Аһа5ас уруок барыла.
Уруок тиэмэтэ: «Н.Д.Неустроев «Куһа5ан тыын»
комедиятын геройдара баайга-дуолга сыһыаннара »
Учуутал сыала:
Классик-суруйааччы Н.Д.Неустроев оло5ун уонна
айар үлэтин хатылаан, «Куһа5ан тыын» комедиятын туһунан өйдөбүлү
ылан, геройдары ырытан, баайга-дуолга сыһыан
түктэри өрүтүн арыйыы.
Уруок технологията: педагогическай
мастарыскыай ( 4 бөлө5үнэн үлэ)
Уруок тэрилэ:
- компьютернай презентация;
-«Легенды саха театра» кинигэ;
- «Саха театр: люди, роли, время...» DVD
дискэттэн матырыйаал
- сорудахтаах карточкалар;
-бэлиэтинньик.
Учебник:
М.Т.Гоголева,Л.Ф.Молукова,Е.М.Поликарпова,У.М.Флегонтова «Саха литературата» 10
кылаас, «Бичик», 2019с.
Эбии литература: «Саха театра» антология. I,
II уонна III томнара, Дь., «Бичик», 2013; «Ейтөн суруйуу кистэлэңэ-2» (Yчүгэй
өйтөн суруйууну хайдах суруйуохха), Дь.,2002;
Ю.И.Васильев-Дьаргыстай «Николай Неустроев. Пьесалар», бастакы том,
Дь., «Бичик», 2005; Н.Н.Тобуруокап,
П.В.Максимова, Н.И.Филиппова Саха литературата: уопсай орто үөрэхтээһин 10
кылааһыгар үөрэнэр кинигэ: 10 кылаас, Дь.,
«Бичик», 2006.
Уруок хаамыыта:
Уруок технологическай картата:
Уруок
хаамыыта
Уруокка
туттуллар
тирэх
матырыйааллары
туттуу
Учуутал дьарыга. Үөрэнээччи дьарыга Дэгиттэр
дьайыылар.
1. Уруок
са5аланыыта.
Бол5омтону
тардыы.
Э5эрдэлэһии.
Учуутал киирии тыла: Yтүө күнүнэн, сайдам саха
ыччата! Туох кэпсиэ? (Суох). Ити курдук, саха
сиэринэн кэпсэтиибитин са5алаатахпыт буоллун.
Мантан инньэ айаххыт аһыллан, толкуйгут
тобуллан киэң кэпсээннээх дьон буолуоххут диэн
эрэнэбин.
Бол5ойон истэллэр,
бэйэ бэйэлэрин
э5эрдэлэһэллэр.
Тус суолталаах дьайыы.
Уруокка бэлэми көрдөрүү.
Бодоруьарга үөрэнэр
дьайыы.
.
2.Уһугуннарыы Экраңңа 3 бастакы
суруйааччыбыт
хаартыскалара
көстөр. (Слайд
No1)
Эһиги иннигитигэр 3 бастакы суруйааччыбыт
олорор. Билигин айымньы геройдарын
билиһиннэриэм. Ким туһунан этиллэрин таайан
баран, хайа суруйааччы геройа буоларын
быһаарыаххыт.
- Кини куоракка киирэн хаартылаан дэлби сүүйэн
баран, арыгылаан кэбиспит. Ол сылдьан,
эмээхсинэ өлбүт сура5ын истэр уонна аара
ыалтан
ойох ылан тиийбитэ баара – эмээхсинэ тыыннаах.
(«Тиэтэйбит» комедияттан Омуннаах Уйбаан)
- Кини тыымпы күөлүн олус таптыыр, ол иһин уон
төгүрүк сыл устата, эмээхсинэ өлбүтүн тухары
бу
дойдуну булан, арахсыбакка олорон бултуур,
балыктыыр. Иэгэйэр икки атахтаа5ы
ахсааннаахтык көрөн, иэримэ дьиэтиттэн
тэлэһийэн, хара тыаны сирэйдэнэн хаалан, ...
Ким туһунан этиллэрин
таайаллар, хайа
суруйааччы геройа
буоларын
быһаараллар, бары
кытталлар.
Бодоруһарга үөрэнэр
дьайыы:
Бииргэ улэлээһин, атын
о5о эппиэтин ситэрии.
