План конспект урока по крымскотатарскому языку на тему "Тедбир - Ана тилимизни билесинъми "

ТЕДБИР

МЕВЗУ: Ана тилимизни билесинъми?

ШЕКЛИ: Викторина.

МАКЪСАТ:

1)     Талебелерге 21 февраль- халкъара ана тили куню акъкъында бильги бермек.

2)     Викторина шеклинде талебелерде анна тилини билюв севиесини козетмек.

3)     Талебелерде викторина суаллери ве вазифелери ярдымы иле сёз хазинесини арттырмакъ.

4)     Ана тилимизге севги ашламакъ.

ДОНАТМА: ресимлер,дивар газетасы, карточкалар.

ТЕДБИРНИНЪ КЕТИШАТЫ

      Хош кельдинъиз, талебелер, бизим тедбиримизге! Белли олгъаны киби, февралб 21 куню биз халкъара ана тили кунюни къайд этемиз. Ве бугунь бизим тедбиримиз айны бу мевзугъа багъышлана. Келинъиз бераберликте

«Ана тилимизни билесинъми?» викторинаны кечирейик.

      Бугунь биз, мытлакъ, тилимизнинъ не къадар гузель, муляйим, зенгин, татлы, къадимий олгъаныны ис этеджекмиз.

      Ремзи Бурнаш.

Эр бир халкънынъ озь тили бар

                                        Яресинен сырдашкъан.

                                        Балдан татлы о тиль онъа,

                                        О бир вакъыт унутылмай.

                                        Меним тувгъан халкъымнынъ да

                                        Озь тили бар йырлашкъан

                                        Бинъ бир йылдыз арасында

                                        Бу тиль манъа толгъун ай.

                                        Бу тиль манъа бешигимде

                                       «Айнени»нен остюрген,

                                       Яшлыгъымдан етеклей о,

                                       Тутып мени къолумдан.

                                       Бир эджасынъ джоймам онынъ,

                                       Бир арифин унутмам.

                                       Тувгъан халкъым онен бахтлы

                                       Урь аятнынъ къойнунда!

 Бизим анна тилимиз - къырымтатар тилидир. Балалыкътан инсан анасындан тилини эшите, онынъ ичюн халкъ озь тилине анна тили дей. Бу тиль бизге баба- деделиримизден  къалгъан тильдир. О, бизим байлыгъымыздыр ве биз онъы сакълап къалмакъ керекмиз!

      Келинъиз шимди  талебенинъ иджрасында  «Анна тилим» шиирини динълейик.

       Сагъ ол!

      Шимди исе викторинагъа кечейик. Ве биринджиден учь группагъа болюнейик. Демек, эр группагъа вазифелер ве суаллер бериледжек. Сиз исе оларны тездже ве догъру беджермек керексинъиз.

1.         Биринджи вазифе бойледир: «Хатаны тап оюны». Сёзлерде хаталарны тапып, оларны догъру язынъыз. Сёзлер: Ренг, девтер, хасда, булыт, арыф; Дылап, быз, кюнь, элма, бурын,; Армыт, сира, мектеп, ралли, дерз.

2.          Шимди исе ресимлерге келишкен сёзлерни тапып къоюнъыз. ( Ресимлерни даркъатмакъ)

3.          Талебелер, сиз тезайтымларны севесинъизми? Шимди бакъайыкъ,  оларны тез ве догъру айтып олурсынъызмы?

Акъ чайнике акъ къапакъ

Кок чайнике кок къапакъ.

Достум, дердим  дерьядир,

                                         Дары дертке дермандыр.

                                         Давран, денъиз, далгъаларгъа,

                                         Долан дая далгъаларгъа.

4.          Невбеттеки вазифемизде чокълукъ ялгъамаларыны текрарлаяджакъмыз. Берильген сёзлерге – лар/ - лер ялгъамаларыны къошуп чокълукъ шекиллерини язынъыз.                                                     

Сёзлер: Къой, кой, тюкян, ренк, къоранта, эчки, тамыр, йылдыз, укъукъ, девлет, скемле, раф. пенджере, ада, мемлекет.

5.           Балалар, сиз фразиологизмлерни билесинъизми? Шимди биз буны корермиз. Ресимлерге бакъып, фразиологизмни айтынъыз ве манасыны анълатынъыз.

1)    Дёрт козь олмакъ- биревни пек беклемек;

2)    Башкъа минмек- инсаннынъ мераметлигинен файдаланмакъ;

3)    Копек сувармакъ- файдасыз иш япмакъ, я да бир шей япмамакъ.

6.          Энди исе «джумленинъ башыны тап» оюныны ойнайыкъ. Нокъталар                                         ерине кириш сёз я да хитап язынъыз.  

1)    Бу денъизнинъ сонъу бармы, . . .?

2)    Бу, . . . ,пек керекли иштир.

3)    . . . ,Алиме тюневин анна тили дерсине кельмединх, пек меракълы мевзуны къачырдынъ.

4)    Къана, . . . ,Наджие аланъ кельсинъ де, ондан сорап бакъармыз.

7.          Энди булмачаларгъа да невбет кельди. Ресимлерде сёзлерни козенеклерге язынъыз.

8.           Шимди исе «Шашмалагъан арифлер» оюныны ойнайыкъ. Арифлерни догъру тертипте къойып, кийик айванларнынъ адларыны окъунъыз.

      Сёзлер: къаплан, арслан, тавшан, тильки, къашкъыр,сыгъын.

9.           Машалла, талебелер!

      Энди бираз сайы мевзусыны текрарлайыкъ. Ракъамларны сёзлернен язынъыз ве окъунъыз.

      Ракъамлар: 22, 465, 80, 100, 73, 25, 14, 685, 62, 97, 360, 55, 12, 98, 35.

10.       Невбеттеки вазифени беджергенде гъает дикъкъатлы  олмалысынъыз. Чюнки сёзлер арасында янълыш кирсетильген сёзлерни тапып  астыны чызмакъ керексинъиз.

      Мейвалар: эрик, шефтали, къарпыз, алма, армут;

      Урба: кольмек, антер, тон,чызма, пальто;

      Арекетлер: чапмакъ, юрьмек, учмакъ, ялдамакъ, тюшюнмек;

      Шекиль: тёгерек, ялпакъ, ярыкъ, къыйыш, топалакъ;

      Лезет: татлы, экши, аджджы, къуру, тузлу;

      Тюслер: ешиль, сары, беяз, парлакъ, мави.

11.       Келинъиз шимди бизим анна тилимизге аит сыфатларны тапайыкъ. Ве бойлеликнен тилимизнинъ зенгинлигини костерейик. Тахтада бакъынъыз ве бутюн сыфатлар арасында тильге аит олгъан сыфатларны сечип айтайыкъ.

        Сыфатлар: Яхшы, гузель, муляйим, мераметли, татлы, дюльбер, бай, зенгин, тюркий тиль, урьметли, къадимий, земаневий, эбедий, эдебий, аджайып, эдепли.

Бойлеликнен, талебелер, викторинамыз сонъуна етти. Сизлерге аферин деймиз! Бутюн вазифелерни яхшы беджердинъиз! Демек, анна тилимизни билесинъиз ве севесинъиз. Бу пек гузель! Ич бир вакъыт унутманъыз анна тилимиз- бизим байлыгъымыздыр. Бунен гъурурланайыкъ.

Сагъ олунъыз, балалар! Корюшкендже!