Мероприятие на День Коста Хетагурова

                                            Къостайи бæрæгбонмæ.

        Бакуста  ибæл дигорон дзурди  здæхи ирæзтбæл  рæвдауæндони косæг

                                                 Айрапетян Леанæ.

Амонæг.

  Рæстæг уайуй размæ, махæй на уинæн ма нæ лæдæрæн  уотемæй. Еу догæ инней аййевуй, еу фæлтæр раййевуй инней, уотемæй мах бацудан 21  æносмæ  . Уой хæццæ æмцуд кæнуй- махæн æмдзæвгитæ, аллихузон хузтæ, ма радзурттæ ка финсуй уони догæ дæр. Алли доги дæр ахе финсгутæ, хузæ кæнгутæ  фæззиннуй. Стьалути хузæн ферттевунцæ нæ царди. Еуæй еуети стьалутæ бахуссунцæ æнафони иннетæ бæ æностæмæ  æртевунцæ адæмæн,  царди над амонгæй. Еци скурдиад финсгути астæу байзадæй аностæмæ цæргæ адæмти зæрдити нæ адæмон финсæг Хетæггати Леуани фурт Къостайи ном. Уой ном байзадæй æностæмæ нæ адæми зæрдити, уой туххæй  ма хæстæг иста адæми зин, кудтæй адæми хæццæ, сæ гъезæмарæ цард ке фуд адтæй, уони нихмæ дзурд æма кърандасæй конд хузæй тох кодта.

Сувæллон:

Æрбахъæдтæй дессаги бон!

Махæн дæр æй бæрæгбон.

Иристони кадгин  лæгæн,

Къостайæн йерæн ´æ ном!.

Амонæг:

Къоста! Нæ адæми тæккæ рæсугъддæр æнкъарæнтæ, нæ бæллецтæ баст æнцæ аци Къостай  хæццæ.

Сувæллон:

Нæ лæугæ хонх, нæ мæсуг æй

Нæй нæ адæмæй иронх!

Бæрзондæй нæмæ фæлгæсуй.

Мæ уодæй-нæ кæнуй цох!

Амонæг:

Хъæбæр берæ зæрод гъæутæ ес алли рауæнти нæ райгурæн бæсти. Уонæй еу æй Нарæ,кæций хъæбæр зундгонд искодта  еу лæг æ десаги циргъ  æма аргъæв дзурдæй кæцимæй æхе базонун кодта еугур адæмæн дæр. Е æй  Хетæгкати Леуани фурт Къоста. Къостай номи хæццæ баст æй берæ адæмон æнкъарæнтæ. Адæймаг еуеми расагъæс кæнуй  æ мадæбæл, æ бийнонтæбæл, хецæнæй  æхе цардбæл.  Ирон номдзуд адæмон поэт , ирон аййев литературæ æма æвзаги бундоривæрæвæрæг, фиццаг ирон хузæгæнæг, зингæ æхсæнадон архайæг   райгурдæй  1859анзи 15 октябри Нари гъæуи. Октябри мæйæ баст æй гъæздуг дæр анзи афони хæццæ –фæззæги. Ма æвæдзи ци æнкъарæнтæ равзурунцæ æ зæрди,  уомæн æнцæ аййев æма гъæздуг.

 Байгъосæн сувæллæнттæ ци зар бацæттæ кодтонцæ «Фæззæг»-и туххæй , уомæ.(зар «Фæззæг»)

Сувæллон:

Ниффинста нин æмдзæвгитæ,

рæсугъд зартæ нæ цардбæл.

Искодта нин берæ хузтæ,

æмбæлунцæ зæрдæбæл.

Амонæг:

Æнзтæ цæунцæ , цæунцæ æностæ. Фал ирон адæми цитгин хъæболи ном иронх нæ уодзæй.

Æ  зартæ игъусунцæ мæнæ ацибондæр.(игъусуй «Цъиу æмæ сывæллæттæ»-зар).

