Сабақтың
мақсаты:
Білімдік: Алтын Орда – Жошы ұлысының орнына
құрылған алғашқы ірі мемлекеттердің бірі екенін және Алтын Орданың құрылу
тарихы, жүргізген ішкі-сыртқы саясаты мен саяси экономикалық даму ерекшеліктерін, қоғамдық құрылысы мен оның әлсіреуі туралы түсінік беру
Дамытушылық: Алтын Орда мемлекетінің тарихын басқа
мемлекеттермен салыстыра отырып, оқушыларды өз бетінше қорытынды жасауға
үйрету, ізденіске баулау.
Тәрбиелік: Оқушыларды өз Отанына деген
патриоттық сезімде тәрбиелеу. Тарих пәніне деген қызығушылығын арттырып,
оқушылардың белсенділігін көтеріп, өз бетінше сараптама жасауға, өз ойын дұрыс
қорытындылап, жеткізе білуге тәрбилеу.
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ.
Сабақтың типі: аралас сабақ.
Пәнаралық
байланыс: география
Сабақтың
көрнекілік: интерактивті тақта, карта, слайд.
Сабақтың
әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, дәптермен жұмыс, өз бетінше жұмыс,
картамен жұмыс.
Терминдер: білікшілер, мәлік, даругалар, беклер бек, басқақтар.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру бөлімі:
Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
І тапсырма «Жүзден жүйрік» ойыны:
1.
Монгол империясы қай жылы құрылды? (1206жылы)
2.
Шыңғысханның бала кезіндегі аты қандай еді?(Темүжін)
3.
Шыңғысханның жеке басын қорғайтын жасақ қалай аталды? (Кешіктен)
4. Мемлекеттің басты заңы қалай аталды? (Жасақ(Яса))
5. Шыңғысхан монғол империясының ханы болып сайланған жер? (Онон мен Керулен
өзенінің жағасы)
6.
Жошы Шыңғысханның нешінші баласы? (үлкен баласы)
7.
Отырар қаласы монғолдарға қарсы қанша ай қарсыласқан? (6 ай)
8. Сыр бойы қалалары монғолдар иелегіне толығымен қай жылдар көшті? (1219-1220
жылдар)
9.
Монғол өкіметінің жоғарғы органы қалай аталды? (құрылтай)
10.
Төле қай жерлерге билік жүргізді? (Монғолия жерін)
11. Монғолдардың әскери әкімшіліктерін ата (үш әкімшілік–Оң қанат(Барунгар),
Сол қанат (Жоңғар) және Орталық (Кул)
ІІ тапсырма «Жылдар
сөйлейді» ізденушілік тапсырмасы.
1207 -1208жж---------------------------------------------------------------------------------------
1207 -1209жж----------------------------------------------------------------------------------------
1211-1215жж---------------------------------------------------------------------------------------
1217ж--------------------------------------------------------------------------------------------------------
1218ж--------------------------------------------------------------------------------------------------------
1219ж-------------------------------------------------------------------------------------------------------
1219-1220ж---------------------------------------------------------------------------------------------
III.
Жаңа сабақты (слайд көмегімен интерактивті тақтадан ) меңгеру.
1.Алтын Орданың құрылуы
2.Алтын Орданың күшеюі
3.Алтын Орданың әлсіруі
4.Алтын Орданың қоғамдық құрылысы
Дәптермен
жұмыс термин сөздерді жаздыру.
Білікшілер – Хатшылар (жазу істерін, іс-қағаздарды жүргізеді)
Әмір – Ұлыстың аумақтық бөліктерін билеушілер
Ноян – тайпа көсемі (мыңдықтар бағынған)
Беклербек – әскери істерді басқарушы (нояндар бағынған)
Уәзір – азаматтық билікті жүргізеді
Мәлік – жергілікті жерлердегі әкімдер (түрік әулеттерінен шыққан)
Даруғалар – салық жинаушылар
Басқақтар – басқару, бақылау жұмыстарымен айналысқан
ІV. Жаңа сабақты бекіту.
Дұрыс
жауапқа «+» белгісін қою
Хандар/Билік құрған жылдар
|
1290-1312ж.ж.
|
1227-1255 ж.ж.
|
1255-1266 ж.ж.
|
1266-1280 ж.ж.
|
1312-1342 ж.ж.
|
1502 ж.
|
Батый
|
|
|
|
|
|
|
Берке
|
|
|
|
|
|
|
Меңгу-Темір
|
|
|
|
|
|
|
Тохты хан
|
|
|
|
|
|
|
Өзбек хан
|
|
|
|
|
|
|
Шейх Ахмед
|
|
|
|
|
|
|
«Ия
– жоқ» ойыны.
1.Сарай-Беркеде
жаңа ғимараттар мен мешіт салдырып, қаланы көркейткен – Батый хан (Өзбек
хан)
2. Иран, Кавказ елдерімен сауда байланысын жандандырған – (Тохты хан)
3. 1227-1255 жылдары Алтын Орданы билеген – Берке (Батый)
4. Египет сұлтаны Бейбарыс арасындағы байланысты күшейткен – Тохтамыс (Берке
хан)
5. 1266-1280 жылдары хан тағына отырған – (Меңгу-Темір)
6. 1382 жылы Мәскеуге басып кіріп, қаланы өртеген – (Тохтамыс)
7. Қалалық өмірдің дамуына көп көңіл бөлген, мұсылман дінін мемлекеттік дін деп
жариялаған – (Өзбек хан)
8. Солтүстік Кавказ, Қырым бойы, Орыс кінәздіктері, Шығыс Еуропа елдерін Алтын
Ордаға мемлекетіне тәуелді еткен – (Батый)
9. Бүкілмонғолдық құрылтайға қатысудан бас тартқан – Меңгу-Темір (Берке)
10. Әмір Темірдің көмегімен Алтын Орда тағына отырған – (Тохтамыс)
11. 1342-1357 жылы хан тағына отырған – (Жәнібек)
12. Египетпен байланысына кедергі жасауға тырысып отырған, екі елдің арасындағы
Византияға қарсы 1271 жылы жорыққа шыққан – Тохты хан (Меңгу-Темір)
V. Жаңа сабақты қорытындылау.
Бүгінгі сабақты қорыта келгенде Алтын Орда ХІІІ-ХIV ғасырларда күшті
мемлекет болып тұрды. Оның мемлекет ретінде беделі өсуі Алтын Орданың негізін
салушы Батый, Берке, Меңгу-Темір, Тохты, Өзбек, Жәнібек хандардың қуатты
мемлекетке айналдыруы, көрші елдермен қарым-қатынасын нығайтып, саяси және
экономикалық жағынан Алтын Орданың гүлденіп, күшеюіне өз үлестерін қосты.
VI.
Үйге тапсырма беру.
Алтын Орда мемлекеті туралы қосымша дерек көздерін қарап келу.
VII.
Бағалау
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.