Инфоурок Другое СтатьиСтатья "Нешла мезличила пикруми"

Статья "Нешла мезличила пикруми"

Скачать материал

Нешла мезличила пикруми.

Нагагь жаг!ял дила мез детихъути диалли,

Иш ну х!ядурли сайра ишбарх!и х!ябла керхес.

Р. Х!ямзатов.

Ишбарх!и нуша- ургаб дебали халаси мер бурцули саби урус мезли. Урусла мез нуша дагъиста халкьани ургар гьалмагъдешла мез сари, амма дарганти ургар илди дузахъни балх!ебикибси баркьуди саби. Дарганти саби ургаб чула мезли гъайбик!ес чебси саби.

Набра дила хъалибарглисра дила мез чараагарти сари. Дарган мезли сарра ну дила неш- дудешличил, хала нешличил, хала дудешличил, дила гъамтачил гъайрик!уси.

Сегъуна дарган рирусира ну,  мез х!едалули г!ергъи? Чинара дила даргандеш? Нугъунти къумукълан, к!арахъан рурсбалара дилагъунти патлар- кьяш диалли, бек!ла гъез, нед- х!ули- гьар сек!ал нушала цагъунти диалли!

Нуша дек1ардирулра мезлицун. Илдира х!едалули г!ергъи, се леба набзиб даргала или буреси? Нуни ил сек!ал багьес х!ерирулра. Набра дила хъалибарглисра даргала мез дурхъати сари. Дила хала неш набчи дугьарилзан: «Дила вава», «дила лагьа»,-или. Наб ц!ахли ах!ену гьат!и илизи «израст!и, абашка»- эс.

Ишаб алк!ули саби пикри. Даргала дахъал лугъатунар мез сарину, цализи цали буруси аргъахъес багьандан, бахъли далули ах!ен литературала мезну илис сарра нуша урусла мезличил г!яг!нидиркути или. Хъалибарглизир вег!ла лугъатла мез диэс г!яг!нити сари. Илдани саби нушала ургала бих!уси, неш- дудешличил, хала бег!тачил, гъамтачил, шантачил бархбас бих!уси. Амма школализир, тукейзир, аптекализир къаршикибх!ели, нуша дарганти гъайдик!ес г!яг!ниси саби литературала мезли. Илди мезли нуша дек!ар- дек!арти лугъатунала дарганти цаличил- ца гъамдирулра, рух!лашал давлачердирулра, мезлизир агарлира г!ямал бирути дугьбазирад уцахъулра, лебил дагъистанланти урусла мезли цалабирхъуливан, литературала мезли нуша лерил дарганти цаладирхъулра.

Гьайгьай,  литературала мез х!едалутира бахъал леб, амма ил сабаб ах!ен урусла мезличи ветухъес. Х!едалули г!ергъи, гъайик!ен гьат!и, х!уни далути, х!ела нешла мезли. Дила пикрили, гьат!иралра тамашала ихтилат бетари, яхши-хушра детари. Бек!ли цала  цали буруси х!ебагьести даргантала лугъатуни камли сари.

Амма литературала мез дагьесра гьамадли ах!ен. Нунира илди дила учительницазирадцун сари иргъути. Дарган мезли дурадулхъути газетаби, журналти камли дуч!улра. Агара илди дила хъалибарглизирра. Даргала мезли гъайбик!уси передачара агара телевизорлизиб, рахли леб биалра,ил наб чебаэс  х!ебиркур. Нушани, школала дурх!нани, имц!али буч!уси «Лачин» саби. Илди журналти школализи дашули сари. Иларра бахъ бишт!атасгу делк!унти назмурти, хабурти.

Х!ера илкьяйда, гьар х!улби х!ердизурх!ели, касили белч!ес дарган мезли дурабулхъуси газетара, журналра, шкафлизирти жузи- ургаб даргала мезличил белк!унси жузра агни х!ейгибилзули саби наб.  Ил саби бег!лара халаси  хат!а…

Шагьарла кьакьализирад  дурадухъах!елли,иш нушала бишт!аси шагьарлизир, гьар ганзлисван дахъал тукенти лер. Илди лебталалра умира  лер. Илди уми дахъалгъунти англияла мезли делк!и сари. Нуша дарганталара лергу сецад-дигара жагати дугьби, тукентас у бедести.  Сен илкьяйда бирусил- илра наб суал саби. Илдигъунтала агара нешла мезличи, нушала мер- мусаличи, нушала дугьбачи диги.

Мезла кьадри дебали халаси саби.  Мезли  нушази, чеалк!уси наслулизи, халкьла мух!лила пагьмура, хала бег!тала г!ядатунира далахъули сари.  Даргантала культура, тарих, гьав бих!ули саби. Нешла мезливан зайбик!ару гьат!и сириличиб буч!уси нешла гардла далайра, бузерила г!ядатла «жуллакъла далайра», гъамси вебк!ибх!ели буч!уси ч!иллайра, ванза девбиубх!ели дурх!на буч!уси «Заб дараб» далайра?

-Гьай-гьай, х!ебик!ар.

