Ашық сабақ Қарсылықты салалас.

Сабақтың тақырыбы: Қарсылықты салалас.

Сабақтың мақсаты:   1. Құрмалас сөйлемдердің басты белгілерін білу, құрылысын, құрамын ажырату, тыныс белгілерін дұрыс қоя білу,қарсылықты салалас құрмалас сөйлемді түсіндіру.

2.ынта қойып тыңдау,жазу, талдау машықтарын қалыптастыру,сөздік қорларын, сөз байлығын дамыту, жалғаулық шылаулар арқылы қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдер құрастыруға жаттықтыру.

3 .ұйымшылдыққа, бауырмалдыққа,өз ойын еркін айта білуге,еңбек сүйгіштікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас.

Сабақтың көрнекілігі: «СТО» страг. Топық жұмыс.

Сабақтың барысы:

І. Қызығушылығын ояту. Тренинг ойыны «Бір- біріне қарай отырып, төбесіне қағазды қойып, алманың суретін салады, салған суреттерін бір- біріне береді» Әр түрлі түстер арқылы оқушыларды 3 топқа бөлу

. Сабағымызды бастамас бұрын топ мүшелерінің міндетімен таныстырамын.1.Қатты сөйлемеу.2.Шулап кетпеу.3.Бір-бірін тыңдау. 4.Әр тапсырмада кезекпен сөйлеу. 5.Топтардың сөзін толық тыңдау. 6.Сұрақ қоя білу. 7.Ұсыныс айта білу.

Бүгінгі сабағымыздың ұраны: « Дұшпан күлдіріп айтады,

                                           Дос жылатып айтады» «дос – дұшпан» сөздерін үш тілде аударып көрейік. І топ. «Жұп»әншілер тобы: яғни Жанболат-Жазира және Тоқтар-Бейбіт

ІІ топ. «Ғашықтар» тобы: Қолқаман-Мамыр және Қозы Көрпеш-Баян сұлу.

ІІІ топ. «Ақындар»тобы: Абай-Махамбет және Мағжан-Мұқағали.

ІІМағынаны тану. Бүгінгі сабағымыз 8 бөлімнен тұрады.Өтілу барысымен таныстыру.

 І-бөлім. «Біліміңді байқап көр»

ІІ бөлім. «Білемін. Білдім. Білгім келеді»

ІІІ бөлім. «Үйренгенім табысым»

 ІV бөлім. «Сен қалай ойлайсың»

 V бөлім. «Шығармашылық жұмыс»

 VІ бөлім. «Білімпаздар қалашығы» .

 VІІ бөлім. «Тез тап».

VІІІ бөлім. Үйге тапсырма.

І-бөлім. «Біліміңді байқап көр» Әр топқа сұрақтар қою.

1.Жай сөйлемнің түрері, атаңыз.

2. Жақты сөйлем дегеніміз не? Құрамында бастауышы бар сөйлем.

3. Жақсыз сөйлем дегеніміз не?Баяндауыштың өзі ғана негіз болатын сөйлем.

4.Жайылма сөйлем дегеніміз не? Тұрлаусыз мүше қатысқан сөйлем

5. Толымды сөйлем дегеніміз не?

6.Толымсыз мүше дегеніміз не? Тұрлаулы мүшелердің қатысуы арқылы.

7.Құрмалас сөйлем дегеніміз не?

8.Құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?

9.Салалас құрмалас сөйлем дегеніміз не?

10.Салалас құрмалас сөйлемнің түрлерін ата.

11.Себеп-салдар құрмалас сөйлем дегеніміз не?

12. Себеп-салдар салаластың жасалу жолдары.    

ІІ бөлім. «Білемін. Білдім. Білгім келеді»

ІІІ бөлім. «Үйренгенім табысым» Ережеге тоқталу. Тақтадағы нақыл сөз арқылы бүгінгі өтетін тақырыпты шығару. Енді бәріміз тақтадағы нақыл сөзге көңіл аударайық.

«Дұшпан күлдіріп айтады, Дос жылатып айтады» Мұндағы Дос-Дұшпан сөздері бір-біріне қарама –қарсы сөздер. Ендеше салалас құрмалас сөйлемнің қандай түрі бар еді? Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем бар.