Амонæг:

Къоста берæ уарзта сувæллæнтти . Ниффинста син рæсугъд æмдзæвгитæ. Æ  алли дзурд дæр ,  æ алли рæнгъæ дæр сæумон æртæхау  рæсог æнцæ  æма нин нæ зæрдити æвзурун кæнунцæ нифс  удта нæ æрдзæмæ уарзондзинадæ. Абони сувæллæнттæ махæн исахур кодтонцæ æмдзæвгитæ, зартæ ма сæмæ æйдæ байгъосæн.

                                              ФЫДУАГ(зар)

-О, цъиусур,

Ма мæм дзур!

-О, рувас,

Ма мæм уас!

Хуысгæ ма кæнын.

-О, цæргæс,

Ма мæм кæс!

-О, тæрхъус-

Ма мæм хъус!

Кæрдзыныл кæуын!

                                            УАСÆГ.

О уасæг, уасæг,

Сызгъæрин къоппа!

О уасæг, уасæг,

Сырх зæлдаг боцъо!

Куыд раджы фестыс,

Куыд хъæрæй зарыс?

Нæ буц лæппуйы

Хуыссын нæ уадзыс!

                                                  «Скъолайы лæппу»

-Кæй фырт дæ?

-Толайы!

-Кæм уыдтæ?

-Скъолайы,

-Алы бон дæр  дзы вæййын

Фæкæсын,

А-бе-тæ

Фæфыссын

Бе-ве-тæ,-

Ахуыр кæнынмæ бæллын.

                                                  Лæгау.

Фест райсомæй лæгау,

Ныхс сапонæй дæхи

Æмæ иу скув : Хуыцау,

Фæдзæхсын дыл мæхи!

                                              Гино

Гино, гино,гис!

Иу гæды нæм ис,

Хъарм , фæлмæн кæрц дары,

Къонайыл хуыссы,

Аргъæуттæ мысы

Хъал зæрдæйæ зары….

Амонæг:

 Къоста цардæй  тузмæг, æма зин  рæстæги .Еци  уавæрти æ цард æгасæй дæр баста адæми царди хæццæ. Йе стур хъаурæ æнæвгъауæй ( æ нифс, курухон зунд) лæвар кодта æфхуæрд дзилли исони бон рæссугъддæр æма амондгундæр искæнунæн . Æ алли нæуæг зар дæр син хаста нифс, æууæндун  сæ кодта цардбæл , рæссугъддæр федæнбæл. (сувæллæнттæ игъосунцæ  æмдзæвгæ «Ныфс».)

Амонæг:

Къоста айдагъ æмдзæвгитæ ма хузтæ нæ финста ма кодта, фал ма уарзта  фæндури царгъ берæ , уомæ игъосгæй имæ исæвзуридæ аллихузон æнкъарæнтæ, уайиуонцæ æ цæститæбæл куд рæсугъ  æма уæздан кафионцæ фæсевæд киндзæхсæвæрти. Мах бон дæр  æй фæндон ракафун «Хонгæ» кафт.

Амонæг:

Æрмæст æмдзæвгитæ æма радзурттæ нæ финста Къоста, фал ма баснитæ дæр. Сирттæ æма мæргъти хузи Къоста æвдесуй æнæагкаг менеугутæ , кæцитæ  æнцæ еуæй-еу адæмтæмæ дæр.  (нæ гъомбæлгæнгутæ ци сценкæ бацæттæ кодтонцæ махæн, нур ба уомæ бакæсæн «Бирæгъ æмæ хърихъупп»).

Амонæг:

Къостай конд хузтæмæ   ку кæсай , уæд адæймаг бацæуй сагъæси ! Ци дессаг хæстæг иста адæми зæрдирист, сæ æгудзæг цард æ зæрдæмæ.  Царди уæззау уавæртæ æвдесуй æ хузти . Куд раги райдайиуонцæ косун, сувæллæнттæ куд æгудзæг цард кодтонцæ

,уой. (  Бавдесун сувæллæнттæмæ  хузæконд «Дорсæттæни»).

Амонæг:

Мах абони исбæрæг кодтан райгурæнбон нæ уарзон финсæг Къостайæн. Нæ бæрæгбони кæрони ма  мæ фæндуй, цæмæй сумах байгъосайтæ «Симд»-мæ, йе дæр адтæй уарзон кафт Къостайæн.