ЦЕЛИ И ЗАДАЧИ СОЦИАЛЬНО - ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙ СЛУЖБЫ ОБРАЗОВАНИЯ

«Арқалық қаласы әкімдігінің білім бөлімі» мемлекеттік мекемесі

 

 

 

 

 

 

 

Арқалық қаласындағы білім жүйесінің

әлеуметтік-психологиялық

қызметі туралы

Ереже

 

ӘЛЕУМЕТТІК – ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ   БІЛІМ   ҚЫЗМЕТІНІҢ  

МАҚСАТТАРЫ  МЕН  МІНДЕТТЕРІ

Арқалық қаласы әкімдігі білім бөлімі мекемелерінің әлеуметтік-психологиялық қызметінің негізгі мақсаты – балалар мен жастардың психологиялық денсаулығына және білімге деген қызығушылығына мүмкіндік туғызу.

Психологиялық деннің саулығы жеке тұлғаны өз-өзінен жеткілікті қылады. Әлеуметтік-психологиялық қызметті ұйымдастырушылар мәдени, әлеуметтік, экономикалық және қоршаған әлемнің экологиялық шындық жағдайында оның қоршаған адамдармен қарым-қатынас контекстіндегі мектеп оқушыларын оның жас мөлшеріне сәйкес

-         өздігінен түсіну

-         өздігінен қабылдау 

-         өздігінен даму құралдарымен қамтамасыз етуі тиіс.

         Осыған байланысты әлеуметтік-психологиялық қызметтің негізгі міндеттері елеулі кеңейеді. Баланың ішкі әлемімен толықтырылады: оның сезіміне және күйінуіне, құмарлығына және қызығушылығына, қабілетіне және біліміне, оның өзіне, құрбыларына, үлкендерге, қоршаған ортаға, жанұялық және қоғамдық оқиғаларға, өмірге көз қарасына байланысты психологиялық дамуды қамтамасыз ететін жағдай құру.  

         Даму бағыты білімдегі әлеуметтік-психологиялық қызметтің негізгі міндеттерін анықтайды:

-         балалармен жұмыс кезінде әр жастың даму қорының мүмкіншілігін жүзеге асыру;

-         балалардың жеке қабілеттерін, олардың қызығушылықтарын, қабілеттерін, сезімдерін, көзқарастарын, құмарлықтарын, өмірлік жоспарларын дамыту;

-         баланы дамыту үшін, ата-анасымен, құрбыларымен  жақсы қарым-қатынаста болуы үшін психологиялық кеңістік жасау;

-         баланың жеке тұлғалық әлеуметттілігін, оның жетіктілігін дамыту;

-         балалармен қатар ата-аналарына, тәрбиешілерге, мұғалімдерге  мезгілінде психологиялық көмек беру.

         Білім ұйымындағы психологиялық қызмет негізгі үш бағыттан тұратын бүтін жүйе түрінде жұмыс істейді: 

-         ғылыми, қазіргі мектеп жағдайындағы психологиялық-педагогикалық білімнің тәсілін, құралын және әдістерін кәсіби түрде қолдану мақсатында баланың психикалық даму және жеке тұлғалық қалыптасуының заңдылығын зерттейді;  

-         қолданбалы, оқу бағдарламасын, әлеуметтік-психологиялық негізіндегі дидактикалық және әдістемелік барлық оқу және тәрбие барысын әлеуметтік-психологиялық қамтамасыз етуді, мұғалімдерге әлеуметтік-психологиялық көмекті, ата-аналамен қарым-қатынасты жүзеге асырады; 

-         практикалық, нақты міндеттердің комплекстік шешімі мақсатында білім мекемелерін тиісті жұмыстармен қамтамасыз ету: 

·        оқушыға қатысты; 

·        мұғалімге  қатысты;

·        ата-анаға  қатысты;

·        социумға қатысты.

Бұл міндеттер жаңа білім ортасын жобалауға қатысу үшін, жеке тұлға арасындағы қарым-қатынас бойынша оқушыларға, мұғалімдерге, ата-аналарға, әкімшілікке кеңес беру жұмыстарымен шұғылданатын түрлі мамандар үшін қатынастық кеңістік құру, баланың дамуына, жаңашыл жобалар жасауға, әдістемеліктермен қамтамасыз етуге және түйінді мәселелерді бөліп қарауға мүмкіншілік туғызады. 

БІЛІМДЕГІ ӘЛЕУМЕТТІК-ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ

ҒЫЛЫМИ-ӘДІСТЕМЕЛІК  НЕГІЗІ

Педагогика мен психологияның түпкі ережесінің зерттелуі негізгі концепция бола алады, ал жеке тұлға – бұл қоғамдық түсінік пен мінез-құлықтың түрін меңгеру негізінде адамның өміріндегі бүтіндей психологиялық құрылым.  Баланың психикалық дамуы және жеке тұлғалық қалыптасуы өзінен үлкендермен қарым-қатынасында, соның ішінде қызметіндегі осы онтогенез кезеңінде жетекшісі болады. Бұл концепцияның ұсынары, барлық денсаулықтары мықты балалардың дамуына мүмкіншіліктер бар. Әр баланың түрлі бағыттағы білімі мен қызметтік қабілетін дамытқанда ғана, мектепте білім берудің мәні болады.    

Білім жүйесіндегі әлеуметтік-психологиялық қызметтің жаңа технологиялары педагогтар мен психологтардың практикалық қызметінің тәжірибелік талдауы негізінде түрлі педагогикалық және психологиялық бағыттағы жаңа табыстарға жету негізінде жұмыс істейді.

ПЕДАГОГ – ПСИХОЛОГ  ҚЫЗМЕТІНІҢ  БАҒЫТТАРЫ

а) Психологиялық ағарту – педагогтар мен ата–аналардың психологиялық мәдениетін арттыру, психологиялық қызметте психологиялық мәселелер бойынша ақпараттармен қамтамасыз ету жағдайларын қалыптастыру.  

Келесі түрде жүзеге асырылады: лекциялар, психологиялық әдебиеттердің тематикалық көрмелері, әңгімелер, семинарлар, ата-аналар жиналысы және т.б. 

б) Психологиялық алдын алу – психологтың педагогтармен және тәрбиешілермен мақсатты бағыттағы жүйелі біріккен жұмысы, олар: 

•         әр сынып оқушыларының әлеуметтік-психологиялық және психологиялық мәселелерін ескерту бойынша; 

•         мектеп ережесін – ондағы азаматтардың ары мен намысын құрметтеу негізінде жасап, педагогтар мен оқушылар ұжымындағы қолайлы эмоционалды-психологиялық кеңістік құру бойынша;  

•         тәуекел тобындағы балаларды табу бойынша (түрлі негіздер бойынша).

Психопрофилактикалық диагностика - тәуекел тобындағы балаларды тауып (әлеуметтік-психологиялық және интелектуалдық негізінде) және олармен түзету жұмыстарын жүргізу керектігі туралы тұжырым жасау мақсатында эксперттік баға әдісін қолдану арқылы балаларды тексеру түрінде жүзеге асырылады. 

Мектеп оқушыларының жеке тұлғалық дамуының түрлі мәселесін ескерту бойынша жүйелік жұмысын психолог психологиялық тренинг арқылы, саралы түрде оқушының жас мөлшеріне және түйінді мәселесіне байланысты, немесе тұрақты бір жастағы оқушылардың психологиялық мәселесіндегі жұмысының білімі, біліктілігі және дағдысының мазмұнындағы психология сабағында жүзеге асырады. Сонымен қатар психолог басқа да мектептегі пәндердің мазмұнындағы берілген тематиканы қоса отырып әдістемелермен қамтамасыз етеді.   

            в) Психологиялық диагностика – оқушылардың жеке тұлғалық психологиялық-педагогикалық ерекшеліктерін білу мақсатында:  

•       оқу және даму  мәселесіндегі пайда болған себептерді табу;

•       түзету жұмысы барысында сүйенуге болатын  жеке тұлғаның күшті жағын, оның қосымша мүмкіншілігін анықтау;  

•         ертедегі мамандақ және танымал ынталарын табу; 

•         танымал жұмысының жеке стилін анықтау және т.б. 

Оқушылар, мұғалімдер және мектеп әкімшілігінің сұранысы бойынша диагностика және жоспарлы диагностика түрінде жүзеге асырылады, жекеше және топтық кеңестің қажетті дайындақ кезеңдері, психологиялық-педагогикалық консилиум, пед. кеңес ретінде қаралады. 

Мұғалімнің мамандық мінез-құлқының психологиялық диагностикасы не олардың өздеріне тиісті кәсіби қызметінің стратегиясының жұмысы шеңберінде, не әкімшілік жағынанан немесе мұғалімнің өзінің сұранысы бойынша психологпен жүзеге асырылады. 

         г) Психологиялық түзету – тәуекел тобына жататын балалармен осы балаларға ерекше көмектің бағыты бойынша психологтың жүйелі, мақсатты бағытты жұмысы. 

