Открытый урок по технологий на тему "Ұннан жасалған тағамдар"

                                           Ұннан жасалған тағамдар

Сабақтың  мақсаты :

а)білімділігі : оқушыларға қамыр түрлерінен, ұннан жасалған тағамдар туралы  мағлұмат  беру ;

ә)дамытушылығы : оқушылардың тамақ пісіруге  деген  қызығушылығын, құштарлығын  арттыру ;

б)тәрбиелігі : оқушыларды ұқыптылыққа,тазалыққа тәрбиелеу ;

Сабақтың  түрі : аралас сабақ

Сабақтың әдісі : түсіндіру,әңгімелеу,қайталау.

Көрнекілігі : нанға қатысты   ырымдар  мен  тыйымдарды  кадоскоп  арқылы  көрсету, тәтті   тағамдар  плакаты, пісірілген тағам түрлері.

       Сабақтың барысы :

1.Ұйымдастыру  бөлімі.

2.Үй тапсырмасын  сұрау.

3.Жаңа сабақ.

4.Техникалық қауіпсіздік  ережесін  қайталау.

5.Сабақты қорытындылап  талдау.

6.Оқушылардың  еңбегін  бағалау.

7.Үйге тапсырма.

    1.Ұйымдастыру  бөлімі.

Оқушылармен  амандасу, оқу  құралдарын   тексеру, сабаққа  көңілдерін  аудару.Оқушылардың  сабаққа  қатысуын  түгендеу.

   2.Үй тапсырмасын  сұрау.

1.Көже  нешеге  бөлінеді,қандай?(ыстық,суық)

2.Ыстық  көжеге  не  жатады?(сорпа,ет,балық,құс етінен пісірілген сорпалар жатады).

3.Суық көжеге не жатады?(қатық,айран қосылған ашытылған сусын көже)

   3.Жаңа  сабақ.

Біздің  бүгінгі  өтетін  жаңа  сабағымыздың  тақырыбы «Ұннан жасалған  тағамдар».Күнделікті  өмірде көріп, естіп жүрсіздер,нанды қашан да қастерлеп өскен халықпыз.Қамырды ашыту арқылы нанның  әр түрлерін пісіреміз.Ал осы нанға  байланысты  қандай  ырымдар  мен  тыйымдар білеміз.Білгенге маржан болсын мына ырымдар  мен  тыйымдарға  назар  аударалық.

     1.Нан – дән басы.Сондықтан да дастарқанға  алдымен  нан  қою  керек.

     2.Нанды төңкеріп  қоюға болмайды.

    3.Нанды бір қолмен үзуге болмайды.

    4.Нансыз өмір жоқ.Сондықтан да нанды шашуға,жерге тастауға, басуға болмайды.

    5.Жол үстінде  жатқан нанды  алып  адам  баспайтын жерге қою керек.

    6.Аяқтың  астына құранды қойып, нанды алуға болады, ал нанды басып құранды алуға болмайды.(Бұл жерде «құранды басып нанды ал» дегені нан құраннан да қастерлі  екенін айтып өткен).

   Ал енді сіздер жоғарғы  сынып оқушыларысыздар.Үйде аналарынызға, апаларынызға көмектесесіздер.Сіздер 7 – сыныптарда «Ұннан кондитер бұйымдарын пісіру» тарауымен танысып,машықтық жұмыстар  жасаған болатынбыз.Үйге  тапсырма ретінде  ұннан  жасалатын  тағамдар жасап келіп, жасалу жолдарын айту тапсырылған болатын.Ал осы  тағамдарды пісіру барысында  қандай қауіпсіздік  ережелеріне  сүйенесіңдер(электр пештерімен жұмыс істеудегі қауіпсіздік ережелері).

    1.Қызып  тұрған кастрөлді немесе басқа да ыдыстарды үстелдің шетіне қоюға болмайды.

   2.Қызып тұрған шәйнекке мұздай су құйғанда өте абай бол, мұндай жағдайда шәйнектің тұтқасын  немесе қақпағын арнайы тұтқышпен ұста.

  3.Ыстық тағамның дәмін татып көру үшін қзын қасықты пайдалан немесе оның салқындағанын күт.

  4.Қасық пен шанышқыны ыстық кастрөл мен табаның үстіне  қалдырма.