       Енді дәптерлерімізді ашып, күннің жадын жазамыз. Бүгінгі өтетін тақырыбымыз «Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем». Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем қалай жасалады екен? Бір-біріне қарама –қарсы мәнде айтылады. Енді бәріміз ережесін шығарып көрелік. Құрамындағы жай сөйлемдер бір-біріне қарама-қарсы мәнде айтылатын салалас құрмалас сөйлемді айтамыз. Мысалы: 1. 1993 жылы қараша айында ұлттық теңге айналымға түсті, бірақ теңгенің жаңаша түрі 2006 жылы қарашада қайта айналымға енді. 2. Көп жасаған білмейді, Көпті көрген біледі.

       Жасалу жолдары: Мысалға көңіл бөлу. 1.Жалғаулықты шылаулар 2.Жалғаусыз ұласпалы интонация арқылы жасалады. Жалғаулықты шылаулары: бірақ, дегенмен, сонда да, алайда, әйтсе де шылаулары арқылы жасалады, Жалғалықсыз ұласпалы интонация арқылы яғни баяндауыштары бір-біріне қарама-қарсы мәнде болады немесе етістіктің болымды, болымсыз түрінен жасалады.

Сабағымыз түсінікті болса, әрі қарай сабағымызды жалғастырамыз.Келесі бөліміміз

ІV бөлім. «Сен қалай ойлайсың» оқулықтағы 66-беттегі 4-тапсырма. Берілген жай сөйлемдерден қарсылықты салалас құрмалас сөйлем құраңдар.

V бөлім. «Шығармашылық жұмыс»

І топ. «Жұп әншілер»тобы: «Еңбек елдікке жеткізер...» тақырыбында салалас құрмалас сөйлемдерді қатыстыра отырып, ойтолғау жазу. Бір сөйлемге синтаксистік талдау жасау.

ІІ топ. « Ғашықтар» тобы: «Салт-дәстүрді құрметте!» тақырыбында салалас құрмалас сөйлемдерді қатыстыра отырып, ойтолғау жазу. Бір сөйлемге морфологиялық талдау жасау.

ІІІ топ«Ақындар»тобы: «Қыс» тақырыбында бір шумақ өлең жазу. «Қыс» сөзіне фонетикалық талдау жасау.

VІ бөлім. «Білімпаздар қалашығы» . Әр топқа бір-бір плакаттан беріледі. Сол плакатқа тақырып І топқа- Жай сөйлем

ІІ топқа – Құрмалас сөйлем

ІІІ топқа – Салалас сөйлем төңірегінде білетіндерін толық жазып, қорғайды.

VІІ бөлім. «Тез тап». Әр топқа тест жұмысы беріледі.

І топқа. 1.Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем.

а) Құнанбай Ұлжан қасына отырды да, Мәкіш пен Абайдың жүзіне қарады.

ә) Сізден сқрайтынымыз мынау: бізге қамқоршы болыңыз.

 б) Ән басылып қалды, бірақ гитара сазы тоқталған жоқ. +

ІІ топқа. 1. Жалғаулықсыз қарсылықты салалас.

а) Апай сені елжіретіп сүймейді де,алайда шыж- быж етіп қрыспайды да.

ә) Баршагүл сәлем беріп еді,- ол қырын қарап кетті. +

б) Сөз бергенге ерме, бірақ бөз бергенге ер. 

 ІІІ топқа. 1.Салалас құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?

а) 2                    ә) 6 +        б) 3

Рефлексия. Смайликтер арқылы оқушылар сабақтан алған әсерлерін білдіреді.

VІІІ бөлім. Үйге тапсырма. 66 – 67 бет, 3 тапсырма. Ережені жаттау.

    Өтілу барысы:

І-бөлім. «Біліміңді байқап көр»

ІІ бөлім. «Білемін. Білдім. Білгім келеді»

ІІІ бөлім. «Үйренгенім табысым»

 ІV бөлім. «Сен қалай ойлайсың»

 V бөлім. «Шығармашылық жұмыс»

 VІ бөлім. «Білімпаздар қалашығы» .

