Сабақ жоспар педагогика пәнінен тақырыбы , " Дидактика"

«Бейнеу  гуманитарлық-экономикалық  колледжі»   МКҚК

Педагогика,  психология  және  эстетикалық  пәндер  циклі

VIII колледжішілік «Жас маман – 2017» байқауы

А Ш Ы Қ      С А Б А Қ

                                                                               Өткізген: педагогика, психология  пәнінің

                                                                                оқытушысы – Қайранова А

Бейнеу, 2017 жыл

Пәні:  Педагогика

Тобы: МтБ-73

Күні:  14.02.2017 ж

Сабақтың  тақырыбы:  Дидактика туралы ұғым

Сабақтың  мақсаты: 

Білімділік:  дидактика   туралы  түсінік  беру,  дидактиканың  даму тарихын ұғындыру және оның дамуына үлес қосқан ғалымдардың еңбектері  туралы  түсінік беру.

Дамытушылық:  өткен  сабақ  пен  жаңа  сабақты  байланыстыра  түсіндіру,  студенттердің  ойлау  қабілетін,  зейінін,  пәнге  деген  қызығушылығын арттыру,  өз  бетімен  жұмыс  жасауға  баулу,  шығармашылыққа  бейімдеу.

Тәрбиелілігі:  студенттердің  белсенділігін  арттыру,  топпен  жұмыс  жасау  арқылы  бірін-бірі  сыйлауға,  ұжымшылдыққа тәрбиелеу.

Типі:  жаңа  білімді  меңгерту  сабағы

Түрі:  саяхат

Әдісі:  іздендіру,  түсіндіру,  топтастыру,  шығармашылық  жұмыс,  сұрақ-жауап,  талдау, ой-толғау.

Пәнаралық  байланыс:  жалпы  педагогика,  жалпы  психология,  жаңа педагогикалық технология,  жасерекшелік  педагогикасы, т.б.

Көрнекі  құралдар:  слайд,  LED  панель,  оқулықтар, ұшақтар, ватман,маркерлер  т.б

Қолданылған  технология:  В.Шаталовтың  тірек-сызбалар  технологиясы

Сабақтың  барысы

І  Ұйымдастыру  кезеңі:  студенттермен  амандасу,  түгендеу,  сабаққа  даярлау.  Студенттерді  топқа  бөлу  және  бағалауды  түсіндіру

ІІ  Үй  тапсырмасын  сұрау:   «Ұшақтағы сауалдар»  ойыны

1. Отбасы тәрбиесі дегеніміз... ? (бұл қоғамдық тәрбиенің бір бөлігі, мемлекет алдындағы ата- аналардың борышы)

2. Ата – ана абыройы дегеніміз? (жасы үлкен кісінің күдіксіз қасиеті, күші, ішкі қуатты берік логикаға негізделген ісі мен қасиеті)

3. Мектеп пен отбасы байланысының басты формасы (ата- аналар жиналысы)

4.Ата – аналарға педагогикалық білім беру үшін қандай шаралар өткізіледі?  (әңгімелер, конференциялар, сұрақ-жауап, консультациялар)

5. Өскелең ұрпақты тәрбиелеудегі шешуші буын қалай аталады?  (мектеп)

6. Қай құжатта ана мен баланың ерекше қамқорлық күтуіне құқығы бар деп жазылған?  (Бала құқығы туралы конвенцияда)

7. Мектепке дейінгі балаларды отбасында тәрбиелеу жөнінде бірінші басшылық берген кім? (Я.А.Коменский)

8. Отбасында тәрбиелеу мәселелері жөніндегі Я.А.Коменскийдің әйгілі кітабы?  («Ана мектебі»)

9.  Өте нәзік тікелей немесе жанама түрде жеке адамға әсер ететін, тежейтін әдістердің бірі?       (Ым – ишара,ымдау)

ІІІ  Негізгі  бөлім

Жаңа  сабақты  түсіндіру 

«Тұлғаны  жан-жақты  тәрбиелеу  үшін,  оны  жан-жақты  білу  керек!»

Д.Ушинский

1.Дидактиа туралы ұғым (суреттер мұражайы)

«Дидактика» - бұл ежелгі грек сөзі, яғни didasko – оқыту, түсіндіру, дәлелдеу, оқу деген ұғымды білдіреді. Дидактика білім беру мен оқытудың теориялық және әдістемелік негіздерін зерттейтін педагогика ғылымының саласы. . Дидактиканың міндеті – білім мазмұнын, оқыту әдістерін және оқытуды ұйымдастыруды ғылыми тұрғыдан негіздеу.