  5.Отта қайнап тұрған кастрөлдің қақпағын өзіңе қарай аш.

  6.Қолың суланған болса, еш уақытта электр өшіргішке, розеткаға, электр лампасына іске қосылып тұрған электр аспаптарына жақындама.

  7.Үйден шығар кезде барлық электр аспаптарын сөндіруді ұмытпа.

  8.Газ белгілі бір себептермен шыға бастаса, оны тез арада жабу керек те, терезе  мен  есікті ашып,бөлменің ауасын тазарту керк .  Мұндай  жағдайда электр аспаптарын қосуға, сіріңкені тұтынуға  тыйым  салынады.

(Енді оқушылар пісіріп келген тағамдарын қалай пісіргенін  айтып, түсіндіріп береді)

4.Сабақты  қортындылау.

Ұн мен одан жасалған тағамдарды дайындау үшін әр түрлі ыдыстар қолданылады.Олар елек, оқтау, таба,қамыр кескіш,қамыр жайғыш,табақшалар, кондитер қалақтары,духовка, т.б. қолданылады.

       Ұнды пайдаланар алдында арнайы електен өткізіп, түйіршіктер мен бөгде қоспаларды тазартады.Елеген кезде ұн ауадағы оттекпен байытылады.Бұл қамырды илеуді жеңілдетеді, сапасын жақсартады және оның көтерлуіне жақсы септігін тигізеді.

     Ұннан тағам пісіру үшін қамыр илеу керек екені баршамызға мәлім.Пісірілген тағам түрлеріне қарай оның қамыры да түрліше болады.Мысалы : қамырдың өзін  илеу түрлеріне қарай қою және сұйық қамыр десек, оның әзірлеу түріне қарай ашытпалы немесе ашытпасыз деп ажыратамыз.

    Ашытпалы қамыр.

    Ашытпалы қамырды дайындау үшін алдымен ашытқыны дайындайды.Ол үшін 30-40 С – қа дейін жылытылған  сұйыққа жылы суда сұйытылған ашытқыны қосып, үстінен еленген ұн себеді және араластырады. Ашытқыны күшейту үшін ашытпалы  қамырға аздап қант қосуға болады.Одан кейін қамырды илейді.Ашитын қамырдың қоюлығы қаймақтың қоюлығындай болуы керек.Ашытпалы қамырдың бетіне жұқалап ұн сеуіп, таза орамалмен жауып қояды.Сосын  ашыту үшін 1-2 сағат жылы жерге қояды.Ашыту аяқталғанда қамырдың көлемі 2-2,5 есе үлкейеді.Бетіне көпіршік іздері байқалады. Яғни , беті  жарылады.

    Ашытқы  қамырдың дайындығын сыртқы түрінен біледі. Ашу біртіндеп  баяулайды, бетіндегі көпіршіктер азаяды, ашытпалы қамыр аздап басылады.Дайын ашытпалы қамырға құрамындағы еріген қант,тұзы бар сұйықтық қосып араластырады.Одан кейін елеген ұн қосып,араластырып қамырды илейді.Қамырды ашыту үшін 1,5-2 сағат жылы жерге қояды.Бұл  уақыт кезінде 2-3 рет иін қандырып басады.

     Ашытпасыз қамыр.

     Ашытпасыз қамырды құрамындағы қоспаларды қосып бірбей илейді(пряниктың жасалу жолдарын айтып, түсіндіру). Таамдарды пісіріп болғаннан кейін оның әшекейленуіне де үлкен мән беру керек.

 5.Сабақты қорытындылау. «Ханталапай» ойыны  арқылы сабақты қорытындылаймыз.

1.Ұнды пайдаланар алдында нені ескеру керек?

2.Ашытпалы қамырдан қандай нан түрлері дайындалады?

3.Ашытпасыз қамырдан қандай нан түрлері дайындалады?

4.Ашытқы қалай дайындалады?

5.Қамыр илеу түріне қарай нешеге бөлінеді?

6.Қамырды әзірлеу түріне қарай нешеге бөлінеді?

6.Оқушылардың дайындап келген тағамдарына және сұраққа жуап бергендерін ескере отырып бағалау.

7.Үйге тапсырма. Ұн тағамдарына байланысты реферат жазып келу және жаңа тақырыпты оқып келу.