 VІІ бөлім. «Тез тап».

VІІІ бөлім. Үйге тапсырма.

Топ мүшелерінің міндетімен                            таныстыру:

1.Қатты сөйлемеу.

2.Шулап кетпеу.

3.Бір-бірін тыңдау.

 4.Әр тапсырмада кезекпен сөйлеу.

5.Топтардың сөзін толық      тыңдау.

6.Сұрақ қоя білу.

 7.Ұсыныс айта білу.

          VІІ бөлім. «Тез тап»

І топқа. 1.Қарсылықты салалас құрмалас     сөйлем.

а) Құнанбай Ұлжан қасына отырды да, Мәкіш пен Абайдың жүзіне қарады.

ә) Сізден сұрайтынымыз мынау: бізге қамқоршы болыңыз.

 б) Ән басылып қалды, бірақ гитара сазы тоқталған жоқ.

ІІ топқа. 1. Жалғаулықсыз қарсылықты салалас.

а) Апай сені елжіретіп сүймейді де,алайда шыж- быж етіп қрыспайды да.

ә) Баршагүл сәлем беріп еді,- ол қырын қарап кетті.

б) Сөз бергенге ерме, бірақ бөз бергенге ер. 

 ІІІ топқа. 1.Салалас құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?

а) 2                    ә) 6       б) 3

І-бөлім. «Біліміңді байқап көр»

1.Жай сөйлемнің түрері, атаңыз.

2. Жақты сөйлем дегеніміз не?

3. Жақсыз сөйлем дегеніміз не?

 4.Жайылма сөйлем дегеніміз не?

5. Толымды сөйлем дегеніміз не?

6.Толымсыз мүше дегеніміз не?

7.Құрмалас сөйлем дегеніміз не?

8.Құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?

9.Салалас құрмалас сөйлем дегеніміз не? 10.Салалас құрмалас сөйлемнің түрлерін ата.

11.Себеп-салдар құрмалас сөйлем дегеніміз не?

12. Себеп-салдар салаластың жасалу жолдары.   

Краткое описание документа:

Сабақтың тақырыбы: Қарсылықты салалас.

Сабақтың мақсаты: 1. Құрмалас сөйлемдердің басты белгілерін білу, құрылысын, құрамын ажырату, тыныс белгілерін дұрыс қоя білу,қарсылықты салалас құрмалас сөйлемді түсіндіру.

2.ынта қойып тыңдау,жазу, талдау машықтарын қалыптастыру,сөздік қорларын, сөз байлығын дамыту, жалғаулық шылаулар арқылы қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдер құрастыруға жаттықтыру.

3 .ұйымшылдыққа, бауырмалдыққа,өз ойын еркін айта білуге,еңбек сүйгіштікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас.

Сабақтың көрнекілігі: «СТО» страг. Топық жұмыс.

Сабақтың барысы:

І. Қызығушылығын ояту. Тренинг ойыны «Бір- біріне қарай отырып, төбесіне қағазды қойып, алманың суретін салады, салған суреттерін бір- біріне береді» Әр түрлі түстер арқылы оқушыларды 3 топқа бөлу

. Сабағымызды бастамас бұрын топ мүшелерінің міндетімен таныстырамын.1.Қатты сөйлемеу.2.Шулап кетпеу.3.Бір-бірін тыңдау. 4.Әр тапсырмада кезекпен сөйлеу. 5.Топтардың сөзін толық тыңдау. 6.Сұрақ қоя білу. 7.Ұсыныс айта білу.

Бүгінгі сабағымыздың ұраны: « Дұшпан күлдіріп айтады,

Дос жылатып айтады» «дос – дұшпан» сөздерін үш тілде аударып көрейік. І топ. «Жұп»әншілер тобы: яғни Жанболат-Жазира және Тоқтар-Бейбіт

ІІ топ. «Ғашықтар» тобы: Қолқаман-Мамыр және Қозы Көрпеш-Баян сұлу.

ІІІ топ. «Ақындар»тобы: Абай-Махамбет және Мағжан-Мұқағали.

