Ашық сабақ«Қосылған құн салығы»

           Сабақтың тақырыбы :  «Қосылған құн салығы»

           Сабақтың  мақсаты:  Оқушыларға  ҚҚС туралы түсінік және оның

                                                  әлеуметтік-экономикалық мәні.

                                                  ҚҚС пайда болуында, дамуында және                                                                                        

                                                  пайдалануыy да мемлекеттік ролі.

        Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың  пәнге  қызығушылығын  

                                                        арттыру, ойын,салыстыру, жұмыс  жасау 

                                                       арқылы іскерлік дағдыларын қалыптастыру.

        Тәрбиелік мақсаты:     Салық және салық салуды зерттеу кезінде

                                                  тарихтық және логикалық көзқарастың мәні.

         Сабақтың түрі: Жаңа сабақ түсіндіріу

         Сабақтың әдісі: Аралас сабақ (Сын тұрғысынан ойлаудың элементтері, модульдік

                                                                                                   технологияның элементтері)

         Сабақтың көрнекілігі:  Есептер, Сызбалар. Мультимедия.

         Сабақтың жүрісі:1. Ұйымдастыру  бөлімі.

                                         2. Үй тапсырмасын сұрау

                                            «Кім  тапқыр» ойыны арқылы  сұралады.

            О й    ш а қ ы р у. «Кім  тапқыр» ойыны арқылы                        

                                       оқушылардың үй  тапсырмасын   

                                        қаншалықты  меңгергендіктерін 

                                        тексеру.

         Жүріс  барысы: Тақтаға  10,20,30 цифрлары 

                                    ілінеді,оқушылар қалаған  санды  атап,  

                                    артындағы  сұраққа  жауап берсе, сонша  ұпай 

                                     қосылады да, әрі  қарай  келесі 

                                    санды таңдауға  мүмкіндік  алады, жауап   

                                    бере алмаған  жағдайда  ойынды   

                                    тоқтатады,ұпай  ала алмайды.

10.  Әлеуметтік салықтың пайда болу тарихы?

10.  Салық ставкаларының түрлерін атаңыз?

10.  Салық жеңілдіктерін атаңыз?

10.  Салық базасы дегеніміз не?

20.  Әлеуметік салықтың салық салу объектісі ?

20.  Әлеуметтік салық салынбайтын табыстар?

20.  Әлеуметтік салық қай жылдан бері қолданылады?

20. Әлеуметтік салықты есептеу тәртібі?

30. Әлеуметтік салықты төлеу тәртібі?

30. Әлеуметтік салықты төлеушілер?

30. Әлеуметтік салықты есептеу?

30.  Әлеуметтік салықтың АЕК қанша?

Қосылған құн салығы дегеніміз- тауарларды өндіру және өткізу бойынша салық салынатын айналым құнының құнының бір бөлігін бюджетке аударуды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағындағы тауарлар импорты кезіндегі аударымды білдіреді.

ҚР-да қосылған құн салығы бойынша есепке тұрған мынадай тұлғалар ҚҚС төлеушілер болып саналады:

1. Жеке кәсіпкерлер

2. Заңды тұлғалар

3. Қызметін ҚР-да тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент еместер

4. Заңды тұлғаның құрлымдық бөлімшелері

ҚҚС –ның негізгі салық салу обектілері:

1. салық салынатын айналым
2. салық салынатын импорт

1.Қосылған құн салығын төлеушінің тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізу бойынша (қосылған құн салығынан босатылған, сондай-ақ өткізу орны ҚР болып табылмайтын айналымдарды қоспағанда) жасаған айналымы салық салынатын айналым болып табылады. 

             2.Кеден заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін немесе әкелінген тауарлар салық салынатын импорт болып табылады.

             Салық салынатын айналым мөлшері қосылған құн салығын енгізбей, мәміле жасаған тараптар қолданатын бағаларды негізге ала отырып, өткізілген тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер) құны негізінде анықталады.

             Салық салынатын импорт мөлшері импортталатын тауарлардың кедендік құны, сондай-ақ қосылған құн салығын қоспағанда, тауарлар импорты кезінде салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер негізінде анықталады.

