Ауалық ажыратқыштар. Құрылымы. Ерекшеліктері

1.Ауалық ажыратқыштың конструктивті схемасы

2.ВВБ-110 ажыратқышының құрылғысы

3.ВНВ-220 ауалық ажыратқышының құрылғысы

Ауалық ажыратқышта доғаны өшіру сығылған ауамен жүреді,ал ток жетекші бөліктердің және доғаөшіру құрылғысының изоляциясы фарформен немесе басқа изоляциялайтын қатты материалдармен жүзеге асады.

Ауалық ажыратқыштың конструктивті схемасы әртүрлі және оның номиналды кернеуіне,өшіріліп тұрған кездегі контакт арасындағы изоляциялық аралық жасау түріне,доғаөшіру құрылғысына сығылған ауа беру түріне тәуелді.

1 сурет.Ауалық ажыратқыштың конструктивті схемасы.

Генератор тізбегінде (ВНСГ) U_ном=15 кВарнайы ажыратқыш жүктемелері қолданылуда,өздік синхронизация (i_вкл=115 кА ) кезіндегі генераторды қосуға және үлкен өтпелі токтарға (i_пр,с=480 кА) шыдамды етіліп есептелген.Мұндай ажыратқыштармен жүктеме (I_ном=12000 А) кезіндегі генераторды өшіріп,қосуға және ҚТ токтарын 31,5кА өшіруге болады.ВНСГ ажыратқышы комплектік токөткізгішке компактік орнатылады.Доғаны өшіру 0,6МПа қысымдағы сығылған ауамен жүзеге асады.

Соңғы кездері энергоблоктарда 800,1000МВт АЭС-да КАГ-24 комплектік аппараттары қолданылуда,негізгі бөлшегі болып 24кВ,30кА есептелген жүктеме ажыратқышы болып табылады.Жүктеме ажыратқышы АПВ үшін арналмаған,және де толық өшіріп-қосу циклына да

—включениеО—180—ВО—1 80-ВО.

КАГ-24 құрылғысы генераторлық кернеудегі комплектік токөткізгішке орнатылады.

Әрбір полюс құрамына QW жүктеме ажыратқышы,QS ажыратқысы,басты тізбектегі QSG бір жерге қосу құрылғысымен,төрт кернеу трансформаторы TV.

Генераторлық жүктеме ажыратқышы ТЭС және АЭС схема сапалығымен икемділігін ұлғайтады.

2 суретте ажыратқыштың өшіріліп тұрған кезі көрсетілген.Қосу үшін YАС қосу электромагнитіне бұйрықтық импульс беріледі,ол өз кезегінде қосқыш клапанды25 ашады.Кері клапан25 ішіндегі ауа(а) аралық клапан27 арқылы атмосфераға лақтырылады.Аралық клапан жоғары қарай қозғалады және басқару клапанының б көлеміндегі ауаның шығуын қамтамасыз етеді,ол резервуардағы1 сығылған ауаға тосқауыл қояды және поршень астындағы үрлеу клапанының в көлеміндегі және жартылай шток8 ішінен ауаның шығуын қамтамасыз етеді.Осыдан поршень астындағы және үстіндегі қысым айырмасынан контактік жүйе қосуға жүреді.Фиксатор12 роликтері шығыс арқылы штокқа13 өтеді.Контактік пышақтар14 саусақтық қозғалмайтын контактіге15 кіреді.Біруақытта золотник6 арқылы сығылған ауа шығарылады және жауып қалатын шайба7 өзінің серіппесі әсерінен поршеньге5 қозғалады.2клапанын жабу кезінде көмекші контакт SQ жетегіндегі23 поршень астындағы ауаның шығуын қамтамасыз етеді,ол өз кезегінде «қосулы» тұрған кезіне келеді.

2 сурет.ВВБ-110 ажыратқышының электр және электрпневматикалық функционалдық схемасы.

3 сурет.ВНВ-220 ауалық ажыратқышының полюсі:1-резервуар;2-изолятор;3-жетек механизмі;4-алмастыратын реактор блогы.

Қазіргі кезде ВВБ ажыратқыштары жаңартылған.Жаңа ВВБК ажыратқыштары(ірі модульдары) 4МПа ауа қысымында жұмысы істейді,доғаөшіру камерасында негізгі үрлеуден басқа ВВБ сериясындағыдай кірістік жартылай токжетекші стержень арқылы жану өнімін үрлеудегі қозғалмайтын контакт арқылы қосымша үрлеу жүзеге асады.Бұл өшірілетін токты 50-56кА дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді,ал полюстегі модуль мөлшерін төмендетеді: 330кВ орнына ВВБК сериясындағы төрт модуль(ВВБ) орнына – екі модуль,500кВ-ғы алты модуль орнына – төрт,750кВ-ғы сегізге – алты.

750кВ жоғары кернеуде аспалы орындаудағы ауалық ажыратқыштар қолданылуда.

ВНВ сериясындағы ажыратқыштарда 220-250кВ кернеудегі ірі екі ажырамалы доғаөшіру модулі бар.220кВ ажыратқыш полюсінде бір екіажырамалы модулі бар бір тіреу бағанасы бар(3 сурет),500кВ-қа – екі тіреу бағанасы және екі модуль,750кВ-қа – үш бағана және үш модуль,1150кВ-қа – бес бағана және бес модуль.110кВ ажыратқыш полюсінде бір ажырамалы модулі бар.

4 суретте қосулы тұрған кездегі 500кВ-ғы ВНВ ажыратқышының бір ажырамалы доғаөшіру модулінің құрылғысы схематикалық көрсетілген.

4 сурет.ВНВ ажыратқышының доғаөшіру модулі,пневмомеханикалық схемасы.

ВНВ сериясындағы ажыратқыштар 40-63кА өшіру тогына есептелген.ВВБ ажыратқыштарымен салыстырғанда бұл ажыратқыштардың массасы кіші және кіші габаритты.

Ауалық ажыратқыштардың келесі артықшылықтары бар: қопарылыс және өртқауіпсіздігі,тез әсер ету,тез әсер ететін АПВ-ң болуы,жоғары өшіру қабылеттігі,желілік сыйымдылық токтарын сенімді өшіру,доғаөшіру контактілерінің аз тозуы.

Ауалық ажыратқыштардың кемшілігі компрессорлық қондырғының қажеттілігі,бірқатар детальдармен түйіндердің күрделі конструкциясы,қатыстық жоғары бағасы,ток трансформаторын орнату қиындығы.