Психолог білім мекемесі жағдайында ОЖЖ зақымдалуы салдарынан мінез-құлқында өзгерістері жоқ, немесе жүйке ауруымен ауырмайтын науқас емес балалармен ғана өздігінен жұмыс істеуге құқығы бар. Психолог мектеп ержесін бұзған балаларға тиісті әкімшілік-тәрбиелік қызметінің міндетін орындауға міндетті емес. Сонымен бірге ол оқу мекемесіндегі ереже бұзушыларға санкция қою және адал баға қою барысын әдістемеліктермен қамтамасыз ете алады.

Түзету жұмысы жеке және топтық оқу түрінде түзету және дамыту бойынша, сонымен қатар мінез-құлықтарында ұқсастық бар балалар үшін жасалған тематикалық психологиялық тренинг түрінде жүзеге асырылады.

д) Психологиялық кеңес беру – үлкендер мен балалардың қиыншылықтарын түсіну, өмірдегі, жанұядағы қарым-қатынаспен, достар арасында, мектепте кездесетін жағдайлармен байланысты психологиялық мәселелерін шешіп және талдауда нақты көмек көрсету, жаңа қойылған және шешілген өзіндік шешімдерді қалыптастыруға көмек беру. Кеңес жекеше және топтық түрде жүзеге асырылады.

БІЛІМДЕГІ  ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ  КОДЕКС

Барлық білім мекемелерінің қызметкерлері үшін маңызды этикалық принциптермен және нормалармен бірге, психолог міндетті:

ü өзінің беретін жеке ақпаратын құпия ұстауға;

ü оқу үдерісіне қатынасушылардың намысына тимей, процедураларды және техникаларды қолдауға;

ü барлық оқу үдерісіне қатынасушыларға кез келген кезеңінде  жұмыстан бас тартуға мүмкіншілік беруге;   

ü адамның таңдау еркіндігін кеңейту үшін өзінің жұмыс істейтін құралдарын қолдануға;  

ü адам өзінің жетістіктерінің себебі өзі екенін түсінуге әрқашан мүмкіндік туғызуға; 

ü нақты адамның ақиқатқа сәйкес техникаларын қолдануға; 

ü оқу-тәрбие үдерісінің барлық қатысушыларына деген көзқарастың әділеттілігін сақтауға.

ПСИХОЛОГТЫҢ  БІЛІМДЕГІ  ЖҰМЫСЫНЫҢ  ҮЛГІЛЕРІ

Басқа да қызмет түрлерін өз жұмысына сәйкестете отырып, педагог-психолог өз алдына түрлі мақсаттар қояды және мектептегі болып жатқан жағдайларға байланысты түрлі позицияларда болады. Мектептегі педагог-психологтардың қызметтері түрлі үлгілерден құралады.  Таңдап алынған үлгі психологтың біліктілігімен анықталып қана қоймайды (бір үлгі шеңберінде маманның біліктілігіннің түрлі деңгейлері болуы мүмкін), оның мамандық позициясы бір жағынан, сұраныстар мен әкімшіліктің позизиясы - екінші жағынан. 

Бірінші үлгі. Психолог өзінің кабинетінің «территориясында» жұмыс істейді және оқушылармен, олардың ата-аналарымен және мұғалімдермен, олардың тілек білдірулері бойынша кеңес жүргізеді. Психолог мектепте болып жатқан оқиғалардың түріне, мазмұнына әсер етуге міндет қоймайды. Психологтың позициясы – бұл баланың құқығы мен қызығушылығын құптайтын маманның позициясы.

Екінші үлгі. Жоғарыдағы қызметтерге қосылады: білім мекемелер әкімшіліктерінің және жеке мұғалімдердің сұраныстары бойынша әр жастағы балалардың диагностикалық мінез-құлқы, нақты балалармен жұмыс істеу бойынша ұсыныстар жасау мақсатында мұғалімдердің өтініштері бойынша сабақтарға қатысады. Жоғары білікті психолог педагогикалық консилиумнің, жеке оқушылардың үлгірім мәселесін қарайтын, басты мүшесі болады.

Үшінші үлгі. Өзіне оқушылармен және мұғалімдермен бірге семинар және тренингтерді өткізетіндердің мінез-құлқының міндетті бір бөлігі ретінде алады. Психолог оқушының мұғалімдермен қарым-қатынасын ұйымдастырудағы жағымсыз мінез-құлықтарын, тәсілдерін және түрлерін өзгертуге міндет қояды. Топтық жұмыстарда психолог балалармен және жастармен олардың жас шамаларына сәйкес әлеуметтік таным қалыптастырады, анық бір жас шамасындағы оқушылар мінездеріне сәйкес мәселелерді қарайды, мәселелерді табысты шешуге мүмкіншілік туғызатын құралдар береді, «шұңқырдан шығару» емес, «Алда шұңқыр бар, абайла!» дегенге акцент жасайды.

Төртінші үлгі. Бұл үлгі өзіне педагог-психологтың жұмысын мұғалімнің мамандық қызметінің мазмұны мен тәсілдерін қатар қояды. Оның мақсаты болып педагогикалық позицияның бүтін қалыптасу бағытындағы білім мекемелерінің мұғалімдері мен әкімшіліктерінің кәсіптік ойлау әсері (мақсаттар, бағалы заттар, міндеттер, мазмұны және оны нақты технологияда жүзеге асыру тәсілдері), сонымен қатар оқу үдерісіндегі психологиялық көмек жатады. Жоғары білікті педагог-психолог, осы үлгі шеңберінде жұмыс істейтін, мектептегі барлық идеяларды өткізу, әр оқушының жеке тұлғалық дамуына бағытталған ашық жүйедегі әр міндетінің ары мен намысын құрметтеу идеясын мектеп Ережесіне енгізу  трансформациясы болады.

Бесінші үлгі. Түрлі практикалық-болжамалы зерттеу типтері. Төртінші үлгі бойынша педагог-психологтың міндетінің бір бөлігі болады, бірақ өзіндік мәртебесі де болады. Мақсат және міндеттерге сәйкес, сонымен қатар осы үдерісте баламен не болатынының бәрі және бүтіндей оқу-тәрбие үдерісі зерттеу объектісі болады. Қызмет бағыты және мамандық мақсаты, жоғарыда айтылған жағдайлар, оны толық көлемде атқару  білім жүйесінде жұмыс істейтін психологқа міндет қоймайды.

Функционалдық міндеттер, сағат бойынша жұмыс тәртібі және қатысқан күндер саны ҚР «Білім туралы», «Еңбек туралы», ҚР Үкіметінің қаулыларымен, берілген «Ережелерді» есепке ала отырып, білім мекемелерінің әкімшілігімен психологтың арасындағы келісім бойынша анықталады. 

Келісім типтік хат шартында белгіленеді.

БІЛІМДЕГІ МЕКТЕП ПСИХОЛОГЫНЫҢ ҚЫЗМЕТТІК НҰСҚАУЫ

1.      ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ 

1.1.        Нағыз нұсқау білімдегі педагог-психологтың жұмысының өкілеттілігін және тәртібін анықтайды. 

1.2.       Педагоаг-психологтың қызметі бекітілген табыс төлемінің қоры ішінде «Білім мекемесіне психолог қызметін енгізу туралы» ҚР БжҒМ нұсқаулық хаты негізінде қосылады. 

1.3.       Білім педагог-психологтың төлемге қатысты разряды, демалысы, зейнеткерлік кепілдемесі педагогикалық қызметкерлермен тең,  жоғары білімді маман болады. 

1.4.       Білім педагог-психологтары екі жаққа бағынады: 

Ø   әкімшілік бойынша (мектеп басшысына бағынады); 

Ø   мамандығы бойынша (психологиядан мамандық білім бар және өкілеттік сәйкестігі бар қалалық ББ маманына бағынады). 

1.5.       Мектеп психологы өзінің жұмысында Қазақстан Республикасының Ата Заңын және заңдарын, Қазақстан Республикасының Президентінің қаулыларын, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімдерін және білім алушыларды оқыту және тәрбиелеу бойынша барлық деңгейдегі білім мекемелерінің сұрақтарын; еңбекті қорғау ережелері мен нормалары, қауіпсіздік техникасы және өрттен қорғау, сонымен қатар Жарғыны және мектеп шеңберіндегі құқықтық актілерін (сондай-ақ ішкі еңбек тәртібінің Ережелерін, директордың бұйрықтарын және байқауын, осы нұсқауды), еңбек келісімін (шартын) басшылыққа алады.  Педагог -  психолог «Бала құқығы туралы» конвенцияны қадағалайды.

1.6.       Түрлі бағдардағы білім мекемелерінің педагог-психолог жұмысын  базалық психологиялық білімі бар  маман істей алады, сонымен қатар практикалық психология, психологиялық қызмет білімінің қайта даярлау факультеттері мен курстарда  арнаулы қайда даярлаудан өткен  адам істей алады.

