Презентация на тему "Ш. Уәлиханов 180 жыл "

• 1 слайд

  “Великие личности казахской степи”
  
  “Ш. Уәлиханов 180 жыл”.
  www.ZHARAR.com
  

• 2 слайд

  Шын есімі: Мухаммед-Қана́пия
  
  Қызметі: ғалым, тарихшы, этнограф және фольклорист, саяхатшы, ағартушы, зерттеуші
  
  Туылған жылы:1835 жыл
  
  Туылған жері: қазіргі Қостанай облысындағы Құсмұрын көлінің жағасы.
  
  Әкесі: Шыңғыс Уәлиханов
  Анасы: Зейнеп Шорманова
  Жұбайы: Айсары Уәлиханова
  Арғы атасы - қазақтың ұлы ханы — Абылай, Шоқан оның шөбересі. Өз атасы Уәли де хан болған.
   Шоқан ауылдық бастауыш мектепте оқып жүріп-ақ араб, парсы, шағатай тілдерінің негізін үйреніп алды.
  

• 3 слайд

  Ш. Уәлиханов өзінен кейін мол әдеби мұра қалдырды. Өзінің қысқа өмірінде ол Орта Азия мен Қазақстан халықтарының тарихына, географиясы мен этнографиясына арналған бірсыпыра еңбектер, сондай-ақ едәуір көлемде қоғамдық-саяси тақырыптарға арналған еңбектер жазып үлгерді.
  

• 4 слайд

  1847 жылы 12 жасар Шоқанды әкесі Омбыға әкеліп, Сібір кадет корпусына оқуға орналастырады.
  

• 5 слайд

• 6 слайд

• 7 слайд

  1854 жылдың қазан айында Батыс-Сiбiр генерал-губернаторы Г.Х.Гасфорттың адъютанттығына тағайындау алып, Омбыда ол Сiбiр ведомствосындағы қазақтар тарихын жинау жұмысын жалғастырады.
  1855 жылы жазда, Уәлиханов генерал-губернатордың Семей облысы, Iле аймағына сапарында бiрге болады. Жетiсу өңiрiне жеке саяхат жасайды. Бұл сапарында ол өңiр тарихын,географиясын, халық ауыз әдебиетiн зерттеп, бiрнеше ғылыми мақалалар жазған.
  

• 8 слайд

  1858 жылғы Қашқарияға, Шығыс Түркiстанға сапары.
  

• 9 слайд

  Алтышаһар немесе Қашқария туралы еңбегі Шығыс Түркістан халықтарының тарихына, географиясына, әлеуметтік құрылысына арналып жазылған әлемдегі тұңғыш зерттеу еңбегі болатын.
  

• 10 слайд

  Атын дүйiм жұртқа мәлiм етiп, қаһарман саяхатшы ретiнде даңқын шығарған Шоқанның 1858 жылғы Қашқарияға, Шығыс Түркiстанға сапары болды.
  
  Ержүрек саяхатшы бұл сапарда талай-талай қиындықтар мен кедергілерден өтеді, жалған атпен Әлімбай болып керуен басының туысы ретінде аттанады, керуен 1858 ж. 27 қыркүйекте Қытай шекарасынан өткен.
  Ш. Уәлиханов Қашғарияның:
  экономикалық - саяси құрылысын,
  тарихын,
  этнографиясын 
  рухани өмірін зерттеген.
  
  Бейтаныс елді жан-жақты сипаттайтын, әскери, саяси, экономикалық, сауда-саттық жағынан үкіметке де, ғылымға да пайдалы сирек деректерді жинап, қиыншылықтар мен қауіп-қатерді көп көріп Шоқан керуені 1859 ж. сәуірінде елге оралған.
  
  

• 11 слайд

  1864 ж. көктемінде Ш.Уәлиханов Оңтүстік Қазақстанды Ресейге қосу жөніндегі полковник М.Г.Черняевтің әскери экспедициясына шақырылады, Әулие-ата қамалын алуға қатысады. Бірақ жергілікті халықтарға Черняевтің, оның әскери қызметкерлерінің көрсеткен озбырлығы мен қаталдығына наразы болған бір топ офицермен бірге Шоқан 1864 жылы армиядан бөлініп, Верныйға (Алматы)  келеді.
  

