Внеклассная работа на тему "Тарихка саяхат" (7 класс)

Қоянды орта мектебі

Сыныптан тыс жұмыс

Тақырыбы: Тарихқа саяхат

(тарихи-интеллектуалды сайыс)

Өткізген: тарих пәнінің мұғалімі Ж.Хадет

2017ж.

Сайыстың мақсаты мен міндеттері:

·         Оқушылардың алған білімін жинақтап, одан әрі танымдылығын арттыру;

·         Оқушылардың сөйлеу, ойлау дағдасын дамыту;

·         Отанын қастерлеп, сүюге баулу.

Сайыстың түрі: сұрақ-жауап

Көрнекілігі: интербелсенді тақта, портреттер

Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

Мұғалім сөзі: Құрметті ұстаздар, оқушылар сіздерді бүгінгі 7 сыныптар арасында өткелі отырған «Тарихқа саяхат» атты тарихи-интеллектуалды сайыс ойынына қощ келдіңіздер.

а) сайыстың мақсаты мен міндеттерімен таныстыру;

ә) сайыс ойынына қатысушы оқушылармен таныстыру;

б) әділ қазылар тобымен таныстыру (әр турдағы сұрақтар ұпаймен бағаланады.)

            І тур. Көкпар

(шарты: сұраққа тез жауап беру) – 10 ұпай

1.      Қазақстан Республикасы тәуелсіздігін қай жылы алған?

2.      ҚР Президенті  Елбасы  қашан сайланды?

3.      Конституция қашан қабылданды?

4.      ҚР астанасы Алматыдан Астанаға қай жылы көшірілді?

5.      ҚР рәміздерін ата және олар қай жылы қабылданды?

6.      ҚР әнұранның авторы кімдер?

7.      ҚР туының авторы кім? Туралы әңгімеле – Ш.Ниязбеков

8.      Елбаңбаның авторлары? Елтаңба туралы әңгімеле – Ж.Мәлібеков, Ш.Уәлиханов

9.      ҚР ұлтттық валютасы қашан айналымға енді?

10.  Қазақстан Республикасы жерінен көлемінен нешінші орында? /9 орын/

11.  ҚР Дүниежүзілік сауда ұйымына қай жылы мүше болып қабылданды?

12.  ҚР БҰҰ-на қашан қабылданды?

ІІ тур. Есімдер сыр шертеді

10 ұпай Абай Құнанбаевтың шын есімі: Ибраһим

10 ұпай Қабанбай батырдың шын есімі: Ерасыл

10 ұпай Шоқан Уәлихановтың шын есімі: Мұхамад - Қанафия

20 ұпай Абылай ханның шын есімі: Әбілмансұр

20 ұпай Әйтеке бидің шын есімі: Айтақ

20 ұпай Ыбырайдың шын есімі? Ибраһим

30 ұпай Домалақ ананың шын есімі? Нұрила

30 ұпай Ақан серінің шын есімі? Ақжігіт

30 ұпай М.Мәметованың шын есімі? Мәнсия

30 ұпай С.Сейфуллиннің шын есімі? Сәдуақас

ІІІ тур. Жорға (әр жауап 10 ұпай)

1.      Түрік қағанатының астанасы? / Суяб

2.      Күлтегін ескрткіші қай ғасырға жатады? / 8ғ.

3.       Арабтар «сүзеген» деген атау берген түркештердің қағаны? / Сұлу

4.      Имақия қайсы елдің астанасы? / Қимақ

5.      Батыс Түрік қағанатында «он оқ бұдын» жүйесін енгізген қаған?/ Ешбар Елтеріс

6.      Қарлұқтардағы жетекші тайпа? / бұлақ

7.      Оғыз билеушісінің титулы?/ жабғу

8.      Қарахан мемлекетінде ислам дінін мемлекеттік дін етіп жариялаған хан?/ Мұса

9.      Қарахандар қайсы мемлекетті құлатты? / Қимақ

10. Қ.А.Яссауи туылған қала? / Түркістан

ІV тур. Кім тапқыр?

 (10 ұпайдан)

1.      Б.Момышұлы Ташкент қаласынан қайту үшін вокзалға келеді. Вокзал алды жолаушыларға толы. Бауыржан атамыздың үстінде полковник шеніндегі киім болатын. Сәл жүрген соң аяқ астында жатқан бір тиынды көреді. Еңкейіп жерден алады да, жеңімен әлгі тиынды сүртіп қалтасына салады. Мұны жанынан өтіп бара жатқан орыс әйел көріеді де, оған «Өзіңіз қандай полковниксіз, ақшасыз адам сияқты жерден еңкейін бір тиынды алуға арланбайсыз ба? Ұят емес пе, жұрт не ойлайды?» деп реніш білдіреді. Бауыржан әлгі әйелге бұрылып қарап, тиынды ақша керек болғандықтан емес, сол тиын арқылы өзінің азаматтық борышын атқарғанын айтты.