             Өткізілген тауарлардың (жұмыстардың, қызмет көрсетулердің) құны қандай да бір өзгеріске түскен жағдайда, салық салынатын айналым мөлшері тиісті түрде түзетіледі.

Қосылған құн салығын есептеу-Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленуге тиіс қосылған құн салығының сомасы салық салынатын айналым бойынша есептелген қосылған құн салығының сомасы мен есепке жатқызылған салық сомасы арасындағы айырма ретінде анықталады.

Салық мөлшерлемесі

12% - Салық салынатын айналым мөлшеріне  нөлдік мөлшерлеме салынатын айналымдарды қоспағанда.

0% - Экспортқа тауарлар өткізу бойынша салық салынатын айналым мөлшеріне (түсті және қара металдар сынығының экспортын қоспағанда).

Экспортқа тауарлар өткізу бойынша айналымға нөлдік ставка бойынша салық салынады.

Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын Қазақстан Республикасының кеден аумағынан тауарлар әкету тауарлар экспорты болып табылады. мынадай жағдайларда:

Мысалы:магистралдық құбыр жүйесі бойынша немесе электр беру желілері бойынша тауарларды экспорт режимінде әкету кезінде

0% - Халықаралық тасымалдауға байланысты орындалатын жұмыстарға, көрсетілетін қызметтер мөлшеріне салынады.

1. Халықаралық тасымалдау бойынша мынадай қызмет көрсетулерді іске асыру жөніндегі айналымға:

1) Қазақстан Республикасының аумағынан экспортталатын және Қазақстан Республикасының аумағына импортталатын тауарларды, оның ішінде почтаны тасымалдауға;

2) Қазақстан Республикасының аумағы бойынша транзит жүктерін тасымалдауға;

3) халықаралық қатынаста жолаушылар мен багаж тасымалдауға нөлдік ставкамен салық салынады.

Мысалы:  ҚҚС-ын есептеу үшін төмендегідей көрсеткіштер берілген:

Көрсеткіштер	Тауарлардың ҚҚС–сыз бағасы
12% мөлшерлеме бойынша салық салынатын айналым	500 000 теңге	74400
0% мөлшерлеме бойынша салық салынатын айналым	120000 теңге	-
ҚҚС-дан босатылған айналым	80000 теңге	-
ҚҚС-ны төлеуші сатып алған тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілген қызметтердің) құны	210000	25200

Жалпы айналым – 7000000 = (500000+120000+80000)

Салық салынатын айналым – 620000 = (120000 + 500000)

Салық салынатын айналымның салмағы = 620000х100/700000=88%

Өткізу бойынша есептелген ҚҚС = 620000*12=74400

Алған тауарлар бойынша есептелген ҚҚС = 21000*12= 25200 теңге

Рұқсат етілген есепке жатқызу сомасы = 25200х88/100=22176 теңге

Бюджетке төленетін ҚҚС сомасы = 74400-22176 = 52224 теңге.

Сатып алынған ҚҚС-нан босатылған тауарлар бойынша ҚҚС-ның сомасы есепке жатқызылмайды. Тауарлар бүлінген, жоғалған жағдайда, бұрын осы тауарлар бойынша алынған есепке жатқызу, бюджетке қайтарылуы тиіс.

Егер салық төлеушінің салық салынатын және салық салынбайтын айналымдары болған кезде, салық салынатын айналымның салмағы арқылы анықталатын салық сомасы ҚҚС бойынша есепке жатқызуға алынады.

ҚҚС-ын есепке жатқызу шот-фактура  негізінде жүргізіледі. Барлық қосылған құн салығын төлеушілер үшін шот-фактура міндетті құжат болып табылады.

Қосылған құн салығы салынатын тауарларды (жұмыстар, қызметкөрсетулер) өткізетін қосылған құн салығын төлеуші аталған тауарларды (жұмыстарды, қызмет көрстеулерді) алушы тұлғаға қосылған құн салығы көрсетілген шот фактураны беруге міндетті, шот-фактурада:

Шот-фактурада:

1.шот-фактураның реттік нөмірі мен толтырылған күні.

