Презентация "М.Жұмабаевтың өмірі мен шығармашылығы"

• 1 слайд

  Мағжан Бекенұлы Жұмабаев (1893-1938) - қазақ әдебиетінің көгіндегі XX ғасырдың басында жарқырай жанған жарық жұлдыздарының бірі, текті ақыны.
  
  Туған жері - бұрынғы Ақмола губерниясының Ақмола уезіндегі Полуденовский болысы (қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы Булаев ауданы).
  Әкесі Бекен (Бекмағанбет) орта дәулетті, өзінің әділдігімен, адамгершілікті парасатымен ел арасында беделі жоғары адам болған. Көп жылдар болыс болған. Мектеп ашып, мұғалім ұстап,өз балаларының оқуына қамқорлық жасайды.
  
  

• 2 слайд

  Мағжанның барлық өмірі-поэзиясында
  Мағжан-ұлы ақын
  Мағжан-лирик,сыршыл ақын
  Мағжан-эпик ақын
  

• 3 слайд

  «Қазақ жазушыларынан, әрине, Абайды
  сүйемін. Менің бала күнімнен ішкен асым,
  алған нәрімнің барлығы да – Абайдан. Бұдан
  соң Мағжанды сүйемін. ... Мағжан мәдениеті зор ақын. Сыртқы кестенің келісімі мен күйшілігіне қарағанда бұл бар заманның шегінен асқандай ... бүгінгі күннің бар жазушысының ішінен келешекке бойұрып,артқы күнге анық қалуға жарайтын сөз – Мағжанның сөзі»
  Мұхтар Әуезов
  

• 4 слайд

  «Мағжан –Абай мен қазіргі қазақ поэзиясының арасындағы поэтикалық көпір»
  Ғ.Ибрагимов
  
  

• 5 слайд

  Мағжан – ең алдымен, сыршыл ақын. Ол жүректің қобызын шерте біледі, оның жүрегінен жас пен қаны аралас шыққан тәтті сөздері өзгенің жүрегіне тәтті у себеді. Мағжан не жазса, сырлы, көркем, сәнді жазады. Оқушының жүрегіне әсер бере алмайтын құрғақ өлеңді, жабайы жырды Мағжаннан таба алмайсыз.
  
  Жүсіпбек Аймауытов
  
  

• 6 слайд

  
  Мағжан Жұмабаевтың өлеңдері
  

• 7 слайд

  Қазақ тілі
  
  Күш кемiдi, айбынды ту құлады,
  Кеше батыр – бүгiн қорқақ, бұғады.
  Ерiкке ұмтылған ұшқыр жаны кiсенде
  Қан суынған, жүрек солғын соғады.
   
  Қыран құсты қос қанаты қырқылды,
  Күндей күштi күркiреген ел тынды.
  Асқар Алтай — алтын ана есте жоқ,
  Батыр, хандар — асқан жандар ұмытылды!
   
  Ерлiк, елдiк, бiрлiк, қайрат, бақ, ардың, —
  Жауыз тағдыр жойды бәрiн не бардың...
  Алтын Күннен бағасыз бiр белгi боп,
  Нұрлы жұлдыз, бабам тiлi, сен қалдың!
  Жарық көрмей жатсаң да ұзақ, кен-тiлiм,
  Таза, терең, өткiр, күштi, кең тiлiм,
  Тарап кеткен балаларыңды бауырыңа
  Ақ қолыңмен тарта аларсың сен, тiлiм!
   
  
  

• 8 слайд

  «Мен кім?»
  Жалынмын мен, келме жақын, жанарсың,
  Тұлпармын мен, шаңыма ермей қаларсың.
  Күл болсын көк, жемірілсін жер, уайым жоқ,
  Көз қырымен күліп қана қарармын.
  Мен өлмеймін, менікі де өлмейді,
  Надан адам өлім жоғын білмейді.
  Өзім – патша, өзім – қазы, өзім – би,
  Қандай ессіз не қылдың деп тергейді?
  
  

• 9 слайд

  
  Арыстандай айбатты,
  Жолбарыстай қайратты –
  Қырандай күштi қанатты.
  Мен жастарға сенемiн!
  Көздерiнде от ойнар,
  Сөздерiнде жалын бар,
  Жаннан қымбат оларға ар,
  Мен жастарға сенемiн!
  Жас қырандар – балапан,
  Жайып қанат ұмтылған.
  Көздегенi көк аспан.
  Мен жастарға сенемiн!
  Жұмсақ мiнез жiбектер.
  Сүттей таза жүректер.
  Қасиеттi тiлектер –
  Мен жастарға сенемiн!
  
