Өзін - өзі тану «Ой өріс кеңдігі және ақыл парасат» 9 сынып

Өзiн-өзi тану сабағының жоспары

Мектеп:   Байет ЖОББМ          

Тақырып: Адалдық – адамдықтың белгісі

Құндылық:Ақиқат

Қасиеттер: Мәңгілікті уақытшадан, шындықты жалғаннан ажырата білу, жауапкершілік,шыншылдық.

Сынып: 9

Сабақ мақсаты:Оқушылардың бойындағы адалдық қасиеті   негізінде ақиқат құндылығын жөнінде білімдерін кеңейту. Міндеттері: Білімдік: Оқушыларға адалдық түсінігі мен маңызын ашу арқылы мәңгілікті уақытшадан ажырату қажеттілігін түсіндіру. Дамытушылық: адалдық адамдықтың белгісі екенін үйрете отырып  шындықты жалғаннан ажырата білуқасиеттерін дамыту Тәрбиелік: Оқушыларды жауапкершілікке, шыншылдыққа тәрбиелеу.	Ресурстары : кітап, түсті қарындаштар, интербелсенді тақта, дәптер, т.б
Сабақ барысы: 1.Ұйымдастыру кезеңi. Сәлемдесу, оқушылардың көңіл күйін сұрау, сабаққа қатысуын сұрау. 2.Бес«Т» ережесін сақтау (тәртіп, талап, тыныштық, тазалық, татулық) Тыныштық сәтi.(баяу әуен) Нұрға бөлену. Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ- қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін. Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты. Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.Одан әрі нұр сіздің аузыңызға,тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді.Нұр бірте- бірте қарқынды және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан — жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге,достарыңызға,таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын. Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан- жануарларға, өсімдіктерге,тірі жанға таралсын… Ғаламның барлық түкпір- түкпіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын…Нұр менің ішімде…Мен Нұрмын »Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз…Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.Жаймен көзіңізді ашуға болады. Оқушылардың көңіл – күйлерін бақылау	«Хрустальный звон»  - музыкасы
Үй тапсырмасын тексеру:Оқулықтың 40-41 беттер. №15 сабақ   Зейін Шашкиннің«Темірқазық» әңгімесін оқып келу, мазмұндау 1.Шығарманы оқығанда қандай сезімде болдыңдар? 2.Туған жерге деген сүйіспеншілікті қалай сезінеміз? 3.«Адалдық – адамдықтың белгісі», — дегенді қалай түсінесіндер? 4.Сенің өміріңде жалғанның шындыққа айналған кезі болды ма?	Оқушылар жауап бере отырып, өз пікірлерін білдіреді.
Дәйек сөз.Хормен айту, дәптерге жазу «Ақиқат жол – жөнекей жұлып ала салатын гүл емес, Ол ұзақ жолдың түпкі мақсаты»                  Гераклит •          Әр адамақиқат пен өмір сүруге бола ма? •          Дәйексөзбен сабағымыздың құндылығын қалай байланыстыруға болады? Әңгiмелеу (сұхбат).Өсиет әңгіме Аңыз әңгіме: Адам ақиқатты қалай таниды? Ертеде шығыс елінің  бір адамы шаһарға піл әкелген екен. Естігені болмаса өмірлерінде көрмеген мақұлықты көруге ынтызар жұрт қаптап алаңға жиналады. Сөйтсе пілді көрем деушілерден ақы алмаққа оны иелері қараңғы қораға жасырып қойса керек. Бірен – саранында болмаса, көпшілігінде қаражат жоқ, олар тым болмаса қораға кіріп, пілді өз көзімен көріп шыққандардан сұрап білмекші болады. Ең алдымен кіріп шыққан адам жан-жағына қоқилана қарап Пілдің дәл қасына барып, қолыммен ұстап көрдім, құдды бөренеден  аумайды дейді. Екінші шыққан адам оған сенбеңдер, қайдағы бөрене, тура жалпақ тақта дерсің дейді. Үшіншісі алғашқы екеудікі де жалған, аумаған құбыр сияқты екен дейді.