2.тауарларды беруші мен алушының тегі, аты, әкесінің аты не толық атауы,                                                     

  мекен-жайы және тіркеу нөмірі.

3.өткізілетін тауарлардың атауы.

4.салық салынатын айналымның мөлшері.

5.қосылған құн салығынын ставкасы.

6.қосылған құн салығынын сомасы.

7.қосылған құн салығы ескерілген тауарлар құны көрсетіледі.

(шот фактураны толтыру)

Мекеме атауы	Шот-фактураның реттік нөмірі,күні	Өткізілетін тауарлардың (қызмет көрсетулердің) атауы	Салық салынатын айналым мөлшері	ҚҚС ставкасы	ҚҚС сомасы	ҚҚС ескерілген тауарлар құны

             Шот-фактура өткізу бойынша айналым жасалған күннен кешіктірілмей жазылады және берушінің басшысы мен бас бухгалтерінің, не осыған уәкілетті өзге де лауазымды адамдардың қолымен куәләндырылады.

Қосылған құн салығының ставкалары 1992 жылдан 2014 жылға дейін төмендеуін мына кесте арқылы айтуы керек?

Кезең	Қосылған құн салығының  ставкалары		Негіздеме
1	2		3
1.01.92ж-95ж	28%	Үстемақы,сыйақы, және алым түрінде алынған табыстарынан  21,88%	“Қосылған құн салығы туралы”Қазақстан Республикасының заңы
1.01.93ж-95ж	20%	Үстемақы,сыйақы, және алым түрінде алынған табыстарынан 16,67%	“Қосылған құн салығы туралы”  Қазақстан Республика-сының заңы
1.07.95ж-2001ж	салық салынатын	Айналым мөлшерінен 20%	Қазақстан Республикасының Президентінің “Салық және бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы”  24.04.95 ж заң күші бар № 2235    жарлығы
1.07.2001ж-2004ж	салық салынатын	Айналым мөлшерінен 16%	Қазақстан Республикасының Президентінің “Салық және бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы”  24.04.95 ж заң күші бар № 2235    жарлығы
1.01.2004ж-2006ж	салық салынатын	Айналым мөлшерінен 15%	Қазақстан Республикасының Президентінің “Салық және бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы” 12.06.2001 №209-ІІ Қазақстан Республика-сының кодексі
2007ж	салық салынатын	Айналым мөлшерінен 14%	“Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салынатын мәселелері бойынша өзгерістер мен тоқтырулар енгізу туралы” 2006.07.07   №177-ІІІ
2008ж	салық салынатын	Айналым мөлшерінен 13%	“Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салынатын мәселелері бойынша өзгерістер мен тоқтырулар енгізу туралы” 2006.07.07   №177-ІІІ
2011	салық салынатын	Айналым мөлшерінен 12%	“Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салынатын мәселелері бойынша өзгерістер мен тоқтырулар енгізу туралы” 2011..25.12.   №198
2014	салық салынатын	Айналым мөлшерінен 12%	“Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салынатын мәселелері бойынша өзгерістер мен тоқтырулар енгізу туралы” 2011..25.12.   №198

Қосылған құнға салынатын салық бойынша  есептеу

Дайын- даушы кәсіпорын	·           Тауарларды сатып алу құны	Қосылған құнға салынатын тауар	Салық салына-тын айналым (2гр.                +                     3 гр.)	Есептелген ҚҚС (4 гр. х                12%)	Тауар-ларды сату құны (4гр.           +               5гр.)	Бұрын төленген ҚҚС есепке алынады	Бюджетке ҚҚС-ты төлеу (5 гр. +                                        7 гр.)
1	2	3	4	5	6	7	8
І II III	50.0 60.0 80.0	20.0	70.0			20.0 15.0 7.0
Жиыны:

 Жаңа сабақ арқылы қорытындылай  отырып, ж а ң а    с а б а қ т ы ң   тақырыбын  ашу.

Бүгінгі сабақтың ерекшелігі модульдік технологияның кейбір элементтерін бағалау тәсілдерін қолданамыз.