Билиини – көрүүнү ылар
дьайыы:
Айымньы аатын сепке
этии, бэйэ санаатын этии.
Тус суолталаах дьайыы:
Сиэр – майгы, кэпсэтии
боппуруоһун тутуһуу.
собоһут кыыл курдук, сорсуйан барда5а.
(«Балыксыт» кэпсээнтэн Балыксыт Былатыан)
-Сарсыарда ына5ын ыан баран,хотонуттан дьиэ5э
та5ыста.Утуйар оронун урдугэр масс кехе5е
ыйанан турар,сана сиидэс ырбаахытын таьынан
кэтэн киэркэйдэ,маллаах дьааьыгыттан манан
былаат ылан баьыгар банан манхайда... (
«Ыйдана» кэпсээн)
-Бу аата биэс суустээх кэтириинискэй диэн
буолла5а.Оо,утуе хотун барахсан мелбейен
олорор.Анаар илиитигэр чараастаах харчыны
болточчу тутан олорор.Ити харчыта барыта
уоннаах кыьыл кемус буолуо.То5о ба5ас
учугэйэй-
ылбыт киьи.( «Куьа5ан тыын» комедия)
У:Ким геройдарай? (Н.Д.Неустроев). Бүгүн
биһиги
Н.Д.Неустроев туһунан кэпсэтиэхпит уонна кини
биир ча5ылхай айымньытын аахпыппытын
ырытан са5алыахпыт. (Слайд No2)
3.Матырыйаалы
кытта үлэ.
Суруйааччылар
тустарынан
матырыйааллары
түңэтии.
Н.Д.Неустроевы кыра кылаастан билэ5ит.
Айымньыларын аахпыккыт. Кини оло5ун уонна
айар үлэтин өйдөөн-санаан ааһыа5ың. Эһиэхэ
суруйааччылар тустарынан матырыйааллары
түңэтиэм. Онтон Н.Неустроевка эрэ сыһыаннаа5ы
талың, бэйэ5ититтэн эмиэ эбэн сурунуң.
1 бөлөххө:
20-тэн тахса киһи быһыытынан
уонна оло5ун хайысхалара: поэт,
айар тыл а5ата, фольклорист,
этнограф, чинчийээччи, айанньыт,
классик-суруйааччы, философ-
космист, общественнай деятель,
сырдатааччы, тылбаасчыт, патриот-
Бэлиэтинньиктэрин
арыйан күнү, ыйы,
теманы суруйаллар.
Беле5унэн улэ5э
кыттыьаллар.
Бэйэлэрин
хоруйдарын
бэлиэтэнэллэр.
Бэйэни салайынар дьайыы:
Улэ5э тэринии.
Тус суолталаах дьайыы:
Уруок тиэмэтэ олоххо
наадалаа5ын өйдөөһүн.
гуманист, учуутал, бастакы эколог,
бастакы экономист, чөл оло5у
түстээччи, этнопедагог,
этнопсихолог, күүстээх дуоматчыт,
ахсаанньыт бэрдэ, уруһуйдьут,
спортсмен-бэйэтин лаппа кыанар
киһи, кэпсээнньит, ырыаһыт, уус-
муосчут.
Таатта улууһун билиңңитэ Уус-
Таатта нэһилиэгэр сэниэ ыалга
төрөөбүтэ. Ыал со5отох уола.
Доруобуйата бэрт мөлтөх буолан,
баара-суо5а 34 сааһыгар өлбүтэ.
Кини прозаик, драматург. Күлүү
маастарынан биллэр. Реалист-
суруйааччы.
Август Муран кини "Манчаарытын"
"щедевр якутской литературы",
онтон бэйэтин "непризнанный
классик якутской литературы" диэн
сыаналаабыта.
2 бөлөххө:
Экономист, кэпсээнньит, сахалыы
сурукка-бичиккэ үлэлэспит,
уруһуйдьут, онноо5ор иистэнэрэ
дииллэр. Бэйэтин кэмигэр
литература эйгэтигэр "Саха Чехова"
диэн ааттыыллара. Со5отох кыыһа
Мария Кузьминична5а оскуоланы
бүтэрбит кыһыл көмүс мэтээлин 42
сыл буолан баран, 1989 с.
туттарбыттара.