Сөйтсе үшеуі де қараңғыда түртінектеп, қолдарымен бірі аяғын, бірі жотасын, ал үшіншісі тұмсығын сипалап көрген ғой. Егер де бір кішкене балауыз шамды жаққанда үшеуі де анық көре алар еді.  Долбарларының дұрыс емес екендігіне көздері жетер еді. Иә, өтірікке сенейін деп сенбейді, қисынына сеніп қалады деп ескертпеп пе еді аталарымыз.  Ақиқат жалғыз, бірнешеу болмайды, әрбір тұжырым не – ақиқат, не – жалған. Ақиқат бірнешеу болса жаңағы үшеудікі де дұрыс болар еді, екі жерде екіміз төрт, бес, тағы басқа кез келген сан болар еді, су нөл градуста да, жүз градуста да қайнайды десек ақиқат болар еді.  Онда тіпті кез келген адамның өз ойына сүйеніп айтқан кез келген топшылауы, долбары дұрыс болар еді, әсіресе қоғамтанудың әр саласындағы «ғалымдардың», қаптаған «сәуегей сарапшылардың», сезімтал жазғыштардың, ойсоқты пәлсапашылардың.Иә, ақиқат біреу-ақ, яғни ақиқатқа апаратын жол да біреу-ақ, қалған жолдардың барлығы одан алыстатады. Жарықсыз көру де жоқ, яғни ақиқатқа апаратын жол міндетті түрде жарық нұрлы жол, ал қалған жолдардың барлығы керісінше түнектегі жолдар. Ал, қараңғыда көзің мың жерден өткір болса да жол табу, ақиқатты тану жоқ. Мейлің тіріл, мейлің өл,  ақиқат деген осы! Өсиет әңгімеге сұрақтар: 1.Адамдар қараңғы бөлмеде не істеді? 2.Бұл адамдардың бойынан қандай қасиет көруге болады? 3. Мәңгілікті уақытшадан қалай ажыратамыз? 4. Шынайылықты жалғананнан ажыратуға болама? 5.Егер сен осы қараңғы бөлмеде болсаң қандай әрекетте боласың?	Бұл дәйексөзді көзқарас, себеп, мысал, қорытындылау бірізділігін сақтай отырып талқылау Мәтінді оқыту арқылы оқушыларды өз ойларын қорытады.
Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс. Оқушыларды екі топқа бөліп 1 топ «Адалдық»  сөздеріне сөзжұмбақ құрау, өлең шұығару жұмбақ 2 топ«Шындық» жасыру.  Сөздің мағнасын, мазмұнын түсіну.
Топпен ән айту. «Адалдық өткелі» Сөзі: Ақмарал Леубаева Әні: Жарылқасын Дәулетов Сүйетініме шүбәм жоқ, Сүймей ме деген күмән көп. Түстім бе деген тура жол, Көрінбейді тұман боп. Қайырмасы: Бақытқа толы мұң-кесем, «Жалған» дер дұшпан «шын» десем. Қай жаққа болсын кетер ем, Қолымнан ұстап «жүр» десең. Көзіңді жұмып тұнығым, Соңымнан ерші, құлыным. Өзгелер қолы жетпеген, Өзіңмен өтсін ғұмырым. Тағдырға сенбей болмайды, Шын бақыт екі қонбайды. Адалдық дейтін өткелден, Көп адам өте алмайды. Ән неге адалдық өткелі деп аталған? Адамдардың қолдары неге жетпейді? Шыншылдық дегеніміз не?
Үй тапсырмасы: Оқулықтың 43 – 44 беттері  № 16 сабақ Қ.Толыбаевтың«Ақиқат» әңгімесін оқып келу «Ақиқатқа барар жол» эссе жазып келу.
Соңғы тыныштық сәтi. Баяу музыка қосылады Көзімізді жұмып, тыныштықта бүгінгі сабағымызды есімізге түсірейік. Бүгінгі сабағымыздан алған әсерімізді жүрегімізге түйейік. Әр уақытта шындықты айтып, ақиқатқа көз жеткізейік. Енді тыныштық күйде отыра тұрыңыздар. Көздеріңізді ашуға болады.