  МЕН ЖАСТАРҒА СЕНЕМIН
  Тау суындай гүрiлдер,
  Айбынды алаш елiм дер,
  Алтын Арқа жерiм дер,
  Мен жастарға сенемiн!
  Қажу бар ма тұлпарға,
  Талу бар ма сұңқарға,
  Иман күштi оларда,
  Мен жастарға сенемiн!...
  Алаш айбынды ұраны,
  Қасиеттi құраны,
  Алаштың олар құрбаны,
  Мен жастарға сенемiн!
  Мен сенемiн жастарға.
  Алаш атын аспанға
  Шығарар олар бiр таңда,
  Мен жастарға сенемiн! 
  
  

• 10 слайд

  ПОЭМАЛАРЫ: (1922—1927)
   Қорқыт
   Қойлыбайдың қобызы
   Батыр Баян
  Жүсіп хан
   Өтірік ертек
   Тоқсанның тобы
   Қара сөздер (1923)
   Шолпанның кінәсі (әңгіме)
  

• 11 слайд

  АУДАРМАЛАРЫ (1912—1924)
   Бала мен құс
   Ертеңгі сәулелер
   Шалдың үміті
   Тұтқын
   Әбу Фирастан
  Күн шығады да, батады
  Арабтан
   Дәрігер
  Орман патшасы т.б
   
  

• 12 слайд

  Ақын болу дегенің-теңіздейін тебірену,
  Ақын болу дегенің-анадайын емірену.
  Ақын болу дегенің-арыңа бір шық тұрмау,
  Ақын болу дегенің –жүректерді тұтқындау
  

• 13 слайд

  Сабақтың тақырыбы:
  Мағжан Жұмабаевтың «Түркістан» өлеңі
  

• 14 слайд

  Жоспар
  Қасиетті Түркістан – бабалар мекені
  Тұран жері – түркілер елі
  Кең ақыл, отты қайрат, жүйрік қиял ер түрік
  Тұран топырағындағы ұлы тұлғалар
  Туған жер – тұғырың
  

• 15 слайд

  «Түркістан» өлеңін өлең құрлысына талдау
  
  3 4 4
  Шер батса// кім іздемес// туған елін,
  3 4 4
  Тұлпар да // көксемей ме // туған жерін?
  3 4 4
  Арқаның // ардагері - // қалың алаш,
  3 4 4
  Тұран да // біле білсең, // сенің жерің!
  
  

• 16 слайд

  Шығармадағы эпитетті табу:
  ер түрік
  кең ақыл
  отты қайрат
  жүйрік қиял
  отты жел
  ерке бұлақ
  
  

• 17 слайд

  Метафора:
  от болып туған
  отқа ұқсап
  Арқаның ардагері – қалың алаш
  алаштың арыстаны
   
   
  
  

• 18 слайд

  Бекіту сұрақтары:
  «Түркістан» өлеңі қай тақырыпқа жазылған?
  Бүкіл түрік елі Түркістанды киелі жер – екінші Мекке деп түсінеді. Оның себебі неде?
  «Ер Түрік» дегенде «ер» деген эпитеттің ақынның қолданысындағы мәні неде деп түсінесіңдер?
  «Тұранда түрік ойнаған ұқсап отқа,
  Түріктен басқа от болып жан туып па?
  Көп түрік енші алысып тарасқанда,
  Қазақта қара шаңырық қалған жоқ па?!»
  Ақынның айтайын деген ойын аяқта
  Бұл өлең қандай лирикаға жатады?
  
  

• 19 слайд

  Мен өлмеймін ,менікі де өлмейді,
  Надан адам өлім жоғын білмейді,
  Өзім-патша ,өзім қазы,өзім би
  Қандай ессіз не қылдың деп тергейді?
  

• 20 слайд

  
  Үйге тапсырма:
  «Түркістан» өлеңінен үзінді жаттау. «Жыр толғау». «Сыр толғау»
  
  

• 21 слайд

  Назар қойып
  тыңдағандарыңызға
  рахмет!