1.7.       Әр білім ұйымдарындағы педагог-психологтың қазметі сынып санына тиісті (сынып-комплект), мектепке дейінгі дайындық сыныбын қоса алып, келесі тұрғыда белгіленеді: 

                   6 сыныпқа дейін – жинақтар  – 0,5 мөлшерлемеде

                   6-дан 20 дейін – 1  мөлшерлемеде

                   21-ден  29 дейін – 1,5  мөлшерлемеде

                   30-дан  көп – 2 мөлшерлемеде. 

1.8.       Педагог-психологтың жұмыс тәртібі мақсат, міндет және қабылданған бағдарлама бойынша білім бөлімінің жалпы жұмыс тәртібіне сәйкес анықталады және білім бөлімінің директорымен бекітіледі. Жұмыс уақыты түрлі жастағы балалармен және түрлі санаттағы ересектермен практикалық жұмыстың нормасын есепке ала отырып анықталады. (болжамды нормалар картасы)  

1.9.       Педагог-психолог оқу бөлімі базасында психолог кабинетінде диагностика, түзету және қажетті құралдармен жабдықталған жеке бөлмеде  оқушылармен және педагогикалық ұжым мүшелерімен жұмыс істейді. Кабинетті басқаруды педагог-психолог жүзеге асырады. Педагог-психологқа кабинетті безендіргені және мазмұндағаны  үшін қойылған педагог-психолог нормаларына сәйкес жалақы төленеді.                                                                                                                                                                                                                                                                                                            

1.10. Мектеп психологы өз жұмысының жағдайына және нәтижесіне өзі жауап береді. Нағыз Нұсқауда көрсетілмеген қызметтік міндеттерді оған қоюға болмайды. 

2.              ҚЫЗМЕТТІК МІНДЕТТЕРІ.

2.1.    Тәрбиелеу және оқыту үдерісіндегі балалардың, жастардың психикалық соматикалық және әлеуметтік жағдайын жақсартуды сақтауға бағытталған мамандақ қызметін жүзеге асырады. 

2.2.    «Бала құқығы туралы» Конвенциясына және ҚР заң шығарушылығына сәйкес жеке тұлғаның құқығын қорғауға көмектеседі. 

2.3. Өмірдегі түрлі жағдайлар және мамандық таңдаудағы бағдарлауға бейімделуді дамытуға көмектеседі. 

2.4.   Әлеуметтік өрістің үйлесуіне мүмкіндік туғызады және әлеуметтік бейімсіздіктің пайда болуының алдын алуы  жөнінде  превентивтік шараларды жүзеге асыруға жағдай жасайды. 

2.5.      Жеке тұлғаның дамуына кедергі жасайтын факторларды анықтайды және түрлі психологиялық көмек көрсету бойынша шаралар қолданады (психологиялық түзету, ақтау, кеңес беру).

2.6.   Нақты мәселені шешуде оқушыларға, ата-аналарға, немесе оларды орнындағы адамдарға, педагогтарға және мектеп әкімшілігіне білікті көмек көрсетеді.  

2.7.   Өзінің мамандық жетіктілігі және қызметтік міндеті шегіндегі сұрақтарды қарап, шешім қабылдайды. 

2.8.   Бүтіндей психологиялық ғылымның, сонымен қатар әлеуметтік, практикалық, жас аралық және педагогикалық психологияның  қазіргі жетістіктерін біледі. Диагностикалық, әлеуметтік-психологиялық даму, түзету, алдын алу жұмыстарының қазіргі ғылыми негіздегі әдістерін қолданады. 

2.9.   Әрқашан өзінің мамандық біліктілігін көтереді. 

2.10. Мамандық құпияланды сақтайды; егер онымен танысқанда балаға немесе қоршаған ортаға зияны тиетін болса, сонымен қатар сыналушыға зерттеу нәтижесінің құпиялылығы туралы кепілдеме берілген болса диагностикалық және кеңесу жұмысы нәтижесінде алынған мәліметтерді ешқайда жария етпейді    

2.11. Жасайды және жүргізеді: бекітілген түр бойынша жұмыс жоспары және есептер; тексерістен өткен немесе кеңес алған адамдарды есепке алу журналдары мен қиықшалары; тренинг бағдарламалары, семинарлар және т.б.  

2.12. Бекітілген есеп түріне сәйкес әкімшілік және мамандық бойынша есеп береді. 

3. ҚЫЗМЕТІ  БОЙЫНША ҚҰҚЫҒЫ.

3.1.   Білім мекемелерінің қажеттілігін және білім басқармаларының ұсыныстарын есепке ала отырып қажетті қызмет бағытын таңдайды. 

3.2.   Оларға қызметтік міндетін орындау үшін қажетті ақпараттарды қойылған тәртіп бойынша алады. 

3.3.      Кәсіби міндеттерді шешу жолдары және құралдарын өздігінен анықтап, әртүрлі жұмыс түрлерін өткізу кезегін қояды.  

3.4.  Топпен және жекеше психологиялық тексеріс өткізеді. Осы алаңда аймақтық әлеуметтік, ұлттық, мәдениеттік және басқа да ерекшеліктерді ескере отырып психологиялық тестілеуді қолданады және түзетуді құрайды. 

3.5.   Жеке компьютер және принтермен жабдықталған, арнаулы, жеке жұмыс  орны болу керек. 

3.6.   Әкімшіліктің келісімі бойынша, білім мекемелерінің мамандықтары бойынша мезгілінде басылымдарды қосып, қажетті ғылыми және әдістемелік материалдарға ие болуы керек.

3.7.   Алынған құпия ақпараттарды өзінің жетіктілік шеңберінде қолдану бойынша шешім қабылдайды. 

3.8.   Мамандық мінеттерді орындаумен байланысқан пәндер бойынша біліктілік арттыру және жаңашаландыру жүйесінде мерзімінде дайындықтан (қайда даярлаудан) өтеді. 

3.9.   Психологиялық жұмыс бойынша тәжірибе алмасу мақсатында мамандық қарым-қатынасты әрқашан ұстайды. 

3.10. Өз қалауы негізінде біліктілік санатына сәйкес аттестацияланады және аттестацияны табысты өткен жағдайда оны алады. 

3.11. Жылына 315 сағатқа дейінгі көлемде оқу және факультативтік жүктемесі болады.  

4.  ЖАУАПКЕРШІЛІК .

4.1. Мектеп психологы психологиялық тұжырымның дұрыстығына, диагностикалық және түзету әдістерін тиімді қолдануға, берілетін ұсыныстардың негізділігіне жауапты.  

4.2.  Мектеп психологы психологиялық әдістемелерді шексіз таратпауға, олардың мазмұны мен талдау әдістерін рұқсаты жоқ адамдарға жария етпеуге жауапты. 

4.3.  Мектеп психологы мамандық-этикалық норманы қадағалауға, жұртшылық алдында сөз сөйлегенде тартымды және ұстамды болуға, бақылаудағылар туралы ақпаратты сақтауды кепілдейтін құпиялылыққа жауапты.  

4.4.  Мектеп психологы алғашқы ақпаратты сақтауға(тексеріс хаттамалары, жеке кеңестер және т.б.); білім мекемелеріндегі бекітілген тәртіпке сай құжаттар жүргізуге жауапты.

4.5.  Мектеп психологы оған қойылған нағыз қызметтік міндетін сапалы және мезгілінде орындауға жауапты.  

5.  ӨЗАРА ҚАТЫНАС. ҚЫЗМЕТ БОЙЫНША БАЙЛАНЫС.  

5.1. Мектеп директорымен бекітілген, жұмыс аптасының 36 сағатынан құрылған, график бойынша жұмыс істейді. Жеке және топтық жұмысқа дайындалуға, алынған мәліметтерді талдауға, жалпылауға, түсіндіруге және есеп беру құжаттарын толтыруға, сонымен қатар педагог-психологтың мамандық жетіктілігін арттыруға аптасына 12 сағат жұмсалады, демек білім мекемелерінде мектеп психологының міндетті түрде болуы талап емес.   

5.2.  Әр оқу жылына және әр тоқсанға өз жұмысын өзі жоспарлайды.  Жұмыс жоспары жоспарланған кезеңнің басталуына бес күндей қалған уақыттан кеш қалдырмай мектеп директорымен бекітіледі.

5.3.  Оқу жылының аяқталуына дейін 5 күн ішінде, мектеп директорына өзінің жұмысы туралы көлемі бес беттік жазбаша есеп береді.  

5.4.  Мектеп директорынан және оның орынбасарларынан нормативтік-құқықтық және ұйымдастру-әдістемелік ақпараттар алады, тиісті құжаттармен қол қою арқылы танысады. 

5.5.  Мұғалімдермен, ата-аналармен және оларды ауыстыратын адамдармен тығыз жұмыс істейді; мектеп әкімшілігімен және педагогикалық қызметкерлермен, оның қызмет бабына қатысты сұрақтар бойынша жүйелі түрде ақпарат алмасады.