• 12 слайд

• 13 слайд

  Шоқан Уәлиханов ХІХ ғасырдың орта шенінде бейнелеу профессионалды салаларында еңбек еткен қазақ халқының шын мәніндегі тұңғыш суретшілерінің бірі екендігін ең алғаш зерттеп, дәлелдеген академик Ә.Х.Марғұлан.
  

• 14 слайд

  Қалмақ зайсаны. Қарындаш.
  1856.
  Қозы Көрпеш – Баян сұлу кешені тас мүсіндері. Қаламұш
  1856.
  

• 15 слайд

  “Қарақұйрықтар”Қарындаш.1856
  
  Ұйғырдың бейнесі. Қарындаш.1856
  Қазақтың бейнесі. Қарындаш.1856
  
  

• 16 слайд

  Шығыс Түркістан ұйғырларының киімдері. 1856
  Шығыс Түркістан ұйғырларының кескін-келбеті.Қарындаш. 1859
  “Сартай Сарыбағыш ұрпағынан” Би Сартай. Қарындаш,Акварель. 1856
  

• 17 слайд

  Шоқанның шығармаларын жинап бастыруда орыс ғалымдарының еңбегі аса зор. Орыс географиялық қоғамы басып шығарған Шоқан шығармаларына жазған алғы сөзінде академик Николай Иванович Веселовский:
  «Шоқан Уәлиханов Шығыстану әлемінде құйрықты жұлдыздай жарық етіп шыға келгенде, орыстың Шығысты зерттеуші ғалымдары оны ерекше құбылыс деп түгел мойындап, түркі халқының тағдыры туралы онан маңызы зор, ұлы жаңалықтар ашуды күткен еді. Бірақ Шоқанның мезгілсіз өлімі біздің бұл үмітімізді үзіп кетті!» деп жазды.
  Бірақ ол сол аз ғұмырында адам қабілетінің ғажайып мүмкіндіктерін, гуманизмнің биік өресін, ұлтжандылықтың жалтақсыз үлгісін, ғылыми қабілет пен алғырлықтың қайран қаларлық өнегесін барша болмысымен, нақтылы іс әрекетімен дәлелдеп үлгерді.[5]
  Шоқаннан қалған мұраның бірі бейнелеу өнері туындылары. Олар Шоқанның осы өнер саласында қазақтың тұңғыш профессионал суретшісі болғанын дәлелдейді. Ғалым негізінен портрет, пейзаж және халықтың тұрмыс салтын бейнелеумен айналысты. Одан 150—дей сурет қалған.
  Николай Иванович Веселовский
  

• 18 слайд

  
  Бір жарым ғасыр бойы қазақ халқының аса көрнекті ұлының тұлғасы, өмірі және шығармашылық жолы Қазақстанның да, сонымен қатар шет елдердің де ғылыми қауымның назарын өзіне аударып келеді. Орыстың атақты шығыстанушысы Н.И. Веселовский Ш.Ш. Уәлихановты ғылымдағы аққан жұлдызбен салыстырды. Ш.Ш. Уәлихановтың еңбектері көптеген елдердің ғылыми қауымының назарын өзіне адарып келді, әлі де аударып келеді. 1865 жылдың өзінде-ақ ғалымның мақалалары ағылшын, француз және неміс тілдерінде жарық көрген болатын. 2010 жылдың 5 қарашада ҚР БҒМ ҒК Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты және Алматы облыстық әкімшілігі көрнекті қазақ ғалымы Шоқан Шыңғысұлы Уәлихановтың 175 жылдығына арналған «Шоқан Уәлиханов және ХХІ ғасырдағы гуманитарлық ғылым» атты Халықаралық ғылыми-практикалық конференция өткізеді.
  

• 19 слайд

• 20 слайд

  Көңіл қойып
  тыңдағандарыңызға
  көп рахмет!