Дидактиканың негізін салушы чех педагогы Ян Амос Коменский (1592-1670). Оның 1632 жылы шыққан «Ұлы Дидактика» кітабында оқыту мақсаты, әдістері, принциптері, сынып-сабақ жүйесі туралы жазылды. Ол басты мақсат – адамшылық, оған жету жолы – білім беру және оқыту деп санады. «Көп емес, өмірге керекті білімдерді» беруге шақырып, оны түсіндіру үшін жаттығу, тәжірибелік әдістерді қолдануды ұсынды. Оқушыны жақсы сезімге бөлейтін әдістердің пайдалылығын дәлелдеді. Я.А.Коменский саналылық және белсенділік, көрнекілік, жүйелілік және сабақтастық, жаттығу және түсініктілік принциптерін ұсынды. Коменский сынып-сабақ жүйесін терең зерттеді.  «Жақсы ұйымдастырылған мектеп заңдары» деген еңбегінде сынып-сабақ жүйесінің бөліктерін атады. Олар:

·         Оқушыларды мектепке белгілі бір уақытта қабылдау, сабақ аяқталған, ешкімді одан босатпау;

·         Оқушыларды сыныптарға бөлу;

·         Әр сыныпқа бір бөлме беру;

·         Күніне 4 сабақ өткізу;

·         Әрбір сағатта істелетін жұмыстарды жоспарлау;

·         Қоңыраудың соғылуы;

·         Тәртіп;

·         Бір сабақтың ұзақтығы бір сағаттан аспау керек;

·         Сабақты күзде бастау.

«Мұғалім – сабақты жаратушы, оның жүрегі»,- деп түсінген. Оқушының өз күшіне деген сенімін арттыру, еңбекті сүюге тәрбиелеу, үй жұмысы туралы да мәселелер ұлы педагогтың назарынан тыс қалған жоқ. Коменский экскурсияны кең қолданып, оны білім берудің маңызды құралы деп санаған.

Иоганн Генрих Песталоцци (1746-1827 жж.) «Гертруда өз балаларын қалай оқытады» (1801 ж.) деген еңбегінде дамытып оқыту принциптерін ұсынып, бастауыш мектептегі оқыту әдістерінің негізін қалады. . Қоршаған дүниені сезім арқылы қабылдау – білім негізі. Одан әрі нәтиже – дерексіздің. Білімді қажетсіну ынтаны туғызады. Сөз, сана, шама – ақыл жемісі, оның негізі, оқытудың қарапайым құралдары. Жаратушы балаға күш береді. Ол баланы дамуға итермелейді. «Көз көргісі, құлақ естігісі, аяқ жүргісі, қол ұстағысы, жүрек сенгісі, жақсы көргісі, ми ойланғысы келеді», - деген. Осы тұжырымға сай И.Г.Песталоции буынға бөліп оқыту, алдымен сурет салуға үйрету, содан кейін жазуға үйрету тәсілдерін қолданған. Бақылау әдісін , баланы бақылаудан алған әсерлерін талқылатуды қолдаған. Оның пікірінше: «Заттар мен құбылыстарды бақылаған баланың ойы оянып, сөйлегісі келеді». Адамның дүние туралы түсінігі алғашқыда анық емес, оны реттейтін оқыту арқылы жиналатын білім қоры, өйткені ол ақыл-ой жұмысын туғызады. Бірақ білімді беру жеткіліксіз, ақылдың қуатын арттыру керек. Ол үшін түрлі жаттығулар, балаға сөйлеу, ойлату, сұрақ-жауап тәсілдері қолданылған. Пәндерді көрнекілік арқылы оқыту тиімді екендігін дәлелдеген. Ұлы педагог көрнекілік әдісін Я.А.Коменскийге қарағанда терең жазып, ақыл-ой жұмысына керектісі еңбек пен тәжірибе деген.

Жан Жак Руссо (1712-1778 жж.) «Эмиль немесе тәрбие туралы» (1762 ж.) деген еңбегінде халыққа білім беруді, әр адамды дамытуды, баланың белсенділігін көтеруді ұсындыү Өз заманының мектебін өмірмен байланыспағаны, кітап тілімен көп сөйлегені үшін сынады, Русоо баланың қажеттілігін қанағаттандыратын оқыту теориясын ұсынды. Бұл тұжырымдамаға сәйкес баланы өмірге бейімдеу керек деп, тәрбиешілерді оның қажеттіліктері мен қызығушылықтарын ескеруге шақырды. Оның оқыту мен бала өмірінің байланысы, бала табиғатын зерттеу, шығармашылық күшін дамыту, еңбекке дайындау сияқты ияеяларының педагогиканың дамуы үшін маңызы зор болды.

Ұлы орыс педагогы Константин Дмитриевич Ушинский (1824-1870 жж.)  басқа тілде оқыту баланың табиғи күші мен қабілетін әлсіретеді, сондықтан оны ана тілінде оқыту керек деді. Ушинский бастауыш мектеп жұмысының негізгі бағыттарын, жеке пәндердің мазмұнын анықтауға көп үлес қосты. Халық шығармашылығы – ертегілер, мақал-мәтелдер, жұмбақтар білімділікке көмектеседі. Зейінді жаттықтыру, есте сақтауды жақсарту, қайталау, жүйелілік, сабақтастық беріктік принциптері, оқытудың түрлі әдістері баланың берік білім алуын қамтамасыз етеді.