Нешла х!ялал а ниъван

Дигиличил дерхъибти,

Гардла малх!ям далайван

Дагьрилизир далгунти,

Нешла сарх!ели дургар

Нешла мез наб дурхъати.

Гьарил даргайс дурхъатили диэс г!яг!нити сари даргала мез. Чеалк!уси наслу мез х!едалуси, х!едигуси саби рик!ес х!ерирус. Нушала бишт!аси шагьарлизир нуша унруби цализи- ца дарган мезли дирех!е дугьадилзути. Ишаб бахъалгъунти шагьарланти  дарганти саби. Нуша урус мезли гъайдик!ути школализирцун сарра. Амма дурх!на мез х!едалнилис, х!едигнилис бег!лара халаси г!яйиб бег!тачиб саби. Вег!ла дурх!нази неш сунела мезли гъайрик!ес чебси саби.

Се барес бирара школали? Илар нушабк!ун к!ел дарс сари жумяг!ли лерти.  Жумяг!ли к!ина иргъути мез дагьурли гъайик!ес чилра бурсих!ейрар, дила гьанбикли. Дурала  улкнала мез дуч!ахъес дахъал дурсри гили сари, нушала даргала мез дуч!ахъесичир.  Халатала ил сек!ал бархьси ах!ен!

Ну гьачамлис 8-ибил классла руч!ан сарра. Дила бег!ти г!ядатла бузерила адамти саби. Илдала дипломти агара. Илди ак!ес багьандан шагьарлизи гечбиубти саби. Дудеш хъулри лушнила х!янчурбазив узар, неш – базарличи рашар, мукърачи рашар, т!ялх!яна дирцили, итил- ишил барили, нуша адикьес къайгъилизир сари.  Нушала  Къянасирагьила шилизиб илгъунара агара х!янчи. Бек!ахъудила шурт!ри шагьарлизир къулайти сари, ца т!абиг!ятла газ лебнира баибсигу? Нушала шилизиб калунти адамти барх!ичиб- барх!и камбик!ули саби. Иличила бурули саби дила бег!тани. Нушала унра шанти,  мугранти биалли, чула ши лайбак!или, цара мерла гечбиубли саби. Илдигъунти г!урра сецад лебал   нуни х!ебалути. Адамти чус х!ербиэс гьамадти мераначи гечбиънилизиб  селра вайси агара, амма илдала чула шилисцун хасти г!ядатуни,  палтар- кьяш, берк- берж, диркьу- далцути багьла- багьлали детихъур.  Детихъур илдала лугъатла мезра. Илди царати дарганталайчил луг!янкадирар.   Илра мез детихънила лишан саби.

Нешла мез калахъес, чеалк!уси наслулизи илди даахъес багьандан бег!лара г!яг!нисилизи халбирулра, цаибилгъуна, бег!ти дурх!нази чула мезли гъайбик!ахъес.

     Цаибил классилизи бак!ибти лебил дарган дурх!ни даргала дурсрачи башахъес. Гьанна илди дигусини дуч!ули сари, х!ейгусини- ах!ен. Аттестатлизи оценкара кабалтес. Нушаб, шагьарла дурх!нас, хасти жузи дураэс. Дурх!нас хасдарибти телепередачаби нешла мезличил дирахъес, илаб даргала писательти гьаман- гьаман гъайбулхъахъес.

Олимпиадабачир нушаб, шагьарла дурх!нас, кунктиван х1янчурби лугахъес, сенк!ун текстла анализ барес, сочинение белк!ес гьамадли ах!ен.

Ну рирхулра, дарганти ургар дила мез мурталра зайдик!ар, давлачердик!ар, мурталра дуч!ар.

Мискинси саби бик!ар

Даргала мезла давла.

Дуг!ла саби ил хабар,

Диур мез Батирайла…

 Г!. Абу- Бакар.

 

 

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Статья "Нешла мезличила пикруми""

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 3 месяца

Руководитель ремонтной службы

Получите профессию

Няня

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 666 007 материалов в базе

Скачать материал

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 06.12.2017 734
    • DOCX 23 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Алиева Разият Магомедовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Алиева Разият Магомедовна
    Алиева Разият Магомедовна
    • На сайте: 7 лет и 7 месяцев
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 10654
    • Всего материалов: 9

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

HR-менеджер

Специалист по управлению персоналом (HR- менеджер)

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Организация деятельности библиотекаря в профессиональном образовании

Библиотекарь

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3650 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 283 человека из 66 регионов
  • Этот курс уже прошли 850 человек

Курс профессиональной переподготовки

Библиотечно-библиографические и информационные знания в педагогическом процессе

Педагог-библиотекарь

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3650 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 490 человек из 71 региона
  • Этот курс уже прошли 2 329 человек

Курс повышения квалификации

Специалист в области охраны труда

72/180 ч.

от 1750 руб. от 1050 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 34 человека из 21 региона
  • Этот курс уже прошли 155 человек

Мини-курс

Стратегии клиентоориентированного бизнеса

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Электронный архив: нормативно-правовые требования и основы оцифровки

10 ч.

1180 руб. 590 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Творческие возможности в мире фотографии и медиа

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 417 человек из 71 региона
  • Этот курс уже прошли 49 человек