Баяндама "Демократиялық мемлекетті құруға Н.Ә.Назарбаевтың рөлі"

ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ  МЕМЛЕКЕТТІ  ҚҰРУҒА  Н.Ә .НАЗАРБАЕВТЫҢ  РӨЛІ

Жусупова.Ш.С

Құқықтану  пәнінің  оқытушысы

Каспий  өңірінің  қазіргі  замандағы  колледжінің, Атырау  қаласы

Қазақстан  халқы  егеменді  мемлекеттің  ұлттық  өркендеу  процесінің негізін 90-жылдары   қалай бастады. Біздің  ата-бабамыз  мыңдаған  жылдар  бойына  талай  басқыншылықты  басынан  кешті. Қаншама  көне  қалалар, мәдени орталықтар  қиратылып, жазықсыз  жандар  құрбан  болып, өлшеусіз  қан  төгілді. Жер  ананың  аялы  алақанында  аман   қалған  әрбір  отбасынан  рулы  ел  тарап, халық  қанша   да  еңсесін  көтеріп,  ел  болып  дамып  кете  беретін.Сондықтан  да  ата-бабамыз  осындай  ұлан-ғайыр  жерді  ақ   найзаның  ұшымен,  ақ  білектің  күшімен  қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра  еткен.

   Өкінішке  орай, 70  жыл  ішінде  жүргізңлген  аяусыз   зұлмат  тек  қазақ халқын  сан  жағынан  ғана  селдіретіп  қойған  жоқ,  ол  өмір  сүретін  табиғи  ортаны  да  ойрандап, халық  санасын уландырды. Оның  тархында  мыңдаған  жылдар  бойына мәңгілік  болып  саналып  келген  талай табиғи  байлық сарқылып  келмеске  кетті. Осы  кезенде шынайы  демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз  жүзінде  қалып  отырды. Тек  егеменді Қазақстан  Республикасы  жағдайында  ғана құқықтық  мемлекет құрудың  шынайы  мүмкіндігі   туындады. Мемлекетіміздің Конституциясындығы  осы  қадам  тәуелсіз  Қазақстанның  демократиялық  дамуының  кепілі  ретінде  жүзеге  асырылады.

    Құқықтық  мемлекеттік  құрып, қоғамда  демократияландырудың  өзі  қай  елде де –қайшылықсыз  болмайтын, ұзақта   күрделі  процесс екендігі  белгілі. Бұл  біздің  мемлекетіміздің  аяғынан  тік  тұрып, ілгері   басу  жолынан да  жақсы  байқалады. Демократиялық қоғам  өмірін  тандап оған  өту  жолындағы  қажеттіліктердің  басты  міндеті еліміздің  егемендігі мен тәуелсіздігін  сақтай  отырып, оны  қорғау  болатын. Осы  қажеттілік  бастауының  бірден-бір  кепілі Республика президенті Н.Ә.Назарбаевтың  тікелей басшылығымен  тәуелсіз  Қазақстанның  жаңа Конституциясының қысқа  мерзім  ішінде  әзірленіп, халық  талқылауынан өтіп, референдум  арқылы  өз  күшіне  енгендігі.

     Жаңа Конституцияның  өмірге  келуі, жан-жақты  сараптамадан  өтуі Н.Ә. Назарбаевтың  тікелей  байланысты.

     Конститутция Қазақстанның демократия, құқытық  және  әлеуметтік  мемлекет ретінде  дамуына  қолайлы  жағдай  жасады. Заңда  белгіленген барлық  тұжырым, қағидалар  қоғамдық  өмірдің  барлық  салаларын заң  жүзінде  басқаруға  жағдай  жасап  отыр. Міне, осыдан-ақ Конститутция  арқылы  демократияның  түпкі мәні   ерекше  айқындалады.

"Демократия"деген   грек  сөзін  өз  тілімізге  аударсақ, халықтың  билігі  деген  мағына  береді. Осы  қағида Ата Заңымыздың 3-бабында  нақты  бейнеленіп, "Мелекеттік  биліктің  бірден-бір  бастауы-халық" деп нақты  жазылған.

     Демократия болған  жерде заң  халықтың  басшыға, қызметкерге,қарапайым  азаматқа бөлмейді. Байлық  пен  кедейлік те  адамды  кемсіте  алмайды. Демократия  ешкімге  де артықшылықта бермейтін  заңдарға  негізделеді. Бостандық, теңдік, занның  басымдылығы, мемлекеттік  істерді  шешуге  халықтың  тікелей  араласуы, жоғары  биліктің  халық  алдында жауапкершілікте, есепте  болуының  өзі  біздің  мемлекетіміздің  демократиялық  бағытта  дамуының басы  дәлелі.

