"Жер бетін бейнелеу тәсілдері" (5 класс)

Тақырыбы: Сабақ		5.1С Жер бетін бейнелеу тәсілдері
Күні,айы:		Мұғалімнің аты-жөні:
5 сыып		Сабаққа қатысқан оқушылар саны:		Сабаққа қатыспаған оқушылар саны:
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты		5.2.5.1 «жоспар» және «шартты белгілер» ұғымдарын түсіндіру 5.2.5.2 шартты белгілерді қолданып, жергілікті жердің планын оқу
Сабақ мақсаты		Оқушыларға  жер бетін бейнелеу  тәсілдері, жер бетіндегі заттардың көріну  қашықтықтары, масштаб және олардың түрлері    туралы мағлұмат беру.
Сабақты оқыту мақсаты		Барлық оқушылар: Жер  бетін бейнелеу  тақырыбы мен қасиеттері  туралы білім беру.Өз ойларын жетік пайдалануға дағдыландыру
		Оқушылардың басым бөлігі: Тақырыптың мазмұнын талдайды,пікірлерін дәлелдейді, тапсырмаларды орындайды. Жер бетін бейнелеу  туралы біледі, тапсырмаларды орындауда  пайдаланады
		Кейбір оқушылар: Логикалық ойлау қабілеті мен есептеу дағдыларын жетілдіру, өз бетінше еңбектену, белсенділіктерін арттыру, пәнге қызығушылығыг ояту, оқушылардың құзыреттілігін қалыптастыр
Тілдік  мақсаттар		Пәнге тән лексика мен терминология: Сызғыш- ruler Өлшеуіш таспа- tape-line Секундомер – stopwatch Арифметикалық орташа мән- Аrithmetic mean Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:      Бірнеше санның арифметикалық ортасы деп сол сандардың қосындысын қосылғыштар санына бөлгенде шығатын бөліндіні айтады
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңдері	Жоспарланған жұмыс				Ресурстар
Сабақтың басы(2-5 минут)	Ұйымдастыру кезеңі: Кім жылдам Интерактивті тақтаға «Қайталау–оқу айнасы»   әр түрлі  деңгейдегі сұрақтар беріледі, Интерактивті тақтадағы сұрақтар арқылы оқушылардың кезекпен жауап беруі сұралады. Үй тапсырмасын тексеру: Бір бірімен дәптер алмасу арқылы
Сабақтың ортасы (6-40 минут)	Постер арқылы жаңа тақырыпты өткен тақырыппен байланыстыру Мұғалім оқушыларға  тапсырмалар береді  олар түсініктерін қағазға салу керек , постер арқылы қорғайды Жер бетінің немесе оның жеке бөлшектерінің кішірейтіліп, арнаулы деректері толық көрсетіліп, жазықтық бетке кескінделуін карта дейді. Ал, шағын аймақтың дәл осындай кескінін, яғни ірі масштабтағы картаны план деп атайды. План мен карталардың біздің халық шаруашылығымыздың қай саласында болсын атқаратын рөлі зор. Жерге байланысты ғылыми және практикалық жұмыстар ең алдымен карта арқылы сол территорияны жете зерттеу яғни зерттеу объектісін белгілеп, жұретін маршруттарды, солдарды, т.б. кағаз бетіне (планға) түсіру керек. Жергілікті жердің территориясын зерттеп, көптеген жаңалықтар енгізіліп, бұрынғы карта мен план толықтырылады. Демек, барлық жүргізілген жұмыстар картадан, планнан шығады және картаға (планға) түседі, картадан (планнан) басталады да, картаман (планмен) аяқталады. План мен картаның негізгі ерекшеліктері: 1. Планда жердің шағын аймақтары үлкен масштабпен алынса, 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000 карталарда үлкен аймақтар ұсак масштабпен 1:50000, 1:100000 алынады. 2. Картада меридиандар мен параллельдер міндетті түрде сызылады, ал план бетінде тік бұрышы координаталык тордың кескіні ғана болады. 3. Планда жердің дөңестігі ескерілмейді. Кескіндеу масштабы планның барлық бағытында тұракты болса, картада ол тек меридиандар мен параллельдер бағытында ғана сақталады. Жер бетін план мен картадан басқа профиль деп атапатын жердің вертикаль бағыттағы кесіндісі аркылы бейнелеп көрсетуге де болады . Жалпы алғанда, профиль көлденең кескіннің (қиманың) дербес(жеке) түрі болып есептелінеді. Жер қыртысының бетінен оның терең қабаттарына дейінгі аралығының тік бағыттағы (вертикаль) көрінісін қима немесе көлденең кесінді дейді. Қималар әркашанда горизонталь және вертикаль масштабтарда сызылады. Жол және әртүрлі кұрылыс салуда, сол жердің рельефі мен геологиялык кұрылысы арасындағы байланысты анықтау қажет болғанда, қиманың вертикаль масштабы горизонталь масштабпен ондаған, кейде жүздеген есе үлкейтіліп (іріленіп) сызылады. Мәселен, горизонталь масштаб 1:5000 болса, оның вертикаль масштабы 1:500 болып келеді. Қималар геологияда маркшейдер және тау-кен ісінде пайдалы қазбалардың орналасуын аныктауға, ізденіс және барлау, сумен қамтамасыз ету жұмыстарын жобалауға мүмкіндік береді. [1] Сұрақтар мен тапсырмалар: Жер бетіндегі  қандай тәсілдермен  белгілейді? Қадамның  орта мөлшерін  қалай табуға болады? Өзара бағалау ( дескриптор бойынша) Бағалау  СГ 3. Есептердің шығару нәтижелерін көрсету    Оқытудың мақсаты бойынша. Бағалау кртитериі Дескриптор Кез келген есептерді шығару тәсілдерін мен анықтамаларды пайдаланады Қосымша ақпарат көздерін пайдалана отырып   тексереді Шығарылған есептердің дұрыстығын бақылайды Тапсырмалардың нәтижесін тексеру Шығарылған есептердің жақсы үлгілерін көрсетеді				Оқулық .3: Қосымша тапсырма:1.2.
Сабақтың соңы( 41-45мин)	Топ бойынша есептер шы5ару Әр топқа деңгейлік тапсырмаларды   беріледі. Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:
Қосымша ақпарат
Қорытындылау			Төмендегі бөлікті сабағыңыз туралы өз ойыңызды жазуға қолданыңыз.Өз сабағыңыз бойынша сол жақ бағандағы сұрақтарға жауап беріңіз.
1.Сабақ барысында өзгертулер енгіздіңіз бе? 2.Жүргізген жұмыс түрлері қаншалықты тиімді болды?
Қорытынды бағалау Ең жақсы өткен екі нәрсе? 1. 2. Қандай екі нәрсе сабақты жақсартар еді? 1. 2.