MS Excel-дің графиктік мүмкіндіктері. Диаграмма тұрғызу. Диаграмма шеберінің жұмысы.

сабақ жоспары

Сабақтың тақырыбы:  MS Excel-дің графиктік мүмкіндіктері. Диаграмма тұрғызу. Диаграмма шеберінің жұмысы.

Сабақтың мақсаты:

Бiлiмдiлік: MS Excel-дің графиктік мүмкіндіктері (диаграммалар) туралы оқушыларға түсінік беріп, Диаграмма шеберінің көмегімен диаграммалар тұрғызуды және әртүрлі типті диаграммалар құруды үйрету.

Дамытушылық: оқушылардың MS Excel программасы мүмкіндіктерін пайдалана отырып диаграмма тұрғызу жұмыстарын қатесіз орындауы мен дұрыс шешімін табу дағдыларын қалыптастыру, шығармашылық қабілеттерін жетілдіру және олардың компьютерде жұмыс істей білу дағдыларын одан әрі дамыту.

Тәрбиелiк: оқушылардың бойына өзін-өзі тану элементтерін енгізіп, азаматтық пен жауапкершілікке тәрбиелеу және ұқыптылық пен тиянақтылыққа баулу.

Сабақтың түрi: Аралас сабақ.

Пәнаралық байланыс:  Алгебра,  Тарих

Сабақтың көрнекiлiгi:  MS Excel программасында диаграмма құрастыруды үйренуге

 арналған  қысқаша түсініктеме электрондық оқулық. Компьютер, презентация

Сабақ барысы:

·         Ұйымдастыру кезеңі:

·         Оқушыларды түгендеу;

·         Олардың құрал-жабдықтарын және сабаққа дайындықтарын тексеру;

·         Сабақтың тақырыбы мен мақсатын, өту ерекшеліктерін хабарлап, сабаққа кірісу.

Үй тапсырмасын сұрау.  Оқушылар компьютерде тест орындайды нәтижесі бойынша бағаланады.

1 Сұрақ:

Microsoft Excel   программасын  іске  қосу  жолдары?

 а) Пуск-программы- Microsoft  Word  -  Excel

 ә) Пуск-программы- Microsoft Excel- Microsoft  Word  

      б) Пуск-программы- Microsoft Office - Microsoft Excel

 в) Пуск-программы- Microsoft Excel - Microsoft Office

2 Сұрақ:

Қазіргі  компьютерлерде  қандай кестелік  процессор  кең  тараған?

 а) SuperCalc

       ә) Microsoft Excel

 б) VisiCalc

     в)  Microsoft Office

3 Сұрақ:

Бес  жолдан  және  бес  бағаннан  тұратын  кесте  берілген, үшінші  жол  қандай  адреспен  анықталады?

        а) А1:А5

        ә) С1:С3  

        б) А3:Е3

  в) А3:С3

3 Сұрақ:

ЭЛЕКТРОНДЫҚ  КЕСТЕДЕГІ  ІРГЕЛЕС  ҰЯШЫҚТАР  ТОБЫ?

 а) жол

 ә) блок

 б) баған

 в) адрес

4 Сұрақ:

Іргелес ұяшықтардың вертикаль  бірлесуі?

   а)жол

 ә) сызықтық  кесте

 б) баған

 в) блок

5 Сұрақ:

Электрондық  кестедегі +100  мәні  деректердің  қандай типіне  жатады?

 а) мәтіндік  жазбалар

 ә) сандық  деректер

 б) күндер

 в) формулалық  деректер

Жаңа сабақты түсiндiру:

Бүгін біз MS Excel программасының тағы бір мүмкіндігімен танысқанда оны іс жүзінде де пайдалана отырып,  мүмкіндігінше өзімізге түсінікті дәрежеде ұғынуға тырысып көрейік. Бұл сабақтың ерекшелігі – өткен сабақтарда меңгерген білімдерімізді қолдана отырып, өз өмірімізге, күнделікті тіршілігімізге қатысы бар дүниелерді қолданайық. Ол үшін осы сабақ барысында өз ойларымызды, пікірлерімізді, өмір сүру дағдыларымызды ешкімнен қысылмай емін-еркін айтып көрейік. Уақыттан қысылмайық, бұл жұмысымыздың, талдауымыздың келесі сабақтарда әлі жалғасы болады. Бір-бірлерімізбен пікір алысып, талдап та отырайық.

