Внеклассное мероприятие « Семь чудес Башкортостана. Башкирский мёд» (на башкирском языке).

Внеклассное мероприятие « Семь чудес Башкортостана. Башкирский мёд» (на башкирском языке).

Байрамдың барышы:

        Уҡытыусы.

Тирә – яғыбыҙ сәскәләргә күмелгән болон. Болон буйлап атлайыҡ. Бәлки, сәскәләр араһында яталыр беҙҙең мөғжизә?(Бал ҡорттарының гөжләүе ишетелә).

Уҡыусылар, был ниндәй тауыш?

Уҡыусылар:

 Был бал ҡорттарының гөжләүе.

 1-се уҡыусы. Улар нимә эшләй? Ни өсөн сәскәләргә ҡунғандар?

 2-се уҡыусы: Улар сәскәләрҙән бал йыя.

Уҡытыусы Тимәк , беҙҙең етенсе мөғжизәбеҙ табылды мы инде?

                Уҡыусылар:      Эйе.

1-се уҡыусы: Нимә инде ул?

2-сеуҡыусы: Башҡорт балы.

1-се уҡыусы: Нимә ул бал?

2-се уҡыусы: Бал үҙенең составы һәм дауалау көсө буйынса һирәк                  осрай торған уникаль продукт .

1-се уҡыусы: Ә балды бал ҡорттары нимәнән йыя?

у: Сәскәләрҙән.

2-се уҡыусы: Ниндәй балдар була?

1-се уҡыусы: Йүкә , ҡарабойҙай, сәскә балдары.

Укыусылар бал тураһында  шиғырҙар һөйләй
3-сө уҡыусы
Гиҙеп туғай-болондарҙы
Йыяһың сәскә һутын,
Бөтә донъяға танытып
Арттырҙың милләт ҡотон.
4-се уҡыусы

Ҡояш нурына мансылған
Алтынһыу һары төҫтә,
Кәрәҙеңә бал тулғансы
Кәрәк уңғанлыҡ, көс тә...

5-се уҡыусы

Нескә билең биштән быуып
Көн буйы етә эшең!
Шуғалырҙа йыйған балың
Татлы,хеҙмәт емешең!
6-сы уҡыусы

Күккә күтәреп маҡтарлыҡ
Тырыш, етеҙ бал ҡортон!
Исемеңә есемеңде
Тап ҡылһаңсы, баш ҡортом!

7-се уҡыусы
Нисек итеп биҙмәйҙәр,
Бер туҡтауһыҙ безләйҙәр.
Безләшеп, улар беҙгә
Сәскәнән бал эҙләйҙәр.

8-се уҡыусы
Осалар болон буйлап
Бал ҡорто һәм күбәләк.
Ҡайҙа йәмле бигерәк,
Баллы сәскә күберәк.
 
9-сы уҡыусы
Бик эшсән бер халыҡ
Беҙгә бирә тәмле аҙыҡ.
Сәскәләрҙән һут йыя,
Матур кәрәҙҙәр ҡоя.
Кәрәҙҙәрен мөлдөрәмә
Балға тултырып ҡуя,
Баҡсала ғына йорто,
Ә исеме – бал ҡорто.

10 сы уҡыусы
Бик тә тәмле
Бал, бал,
Әсәй, сәйгә
Һал, һал.
Ауырымам
Ҡыш-ҡыш,
Бал ашаһам
Йыш-йыш

1-се һәм 2 –се алып барыусы сығышы

 1-се алып барыусы .Башҡорт балы — баллы үҫемлектәрҙең сәскә һуттарынан бал ҡорттары йыйған биологик актив продукт.

Сифаты яғынан бөтә донъяла юғары баһалана. Башҡорт бал ҡортоноң да ҡиммәте ҙур. Башҡорттар бик борондан солоҡсолоҡ менән шөғөлләнгән.

 2-се алып барыусы

Башкирский мёд известен многим,
Такого вкуса нет нигде!
За морем выбран людом строгим,
Оценку ставят "пять" везде!

Уҡыусылар сығышы.

       11-се уҡыусы

 Только летом каждый год

 В улья пчелы носят мед

   Золотой, душистый, сладкий…

   Не для вас ли он, ребятки?

12-се уҡыусы

В нем лекарства, витамины

 От простуды и ангины.

Сильными хотите быть?

 Значит, мед должны любить!

13-сө уҡыусы

А еще сказать вам, дети,

Если вызван интерес.

Много есть чудес на свете!

 Мед же – чудо из чудес

 Уҡыусылар доклад формаһында укыйҙар;

 12-се уҡыусы

Балдың файҙаһын тәүтормош кешеләре үк белгән . Улар ҡорт ояһын табып нектарын  тәмләп ҡарағас, балды йыя башлағандар,балдың файҙаһын һиҙгәс, дауалауҙа  ҡуллана башлағандар.  

Египетта балды аҙыҡты консервалауҙа  ҡулланғандар. Бигерәктә  алыҫ походта,косметикала,  ауырыуҙарҙы дауалауҙа  ҡулланғандар.