ІІМағынаны тану. Бүгінгі сабағымыз 8 бөлімнен тұрады.Өтілу барысымен таныстыру.

І-бөлім. «Біліміңді байқап көр»

ІІ бөлім. «Білемін. Білдім. Білгім келеді»

ІІІ бөлім. «Үйренгенім табысым»

ІV бөлім. «Сен қалай ойлайсың»

V бөлім. «Шығармашылық жұмыс»

VІ бөлім. «Білімпаздар қалашығы» .

VІІ бөлім. «Тез тап».

VІІІ бөлім. Үйге тапсырма.

І-бөлім. «Біліміңді байқап көр» Әр топқа сұрақтар қою.

1.Жай сөйлемнің түрері, атаңыз.

2. Жақты сөйлем дегеніміз не? Құрамында бастауышы бар сөйлем.

3. Жақсыз сөйлем дегеніміз не?Баяндауыштың өзі ғана негіз болатын сөйлем.

4.Жайылма сөйлем дегеніміз не? Тұрлаусыз мүше қатысқан сөйлем

5. Толымды сөйлем дегеніміз не?

6.Толымсыз мүше дегеніміз не? Тұрлаулы мүшелердің қатысуы арқылы.

7.Құрмалас сөйлем дегеніміз не?

8.Құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?

9.Салалас құрмалас сөйлем дегеніміз не?

10.Салалас құрмалас сөйлемнің түрлерін ата.

11.Себеп-салдар құрмалас сөйлем дегеніміз не?

12. Себеп-салдар салаластың жасалу жолдары.

ІІ бөлім. «Білемін. Білдім. Білгім келеді»

ІІІ бөлім. «Үйренгенім табысым» Ережеге тоқталу. Тақтадағы нақыл сөз арқылы бүгінгі өтетін тақырыпты шығару. Енді бәріміз тақтадағы нақыл сөзге көңіл аударайық.

«Дұшпан күлдіріп айтады, Дос жылатып айтады» Мұндағы Дос-Дұшпан сөздері бір-біріне қарама –қарсы сөздер. Ендеше салалас құрмалас сөйлемнің қандай түрі бар еді? Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем бар.

Енді дәптерлерімізді ашып, күннің жадын жазамыз. Бүгінгі өтетін тақырыбымыз «Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем». Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем қалай жасалады екен? Бір-біріне қарама –қарсы мәнде айтылады. Енді бәріміз ережесін шығарып көрелік. Құрамындағы жай сөйлемдер бір-біріне қарама-қарсы мәнде айтылатын салалас құрмалас сөйлемді айтамыз. Мысалы: 1. 1993 жылы қараша айында ұлттық теңге айналымға түсті, бірақ теңгенің жаңаша түрі 2006 жылы қарашада қайта айналымға енді. 2. Көп жасаған білмейді, Көпті көрген біледі.

Жасалу жолдары: Мысалға көңіл бөлу. 1.Жалғаулықты шылаулар 2.Жалғаусыз ұласпалы интонация арқылы жасалады. Жалғаулықты шылаулары: бірақ, дегенмен, сонда да, алайда, әйтсе де шылаулары арқылы жасалады, Жалғалықсыз ұласпалы интонация арқылы яғни баяндауыштары бір-біріне қарама-қарсы мәнде болады немесе етістіктің болымды, болымсыз түрінен жасалады.

Сабағымыз түсінікті болса, әрі қарай сабағымызды жалғастырамыз.Келесі бөліміміз

ІV бөлім. «Сен қалай ойлайсың» оқулықтағы 66-беттегі 4-тапсырма. Берілген жай сөйлемдерден қарсылықты салалас құрмалас сөйлем құраңдар.

V бөлім. «Шығармашылық жұмыс»

І топ. «Жұп әншілер»тобы: «Еңбек елдікке жеткізер...» тақырыбында салалас құрмалас сөйлемдерді қатыстыра отырып, ойтолғау жазу. Бір сөйлемге синтаксистік талдау жасау.