Ыбырай Алтынсарин (1841-1889 жж.) – орыс тілін қазақтарға үйрету курсының, оқу жоспарларының, бағдарламаларының авторы. Ол орыс тілі мен қазақ тілінің айырмашылықтарын анықтады. Оқыту процесінде көрнекілік, әңгімелеу, кітаппен жұмыс әдістерін кең қолданды. Ы.Алтынсарин орыс тілін үйрету үшін дайындық сыныптарын ашты, ауызша сөйлеу тәсілі қолданылып, орыс әдебиеті, грамматиканы оқытқанда қазақ тілінде аз сөйлеткен, сөздік жұмыстарын жүргізген.

1879 жылы оқу құралы «Қырғыз хрестоматиясы» шықты. Бұл бірінші, қазақ тіліндегі оқу құралы, оған ауыз әдебиеті шығармалары , өсімдік, техника атаулары енгізілді.

Ахмет Байтұрсынов (1873-1937 жж.) – қазақша оқыту әдістемесінің негізін салушы. «Оқу ана тілінде жүргізілсін» деген талапты бастаушы. 1912 жылы тұңғыш рет «Әліппе» жазды, ол халықты сауаттандырудың басты құралы болды. Бүл оқу құралы әрі сауат ашу, әрі ұлттық дүниетанымды іске асыру мақсатын қойды. 1926 жылы бұл «Әліппенің» жете өңделген жаңа түрі жарияланып, қазақ халқының сауат ашу мектебінің басты құралы болды. Әдіскер оқушыларға ереже жаттаудың тиімсіз екенін дәлелдеп, түсіндір Жүсіпбек  Аймауытов (1980 – 1931жж). «Тәрбиеге жетекші» (1924 ) деген еңбегінде баланы оқытудың ережелерін, заңдарын баяндайтын, оқытудың дұрыс жүйесін  тауып, білім берудің шарттарын көрсететін педагогика  бөлімі «дидактика» деп, дидактикаға қазақ тілінде тұңғыш ғылыми анықтама берген.

   Жүсіпбек  Аймауытов (1980 – 1931жж). «Тәрбиеге жетекші» (1924 ) деген еңбегінде баланы оқытудың ережелерін, заңдарын баяндайтын, оқытудың дұрыс жүйесін  тауып, білім берудің шарттарын көрсететін педагогика  бөлімі «дидактика» деп, дидактикаға қазақ тілінде тұңғыш ғылыми анықтама берген. Ж. Аймауытов баланың ақылын, сезімін, ерік – жігерін, мінезін тәрбиелеу керектігін атап көрсетті. Балаға туған  елдің салт- санасын, әдет- ғұрпын көрсетуді ұсынды. Баланың тіл байлығын арттыруға ерекше көңіл бөлді.

2. Кинотеатр «Мен және менің өмірім»

                                  3. «Білім, іскерлік, дағды» базары

 

 

                                          

 

                                            

Бекіту: «Педагогика»  мейрамханасы (сұрақтар жасырылады)

1        . Дидактика деген сөздің мағынасы: (оқыту, түсіндіру, дәлелдеу)

2        Мұғалім мен оқушылардың мақсатты, бірлескен іс- әрекеті арқылы таным іс-әрекетін ұйымдастыру. (оқыту)

3        Білім беру дегеніміз не? (ғылымда жинақталған табиғат, қоғам туралы білімдерді жеке адамның меңгеруі,қолдана білуі)

4        Дидактиканың негізін салушы? (Я.А.Коменский)

5        Сынып – сабақ жүйесін терең зерттеген кім? (Я.А.Коменский)

6.      Ж.Ж.Руссо қандай теорияны ұсынды? (баланың қажеттіліктерін қанағаттандыратын оқыту теориясын)

7.      Дидактика міндеті:  (білім мазмұнын, оқыту әдістерін, нысандарын негіздеу)

8. Дамытып оқыту принциптерін жасап, бастауыш мектептегі оқыту әдістерінің негізін қалаушы? (И.Г. Песталоцци
9. Ы.Алтынсарин «Қырғыз хрестоматиясын» қашан жазды? (1879ж)
10. А.Байтұрсынов - .... (қазақша оқыту әдістемесінің негізін салушы)

11.  Тұңғыш әліппе жазып, оны сауаттандырудың басты құралы  еткен (А.Байтұрсынов)

12. Іскерлік дегеніміз не? (іс- әрекетке керек тәсілдерді дұрыс таңдап, қолданып, сапалы жұмыс істеу қабілеті)
13. Дағды дегеніміз не?Ақыл – ой дағдыларын ата. (іс – әрекеттің автоматтандырылған бөлігі. Өткенді тұрақты түрде қайталау)

Кері байланыс:  «Дидактика»  ватманға  саяхат сабағы бойынша үйренгенін түсіріп,қорғау.

Сергіту:

Бағалау:

Үйге тапсырма: Ш.Құрманалина, Б.Мұқанова, Ә.Ғалымова, Р.Ильясова , Педагогика – 265бет