МЕКТЕП ПСИХОЛОГЫНЫҢ ЖҰМЫСЫН ЖӘНЕ ЕСЕП БЕРУІН ЕСЕПКЕ АЛУ ТҮРІ.

Білім мекемелерінде жұмыс істейтін педагог -  психолог өткізген жұмысына есеп беруін келесі түр бойынша жүргізеді:  

1.             Мектеп психологының болашақ жұмыс жоспары  (№1 түр).

2.             Психолог жұмысының циклограммасы  (№2 түр).

3.           Мектеп психологының кеңес беру журналы  (№3 түр).

4.           Топтық түрдегі жұмысты есепке алу журналы  (№4 түр).

5.           Мектеп психологының жұмысы туралы аналитикалық есеп ( №5 түр).

Есеп берудің (есепке алудың) құжаттары

Жұмыс (есепке алу)	Есеп беру
Мақсаты: психолог қызметін тіркеу	Мақсаты: психолог қызметінің мазмұнын көрсету
·         Бір жылдық жұмыс жоспары	·         аналитико-статистикалық жылдық есеп, оқу тоқсанының есебі   (стандарттау түрі бойынша);
·         оқу тоқсанына арналған жұмыс жоспары	·         істелінген жұмыс туралы аналитикалық анықтама;
·         жұмыс графигі (циклограмма)	·         зеттелетін істің жағдайы, мәселесі туралы жылдам ақпараттық  жолдамалар;
·         психологиялық жеңілдік кабинетінің жұмысының циклограммасы	·         Әлеуметтік-психололгиялық жұмысты ұйымдастыру және                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           жетілдіру бойынша талаптар (әкімшілікке жолданған және т.б.)
·         жұмыс түрлерін есепке алу журналы    (тіркеу)	·         басқа адамдардың қолдануы үшін психодиагностикалық нәтиже  (актілер, карталар, психологиялық портреттер, тексеру хаттамасы, тұжырым, құрама таблицасы, ұсыныстар);
·         оқушылармен, педагогикалық кабинеттермен, ата-аналармен өткізілетін жұмыс жоспарлары мен бағдарламалары (қызмет бағыты бойынша: дамыту, түзету, алдын алу)	·         өздігінен жетілу мамандақ жоспары
·         мектеп үшін маңызды тақырып ӘЖҰ бағдарламасы

№1 түр.

Мектеп психологының жұмысының болашақ жоспарына қойылатын талаптар.

Барлық жұмыс көлемін жоспарлау ҚР білім жүйесіндегі практикалық психология қызметінің мақсаты мен міндеттері, осы білім мекемесінің (БМ) түрімен және әкімшіліктің тапсырысымен психологтың өзі анықтайды.

Жылдық жұмыс жоспары БМ әкімшілігімен келісілуі және бекітілуі тиіс.

Жылдық жоспардың сызбасы қызмет түрі бойынша негізгі шараларға бөлініп ұсынылуы мүмкін.

№	Қызмет түрлері	Жоспарланатын іс-шаралар	Мерзімдері	Ескерту
1.	Диагностика
2.	Дамыту және түзету жұмыстары
3.	Кеңес беру
4.	Ағарту жұмыстары
5.	Эксперттік жұмыстар
6.	Ұйымдастыру-әдістемелік жұмыстар

№2 түр.

Психолог жұмысының циклограммасы

         Циклограмма ғылыми ұйымдастыру еңбекті (ҒҰЕ) және барлық бағыттағы, түрдегі қызметтерді қамту үшін бір айға құрастырылады. 

График (кесте)  _________________ айға

Ай	Апта күндері	Уақыты және орны белгіленген жоспарлы іс-шаралар	Ескерту
1 апта	Дүйсенбі
	Сейсенбі
	Сәрсенбі
	Бейсенбі
	Жұма
	Сенбі
2 апта

         График айдың аяғында келесі мерзімге құрастырылуы жөн. 

Педагог-психолог  жұмысының циклограммасының үлгісі.

№	Психолог қызметінің бағыты	1 апта	2 апта	3 апта	4 апта
Дүйсенбі	Ағарту және ұйымдастыру-әдістемелік	Әкімшілік түзету кеңестеріне және жалпы мектеп жиналысына қатынасу.  Педкеңестерге қатынасу.
		Ата-аналар үшін психологиялық мектеп	Пед.ұжым үшін әдістемелік семинарлар	Оқушылардың, мұғалімдердің ОҒҰ басқаруы.  Психологтың ӘЖҰ	Әкімшіліктің кеңес беруі
Сейсенбі	диагностикалық и эксперттік кеңес беру	Ата-аналар мен мамандардың скриннингтік және жеке тексеруі.  Ата-аналарға жеке кеңес беру.	Педагаогтардың скриннингтік және жеке тексеруі.                                             Педагогтарға жеке кеңес беру.	Педагогикалық консилиум.  Балалар мен жастарға жеке кеңес беру.	Балалар мен жастарды скриннингтік және   жеке тексеру. Ортаңғы және жоғары буындағы мектеп оқушыларымен мамандық кеңес өткізу.
Сәрсенбі	Түзету-дамыту және оқу-тәрбие	Балалармен сабақ. (бастауыш буын)	Балалармен және жастармен сабақ. (орта буын)	Балалармен және жастармен сабақ.  (жоғары буын)	Психологтың жобалау қызметі.
		БІЛІМ  БАҒДАРЛАМАСЫН   ЖҮЗЕГЕ  АСЫРУ
Бейсенбі	Әдістемелік күн	Кітапханада жұмыс   (өздік білім) КЕҢЕС БЕРУ	Қалалық (аудандық)   психологтардың ӘБ ҒЫЛЫМИ	Ақпараттық базалық мәліметтермен жұмыс        ОРТАЛЫҚТАРДА	Облыстық психололгтар ӘБ Жеке сынақ іс.
Жұма	Түзету-дамыту және алдын алу	«Сенiм» сенім телефоны	Педагогтар үшін тренинг семинар	Жалпы мектеп психологиялық және зиятгерлік сайыстар және ойындар	Мектептің орта және жоғары буындары үшін психологиялық клуб
Сенбі	Әлеуметтік- диспетчерлік	ПСИХОЛОЛГИЯЛЫҚ ҚОЛДАУ ЖҮЙЕСІНІҢ БІЛІМДЕГІ БАСҚА ДА БУЫНДАРЫМЕН ӘДІСТІ-ӘЛЕУМЕТТІК ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСЫ.
		ЖОЛДАМА ҚҰЖАТТАРДЫ РӘСІМДЕУ

№3 түр.

Мектеп психологының кеңес беру журналы.

                                            Жеке кеңес беру               

                                           ________________оқу тоқсанында

Күні уақыты

Аты-жөні, жасы, басқа да  мәліметтер

Жолығу себебі

Код

Кеңіс беру мінездемесі, тематикасы

Ескерту

1

2

3

4

5

6

Жеке кеңес берудің саны                                                                      ______________________оқу тоқсанында

Барлық жеке кеңес

Балалар

Ата-аналар

Мамандар

          Кеңес мінездемесі  – бұл бірінші, екінші және т.б. 

Анонимдік жолыққан жағдайда ақпаратты код арқылы қолдану жөн. 

         Ескертуде  қажетті белгілер жасалып,  басқа тиісті маманға жіберілуі мүмкін.

                                                Топтық кеңес беру

                                                ______________ оқу тоқсанында

Өтетін уақыты	Топтық кеңес беру/семинарлар                                    тақырыбы		Қатысушылардың санаттары			Қатынасушылар саны		Ескерту
1	2		3			4		5
Топтық кеңес беру/семинарлар  саны                               ________________________________ оқу тоқсанында
Жалпы саны		Балалар үшін			Ата-аналар үшін		Мамандар үшін

№ 4  түр.

Топтық түрдегі жұмысты есепке алу журналы.   

Сынып/ Оқушылар саны	Тақырып немесе тренинг атауы	Кездесу уақыты	Қатысу туралы баға	Ескерту
I	2	3	4	5

Мектеп психологының топтық жұмыс түріне мыналарды жатқызуға болады:

ü балалармен немесе ересектермен тренинг (педагогтармен, ата-аналармен)

ü нақты бір бағдарлама бойынша балалармен түзету немесе дамыту сабақтары 

ü педагогтармен семинарлар, дәрістер, әдістемелік сабақтар.

№5 түр.

Мектеп психологының жұмысы туралы аналитикалық есеп беру.

1.     Негізгі қызмет түрлерін жүзеге асырудың жалпылама талдауы:  

·        психопрофилактикалық жұмыстар;

·        психодидактикалық жұмыстар;

·        даму және түзету жұмыстары;    

·        кеңес беру жұмысы.      

2.     Әкімшілік, педагогтар сұранысы бойынша өткізілген психологиялық мониторинг нәтижесінің талдауы. 