20-тэн тахса киһи быһыытынан
уонна оло5ун хайысхалара: поэт,
айар тыл а5ата, фольклорист,
этнограф, чинчийээччи, айанньыт,
классик-суруйааччы, философ,
общественнай деятель, сырдатааччы,
тылбаасчыт, патриот-гуманист,
учуутал, бастакы эколог, бастакы
экономист, чөл оло5у түстээччи,
этнопедагог, этнопсихолог, күүстээх
дуоматчыт, ахсаанньыт бэрдэ,
уруһуйдьут, спортсмен-бэйэтин
лаппа кыанар киһи, кэпсээнньит,
ырыаһыт, уус-муосчут.
Кэмигэр оскуола5а үөрэнэн,
Дьокуускай 4 кылаастаах
оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ. Ол
са5ана Максим Аммосов, Платон
Ойуунускай үөрэнэллэрэ. Кинилэри
кытта «Юность» диэн илиинэн
суруллар сурунаалы таһаараллара.
Айар үлэтин нуучча литературатын
сабыдыалынан са5алаабыта. Бастакы
кэпсээннэрэ нууччалыы тылынан
суруллубуттара. Драма5а
холонуутун эмиэ 1917 сылтан
са5алаабыта. Ыалдьар буолан, ситэ
үөрэммэтэ5э. Бэйэтэ дьарыктанан
киэң билиилээх интеллигент буола
үүммүтэ.
3 бөлөххө:
Экономист, кэпсээнньит, сахалыы
сурукка-бичиккэ үлэлэспит,
уруһуйдьут, онноо5ор иистэнэрэ
дииллэр. Бэйэтин кэмигэр
литература эйгэтигэр "Саха Чехова"
диэн ааттыыллара. Со5отох кыыһа
Мария Кузьминична5а оскуоланы
бүтэрбит кыһыл көмүс мэтээлин 42
сыл буолан баран, 1989 с.
туттарбыттара.
Бастакы кэпсээнньит. Аан бастаан
«Дьиикэй олох» кэпсээнин
нууччалыы 1915 сыллаахха
суруйбута Иркутскайга
бэчээттэммитэ. Бэйэтэ Пушкин,
Лермонтов, Гоголь, Некрасов, Лев
Толстой айымньыларын таптаан
аа5ара. Сорох кэпсээннэрэ,
очеркалара билигин да бэчээккэ
тахса иликтэр. Баай нэһилиэстибэтэ
ситэ үөрэтиллэ, чинчиллэ илик.
20-тэн тахса киһи быһыытынан
уонна оло5ун хайысхалара: поэт,
айар тыл а5ата, фольклорист,
этнограф, чинчийээччи, айанньыт,
классик-суруйааччы, философ-
космист, общественнай деятель,
сырдатааччы, тылбаасчыт, патриот-
гуманист, учуутал, бастакы эколог,
бастакы экономист, чөл оло5у
түстээччи, этнопедагог,
этнопсихолог, күүстээх дуоматчыт,
ахсаанньыт бэрдэ, уруһуйдьут,
спортсмен-бэйэтин лаппа кыанар
киһи, кэпсээнньит, ырыаһыт, уус-
муосчут.
4 бөлөххө:
Айымньыларыгар киһи характерын
уратытын сырдатыы сүрүн миэстэни
ылар. Реалист-суруйааччы бэйэтэ
туспа суоллаах-иистээх, суруйар
ньымалаах, оло5у ураты көрүүлээх.
Комедияларыгар дьон майгытын-
сигилитин кырдьыктаахтык
көрдөрбүтэ. Бэлиэ комическай
уобарастары айбыта.
Норуот тапталлаах уола. "Норуот
өстөө5ө" диэн аатырар кэмигэр
норуот кинини ытыктыыра. Кини
аата, айымньылара норуокка
төнүннэ. Кини кэриэһэ туолла. 100
сааһын бэлиэтиир үбүлүөйүн
ыһыа5ар Россия бастакы Президенэ
Б.Н.Ельцин кэлэ сылдьыбыта.
ЮНЕСКО бу дьылы аан дойдуга
кини сылынан биллэрбитэ, Парижка
бэлиэтээһин буолбута. 110 сааһыгар
кини аатын планета5а иңэрбиттэрэ.
2005 сыллаахха ЮНЕСКО
"Дьулуруйар Ньургун Боотурун"
аан дойду чулуу айымньытынан
биллэрбитэ.
