклары бар микән?
Чыксам әгәр томанда
Яки көчле буранда,
Адашмаммы мин анда?
Чыннан да,
Кайда булыр минем юл?
Тизрәк табасы иде,
Ә аннары шул юлдан
Җырлап барасы иде!
АЛЫП БАРУЧЫ. Хәерле көн, хөрмәтле кунаклар,
укучылар!
АЛЫП БАРУЧЫ. Исәнмесез!
АЛЫП
БАРУЧЫ. Атказанган мәдәният хезмәткәре, Россиянең халык мәгарифе отличнигы, А.
Алиш премия лауреаты якташ шагыйребез Хәкимҗан Халиков иҗатына багышланган
кичәбезне башлыйбыз.
Хакимҗан
Халиков- шигырләр, җырлар, шигъри әкиятләр,
табышмаклар, тел шомарткычлар, сәхнә әсәрләре авторы.
АЛЫП БАРУЧЫ. Бүгенге кичәбезне без
“Матурлык эзлим” дип атадык. Ә сез
Ничек уйлыйсыз? Нәрсә соң ул матурлык?
(укучыларның җаваплары)
РИШАТ. Матурлыкны төрлечә күз алдына китереп була.
Кеше матурлыгы,
табигать матурлыгы, нинди дә булса җансыз әйбер мтурлыгы була .
Кеше
матурлыгы ул- чисталык , эчкерсезлек, ягымлылык, саф күңеллелек, намуслы
булу.
ЛӘЙСӘН.
Матурлык ул- болында үскән
чәчәкләр, тышта яуган ап-ак кар, зәңгәр һава,
якты кояш. Болар- табигатьтәге матурлыклар.
ЛӘЙЛӘ.
Кешенең эчке дөньясы матур булырга
тиеш? Ул кешеләргә һәрчак ярдәм
итәргә, булышырга омтылсын. Һәрнәрсәнең начар ягын гына күрми, яхшы ягын
да уйлый, күрә белсен.
НӘЗИФӘ. Матурлык ул- чиста һәм пөхтә булу. Чибәр
булмаган кешеләрнең күңеле яхшы булса, алар да матур.
АЙНУР.
Матурлыкны күрер өчен күңел күзе
белән карарга кирәк. Күңел күзен
күрмәсә, маңгай күзең берни күрми дип, юкка гына әйтмәгәннәр
борынгылар.
АЛЫП БАРУЧЫ. Мин матур дип
Мактанмагыз,
Матурлар.
Матурны тик
Матур эшләр
Матурлар.
АЛЫП БАРУЧЫ. Көлеп торган
Йөзе матур,
Йөзеннән дә
Сүзе матур,
Сүзеннән дә
Эше матур
Кеше- матур.
Ә син нинди,
Матурмы соң?
АЛЫП
БАРУЧЫ. Чыннан да, шагыйрь абыебыз әйткәнчә, эше матур
кеше- матур.Ә син матурмы соң? Әйдәгез әле, үзебезнең бүген үткәреләчәк
Х.Халиков иҗатына багышланган “Йолдызлы сәгать” уенында матур эшләребезне
күрсәтик, йолдыз булып балкыйк. Ә хәзер ярышта катнашучыларны чакырыйк.
Рәхим итегез.
Аларның үзләре белән таныштырып китик әле.(катнашучылар үзләре белән
таныштыралар).
I ТУР
“КАЙСЫ АРТЫК?”
1. Экранда китап
тышлыклары:
1. “Сакчы күркә”
2. “Бака туе”
3. “Иң гадел дус”
4. “Рәхим итегез”
5. “Энәбикә”
- Бу китап
исемнәренең кайсы артык?(Ф.Зыятдинова “Айнур”)
- Х
Халиковның иң соңгы (үзе үлгәннән соң) чыгарылган китабы (“ Иң гадел дус”)
2. Экранда
язучыларның портретлары:
1. Фирая
Зыятдинова
2. Сибагат Хәким
3. Нәҗип Мәдъяров
4. Резеда Вәлиева
5. Хәкимҗан Халиков
- Монда
язучыларның портретлары эленгән.Барысын да безнең якташ язучыларыбыз дип әйтеп
буламы? Кайсы артык? ( Резеда Вәлиева)
- Икесе дә бер үк авылдан булган
язучыларны күрсәтергә (Хәкимҗан Халиков, Фирая Зыятдинова)
3. Экранда “Мыштыр” әкияте геройлары:
1. Айсылу
2. Фирзәр
3. Гамил
4. Барый
5. Булат
- Кайсы геройлар бу әкияттә юк?
(Фирзәр, Булат)
II ТУР
“КЕМ КҮБРӘК?”
1 минут эчендә үзегез белгән
язучыларның исем-фамилияләрен язарга (һәрберсе укып чыга)
“ Мыштыр” тетральләштерелгән уенын
сәхнәләштерү
III ТУР
”КЕМ ТАПКЫР?”
- Арифметик табышмаклар
БЕЗ
НИЧӘҮ?
КҮПМЕ БУЛЫР?
1. Әтием
бар
2. Ике җирдә ике дүрт,
Әнием
бар,
Икесенә бер сигез.
Ике
апам.
Күпме булыр барысы?
Әниемнең
Тизрәк җавап бирегез.
Әнисен дә
(16 була)
Бик яратам.
Ә без, аның 3.
НИЧӘ ЧЕБИ ЧЫГАРГАН?
Оныклары, Безнең
өйдә ак тавыкка
Өчәү
инде.
Сокланмаган бер кеше юк.
Шулай булгач, “Кара,
- диләр һәммәсе дә,-
Без барыбыз
Нинди генә чебеше
юк!..”