3.     Мәселені табу: жағдай және олардың алғашқы пайда болуы, міндеттер және оларды шешу әдістері.    

4.           Есеп беру құрылымы:  

Ø  Титул беті

Ø  Орындаушы

Ø  Негізгі мазмұндық бөлімі   

Ø  Тұжырым

Ø  Ескерту

ТҮЗЕТУ-ДАМЫТУ ЖҰМЫСТАРЫ ҮШІН ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРДІҢ ШАМАЛЫҚ ТІЗІМІ

1.    Мектептік білімге дайындық.

1. Гильбуха тесті.

Дайын екенін анықтайды: ақыл белсенділігі, оқу барысында өздігінен бақылау дағдысы, қысқа уақытта есте сақтау мінездемесі, өз ойын айту қабілеті, белсенді сөздік және фонематикалық қабілет. 

2. Керна-Ийерасика тесті.

Баланың вербальдік ақпаратты жалпылай алатынын және талдай алатынын анықтайды, баланың вербальдік ойлау қабілетінің қаншалықты дамығанын білудің, сөйлеу тазалығы туралы және қолдың нәзік моторикасының дамуы туралы жалпы мәлімет береді.  

3. П. Я. Коэсаның мектептік есею тесті (дарындық).

Оқу қызметі тұрғысынан баланың ең бір маңызды қабілетін табады – есте сақтау, зейін қою, ойлау, қиялдау. Әдіс 1-3 сынып оқушыларының танымдық даму мінездемесі үшін қолдануға болады. Гимназиялық сыныптарға таңдап алу үшін қолданылады.   

4. МЭДИС.

Балалардың зияткерлік дамуы деңгейін жылдам тексеру үшін арналған. Тестік тапсырмалар сурет түрінде берілген. 

2.    Жеке дамудың диагностикасы және түзету ерекшеліктері.  

1. Психологтың диагностикалық жұмыс дәптері. 

Баланың танымдық ортасын мүмкіншілігінше зерттеудің экспресс-тесттері беріліп отыр.

2.  Тест «4-інші артық».

Түсінік белгілері бойынша пәндерді сұрыптау икемдігі. Жалпылау деңгейін, логикалық негіздеме және нақты тұжырым, жалпы ойын қолдану мүмкіншілігін (вербальді-қисынды ойлау негіздері) зерттейді.   

3. Төменгі сынып оқушыларының ойлау үдерісін дамыту үшін ойындық жаттығулардың жинағы.    

Ойын кезінде төменгі сынып оқушыларының басқа үдерістерге қарағанда психикалық үдерісінің барлығы дамиды. Жинақтағы ойындар бөлімдерге топталады: зейін қою, есте сақтау , қиялдау,  ойлау.  

4. Ойлау дағдасын дамыту үшін түзету жаттығулары  (2-5 сыныптар).

Жаттығу негізгі ойлау қызметінің қалыптасуына бағытталған. 

5. Ойлау дағдысын дамыту үшін түзету жаттығулары  (6-8 сыныптар).

Жаттығу түзетуге және негізгі ойлау қызметінің қалыптасуына және сөзбен жұмыс істей білуіне бағытталған.  

3.   Оқушының зияткерлік қызметінің дамуын оқып білу.  

1.  Д. Векслердің тесті (5-13 жас).

Жеке дамудағы вербальдік және вербальдік емес бөлшектерін сандық тізімдеуге мүмкіншілік береді. 

2. Ақыл дамытудың мектептік тесті  (АДМТ).

Зияткерлік қызмет түрлерін қолдануға бағытталған (хабардарлық, аналогия бойынша ойлау, сұрыптау, жалпылау, индуктивтік ойлау).

3. Қысқа бағытты тест (13 жастан).

Баланың жалпы қабілетінің интегралдық көрсеткішін анықтайды. Ойлаудың түрлі бөлшектерін түзету бойынша ұсыныстарды таңдау және беру үшін қолданылады. 

4.           Төменгі сынып оқушыларының танымал саласын оқыту әдістері. 

Зерттейді:  түрді, зейінді, есте сақтауды, ойлауды, сөйлеу қызметін тұтас қабылдау қабілеттерін. 

5.            Қысқа бағдарлы тест (ҚБТ).

Ақылдың дамуын және зияткерлікті тиімді диагностикалауға рұқсат береді. Алынған материал түзету жұмысының бағытын анықтауға мүмкіндік береді. 

4.    Жеке тұлғаны танып-білу әдісі.   

Төменгі сынып оқушылары үшін тестілер.  

1.  Р. Кеттелдің сұрақтары.

Баланың жеке ерекшеліктерін есепке ала отырып неғұрлым қолайлы жағдай құру туралы шешім қабылдауда эмоционалдық және мінез-құлықтық ауытқуын бағалау. Мектепте және отбасында тәрбиелік жұмысты тиімді өткізуге мүмкіншілік береді. 

Жас өспірімдер үшін тесттер. 

1.  Р. Кеттелдің сұрақтары.

Баланың жеке ерекшелігін есепке ала отырып неғұрлым қолайлы жағдай туғызу туралы шешім қабылдайды, эмоционалдық және мінез-құлықтық ауытқуын бағалау керек болған жағдайда қолданылады. 

2.  Оқушылардың жеке қобалжуын диагностикалау. 

Қарым-қатынас жағдайындағы мектептік қобалжуын, өзін өзі бағалаудағы қобалжуын, адамдар арасындағы қобалжуын диагностикалайды. 

3.  «Өмірде жоқ жануарлар» М. 3. Дукаревич.

Ұғынбау деңгейінде пайда болған, адамның жеке тұлғалық ерекшелігі туралы қосымша ақпарат береді. 

Ересектер үшін тесттер.

1.  Г. Айзенктің тесті.

Адамның қажырлылығы туралы, эмоциялық ортадағы түрлі мінездердің көрсетілген дәрежесі туралы тұжырым жасауға мүмкіндік береді. 

2.  Кеттелдің 16 факторлық  жеке сұрақтары.

Жеке тұлғалық құрылым, өз ара қарым-қатынастың ерекшеліктері, мінез-құлықтың жетекші стилі, ерікті бақылау деңгейі туралы түсінік береді және т.б. 

3.             Бағалы бағытты оқып білу әдісі.
Өмір сүрудің жалпы бағытын анықтайды. 

4. Журавлев-Рубахиннің әдісі (жеке стильді оқып білу). Басшының жеке стилін оқып білуді ұйғарады. Әдіс мектеп әкімшілігінің басқару стилін және (шамалы себеппен) мұғалімнің сыныпты басқару стилін анықтау үшін қолдануға болады..  

5. Кәсіптік бағдар.

1. Климов бойынша мамандықты сұрыптау (9-11 сыныптар).

Еңбек барысының бағытын, мақсатын және тілейтін мінезін анықтайды. 

2.  Жоғары сыныптармен кәсіптік кеңес өткізу бағдарламасы.

8-11 сынып оқушыларымен жеке кәсіптік кеңес өткізуге арналған. Кеңестің барысы:

§  оқушының кәсіптік бағытын және кәсіптік ниетін айқындау;

§  қызықтыратын белгілі бір қызмет саласын анықтау;

§  қабілетін диагностикалау;

§  психофизиологиялық ерекшеліктерін  диагностикалау;

§  таңдаған мамандығын меңгерудегі жастардың мүмкіншіліктерін талқылау. 

3. Д. Л. Холландтың кәсіптік бағдарлы тестісі.

Алынған нәтижелер өздігінен тәрбиелену жоспарының жасалуының (психологпен бірігіп), белгілі бір еңбек түріне дайындықтың негізі бола алады. 

6.  Ата-аналармен жұмыс.

1.  Жасөспірімдердің отбасындағы қарым-қатынасының диагностикасы. 

Жасөспірімдердің отбасыларын және отбасы тәрбиесін байқап білу, жасөспірімдердің жеке тұлғалық қалыптасуының анамалиясы және отбасындағы психологиялық бұзушылық арасындағы себеп-салдар байланысын орнату. 

2..  Ата-аналар үшін сұрақтар (жасөспірімдік нұсқа).

Жеке тұлғаның отбасындағы психологиялық жарақатының қайнар көзін табуды қамтамасыз етеді. 

7.   Қарым-қатынас диагностикасы.

Социометрикалық және референтометрикалық процедуралар.
Оқу топтарындағы жеке тұлға арасындағы қарым-қатынасты диагностикалау,                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               үстірт және бейресми құрылымдарды, топтарды, жеке тұлға арасындағы қарым-қатынастың өзгеру мінездемесін анықтау. 

Мақұлдау себебінің тестісі.

Адамның оған басқа адамдардың берген жақсы бағаларына тәуелді болу деңгейін, оның орта және жеке тұлғалық қарым-қатынасқа нәзіктілігін және сезімталдығын анықтайды. 

3.   Жеке тұлғалық қарым-қатынас жүйесіндегі таңдау себебін зерттеу.  