      Диаграмма – мәліметтерді көрнекі түрде кескіндеп көрсетудің өте бір әдемі түрі. Мәліметтер кесте түрінде берілгенде оларды салыстыру, талдау оңай шаруа емес. Ал диаграмма өзіміз математика мен сызудан білетініміздей көптеген нәтижелерді бірден аңдап, тіпті сандық мөлшерлеріне қарамай-ақ ненің не екендігін түсінуімізге мүмкіндік береді.

      Диаграмма туралы түсінікті болғаннан кейін енді бір күнімізді қалай өткізетіндігіміз жайлы мәліметтер жинақтап, MS Excel-ге енгізейік. Негізгі бес факторға: бірінші – мектеп, екінші – үй, үшінші – көше, төртінші – салауатты өмір (хобби, спорт, мәдени іс-шаралар, үйірмелер, т.б.) және бесінші – ұйқы, осыларға тоқталуды жөн көріп, шамамен сағатпен алынған уақыт мөлшерін көрсетейік.

Түсінікті болу үшін диаграмманы құру жолдарын рет-ретімен қарастырып, олардың типтерімен де танысып өтейік.

      MS Excel программасында диаграмма құрастыруды оған қажетті мәліметтерді белгілеп алып (А2:В5), >Вставка(Енгізу) >Диаграмма… әрекеттерін орындау арқылы немесе саймандар тақтасындағы Диаграммалар шеберін                        қосу арқылы орындауға болады.

Диаграмма шеберінің жұмысы төрт қадамнан тұрады, батырманы шерткеннен кейін оның бірінші қадамы экранға шығады:

Стандартты ішкі бетіндегі Тип өрісінен қажетті диаграмма типін, ал Вид(түр) өрісінен түрін таңдаймыз және оны Нәтижені көру (Просмотр результата) батырмасы басулы күйде қарауға болады. Дөңгелек диаграмма бүтін нәрсенің бөліктерге бөлінуін көрнекі көрсететін болғандықтан және әр бөлік бүтіннің қандай бөлігін құрайтыны анық көрінетіндіктен оқушылардың таңдауы бойынша осы тип алынды.

Диаграмма құрудың екінші қадамы – мәліметтер аралығын енгізу. Біздің мысалымызда мәліметтерді таңдау әрекеті оларды белгілеу арқылы орындалған еді.

Диаграмма шеберінің үшінші қадамында оған түрлі түсініктемелер (легенда) енгізіп, осьтерді белгілеуге, диаграмманың тақырыбын жазуға, мәліметтерді диаграммада көрсетіп жазып қоюға, т.б. әрекеттер орындауға болады.

Егер диаграмма дұрыс құрылған болса, оның қандай мақсатқа арналғанын анықтау оңай болады. Ол үшін оған берілген, енгізілген мәліметтер анық әрі түсінікті болуы керек.

Диаграмманың орналасуын таңдау үшін төртінші қадамды пайдаланамыз. Диаграмманы орналастырудың екі мүмкіндігі бар: біріншісі – жеке бетке орналастыру, екіншісі – кесте тұрған бетке қатар орналастыру.

Біздің мысалымызда көрнекілігі үшін қатар орналастыру мүмкіндігін таңдаймыз.

Диаграмма құру барысында Кері (<Назад) батырмасы арқылы шегініс жасап, реттеп отыруға мүмкіндік бар, немесе Әрі қарай (>Далее), соңынан Дайын (Готово) батырмасын басу арқылы жасап отырған диаграммамызды аламыз.

Диаграмманың сыртқы аймағында шерту арқылы диаграмма мөлшерін өзгерту маркерлерін алып тастауға болады.