Ничәү
инде? Өчесе
ак, берсе кара,
(6
кеше)
Ун чебие чуар аның...
Ягкз
әле, кемнәр әйтә:
Ничә чеби чыгарган ул?
(14
чеби)
- Табышмаклар:
- Аягы юк, кулы
юк-
2. Кулдан-кулга йөри ул,
Юлда булыр ә
үзе
Бөтен телдә сөйли ул,
Иртәсен дә, кичен
дә.
Белмәгәне юк аның,
Ерактагы
дустыңның
Көзгесе ул дөньяның.
Сере булыр
эчендә.
( китап)
(хат)
- Нибары дүрт хәрефле,
Үзе шундый хәвефле:
Ялт та йолт ул ут
йөртә,
Шырпысыз да ут
төртә.
(яшен)
Экранда табышмакларның җаваплары:
1. Телевизор
2. Китап
3. Яшен
4. Сер
5. Хат
3. Шарадалар:
1. Аның
ике
иҗеге
3. Таныш булыйк: үзем
мин
Безгә
көн дә сөт
бирә.
Әкиятләр
иленнән,
Өченчесен
үләннән Ә
исемем
беркайчан
Кояш
алып
бетерә. Төшми
халык
теленнән.
(сыерчык)
Бер иҗегем шик
салып,
2. Бер иҗеге- чиксез комлык,
Тынгы
бирми
күңелгә,
Икенчесе- бер
чәчәк. Икенчесе
алтынга,
Җаваплары дөрес булса,
Мал-
мөлкәткә
күмелгән
Анда гөл дә
үсәчәк.
(Шомбай)
(чүлмәк)
1. Чүлмәк
2.
Күлмәк
3.
Шомбай
4.
Карчык
5.
Сыерчык
Хәкимҗан Халиковның “Яңгырдан
соң” шигыре
IV ТУР
“КЕМ КҮБРӘК БЕЛӘ?”
1.Экранда авыл һәм шәһәр исемнәре:
- Чембулат
- Мамыш
- Казан
- Яңа Шашы
- Иске Өҗем
- Арча
-
Х.Халиков туган авыл (Мамыш)
-
Х.Халиков кайсы авылдагы җидееллык мәктәпне тәмамлаган? ( Чембулат)
-
Ул укыган педагогия училищесы кайда урнашкан? (Арча)
-
Гомеренең соңгы көненә кадәр кайда яшәгән? (Казан)
2. Экранда даталар:
1
16-гыйнвар, 1933-ел
2. 1963-ел
3.
1972-ел
4. 1-сентябрь, 1948-ел
5.
февраль, 2002-ел
6.
1969- ел
-
Х.Халиков туган көне (16-гыйнвар, 1933-ел)
-
Х.Халиков кайчан үлгән? ( февраль, 2002-ел)
- Иң
беренче балалар өчен язылган китабы кайчан басылган? (1969)
3. Экранда саннар:
1. 5
2. 1
3. 3
4. 2
5. 7
- Гаиләдә
ничәнче бала булган? (3)
- Аның
ничә баласы бар? (2)
4. Экранда чишмә атамалары:
1. Фазыл
чишмәсе
2.
Майтап чишмәсе
3.
Хәким бабай чишмәсе
4. Ислемай
чишмәсе
5. Фәрук
чишмәсе
- Бу
чишмәләрнең кайсылары Мамыш авылы чишмәләре? (Хәким бабай чишмәсе,
Фәрук чишмәсе)
Хәзер
укылачак шигырь кайсы чишмәгә багышлап язылган? (Хәким бабай чишмәсе)
Хәким бабай чишмәсе
Әллә суын,
Әллә моңын
Ошатты ул,
Аңа сөйләп,
Әллә эчен
Бушатты
Бу чишмәне
Бик яратты
Безнең бабай
Бары шуның
Суын эчте
Ятим бабай.
Бурасын да
Ясады ул,
Улагын да...
Ватан өчен
Корбан булган
Улларына
Истәлеккә
Утыртылган
Тирәкләре
Кабатлый күк
Картның соңгы
Теләкләрен:
“Үпкәләмәм,
Исемемне
Онытсагыз,
Зинһар өчен,
Тик чишмәне
Корытмагыз...
Тик чиш-мәм-не
О-ныт-ма-гы-ы-з...”
“Тик туган җирдә генә” җыры
башкарыла
V ТУР
“БЛИЦ-ТУРНИР”
1.
Экранда АЛТЫНБИКӘ сүзе
-
Бу әкият исемендәге хәрефләрдән билгеле бер вакытка баш килештә берлек санда
килгән исемнәр төзергә.
Ярышка йомгак ясау, җиңүчене билгеләү
Гыйнвар аенда Хәкимҗан Халиковның туган көне. Үзе исән
булса аңа бүген 74 яшь , булыр иде. Без аның туганнары Нәзифә, Ләйлә, Ришат,
Регина Халиковлвр аның белән горурланабыз, аны һәрчак яратып искә алабыз.
Безнең бабаебыз Мөхәммәтҗан - Хәкимҗан Халиковның бертуган энесе, шагыйрь
абыйсы турындагы истәлекләре белән уртаклаша, әтиләребез аның белән
очрашу мизгелләре турында сөйлиләр, ә без аның шигырьләрен кызыксынып укыйбыз,
аның сүзләренә язылган җырларны өйрәнәбез. Кичәбез ахырында без сезнең игътибарыгызга
берничә концерт номеры тәкъдим итәбез.
“Өч кыз” җыры
Хәкимҗан Халиковның “ Кемнең кулы
барды икән” шигыре
“Мамышым” җыры
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.