Разработка урока по Ана тили "Алфииль чешетлери". Обобщающий, комбинированный урок

7 – нджи сыныф.     Ана тили.  «Ана тили сютюнен синъер» эпиграф

Мевзу: Ал ве онынъ чешитлери.     Текрарлав ве пекитюв.

Дерснинъчешити: комбиништирлевдерси

Макъсатлар:

– талебелернинъ ал акъкъында бильгилерини текрарламакъ ве пекитмек;                                                                                                                              –  граматик бильгилерини догъру къулланмакъны ве дюльбер, темиз язмакъны огретювини девам этмек;                                                                                                               – талабелерни тиль байлыгъыны зенгинлештирмек, ве нутукъларыны инкишаф этмек;                                                                                                                                                      – ана тилине севги, урьмет, меракъ дуйгъулары ашламакъ;

Дерс таминленюви: презентация, конспект, карточкалар, джумлелер вариантлары.

                                                      Дерс кетишаты:                                                                        Тешкилий къысым:

– талебелернен селямлашув, мевзуны илян этип, талебелерни ишке джельп этмек;    – талебелер дерске азырланалар, такъымларгъа болюнелер, башлыкъларыны сайлайлар;                                                                                                                                             – такъымлар башлыкълары чалышаджакъ мевзуны жребий вастасынен чекелер;       – оджа эр бир такъым беджереджек ишини пайлап бере;                                                                      – дерс бою башлыкълар такъым азаларыны ишке джельп этип чалышаджакъларыны мотивлештире;                                                                                                                                     – озьишлерини беджерген сонъ, башлыкълар такъымнен анълашып, талебелерни баалайджакъларыны анълата;

Эсас къысым: I.   1.Оджа,талебелернен берабер,беджериледжек вазифелерни айдынлатып,оларны чезмеге арекет эттире.                                                                                                                                                       2. Презентация боюнджа аллар акъкъында кечильген мевзуларны текрарлап, къаиделерни сорай.                 

        

3. Алфииль, исимфииль, сыфатфииллер суаллерини талебелерге айттырмакъ.       4.Эр бир чешитни къабул эткен ялгъамаларыны презентация ярдымынен текрарламакъ.

Алфииль ялгъамалары:

- П, - ЫП, - ИП, - АРАКЪ, - ЯРАКЪ(ЙАРАКЪ), - ЕРЕК,- МАДАН, -МЕДЕН,                  -МАЙ, -МЕЙ,- МАЙЫНДЖА, - МЕЙИНДЖЕ, -МАЗДАН, -МЕЗДЕН;

Исимфииль ялгъамалары:

- МАК, - МЕК,- УВ, - ЮВ,- Ш,- ЫШ,- ЫШ,-УШ,- ЮШ;

Сыфатфииль ялгъамалары:

- ГЪАН,- КЪАН,- ГЕН,- КЕН,- ДЖАКЪ,- ДЖЕК,-Р,- ЫР,- ИР,- АР,- ЕР,-З;

5. Эр бир такъымгъа айыры карточкалар бермек ве беджериледжек вазифени анълатмакъ (талебелер такъымларда карточкалар боюнджа чалышалар).

  

Талим дакъкъасы:

Сёз терджимеси (дословный перевод), манаджа терджмесини де айтмакъ

Язып къойдым – написал  положил (положив написал)

урып бакътым – побил посмотрел (посмотрев побил)

ушюп къалдым – замёрз остался (замерзая)

сюртип алдым – вытер взял (взяв вытер)

ювып къойдым – помыл положил (помыв)

комип къоя – закопал ложит (положив закопал)

котерип бакътым – поднял посмотрел (посмотревподнял)

айланып кельди – идёт крутится ( пришёл обойдя)

чевирилип кете – идёт переворачивается

тыгырып кете – идёт катится (идет крутясь)

II. Айырылма аллар. Оборот (айланма) шекилинде тизильген аллар.

Вазифе: айырылма алларны къаидесини текрарлап, думлелерде оларны тапып, тюбини сызмакъ (вазифе дефтерлерде беджериле).

А) Къайдандыр, дам устюнде олса керек, къушнынъдавушы эшитиле.

     Шевкет, балаларгъа къошулып, багъчадан эрик джыйды.

     О, яман сёз айтып, бизни къоркъутаджакъ олды.

     Селим, о къадар мукъайт, озь ишини темельден япа.

      Мен, истер – истемез, пенджереден бакътым.

  (вазифе беджерильген сонъ, тахтада корьгезме боюнджа текшириле).

Б) Эр бир такъымгъаа йыры джумлелер талильэ тмеге карточкалар бериле.

Козьлерини ачып, этрафкъа бакъынды.

Дженк вакытында, къыркъ дёртсе неси, яралан гъан эди.

Меним къолумдан тутып, ёлгъа чыкътыкъ.

Ана, къолуны котерип, огълунынъартындансаллады.

Шевкетнинъ джевабы, окъумагъаны ичюн, яхшы олмады.

Февзи, къойларгъа ем берип, сонъ тюблерини темизледи.

Оджа, Алининъ янына келип, эв ишини текширди.

Зенифе тюневин, экинджи дерсте, япмагъан ишини япты.

Алиме, бешинджи сыныф талебеси, талимден беш алды.

  

Вазифелер беджерильген сонъ, тахтагъа пекитиле ве догърулыгъы анълатув шекилинде текширильди.

  

III.Талебелерге тиль акъкъында аталар сёзлерини айтмакъ вазифеси бериле. Джеваплардан сонъ презентацияда олгъан аталар сёзлери нумайыш этиле.

Бильмеген тилини – севмези лини.

Ана тилим – гъурурым.                                       

Тиль – акъыл теразесидир.

Инсан олер, айткъан сёзю къалыр.

Сёзнен ольдюрмек те мумкюн, тирильтмек те мумкюн.

Догъру сёз ерини тапар.

Догъру сёз айткъан – бабасына ярамагъан.

Акъикъат сёзю – къылычтан кескин  …

    

IY.Дерснинъ нетиджеси:                                                                                                                                     Такъым башлыкълары азаларынен берабер иштирак эткенлерине коре, оларны баалайлар. Бааларыны анълатып, илян этелер.                                                                          Оджа да дерс боюнджа озь фикирлерини бильдире.                                       Талебелерни джевапларыны, иштиракларыны айтып, оларгъа озь минетдарлыгъыны бильдире.Ана тилини билип, ана Ватанларыны севип, садыкъ инсанлар олып осьмелерини тилей.

Эв вазифеси:

Къаиделерни текрарламакъ. Тиль акъкъында аталар сёзлерини эзберден бильмек.