Урок казахской литературы "Мақта қыз бен мысық" Ыбырай Алтынсарин

Қазақ әдебиеті.   5-сынып 

"Мақта қыз бен мысық" Ыбырай Алтынсарин

Мақсаты: Ертегілер туралы білімдерін күшейту, қызығушылықтарын арттыру.
Сөйлеу мәдениетін, еркін сөйлеп, өз ойларын дұрыс жеткізу, оқу дағдыларын қалыптастыру
Баланың сөздік қорын дамыту, сөйлеу тілін дамыту.
Балаларды еңбекке, татулыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: тіл дамыту сабағы

Көрнекіліктер: кейіпкерлер суреттері.  Ыбырай Алтынсарин суреті
Әдіс - тәсілдері: сұрақ - жауап, әңгімелеу, түсіндіру,  рөлмен оқу.

                                                      Ұйымдастыру кезеңі:
Балалардың назарын сабаққа аудару.
Психологиялық сәт:
Ерте, ерте, ерте де,
Ешкі жүні бөртеде...
«Ертегі» деген ханым бопты
Балаларды жақсы көріпті,
Сиқырлы ертегілері көп бопты,
Қане соны тыңдайық,
Ақылын тоқып алайық.
1.Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу. Сабақтың тақырыбымен , мақсатымен танысу.

Сөйлесу өткізу: Сыныпта кім кезекші?

Сабақта кім жоқ?

Қазір қандай сабақ?

Бүгін нешесі?

2. Өткенді қайталау: топпен диалог.

1. Қазақ халқының ауыз әдебиетінің қандай түрлерін білесіңдер?

2.Мақал-мәтелдердің тақырыптары қандай?

3.Ертегі деген не?

4.Ертегі қандай топқа бөлінеді?

5. Хайуанаттар туралы қандай ертегің оқыдыңдар?

6. «Түлкі мен ешкі» ертегісінің басты кейіпкерлері кімдер?

3. Жаңа сабаққа көшу. Негізгі кезең:
- Балалар,  бүгін біз  жаңа ертегімен танысамыз: «Мақта қыз бен мысық».

Ең алдымен, ертегідегі кездесетін түсініксіз сөздермен жұмыс істейміз.

Жаңа сөздер: мейіз-изюм

                         Қатығын төгеді- выливает кефир

                         Тауып алады- нашел

                         Шөлдеп тұрмын- хочется пить

                       Дән-зерно

                       Бас салады- хватает

                       Тышқан- мышь.

Сөздерді айтқызу, есте сақтау, сөз тіркес құрастыру.

-         Тамаша, олай болса бүгінгі ертегімізді біздің қазақтың аса көрнекті ағартушы - педагогы, жазушы, этнограф, фольклоршы

Ыбырай Алтынсарин атамыздың сіздерге, арнаған ертегісімен  танысамыз :«Мақта қыз бен мысық».

Мәнерлеп оқу.Мұғалім оқиды, оқушылар тыңдайды.

1.Ертегінің  кейіпкерлерін атау. Суреттерін көрсету.

2. Балаларды ертегіні мәнерлеп оқуға дағдыландыру.

 Оқушылар өздеріңе рөл таңдап  оқиды. /Суреттерін таңдау./

Дәптермен жұмыс:  негізгі және қосалқы кейіпкерлерін жеке-жеке топтап жазу.

Негізгі: Мақта қыз бен мысық

Қосалқы: ағаш, қыздар, дүкенші, тауық, тышқан.

- Ертегі қай топқа кіретінің анықтау: Тұрмыс-салт ертегісі.

Сабақты бекіту: Топтық жұмыс.

1 топтың тапсырмасы: Мысық қатық іздегенде қайсысына қашан барғанын ретімен айтыңдар.

2 топтың тапсырмасы: Мысық қайсысынан не алды? Оқушылар тақтаға шығып суреттерге сөздерін жапсырады.

Мысалы:   Ағаш-жапырақ.

                   Дүкенші- сағыз

                   Қыздар- су

                   Тауық- жұмыртқа

                   Тышқан- тары /дән/

Ұйымдастырушылық – ізденушілік:
- Балалар, ертегі ұнады ма?
- Не туралы ертегі?
- Басты кейіпкері кім деп ойлайсыңдар?
- Не себептен Мақта қыз мысығының құйрығын жұлып алды?
- Ал сендер Мақта қыздың орнында болсаңыздар қандай әрекет жасар едіңдер?
- Мысық қатықты Мақта қызға қайтару үшін қандай іс - әрекетке барды?
- Кім - кімдерге барды рет - ретімен атайықшы?
- Қалай ойлайсыздар, мысық істеген ісіне өкінді ме?
Мақта қызға мысық құйрығын берген соң ең соңында не деу керек еді деп ойлайсыңдар?
- Әрине, кешірім сұрауды ұмытып кетті деп ойлаймын.

- Ал енді балалар, осы ертегіні жалғастыруға болар ма еді? Қалай?
Мысалы:
«Мысық Мақта қызға қатығын қайтарып берген соң, кешірім сұрады, істеген ісіне ұялып, келешекте ондай жаман қылық жасамауға уәде береді. Қуанған Мақта қыз мысығын қатты құшақтап алып шын жүректен кешіргенін айтады. Содан кейін мысық та еңбекті бағалай екендігін түсінді және де екеуі сонан бері ешқашан ренжіспепті деседі»

Яғни осы ертегіден түйіп алатын ақыл ол:
Адам еңбегін әрқашанда бағалай білу керектігін, барлық жақсы нәтиже, жемісің еңбектің арқасында келетіні туралы айтылған деп айтуға болады, иә балалар?
Және де әрқашанда кешірімді болу керек, бір - біріне түсінушілікпен қарау керектігін үйренуге болады деп түйіндеуге болады.

 Рефлексия:
- Балалар ертегі ұнады ма?
Үйге тапсырма:  Осы ертегінің ұнаған кейіпкерін үйде суреттеп келесіңдер.

Бағалау:
Келесі ертегіні тыңдағанға дейін қош сау болыңдар. Рахмет!