ІІ топ. « Ғашықтар» тобы: «Салт-дәстүрді құрметте!» тақырыбында салалас құрмалас сөйлемдерді қатыстыра отырып, ойтолғау жазу. Бір сөйлемге морфологиялық талдау жасау.

ІІІ топ«Ақындар»тобы: «Қыс» тақырыбында бір шумақ өлең жазу. «Қыс» сөзіне фонетикалық талдау жасау.

VІ бөлім. «Білімпаздар қалашығы» . Әр топқа бір-бір плакаттан беріледі. Сол плакатқа тақырып І топқа- Жай сөйлем

ІІ топқа – Құрмалас сөйлем

ІІІ топқа – Салалас сөйлем төңірегінде білетіндерін толық жазып, қорғайды.

VІІ бөлім. «Тез тап». Әр топқа тест жұмысы беріледі.

І топқа. 1.Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем.

а) Құнанбай Ұлжан қасына отырды да, Мәкіш пен Абайдың жүзіне қарады.

ә) Сізден сқрайтынымыз мынау: бізге қамқоршы болыңыз.

б) Ән басылып қалды, бірақ гитара сазы тоқталған жоқ. +

ІІ топқа. 1. Жалғаулықсыз қарсылықты салалас.

а) Апай сені елжіретіп сүймейді де,алайда шыж- быж етіп қрыспайды да.

ә) Баршагүл сәлем беріп еді,- ол қырын қарап кетті. +

б) Сөз бергенге ерме, бірақ бөз бергенге ер.

ІІІ топқа. 1.Салалас құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?

а) 2 ә) 6 + б) 3

Рефлексия. Смайликтер арқылы оқушылар сабақтан алған әсерлерін білдіреді.

VІІІ бөлім. Үйге тапсырма. 66 – 67 бет, 3 тапсырма. Ережені жаттау.

Өтілу барысы:

І-бөлім. «Біліміңді байқап көр»

ІІ бөлім. «Білемін. Білдім. Білгім келеді»

ІІІ бөлім. «Үйренгенім табысым»

ІV бөлім. «Сен қалай ойлайсың»

V бөлім. «Шығармашылық жұмыс»

VІ бөлім. «Білімпаздар қалашығы» .

VІІ бөлім. «Тез тап».

VІІІ бөлім. Үйге тапсырма.

Топ мүшелерінің міндетімен таныстыру:

1.Қатты сөйлемеу.

2.Шулап кетпеу.

3.Бір-бірін тыңдау.

4.Әр тапсырмада кезекпен сөйлеу.

5.Топтардың сөзін толық тыңдау.

6.Сұрақ қоя білу.

7.Ұсыныс айта білу.

VІІ бөлім. «Тез тап»

І топқа. 1.Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем.

а) Құнанбай Ұлжан қасына отырды да, Мәкіш пен Абайдың жүзіне қарады.

ә) Сізден сұрайтынымыз мынау: бізге қамқоршы болыңыз.

б) Ән басылып қалды, бірақ гитара сазы тоқталған жоқ.

ІІ топқа. 1. Жалғаулықсыз қарсылықты салалас.

а) Апай сені елжіретіп сүймейді де,алайда шыж- быж етіп қрыспайды да.

ә) Баршагүл сәлем беріп еді,- ол қырын қарап кетті.

б) Сөз бергенге ерме, бірақ бөз бергенге ер.

ІІІ топқа. 1.Салалас құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?

а) 2 ә) 6 б) 3

І-бөлім. «Біліміңді байқап көр»

1.Жай сөйлемнің түрері, атаңыз.

2. Жақты сөйлем дегеніміз не?

3. Жақсыз сөйлем дегеніміз не?

4.Жайылма сөйлем дегеніміз не?

5. Толымды сөйлем дегеніміз не?

6.Толымсыз мүше дегеніміз не?

7.Құрмалас сөйлем дегеніміз не?

8.Құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?

9.Салалас құрмалас сөйлем дегеніміз не? 10.Салалас құрмалас сөйлемнің түрлерін ата.

11.Себеп-салдар құрмалас сөйлем дегеніміз не?

12. Себеп-салдар салаластың жасалу жолдары.