Сұрақ:  Бауыржан ата жерден тиынды неге алды және қандай азаматтық борышын өтегені туралы айтты?

Онда ҚР Елтаңбасы бейнеленген.

2.      Ұрыс даласында жау қоршауында қоршауында қалған бөлімнің қоршаудан шығуға мүмкіндігі болмады. Ұрыс сәл саябырлап, айналаға тыныштық орнаған сәтте бөлім командирі сенімді жауынгерлерді іріктеп, оларға тапсырма берді. Жауынгерлер өздеріне тапсырылған матаны көйлек ішінен белге орап алып, жау қоршауынан шығып, орталыққа жеткізді.

Сұрақ: бөлім командирінің тапсырмасы қандай еді?

Жауап: мемлекеттік Туды аман сақтау

3.      Ұрыс кезінде қолға түскен қазақстандқ жауынгерлерді жау офицерлері қанша қинаса да ешқандай мәлімет ала алмады. Ақыр соңында атып тастау жөнінде шешімге келді. Жар басына қатарласа тұрған жауынгерлердің жанарынан өз Отанына деген сүйіспеншілікті аңғаруға болады. Үкім орындалар сәтте жауынгерлер кеудесін кере ұстап, әуелете ән шырқады. Ол әннен бүкіл Қазақстан халқы тік тұрып тыңдайтын әуен естілді.

Сұрақ: Жауынгерлер ән қандай орындаған еді?

Жауабы: мемлекеттік Әнұран

V тур. Ұлы тұлғалар.

10 ұпай. Күнгей түркі сақ халықтарының байырғы заманда ел билеген атақты әйел патшаларының бірі. Грек жазбаларында оның елін «массагет» деп атайды. Ол кім? (Тұмар)

20 ұпай. «Мен сендерді адастырып, қырғынға ұшыраттым, елімді аман алып қалдым, мен дегеніме жеттім. Енді қолдарыңнан келгендеріңді істей беріңдер» деп, ерлік көрсетіп, парсылардан осылай кек алған кім? (Шырақ)

30 ұпай. «Қазақтың бас ақыны, одан асқан бұрынғы – соңғы заманда қазақ даласында біз білетін ақын болған жоқ». Мына сөздер кім туралы айтылған? (Абай)

40 ұпай. Бұл тарихи тұлға ұлтымыздың ағарту саласында көп еңбек еткен. Қазақ даласында бірінші болып қыздарға арнап мектеп ашқан ағартушы педагог, балалар әдебиетінің атасы. (Ыбырай Алтынсарин)

Қорытынды.

1.      Б.Момышұлы Ташкент қаласынан қайту үшін вокзалға келеді. Вокзал алды жолаушыларға толы. Бауыржан атамыздың үстінде полковник шеніндегі киім болатын. Сәл жүрген соң аяқ астында жатқан бір тиынды көреді. Еңкейіп жерден алады да, жеңімен әлгі тиынды сүртіп қалтасына салады. Мұны жанынан өтіп бара жатқан орыс әйел көріеді де, оған «Өзіңіз қандай полковниксіз, ақшасыз адам сияқты жерден еңкейін бір тиынды алуға арланбайсыз ба? Ұят емес пе, жұрт не ойлайды?» деп реніш білдіреді. Бауыржан әлгі әйелге бұрылып қарап, тиынды ақша керек болғандықтан емес, сол тиын арқылы өзінің азаматтық борышын атқарғанын айтты.

Сұрақ:  Бауыржан ата жерден тиынды неге алды және қандай азаматтық борышын өтегені туралы айтты?

2.      Ұрыс даласында жау қоршауында қоршауында қалған бөлімнің қоршаудан шығуға мүмкіндігі болмады. Ұрыс сәл саябырлап, айналаға тыныштық орнаған сәтте бөлім командирі сенімді жауынгерлерді іріктеп, оларға тапсырма берді. Жауынгерлер өздеріне тапсырылған матаны көйлек ішінен белге орап алып, жау қоршауынан шығып, орталыққа жеткізді.

Сұрақ: бөлім командирінің тапсырмасы қандай еді?

3.      Ұрыс кезінде қолға түскен қазақстандқ жауынгерлерді жау офицерлері қанша қинаса да ешқандай мәлімет ала алмады. Ақыр соңында атып тастау жөнінде шешімге келді. Жар басына қатарласа тұрған жауынгерлердің жанарынан өз Отанына деген сүйіспеншілікті аңғаруға болады. Үкім орындалар сәтте жауынгерлер кеудесін кере ұстап, әуелете ән шырқады. Ол әннен бүкіл Қазақстан халқы тік тұрып тыңдайтын әуен естілді.

Сұрақ: Жауынгерлер ән қандай орындаған еді?