13-сө уҡыусы

Һиндостанда балды йылан ағыуына  ҡаршы ҡулланғандар.

 Грецияла ла балды яҡшы белгәндәр һәм киң ҡулланғандар. Александр Македонский үлгәс, уның тәне  боҙолмаһын өсөн,  балға һалып(йәйҙең эҫе көндәрендә) Александрия  ҡалаһына алып барғандар(2500км).

Ҡытайҙа ла балды дарыу итеп ҡулланғандар:эске органдарҙы дауалаған-дар,температураны төшөргәндәр,хәлһеҙ кешеләрҙе дауалағандар.Балды күп ҡулланған кешеләр йәшәргән һәм оҙаҡ  йәшәгән.

Япондар балды тәбиғи продукттың короле тип атағандар.Улар ҙа балды дауалауҙа киң ҡулланғандар.

14-се уҡыусы

Япониялағы Хиросима  һәм  Нагасаки ҡалаларына атом һөжүменән һуң,

япон ғалимдары халҡына бал  ашарға тәҡдим иткәндәр. Япониялағы һәр уҡыусы хөкүмәт тарафынан көн һайын бер  ҡалаҡ бал ашай.Японияла егәрле  бөжәккә- ҡортҡа һәйкәл ҡуйылған. Ундай һәйкәл Польшала ла бар.

Боронғо Римдә гладиаторҙар үлемесле көрәшкә  сығыр алдынан бал ашағандар. Ул хәҙер ҙә космонавтарҙың һәм спортсмендарҙың  рационына инә.  Балда  В1,В2 ,В3, В6,С, К, Е, А витаминдары бар. Кешегә В һәм С витаминдары етешмәһә,төрлө ауырыуҙар килеп сыға: йөрәк һәм ҡан тамыры,нерва системалары.Шулай уҡ  хәлһеҙлек, баш ауыртыуы, йөрәк ауыртыуы булырға мөмкин.

15-се уҡыусы

Йүкә балы- иң сифатлы бал тип һанала, аҡһыл  һарғылт төҫтә була. Ул бик файҙалы.

 Балалар аҙығында балдың әһәмиәте бик ҙур.

Кәрәҙ - ул балға тәбиғәт тарафынан бирелгән һауыт. Һауыты менән  ҡуша балды ашап була.Балауыҙҙы оҙаҡ итеп сәйнәргә кәрәк,айырыуса  ҡара икмәк менән   ашау файҙалы. Кәрәҙле бал туңмай, йылдар буйы яҡшы һаҡлана. Ул бал  таҙа, уны хатта  ҡайнаған  һыу менән ҡатыштырып күҙгә тамыҙырға була.

16-сы уҡыусы

Башҡорт балы донъя  кимәлендә лә ҙур  урын биләй.

  Башҡорт балы- күп һанлы йәрминкәләр һәм күргәҙмәләр еңеүсеһе.

 Беренсе тапҡыр башҡорт балы 1900 йылда Францияла   Бөтә Донъя Париж йәрминкәһендә алтын миҙал менән бүләкләнә.

-   1961 йылда Эрфурт ҡалаһында ( Германия) – алтын миҙал;

- 1965 йылда Бухарест ҡалаһында көмөш миҙал;

- 1971  йылда Мәскәү ҡалаһында Халыҡ-ара Апимондия конгресында алтын миҙал;

-2002 йылда   Берлинда « Йәшел аҙна» күргәҙмәһендә юғары награда;

-2001-2004  йылда Санкт-Петербургта  «Рәсәй фермеры» -« Агрогусь»

күргәҙмә-йәрминкәһендә юғары награда яулай.

-2009  йылда  Башҡортостандың  Ете мөғжизәһенең береһе булды.

Бал байрамын дауам итеп выставка күрһәтелә. Бер уҡыусы умартасының эш ҡоралдарын күрһәтә. Бал һәм бал ҡорттары менән презентация күрһәтелә.

1-се алып барыусы

Всем башкирский мед  известен

Он и вкусен и полезен

Тот , кто ест башкирский мед

Тот здоровый круглый год!

Ох !и вкусен этот мед !

Кто не ел . тот не поймет

Все конфеты марс и сникерс

Поменял бы я на мед!

 2-се алып барыусы  . Интересные факты

Если пчелам предложить все цвета радуги , то они выберут свои любимые ; голубой и желтый

А красный они не видят . он  кажется им серым

Пчеловод надевает белый халат , белый цвет успокаивает пчел . На голову

Надевает маску . чтобы защитить лицо и шею от укусов пчел. А в руках дымарь , для того чтобы разогнать пчел.

Пчелы живут не по одиночке , а семьями . Один рой насчитывает около 100000 пчел . В семь е есть МАТКА –ЦАРИЦА ,самцы –трутни ,и рабочие пчелы . Одна пчелиная семья может дать до 150 кг меда .

 “ Бал ҡорттары»бейеүе

1-се алып барыусы . Иғтибарығыҙ өсөн рәхм әт . Байрам шуның менән тамам.