Жақтыру және жақтырмау негізінде жатқан зерттеу себептері. Мектеп ұжымындағы қарым-қатынас құрылымын суреттейді. 

4.  Қол жеткізудегі қажеттілік. 

Кедергілерді жеңіп шығудағы өжеттілігі, не болса да жұмысты аяқтауға ұмтылуы бағаланады. Ұжымдағы қарым-қатынасты диагностикалауға мүмкіншілік береді. 

5.. Қатынастағы қажеттілік.  

Қатынас қажеттілігін, өзін, басқаны бағалаудағы эмоционалдық жайлардың пайда болуын анықтауға мүмкіншілік береді. 

6.  Тимоти-Лири тестісі.

Жеке тұлғалық қатынастың механизмін анықтайды. Отбасылық және өндірістік жанжалдарды, басшылар стилі және кадрларды орнықтыру, ұжымдағы топтық динамиканы түзету үшін қолданады 

7.            Оқушымен қарым-қатынастағы мұғалімнің жеке бағытын оқып білу.  
Педагогикалық қарым-қатынастағы басты бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді: сұхбаттастық, беделділік, конформдық және т.б.  

8.            Оқушының психолого-педагогикалық картасы.

Оқушыға беретін толық психолого-педагогикалық мінездемесі.

ЕСКЕРТУ:

а) түзету-дамыту жұмысы үшін диагностикалық әдістемелерінің жобалы саны ұсыныс сипатын алады. 

ПЕДАГОГ-ПСИХОЛОГТЫҢ ЖҰМЫС УАҚЫТЫ ТУРАЛЫ

Бір жылдық жалпы жұмыс уақытыны жұмыс аптасының 36 сағатымен санағанда 1800 сағат құрайды, демек айына 150 сағат. Білім мекемесінің педагог-психологының жұмысын жаңаша ұйымдастыру мақсатында ішкі тәртіп ережесіндегі 2001 ж. 24.12. № 29/1886-6 нұсқаулы хатында берілген ұсыныстарды есепке алу орынды. Осы құжатқа сәйкес психологтың жұмыс уақыты аптасына 36 сағат құрайды, олардың ішінде: 

·        18 сағат – жеке, топтық, алдын алу, диагностикалық, түзету, дамыту, оқушылармен (тәрбиеленушілермен) жұмыс, ата-аналармен және педагогтармен экспертті-кеңес және алдын алу жұмыстары. 

·        18 сағат – жеке және топтық жұмысқа дайындық, өңдеу, талдау, алынған нәтижелерді талдап қорыту, педагогтармен және ата-аналармен эксперттік-кеңес беру және алдын алу жұмыстарына дайындық, аналитикалық және есептік құжаттарды толтыру, ұйымдастыру-әдістемелік жұмыс, өздік білім. 

Осы немесе басқа жұмыстарды орындауға кетен уақыт, психологқа бірінші немесе қайта жолығудың, жас мөлшері, жағдайы және тағы басқа ерекшеліктермен жолығуының түрленуіне байланысты болады. Одан басқа, білім мекемесінің әкімшілігінің сұранысы, жұмыс түрлерінің сәйкестігі және жұмыс уақытының саны, оның жүзеге асырылуы өзгеруі мүмкін. Егер бір түрге сұраныс болмаса, онда оның орындалуына берілген уақыт мекеме әкімшілігінің келісімімен басқа жұмыс түрлеріне бөлініп беріледі. Осылай, педагог-психологтың оқу жылы бойында көлем бағытты қызмет көрсеткіштері келесі қызмет түрлері бойынша құрылады:

­   жеке тексеру: 100  адам,

­   топтық тексеру: 10-20 сыныптар (топ),

­   жеке кеңес беру: 100-110 жолығу,

­   жеке сабақ: 100 сабақ,

­   топтық сабақ:  200 сабақ,

­   ересектермен ағарту жұмысы: 40 сабақ,

­   консилиумдерге, комиссияларға, әкімшілік кеңестерге қатысу: 10 отырыс.

БАҒДАРЛЫ МӨЛШЕР      

білім жүйесінде педагог-психологтың түрлі жұмыстарының ұзақтығы 

№\№	Жұмыс түрлері	с. б. орташа уақыт	Ескерту
1.	Жеке психодиагностикалық жұмыс, тексеруге дайындық, оны  өткізу және нәтижесін талқылау, тұжырымдар мен ұсыныстарды хаттау.	3,5 - 6	Бір адамдық есеппен
2.	Топтық психодиагностикалық жұмыс,  тексеруге дайындық, оны өткізу және нәтижесін талқылау, тұжырымдар мен ұсыныстарды хаттау.	16 - 20	15 адамдық есеппен
3.	Оқушылармен жеке және топтық жұмыс, нәтижелерін хаттау	1,5 - 3	Бір сұхбатқа
4.	Жеке даму және психотүзету жұмысына қоса дайындық, мінез-құлық және нәтижелерді хаттау	3 - 6	Бір сұхбатқа
5.	Педагогикалық консилиумге дайындық және өткізу, нәтижелерді хаттау	5 – 7	Бір оралам
6.	Ата-аналарға жеке және топтық кеңес беру, нәтижелерді хаттау	1 – 2,5	Бір сұхбатқа
7.	Педагогтармен іскерлік ойындар, тренингтер және басқа да түрлі белсенді психологиялық жұмыстарды дайындау, өткізу және хаттау	3  - 4	Бір оралам
8.	Педкеңесте, әдістемелік отырыстарды, ата-аналар жиналысында және т.б. дайындық және сөйлеу, нәтижелерді хаттау	1 - 4	Бір іс-шарада
9.	Балалар үшін психологиялық сағатты дайындау және өткізу, нәтижелерді хаттау.	1,5 - 3	Бір сабаққа
10.	Қорытынды құжаттарды күнде хаттау	0,5 – 1
11.	Әдістемелік жұмыстар	12	Аптасына
Орталықтарда жұмыс істейтін психологтар үшін қосымша
12.	Мекемелердің практикалық психологтарының семинарларға дайындықтары және өткізуі, нәтижелерді хаттау	2 - 4	Бір сабаққа
13.	Мектептер тапсырыстары бойынша жаппай тексеріс өткізу (диагностикалық жұмысты есепке ала отырып), тұжырымдар мен ұсыныстарды хаттау	40 - 60	Тексеріс топтарында 15-30 адамнан
14.	Кеңестерге, білім және басқа басқару мемемелерінің отырыстарына қатысу	Қажеттілік бойынша
15.	Медико-психология-педагогикалық комиссия жұмыстарына, кәмілетке толмағандар ісі бойынша комиссияға қатысу және т.б.	Қажеттілік бойынша
16.	Төменгі буын қызметінің қызметкерлерін аттестациялауға дайындық және аттестацияға қатысу, нәтижелерді хаттау.	Қажеттілік бойынша

ӘЛЕУМЕТТІК  ПЕДАГОГТЫҢ  ҚЫЗМЕТІНІҢ БАҒЫТТАРЫ

а) Әлеуметтік -педагогикалық 

·        балалар мен жасөспірімдердің мінез-құлықтарына және қызметтеріне мақсатты педагогикалық әсер етумен қамтамасыз ету, талаптарын, шығармашылықтарын дамыту;

·        әлеуметтік көмек және балалар мен жасөспірімдерді қолдауды жүзеге асыру;  

·        жәрдемақы және төлемдерді алуға ықпал көрсету, балаларға мекен-жайлық көмек көрсету, жетімдерге, балалар үйінің түлектеріне материалды көмек; 

·        мүгедек балаларға және тәуекел тобынан шыққан балаларға әлеуметтік-педагогикалық патронаж;

·        микросоциумда балаға жағымды микроклимат құру.

б) Диагностикалық

·        бала өмірінің әлеуметтік-тұрмыс жағдайын, отбасы ерекшеліктерін, микроортасын  білу;  

·        әлеуметтік ауытқу диагностикасы;

·        қатал әлеуметтік-педагогикалық бақылауды талап ететін балаларды іздеп-табу; 

·        балалар мен жасөспірімдердің қызығу, сұраныс және талаптарын, қауіпті жағдайларды болдырмау мақсатында мәселе жағдайының түрлі сатыда дамуын анықтау;  

·        өзінің жетіктілік шегінде психолого-медико-педагогикалық жеке тұлғалы ерекшеліктерін  оқып білу. 

в) Түзету - дамыту және ақтау 

·          жеке тұлғаны әлеуметті-педагогикалық түзету және ақтау, жеке тұлғалар арасындағы қарым-катынас, тәрбиелік әсер ету; 

·          балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын және эмоциялық, психологиялық, имандылық жағдайындағы әрекеттерді жүзеге асыру.  