Бэйэтин поэзиятын таһымыгар сөп
түбэһэр личность этэ. Улахан
до5отторо: Давид Кугультинов,
Кайсын Кулиев, Георгий Ломидзе,
Расул Гамзатов, Мустай Карим,
Михаил Львов о.д.а.. Эдэр
талааннарга, суруйааччыларга
а5алыы кыһаллара, көмөлөһөрө:
Иван Мигалкин, Анатолий
Старостин, Урсун, Н.Лугинов,
Наталья Харлампьева.
4. Учуутал эбии
информацията.
(Суорун Омоллоон
ахтыытыттан быһа
тардыыны истии.
(«Саха театр:
люди, роли,
время...» DVD
дискэттэн )
(Слайд
No3,No4,No4)
Н.Д.Неустроев уонна саха театра.
У: Н.Д.Неутроев – саха литературатын
төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ, драматург,
прозаик, комедия жанрын са5алааччы, күлүү
маастара.
Н.Неустроев айар үлэтэ саха театральнай
искусствота ата5ар туруутугар сүңкэн
суолталаах.
Кини ааспыт үйэ 20-ис сылларыгар суруйбут
«Куһа5ан тыын», «Кукаакы кулуба», «Тиэтэйбит»,
«Тар» комедиялара саха литературатын өлбөт-
сүппэт үйэлээх айымньылара. Билэрбит курдук,
Дьокуускайга театр аһыллыан иннинэ театры
таптааччылар 1906 сылтан труппа тэринэн
соро5ор бирикээсчиктэр, соро5ор В.В.Никифоров-
Күлүмнүүр дьиэтигэр, «Саха аймах общество»
кулуубугар мустан нуучча айымньыларын
тылбаастаан оонньуу туруораллара. Саха театрын
сайдыытын историятыттан көрдөххө,
репертуардарыгар сахалыы тылынан суруллубут
драмалар 1917 сыллаахтан туруоруллубуттар. Ол
Бэлиэтинньиккэ эбии
матырыйаалы
сурунуу.
Бодоруһарга үөрэнэр
дьайыы: Бөлө5үнэн
сиэрдээхтик кэпсэтэ
үөрэнии,биир тема5а
тапсан үлэлэһии.
Тус суолталаах дьайыы:
Тус бэйэ уонна учуутал
санаатын
истии,бэлиэтинньиккэ тус
бэйэ санаатын киллэрии.
Алампа «Дьадаңы Дьаакыбыттан» уонна
Н.Неустроев «Тимир үйэ о5олоро» пьесаларыттан
са5аламмыт. Н.Неустроев «Кукаакы кулубата»,
«Тиэтэйбитэ» 1924 сыллаахха, онтон «Куһа5ан
тыын» уонна «Тар» комедиялара 1925 сыллаахха
туруоруллубуттар.
«Куһа5ан тыын» комедия5а
тохтуохха. Истибиппит курдук, 1925 сыл
алтынньы
ый 17 күнэ – историческай суолталаах күн.
П.А.Ойуунускай аатынан Саха академическай
театрын аһыллыбыт күнэ эбит.
Комедияны араас кэмңэ 3 режиссер
туруорбута (Слайд No3): Дмитрий Большев,
Николай Слепцов, Герасим Васильев (90 сс.,
атыы,
эргиэн үйэтэ са5аламмытыгар сцена5а
туруорбута, күн бүгүнүгэр диэри репертуарга
киирэ сылдьар). Бу (Слайд No4) 1925 сыллаа5ы
туруорууга оонньообут артыыстар: Феня
Корнилова-Ракоши (Елүөхүмэттэн төрүттээх,
идэтинэн юрист (МГУ). Кэлин Москва5а көспүтэ.
Венгрия ЦК генеральнай секретара М.И.Ракоши
кэргэнэ буолбута); Мария Федорова (Намтан
төрүттээх. «Саха омук» общество чилиэнэ);
Тарас
Местников (Саха АССР үтүөлээх, народнай
артыыһа. 1938 сыллаахха репрессияламмыта.
1940 сыллаахха реабилитацияламмыта).