Олай болса жаңа сабақ бойынша тапсырмамызды Ой  түйіндеу: « Білетінім, Білгенім» әдісі  бойынша ролдік ойыны (арқылы жаңа тапсырмасын сұрау)

1. тапсырма.Әр топ жеребе тастап, тақырыбын анықтайды. Мысалы, қай топқа мен білетінім тақырыбы келсе, сол топ оқушылары ҚҚС –на не істеу арқылы білетінім дәлелдейді,ал екінші топ қандай ісі үшін білгенін дәлелдейді. (екі топ мүшелері осы сұраққа 3 студенттен жауап беруі керек жауап толық түсінікті мысалдармен келтірілуі керек)

     Ой  түйіндеу: « Білетінім, Білгенім» әдісі  бойынша

Б і л е т і н і м	Б і л г е н і м

Бүгінгі сабақтың ерекшелігі модульдік технологияның кейбір элементтерін бағалау тәсілдерін қолданамыз.

2. тапсырма.Ой түйіндеу.  «Маған Ұят», «Мен мақтанам» ролдік ойыны(жаңа сабақ тапсырмасын сұрау)

1. тапсырма.Әр топ жеребе тастап, тақырыбын анықтайды. Мысалы, қай топқа мен мақтанамын, маған ұят тақырыбы келсе, сол топ оқушылары ҚҚС –на не істеу арқылы мақтанатындығын дәлелдейді,ал екінші топ қандай ісі үшін ұялатынын дәлелдейді. (екі топ мүшелері осы сұраққа 3 студенттен жауап беруі керек жауап толық түсінікті мысалдармен келтірілуі керек)

Маған Ұят	Мен мақтанамын

 Үйге тапсырма: Берілген жаңа сабаққа сұрақтар бойынша үйден тайындалып келу

1.Салық салынатын айналым мөлшерін түзету?

2. ҚҚС –да  шот –фактура дегеніміз не?

3.Салық салынатын айналым дегеніміз не?

4.Салық салынатын импорт дегеніміз?

5.Салық салынатын айналым мен салық салынатын импорт мөлшері қалай анықталады?

6. Бюджетке төленуге тиіс ҚҚС сомасын анықтау кезінде ҚҚС-ның қандай сомасы есепке жатқызылады?

7.Қандай құжат ҚҚС-ын есепке жатқызу үшін негіз болады?

8.Қандай кезең ҚҚС бойынша салық кезеңі деп аталады?

9.Тауардың бірнеше кәсіпорындардан өткен кездегі ҚҚС-ын есептеуді түсіндеру?

10. Әрбір студент ҚҚС –на мысалдар келтіріп келу?

11. ҚҚС-ның 1992 жылдан 2008 жылға дейінгі салық ставкаларының өзгеруі ?

12.ҚҚС салығын есептеу?

13. ҚҚС салығының декларациясы және оларды толтыру ережелері?

Б а ғ а л а у.

 «Салық –төлеушілер  үшін  құлыдықтың емес,бостандықтың белгісі »

                                                                                  Адам Смит   

«Е р і к    б е р і л г е н    т о н а у     ф о р м а с ы  ˝

                                                                                       Ф.Аквинский 

«Ө м і р д е   салық пен өлімнен қашып құтыла алмайсың»

                                                                                                 Франклин

О й    ш а қ ы р у. «Кім  тапқыр» ойыны арқылы  оқушылардың                                                                     үй тапсырмасын  қаншалықты   

 меңгергендіктерін тексеру.

         Жүріс  барысы:

Тақтаға  10,20,30 цифрлары  ілінеді,оқушылар

қалаған  санды  атап, артындағы  сұраққа  жауап берсе, сонша  ұпай  қосылады да, әрі  қарай  келесі санды таңдауға  мүмкіндік  алады, жауап алмаған  жағдайда  ойынды  тоқтатады,ұпай  ала алмайды.

                                                                                                                                                                          

                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                                                                                 

Ой  түйіндеу: « Білетінім, Білгенім» әдісі  бойынша

Б і л е т і н і м	Б і л г е н і м

Мен мақтанам