г)  Алдын  алу 

·        балалар мен жасөспірімдердің әлеуметтік даму (девиантты, деликвентті және аддиктивті мінез-құлық) нормаларынан ауытқуларын, әлеуметтіліктегі түрлі жағымсыз жағдайларды (қаңғыбастық, әлеуметтік дезадаптация және т.б.)  болдырмау бойынша жұмыстар жүргізу.

д) Құқықты қорғау  

·         балалар мен жасөспірімдердің жеке тұлғалық құқығын қорғау; 

·         әлеуметтік қорғау, көмек беру және қолдау көрсету бойынша ақпараттармен    қамтамасыз ету; 

·         түрлі дәрежедегі балаларға құқықтық кепілдемені жүзеге асырудағы  ықпал;    

·         балаларды үй, отбасы, еңбек, азаматтық сұрақтары бойынша құқықтық тәрбиелеу; 

·         әлеуметтік-құқықтық жағдайларда балалар мен жасөспірімдерге делдалдық көмек көрсету. 

е) Ұйымдастыру-басқару          

·          мамандық мәні бар ақпараттарды жинау және өңдеу, түрлі білім, медицина, мәдениет, құқық мекемелерінің мамандарының өзара қызметімен қамтамасыз ету; 

·          өз еркімен көмек көрсеткісі келетіндерді тарту және олардың әлеуметтік-педагогикалық жобаларға қатысуларына жағдай жасау.

ж) Әдістемелік

·        мемелекеттік құжаттарды, әлеуметтік бағдарламаларды, қолы жеткен нәтижелерді және пайда болған мәселелерді есепке ала отырып әдістемелік әдебиеттерді оқып білу, өздігінен білім алу негізінде әлеуметтік-педагогикалық қызметтің жобалануы және жоспарлануы. 

ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГТЫҢ

МАМАНДЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ШАМАМЕН АЛЫНҒАН ҮЛГІСІ

Үлгі  құр. бөлік	Қызмет  бағыты
	өзіне	балаларға	ересектерге	үдеріске
Мамандақ тапсырмалар	Жеке         психофизиологиялық ерекшеліктер. Икемділіктер. Мүмкіншіліктер. Ынтасы және оны жүзеге асыру. Жеке тұлғаның күшті жағы. Кемшіліктер және олардың  орнын толтыру  тәсілдері. Жеке тұлғалық мәселелер және оларды  шешу тәсілдері.	Жастық және типологиялық ерекшеліктер. Онтогенездегі жеке тұлғаның даму динамикасы. Тәрбие, білім және дамудың байланысы.  Психоәлеуметтік және жеке тұлғалық дамудағы жас мөлшері және ауытқуы Балалар ұжымы және шағын топтардың ерекшеліктері. Бала тәрбие және даму субъект ретінде.                         Балалар, жасөспірімдер мен жастардың  типтік мәселелері.  Жасөспірімдердің бейресми ұйымдары.  Жастардың  субмәдениеті.	Жеке тұлға психологиясы. Клиентоцентрлік кеңес.   Мамандық қызметтің психологиясы. Психопедагогика. Әлеуметтік психология. Отбасы психологиясы. Гендерлік психология. Отбасылық педагогика. Отбасылық  психотерапия. Қатынас психологиясы. Конфликтология. Әлеуметтік терапия. Әлеуметтік және мамандық топтардың типтік мәселелері.	Ауыр балалық шақ психологиясы. Девиантты мінез-құлық психологиясы. Арнаулы   психология. Әлеуметтік педагогика. Түзету педагогикасы.  Әлеуметтік-педагогикалық жұмыстың әдістемесі. Әлеуметтік-педагогикалық технологиялары. Ақтау  педагогикасы.  Дефектология және невропатология негіздері. Валеология негіздері.
Мамандық шеберлік	Өзін өзі диагностикалау.  Эмоционалдық жай-күйін  өзі реттеу . Психикалық қызметін өзі жию (есте сақтау, зейін , ойлау, ерік) Өздік бақылау. Мамандық ақпараттарды іздестіру және талдау. Өздік білім алу. Өздігінен жетілу.	Қатынастық. Ұйымдастыру. Әлеуметтік – педагогикалық диагностика.  Әлеуметтік алдын алу. Жас мөлшерлік – жеке кеңес беру.   Әлеуметтік фасилитация. Әлеуметтік– педагогикалық көмек.  Әлеуметтік қамқорлық және  қорғау. Оқыту. Тәрбие.	Қатынастық . Диагностика. Ұйымдастыру. Делдалдық . Дипломатия. Кеңес беру. Әлеуметтік алдын алу . Оқыту. Суггестия. Психотерапия. Әлеуметтік терапия. Ақтау. Әлеуметтік патронаж. Әлеуметтік бақылау және  қадағалау.	Әлеуметтік-педагогикалық  талдау. Рефлексия. Мәселелеу. Мақсат қою. Жоспарлау. Әлеуметтік-педагогикалық  бағдарлау. Ұйымдастыру. Мамандық қарым-қатынас. Түрлендіру. Жүзеге асыру. Құжаттандыру.
Мамандықтың   басты   қасиеті	Зияттылық          (білімпаздық , қисынды және   пысықтық, рефлексивтік). Социабельдік (әлеуметтік қарым-катынасты құптайтын, қатынастық). Жетістіктерге ынталы және өз өзін сынау. Эмоционалды  тұрақты  және  сауық сүйгіш.   Өз өзіне сенімді. Өзін құрметтейтін. Өзіне жеткілікті.	Аффилиция. Балаларға қатысты махаббат және эмпатия. Адамгершілікті. Ілтипатты. Аңғарғыш . Төзім және төзімділік Жігерлік. Ұстамдылық. Әдептілік. Педагогикалық  көкейкөздік.   Педагогикалық қолайлылық.	Дипломаттық. Ересектерге қатысты эмпатия.   Өз өзін ұстай білу. Доссүйгіштік. Өнегелі-әдептілік тұрақтылық . Білімділік. Жетіктілік . Мәдениетті эмпатия. Түп нұсқалық . Шыншылдық . Қатынасқа ашықтық. Жұғымдылық. Сүйкімділік . Талапкерлік.	Сынамшылдық және ойлау тұрақтылығы . Дұрыс ойлаушылық. Түсінгіштік. Жаңашылдық сезім. Үлгіқалыпсыз,               креативтік . Түрлі жұмысты орындай алатын            Тез ауыса алатын .    Біркелкілік, өзімділік  Ұқыптылық және ізбасарлық.      Оқыта алатын және өзіне көндіре алатын. Қызметтестікке қабілеттілік. Белсенділік Жауапкершілік.

ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГТЫҢ МАМАНДЫҚ ҚАСИЕТІ  

Жұмыстағы мамандық адамдар арасындағы  бірегей сенімділік ортасы ретінде таңдап алған бұл қызмет түрі адамның жеке қаситіне байланысты.

Демек, әлеуметтік педагогтың мынадай қасиеттері болуы қажет:

ü аутентичность – қоршаған ортамен қатынас кезінде өзімен өзі болу қабілеті; 

ü адамгершіліктілік – мейірімділікке қабілетті, қоршаған ортаны жағымды қабылдау, адамға жан-жақты көмек көрсетуге дайын болу; 

ü эмпатия – пайда болған түйінді мәселелерді мәмілелі шешуін іздестіру мақсатында басқа адамдар әлемді қалай қабылдаса, ол да солай қабылдай алу қабілетінің болуы;

ü ақжарқындық – әңгімелесушіге өз ойын және сезімін шын жүректен айта білу; 

ü әдептілік – жұмсақтық, кішіпейілдік, басқа адамдармен қарым-қатынас кезіндегі әдептілік; 

ü нақтылық – өз ойын нақты жеткізу, қойылған сұраққа нақты жауап беру немесе өз пікірін нақты мазмұндау;               

ü қарым-қатынастылық – басқа адамдармен қарым-қатынас жасауға бейімді, тез қатынасқа түсе алатын. 

БІЛІМДЕГІ ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГТЫҢ

ҚЫЗМЕТТІК НҰСҚАУЫ

1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕСІ 

1.1.    Әлеуметтік педагог тікелей білім беру мекемесінің директорына бағынады. 

1.2. Әлеуметтік педагог өз жұмысында ҚР Ата заңын, ҚР заңдарын, «Балалар құқығы туралы» Конвенцияны, Үкіметтің, білім Министрлігінің, МБМ Қаулыларын және бұйрықтарын және осы концепцияны басшылыққа алады

1.3. Әлеуметтік педагог қызметіне бейінді мамандық бойынша жоғары маман адам тағайындалады. 

1.4. Әлеуметтік педагогқа әкімшілік бірлік болу және мектеп әкімшілік қызметін атқару уәкілдік емес. 

2.  ҚЫЗМЕТТІК   МІНДЕТТЕРІ.  

2.1.      Білім беру мекемелерінде тәрбие, білім, даму, әлеуметтік қорғау бойынша іс-шараларды жүзеге асыруға қатысады. 