Н.Неустроев айар үлэтинэн сахалыы
тылынан комедия айыллар, суруллар кыахтаа5ын
дакаастаабыта. Күлүү жанрын бары бэлиэлэрин
тутуһан суруйара. .Олох тыын боппуруостарын,
олох хараастыылаах, иэдээннээх түгэннэрин
комедия жанрынан көрдөрбүтэ. (Слайд No5)
5.
Матырыйаалы
кытта улэ.
Учуутал ыйытыылара (биирдиилээн о5о санаатын
истии):
- Байар инниттэн тугу гыныаң, хайдах дьаһаныаң
этэй? Баай – дьол дуо? Телесериалларга, олоххо
хайда5ый?
- Эн баай-дуол инниттэн таптаабат киһигин
кэргэн
ылыаң (кэргэн тахсыаң) этэ дуо?
Телесериалларга,
олоххо хайда5ый?
Санаа5ытын иһиттим. Эһиги өйгүт-санаа5ыт
ырааһыттан үөрдүм. Ол эрээри, билиңңи олоххо
баайы-дуолу эрэ өрө тутуу мөкү көстүүлэрэ
бааллара хараастыылаах. Итинник сиэр-майгы,
оло5у түктэри өйдөөһүн биһиги кэммитигэр эрэ
баар дуу, эбэтэр былыр да баара эбитэ дуу...
Ол
туһунан Н.Д.Неустроев «Куһа5ан тыын»
комедиятыттан аа5ан билиэхпит. Айымньы
маңнайгы төгүлүттэн талан аа5ыаххыт уонна
үлэлиэххит.
Бэлиэтинньиккэ
бэйэлэрин санааларын
суруналлар.О5олор
санааларын эбии
бэлиэтэнэллэр.
Бэйэлэрин санааларын
уллэстэллэр.
Тус суолталаах дьайыы:
Уруок тиэмэтэ олоххо
наадалаа5ын өйдөөһүн.
Билиини – көрүүнү ылар
дьайыы:
Айымньы дьоруойдара
олох туьунан санааларын
ырытыы.
Бэйэ санаатын этии.
Тус суолталаах дьайыы:
Сиэр – майгы, кэпсэтии
боппуруоһун тутуһуу.
6. Бөлөхтөргө
сорудахтаах
карточка
түңэтиллэр
Сорудахтаах
карточка
1 бөлөххө. Маңнайгы, иккис, үһүс, ахсыс
көстүүлэри аа5ың.
1. Куонаан туһунан тугу биллигит?
2. Хайдах байыан ба5арарый?
3. Марыынаны дьиңнээхтик таптыыр дуо?
2 бөлөххө. Төрдүс, бэһис, алтыс көстүүлэри
аа5ың.
1. Бырдаахап баай туһунан тугу биллигит?
2. Баайыгар-дуолугар сыһыана. (Хайдах
байбыт эбитий?)
3. Туохтан ордук куттанарый?
3 бөлөххө. Төрдүс, алтыс, сэттис, ахсыс
көстүүлэри
аа5ың.
1. Силээхтэ Сэмэн туһунан тугу биллигит?
2. Куонаан Марыынаны ойох ыларыгар туох
санааттан көмөлөһүөх буолбута буолуой?
3. Байар суолу туохха көрөрүй?
4 бөлөххө. Иккис, ахсыс көстүүлэрин аа5ың.
Тус суолталаах дьайыы:
Уруокка кыттар дьо5урун
керуу.
Бэйэни салайынар
дьайыы:Сурун
дьоруойдары ырытыы
1. Марыына туһунан тугу биллигит?
2. Силээхтэ «аныгылыы, сайа5ас дьахтар
дииллэр», Куонаан «бастаан таптаһарбыт
са5ана» дииллэринэн суруйааччы тугу
этиэн сөбүй? (Хайдах дьахтар
быһыылаа5ый?)
3. Баайга-дуолга сыһыана хайдах буолуой?
А5атын кистэлэңин Куонааннаахха то5о
эттэ? Саба5алаа.
7.Yлэни
дьүүллэһии
Геройдар тустарынан бастакы түмүк санаалар
ыйытар.
Бөлөхтөр үлэлэрин
иһитиннэрэллэр. Бэйэ-
бэйэлэрин
ситэрсэллэр.
Бодоруһарга үөрэнэр
дьайыы: Бөлө5үнэн
сиэрдээхтик кэпсэтэ
үөрэнии,биир тема5а
тапсан үлэлэһии.