Бұл  презентация арқылы диаграмманың түрлерін көрсету, диаграмма ось, диаграмма элементтерімен таныстыру. Сонымен қоса диаграмма тұрғызу туралы мағлұмат беріледі.          

          

Оқушылар алған білімдерін шыңдау үшін  практикалық тапсырмалар орындайды.

«Талпынған бала талапты құстай...»

Жаңа білімді қолдану - жаңа сабаққа практикалық жұмыстар.

1-міндетті денгей  Төмендегі y=x ²  функцияға график типін таңдап диаграмма тұрғыз.

х	6	5	4	3	2	0	-2	-3	-4	-5	-6
У=x2	36	25	16	9	4	0	4	9	16	25	36

2- лайықты деңгей Төмендегі функцияға гистограмма типін таңдап диаграмма тұрғыз.

Қазақстан халқының ұлттық құрамы (%)

	1926	1939	1959	1970	1979	1989	1999	2009
Қазақтар	57,1	38	30	32,6	36	39,4	50,7	63,3
Орыстар, украиндар, белорустар	33,1	51,5	52,1	51,1	48,1	44,3	37,7	23,3
Басқа ұлттар	9,9	10,5	17,9	16,3	15,9	16,3	11,6	13,1

Жаңа сабақты бекіту «Футбол» ойыны арқылы қортындылау. Мұнда оқушылар әрбір доптағы сұрақтарға жауап береді.

Оқушылар білімін бағалау:

Оқушылардың жауаптары мен белсенділіктеріне және практикалық тапсырмалар орындау және тест сұрақтарына жауап беруі бойынша бағалар қойылады..

 Үй тапсырмасы

Оқулықтан 47- 48 беттен §3,1 MS Office  2000- ның қызметі деген тақырыпты оқимыз. Кестеде берілген мәліметтер бойынша диаграмма тұрғызу керек.

Өзіндік талдау

Күні   13.12. 2012 оқу жылы

Сыныбы: 10 А

Сабақтың тақырыбы:  MS Excel-дің графиктік мүмкіндіктері. Диаграмма  тұрғызу. Диаграмма шеберінің жұмысы.

Білім: Жаңа сабаққа дайындық үй тапсырмасын. Өткен тақырыптар бойынша оқушылар компьютермен тест орындайды.

Түсіну: Жаңа материалды баяндау. MS Excel-дің графиктік мүмкіндіктері.

Диаграмма тұрғызу. Диаграмма шеберінің жұмысы деген тақырыпты Microsoft

PowerPoint   бағдарламасын  пайдалана  отырып  слайдпен  оқушыларға жаңа

ақырыпты түсіндіру.

Қолдану: Жаңа тақырып бойынша түсінгендерін деңгейлік тапсырмалар

арқылы  білімдерін шындайды.   «Талпынған бала талапты құстай...» деген қанатты сөзді қолдана отырып. Жаңа білімді қолдану - жаңа сабаққа практикалық жұмыстар яғни деңгейлік тапсырмада оқушылар тек ғана информатикамен шектеліп қалмай алгебра пәнінен әртүрлі графиктерді пайдаланып жұмыс жасайды сонымен қатар формулалар пайдаланып есептеулер жүргізеді. Және түрлі диаграммалар тұрғызып  жасаған жұмыстарын қорғайды. Осы жасаған жұмыстары бойынша оқушылардың  білімі бағаланады.

Жинақтау: жаңа тақырыпты бекіту мақсатында жаңа терминдік сөздерді жаздыру, оқушыларға тақырып бойынша сұрақтар қою арқылы сабақты қорытындылау.

Бағалау: Оқушылардың жауаптары мен белсенділіктеріне және практикалық тапсырмалар орындау және тест сұрақтарына жауап беруі бойынша бағалар қойылады..

Бүгінгі сабақ бойынша өз мақсатыма толық жеттім деп ойлаймын. Себебі: оқушылар тапсырмаларды толық орындап білімдерін дәлелді. Әрі сабақ өте қызықты өтті.  Болашақта да  осындай  қызықты  сабақтарды  өткізе  беремін.