Разработка на тему "Тіл- ұлттың жаны"

                             Тақырыбы: Тіл - менің баға жетпес байлығым!

    Ассалаумағалейкум, халқым менің,

                        Ардақта дәстүріңді, салтыңды елім.

                        Мереке басы болсын берекенің,

                        Игі еңбек жемісінің бәрін жегін.

Армысыздар құрметті ұстаздар, қадірлі қонақтар, ата- аналар, Тәуелсіз еліміздің жас ұрпақтары!

Бүгінгі «Тіл- ұлттың жаны !» атты    музыкалық кешімізге  қош келдіңіздер!

      Сұрақтар:

  Тіл не үшін  қажет ? 

Тілді меңгерудің  маңыздылығы  неде?

  Дұрыс айтасыңдар,  балалар.

Әр халықтың өз ана тілі бар. Тіл жеке адам ойлап тапқан туынды емес, ол барша ұлтқа ортақ, соның төл перзенті. Сол халықтың мәдени әлеуметтік өмірінде өзіндік мәні бар киелі ұғым. Тіл атадан балаға мирас болып қалып отыратын баға жетпес мұра. Тілдің адам өмірі үшін мәні айрықша. Оның бітпесті бітіретін, жетпесті жеткізетін, үзілгенді жалғайтын мүмкіндігі бар. Бір ауыз опық жегізіп, өмір бойы өзегіңді өртесе, бір ауыз орынды айтылған сөз жадыңда жатталып, бақытқа жеткізеді.

Бүгінгі қазақ тілінің тағдыры мен болашағы Елбасын аз толғындырып жүрген жоқ. Сондықтан да болар Елбасының «Қазақстан болашағы- қазақ тілінде», «Ана тілі- бәріміздің анамыз, өйткені ол- ұлтымыздың анасы» деген сөзі бар. «Барша Қазақстандықтарды біріктіруші басты факторлардың бірі- еліміздің мемлекеттік тілін, барлық қазақ халқының ана тілін одан әрі дамытуға бар күш жігерімізді жұмсауымыз керек» деген уәжінде қазақ тілінің Қазақстан халқтарының басын  біріктіруші ұйытқысы болуын көздеп отыр. Ендіше, тілімізді қадір тұтып, сап алтындай сақтап болашаққа жеткізетін өздеріңсідер. Бүгінгі « Тіл- ұлттың жаны» атты  музыкалық  кешімізде тіл мәселесін өзек етіп, тіліміздің мәртебесін асырайық құрметті  оқушылар.   Кезекті «Өлең –сөздің патшасы, сөз сарасы »   кезеңіне  берейік.

Тіл туралы өлеңдер

Қазақ тілі

М. Жұмабаев

Ерлік, елдік, бірлік, қайрат, бақ, ардың-

Жауыз тағдыр жойды бәрін не бардың...

Алтын күннен бағасыз бір белгі боп,

Нұрлы жұлдыз- бабам тілі, сен қалдың!

Жарық көрмей жатсаң да ұзақ, кең тілім,

Таза, терең, өткір, күшті, кең тілім,

Таралған түрік балаларын бауырыңа

Ақ қолыңмен тарта аларсың сен, тілім!

Анам тілі

Қадірлі, бағасы алтын анам тілі,

Сенімен бағаланған балаң түрі.

Төрт бөліп түн ұйқысын жұбатам деп,

Сенімен әлдилеген анам мені.

Мой верный друг! Мой враг коварный!

Мой царь! Мой раб! Родной язык!

Мои стихи-как дым алтарный!

Как вызов яростный- мой крик!

Мың бұралып билейді қыздарымыз,

Қолдары майысқанда таң қалмаңыз.

Қазақтың   «Дәстүрлерім –ай »  биін  билейтұғын,

 Қыздарымызды  қол соғып  алыңыз!

  Би қыздар орындауында

22 қыркүйек Қазақстан Республикасының халықтарының тілдер мерекесі. Бұл барша елге ортақ, жалпы халықтық мереке, барлық ұлт өкілдеріне көрсетілетін құрмет. Бүгінде Қазақстан Республикасының Тіл туралы заңына  17 жыл толып отыр.   Оқушыларымыз Тіл туралы Заң жайлы білетіндерін айтып береді.

Тіл туралы заң

Тіл- халықтың алтын деңгегі. Өзін- өзі білетін әр халық алдымен өзінің туған тілін сыйлап, мақтан тұта білуі керек. Өйткені халықтың даналығы, жырлары, шежіресі сол халықтың тілінде жазылады. тіл- қай ұлтта болса да қастерлі құдіретті ұғым. Ол әр адамның бойына ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл халықтың жаны, сәні, тұтастай кескін келбеті, болмысы.