     Қазақстан  Республикасы  Конституцияға  сәкес  демократиялық, зайырлы, құқықтық  және әлеуметтәк  мемлекет  құру жолында  дамуы  тиіс.Демек, Қазақстан Республикасының демократиялық бағытта  дамуын  алып  қарасақ, Қазақстан  халы  заң  тұрғысынан  референдумда Республика  Конституциясының  қабылдай  отырып, мемлекет  биліктің  қозғаушы  күші ретінде  әрекет етеді. Президентті, Парламент  Мәжілісінің  депутаттарын, жергілікті  өкілді органдардың  депутатарын тікелей халық  сайлайды.  Халықтың референдум  арқылы   мемлекет  өміріндегі  аса  маңызды  мәселелерді  шешуге  қатысып, өз  ойын еркін жеткізе  білуі  біздің  мемлекетіміздің  демократиялық  қоғамның  қалыптасқандығының   бірден-бір белгісі.

  Қазақстан  мемлекетінің  демократиялығы  халықтың  жоғары  саяси-құқықтық  мәртебесінен  ғана  емес,  адам  мен  азаматтың құқықтық, жағдайынан  да  көрінеді.Конституцияда бекітілген  кең  ауқымды  демократиялық  құқықтар  мен  бостандықтар  азаматтарға  сөз,  ар-намыс  еркіндігін  пайдалануға  мемлекеттік  органдардың істерін  басқаруға  қатысуға, қоғамдық  бірлестіктер  құруға  және тағы  басқаларына  заңдық  мүмкіндіктер  береді.

   Ата  Заңымыздың  20-бабының 2-бөлігінде  әркімнің  заң  жүзінде  тыйым  салынбаған  кез-келген  тәсілмен  еркін  ақпарат  алуға  және  тартуға  құқықтарының  бар  екендігі  айтылған  болса, Н.Ә.Назарбаев  халыққа  ақпар  беретін  Бұқаралық  ақпар  құралдарының (БАҚ) рөлін  арттыруды  және  олардың  тәуелсіздігінің  кепілдігі  мен  журналистердің  құқығын  қорғауды  қамтамасыз  ету керектігіне  баса  назар  аудар  отырып, осыған  сәйкес  олардың еліміздің  демократиялану  жолындағы  өздерінің  рөлі мен  қоғам  алдындағы  жауапкершілігін  сезінулері тиіс  "міндеттерді  шешуге адамдарды  жұмылдыра алатынын,олардың  өз  кезегінде  қоғамды  да  тұрақсыздандыра  алатынын  ескере  отырып, "демократиялық  қоғамдағы БАҚ  еркіндігі  бақылаусыздыққа  жол  беру  деген  сөз  емес,  сондай-ақ  журналистердің  де  қоғам алдындағы  жауапкершілігі  бір  саты болса да  төмендемейді" деген  болатын.

  Мемлекетіміздің  көреген  көшбасшысының  көптеген  игі  істерге  бастама  болып, оның  оң  шешімін  тауып   орындалып  жатырғандығы  көңілге  қуаныш  ұялатары сөзсіз. Осындай игі  бастамалардың  бірі тұрғындарды  тұрғын  үймен  қамтамасыз  ету мәселесін тілге тиек  етуге  болады.  Елбасының  саясатымен  кез-келген  ҚР-ның  азаматы Ата Заңымыздың 25-бабының 2-бөлігінде  баянды  етілген құқықтарының  орындалып, жүзеге  асырылғандығын  өздерінің  қол  жеткізген  тұрғын  үйлерімен толық  дәлелдей  алады.

  Айта  берсек, демократиялық  мемлекетті  қалыптастырудағы  жасалып  жатырған игі  істердің  бастамасында  елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың  қолтаңбасының  бар  екендігі  айдан  анық.

   Тамырын  тереңнен  тартқан, ғасырлар  бойы  елдің  бірлігі  мен  тұтастығын  сақтау  үшін "Қасым  ханның қасқа  жолы","Есім ханның ескі  жолы","Жеті  Жарғы" сияқты көне  заңдардан  бастау  алып, шешімін  таппаған  дауларды  бір  ауыз  сөзбен  тоқтамға келтірген  ауызы дуалы билеріміздің тоқтам  сөздеріне  сүйенген қазақ  елінің  Ата  Заңын  бүлжытпай  орындау кез-келген  азаматтың басты  парызы.

 Қазақ "Бірлігі  жоқ  ел  тозады, бірлігі  күшті  ел   озады"деп  бекер  айтпаса  керек. Береке  бірлігіміздің  ұйытқысы, мемлекетіміздің темірқазығы болып  отырған  елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың  көреген саясатының  арқасында   бүгінде  еліміз ырысы мен  ынтымағы, бірлігімен  тірлігі  жарасқан мемлекет  болып  орнықты.