Тус суолталаах дьайыы:
Тус бэйэ уонна о5олор
санаатын
истии,ырытыы,бэлиэтэнии.
7.Дьиэ5э
сорудах.
(Слайд No6) Бастакы уонна бэйэ талан аа5ыыттан
геройдары
эһиги итинник ылыммыккыт.
Yөрэнээччилэр
санааларын истии.
Сүнньүнэн сөптөөх курдук. Ситэри өйдүүргэ,
ылынарга аа5ыаххыт уонна талар сорудахтар:
айымньы са5аланыытыгар ааптар ремарката баар
: «Оонньуу то5ус ый устатын иһигэр барар».
Итини
мээнэ5э киллэрбэтэх буолуохтаах; геройдары
икки бөлөххө араарабыт (патриархальнай олох
уонна саңа өтөн киирэн эрэр капиталистическай
олох бэрэстэбиитэллэригэр); нуучча
литературатын сэңээрээччилэр А.Островскай
«Свои люди - сочтемся» пьесатын кытта тэңнээн
көрүөххүтүн сөп.
Дневтиктарыгар дьиэ5э
улэни суруналлар.
8. Уруок түмүгэ.
Уруок тематын
талан
быһаарыы.
(Слайд No7) - Н.Д.Неустроев «Куһа5ан тыын»
комедиятын
геройдара.
- Н.Д.Неустроев «Куһа5ан тыын» комедиятын
геройдара тапталга сыһыаннара.
- Н.Д.Неустроев «Куһа5ан тыын» комедиятын
геройдара баайга-дуолга сыһыаннара.
У: Н.Д.Неустроев «Куһа5ан тыын» комедиятын
геройдара баайга-дуолга сыһыаннара. Темабыт
Билиини – көрүүнү ылар
дьайыы:
О5о билиитигэр оло5уруу,
сөптөөх эппиэт булуу.
Бэйэни салайынар дьайыы:
Бэйэтин эппиэтин
сыаналаныы.
хас микротематтан турарый? (4: Н.Д.Неустроев
туһунан, «Куһа5ан тыын» комедия туһунан,
комедия геройдара, геройдар баайга-дуолга
сыһыаннара). Ити микротемалартан биһиги
уруокпут сыала тахсар. Уруок сыалын ситтэ дуо?
Бодоруьарга үөрэнэр
дьайыы:
О5о эппиэтин истии,
уопсай тумуккэ
кэлии.Уруок тиэмэтин
быьаарсыы.
9. Олох туьунан
уерэнээччи
хоьоон айар.
Бэлиэтинньик Уерэнээччи улэтин
ырытыы,сыаналааьын. Тус суолталаах дьайыы:
Бэйэтэ айбыт хоьоонун
аа5ар, сыаналанар.
Бодоруһарга үөрэнэр
дьайыы:
Атын о5о толкуйун, айбыт
санаатын истии.
10.
Сыаналаныы.
Сыаналааһын.
Учуутал бөлөхтер үлэлэрин сыаналыыр.
Учуутал биирдиилээн о5о улэтин сыаналааһына.
Бугунну уруоктан тугу
билбиттэрин,
өйдөөбуттэрин,
бэйэлэрин санааларын
этэллэр.
Бэйэни салайынар дьайыы:
Бэйэтин эппиэтин
сыаналаныы. Рефлексия.
Тус суолталаах дьайыы:
Yөрэнээччи бэйэтин
кылгастык
сыаналанар.
Уруоктан ордук
сөбүлээбит түгэннэрин
бэлиэтиир.
Уруок тиэмэтэ олоххо
наадалаа5ын өйдөөһүн.
Уруокка кыттыытын
быьаарар дьо5уру керуу.
11.Тумук. О5олоор, мин эһиэхэ махтанан туран,
олоххут
суолун сөптөөхтүк талан, дьиңнээх дьолгутун
булуоххутун ба5арабын. Алгыстаах аартыккыт
арылыннын!
Саха норуодунай поэта Сэмэн Данилов «Олох»
диэн хоhоонунан тумуктуубун.
Кун аайы санатык
Олохтон уеруеххэ,
Кун аайы оло5у
Көрсүөххэ диэри.
Дьиринник ейдуеххэ,
Кун аайы оло5у
Салпакка таптыахха.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.