Молахаттың орындауында Ән:  «Ана тілі»

Біз- келешек еліміздің айбыны,

Біздің қолда тіл мен ұлттың байлығы!

Тіл- тиексіз болашақтың тірегі,

Бізге аманат Тәуелсіздік тұғыры!- дей отырып, кезекті көрініске берсек.

«Ата өсиеті»

Өмірдің ең үлкен сабағы –айналадағы адамдармен қарым-  қатынас . Ал адамдармен қарым –қатынас дидарласудан , сәлемдесуден, сұхбаттасудан басталады .  Өмірдің қат –қабат сырларын  бір- ақ  ауыз   сөзбен түйіндеп, кейінгі ұрпағына қалдырып кеткен данышпан  аталарымыздың   «Сөз  -атасы –сәлем» деген сөзінде  терең мағына бар.  Өмірде    тіл мәдениетін меңгерген адам сыпайы әрі  дұрыс сөйлеуге дағдыланады.  

  Сүйем сені туған ел атамекен.

Абзал анам сенсің ғой құшағың кең,

Жер мен көктің жаннаты бір өзіңсің,

Сенен артық не табам, қайда кетем.

 «Туған ел» ұғымы- адам жанына жылылық ұялататын ыстық ұғым, қай кезеңде болмасын алыста жүрсе елін, туған жерін сағынбаған жан болмаған. Туған елге деген сүйіспеншілігін музыканттар көркем музыкасымен, суретшілер әсем бояуымен, ал ақындар жыр жолдарымен, өлеңмен өрнектеген.Биыл тәуелсіз Қазақстанымызға 25жыл . Біздің отанымыз жылдан- жылға , күннен- күнге өркендеп өсіп, кеңейіп, гүлденіп       келеді. Біз өзіміздің көк байрағымызды мақтанышпен жоғары көтеріп, өз елтаңбамыз бен Әнұранымызды қастерлей отырып, күн сәулелі аспанымызды әрқашан Тәуелсіздік пен ерліктің үлгісі дала қыраны шарықтай берсін демекпіз.

Ән.» Атамекен»  Орындайтын нихола мен Паризод.

Қазақстан-көк байрақты ел едің,

Сен дегенде лүпілдейді жүрегім.

Өзің менің мақтанышым, тірегім,

Өзің менің қуанышым, бақытым.

Би «Ромашка»

Қазақ тілі -бай тіл. оралымды, ырғақты теңеу- бейнелеулері ерте туған тіл. Поэзияда Абай, Ілияс, прозада Мұхтар сияқты алыптар туғызған тіл. Осындай тілді құрметтейік!

Келесі кезекті « Тіл- жаным, тіл- арым, тіл- қаным, тіл әнім» деп көкірегін ұлы сөздермен қанаттырған оқушыларымызға берсек.

Тіл туралы қанатты сөздер.

Тіл жүректің айтқанына көнсе жалған шықпайды.

                                                                                  Абай

Тілі жоғалған жұрттың өзі де жоғалады.

                                                                    Ахмет Байтұрсынов

Әлем әдебиетінде әйгілі жүз кітапты емін- еркін бар бояуымен төгілтіп түсіретін тіл- қуатты тіл, қазақ тілі- сондай тіл.

                                               Нұрсұлтан Назарбаев

Қазақ тілін білу-азаматтық парызымыз ғана емес, ұлтқа деген құрметті білдіру.

 Нұрсұлтан Назарбаев

«Ата қоныс жер қымбат, Туып- өскен ел қымбат», - демекші, балалар, елді, жерді   сүюді, қадірлеуді өмірлік мақсат етейік.

Жүрегіңе нәр берер салған әні,

Сол әнімен көрінген таза жаны.

Әнімен әлдилеген баршамызды,

Шақырамыз ортаға Севинч әншімізді

Ән.»Жаса Қазақстан»

Біз –Тәуелсіз қазақ елінің жас жеткіншектеріміз.

Сондықтан өз жерімізді, өз елімізді ана тілімізді мемлекеттік тілімізді   қадірлеуге, сүюге, қорғауға тиіс екенімізді      естен шығармайық.

Құрметті ата- аналар, ұстаздар, оқушылар қымбат уақыттарыңызды бөліп келгендеріңіз үшін көп- көп рахмет!