2.2.   Балалар мен жасөспірімдерді оқыту және тәрбиелеудің әлеуметтік-психологиялық жағдайын байқап біледі. 

2.3.    Балаға, оның отбасына және білім мекемесіне қатысты әлеуметті-диспетчерлік қызметті жүзеге асырады. 

2.4. Білім мекемесіндегі әлеуметтік педагогтың міндетіне кіретін барлық жұмыс түрлерін жүзеге асырады. 

2.5. Қажетті құжаттарды тиісті түрде жүргізеді; жұмыс нәтижесінде алынған мәліметтерді жалпылайды; әкімшіліктің талабы бойынша істелінген жұмысы бойынша есеп береді. 

2.6. Еңбек тәртібін, білім мекемесіндегі ішкі тәртіп ережесін, техника қауіпсіздігін және өртке қарсы қорғаныс ережелерін сақтайды. 

2.7 Таңдау бойынша білім мекемесінің әкімшілігімен бекітілген зерттеу бағдарламасының жобасын құрады, ғылыми және әдістемелік жұмыс жүргізеді.  

2.8. Балалар мен жас өспірімдердің тіршілік әрекетінің жағдайын жақсарту, еңбекті ұйымдастыру түрін жаңашаландыру бойынша ұсыныстарды дайындап және білім мекемесінің әкімшілігінің талқылауына шығарады.  

2.9.    Әлеуметтік-педагогикалық білімді насихаттауды ұйымдастырады.  

3.            ҚЫЗМЕТ   БОЙЫНША   ҚҰҚЫҒЫ.  

3.1.Білім мекемелерінің қажеттілігін және білім басқармасының ұсынысын есепке ала отырып басқадан артық қызмет бағытын таңдайды. 

3.2.Қызметтік міндетті орындау үшін бекітілген тәртіп бойынша керекті ақпараттарды алады. 

3.3. Мамандық міндетін жүзеге асырудың жолы мен шешімін өзі анықтайды, жұмыстың әртүрлі түрлерін өткізу кезегін бекітеді. 

3.4.  Білім мекемелеріндегі адамгершілікті қарым-қатынасты қалыптастыруға ықпал етеді. 

3.5. Социумда өкілетті өкіл ретінде сөз сөйлейді. Заң шығару органдарында және орындаушы өкіметінде балалардың мүдделерін көрсетеді, қорғайды. 

3.6.  ПК және принтермен, арнаулы құралдармен жабдықталған жеке жұмыс орны    болады. 

3.7. Өзінің жетіктілік шеңберінде олармен алынған құпия ақпараттарды қолдану бойынша шешім қабылдайды. 

3.8 Мамандық міндеттерді орындауға байланысты біліктілік арттыру және пәндер бойынша жаңашыл жүйеде әрқашан даярлаудан (қайта даярлаудан) өтіп тұру керек. 

3.9. Әлеуметтік жұмыс тәжірибесімен алмасу мақсатында әрқашан мамандақ қарым-қатынас ұстап тұру керек. 

3.10. Біліктілік санатына сәйкес өз қалауы бойынша аттестациядан өтуі қажет және аттестациядан жақсы өткен жағдайда оны алуы тиіс. 

3.11. Оқу және факультативтік жүктемесі жылына 315 сағатқа дейінгі көлемде болады. 

4.  ЖАУАПКЕРШІЛІК.

4.1.Әлеуметтік педагог әлеуметтік-педагогикалық тұжырымның дұрыстығына, қолданылған әдістердің дәлдігіне, берген ұсыныстарының тұрақтылығына жауап береді. 

4.2. Әлеуметтік педагог ресми бақылау хаттамаларының сақталуына, жалпы білім беру мекемелеріндегі бекітілген тәртіпке сәйкес құжаттарды жүргізуге жауап береді.  

4.3. Әлеуметтік педагог өзіне қойылған нағыз қызметтік нұсқау міндетін сапалы және дер кезінде орындауға жауапты. 

5.  ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС. ҚЫЗМЕТ БОЙЫНША БАЙЛАНЫСТАР.

5.1. Мектеп директорымен бекітілген, жұмыс аптасының  40 сағатынан құрастырылған график бойынша жұмыс істейді.  Жеке және топпен жұмысқа дайындалу, талдау және есеп беру құжаттарын толықтыруға, сонымен қатар әлеуметтік педагог мамандық жетіктілігін арттыруға аптасына 12 сағат уақытын жұмсайды, демек оның білім мекемесінде міндетті түрде болуы  міндет емес.   

5.2.Әр оқу жылына және әр тоқсанға өз жұмысын өз бетінше жоспарлайды. Жұмыс жоспары жоспарлау уақытының басталуына дейінгі бес күннен кештетпей мектеп директорының қолымен бекітілуі қажет. Жазбахат түрінде бес жазба беттен кем түспейтін, оқу жылының аяқталуына бес күн қалғанға дейінгі уақыттан кештетпей мектеп директорына өзінің жұмысы туралы есеп беруі тиіс.   

5.3.Мектеп директорынан және оның орынбасарларынан мөлшерлік-құқықтық және ұйымдастыру-әдістемелік сипатта ақпарат алып, тиісті құжаттарға қол қою арқылы  онымен танысады. 

5.4.Мұғалімдермен, ата-аналармен және оларды ауыстырушылармен тығыз қатынаста жұмыс істейді; мектеп әкімшілігі және педагогтармен оның қызметіне жататын сұрақтар бойынша ақпатараттармен жүйелі түрде алмасып отырады. 

МЕКТЕПТІҢ ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГЫНЫҢ ҚҰЖАТТАРЫ.

(шамалы тізбесі)

Мектепте жұмыс істейтін әлеуметтік педагогтың мынадай құжаттары болуы мүмкін    (әкімшіліктің келісімі бойынша):

1.     Әлеуметтік-педагогикалық жұмыс бойынша әкімшілік құжаттардың мәтіндері, бала құқығын жүзеге асыру бойынша заңдар мен заңды актілер. 

2.     Қызметтік нұсқаулар.

3.     Жеке құжат болып та, білім мекемесінің жылдық жұмыс жоспарының құрамы да бола алтын бір жылдық алдын ала жобалайтын, күнтізбелік жұмыс жоспары.  ( № 1 түр)

4.             Әлеуметтік педагог жұмысының циклограммасы ( №2 түр).

5.           Топтық және жеке жұмыс түрлерін есепке алу журналы ( №3, №4 түр).

6.     Оқушылардың барлық санаттары бойынша мәліметтер және карточкалар жиынтығы. (№5,№6,№7, №8 түр)

7.     Сынып қажеттілігіне байланысты шағын аудандардың әлеуметтік-педагогикалық төлқұжаты. 

8.     Түрлі әлеуметтік институттармен қарым-қатынастардың жоспарлары, графиктері, сызбалары   (құқықтық, денсаулық сақтау, бала құқығын қорғау туралы, және т.б.).

9.     Бала құқығын қорғау туралы қызметтерді құжаттау. 

10. Қамқорлық және бағып-қағу сұрақтары бойынша құжаттар (ата-аналық құқығынан айыру күні және қамқоршы тағайындау бойынша нөмірлері қойылған жеке құжаттарың нақты тізімі, мекен-жайы, телефоны, жұмыс орны, тұратын үйінің, тұрмысының жағдайы туралы акті), тәртіп сақтау органдары мен сот органдарында бала құқығын қорғау құжаттары. 

11. Құқық бұзғаны үшін есепке алынған, жеке білім бағдарын игеру бойынша мектеп ішінде бақылауда тұрған балалардың құжаттыры; 

12. Әлеуметтік тұрмыс жағдайы нашар жанұядан шыққан балаларды әлеуметтік тұрғыдан қорғау бойынша жасалған шаралардың есебі.  ( № 9, №10, № 11 түр)

13. Ата-аналар үшін әдістемелік ұсыныстар.

14. Сынып жетекшілеріне, баланың әлеуметтік өмірінің мәселесін шешу бойынша мұғалімдерге  әдістемелік ұсыныстар.

№1 түр.

Әлеуметтік педагог жұмысынның алдағы жоспарына қойылатын талаптар

Жылдық жұмыс жоспары ББ әкімшілігімен келісілуі және бекітілуі тиіс. 

Жылдық жоспарды жасау сызбасы қызмет түрлеріне байланысты негізгі шараларды бөліп таратумен ұсынылуы мүмкін  

Қызмет бағыты	Санаты (оқушылар, ата-анала, мұғалімдер)	Жұмыс түрлері (сауалнамалау және талдау әңгіме,кеңес беру, дәріс, тренинг, сөз сөйлеу )	Мамандарды қатыстыру	Орындалу мерзімі	Ескертулер

№2 түр.

Әлеуметтік педагог жұмысының циклограммасы  

         Ғылыми еңбекті ұйымдастыру (ҒШБ) және барлық қызметтің бағыттары мен түрлерін қамту үшін циклограмманы бір айға құрастыру тиімді. 

График (кесте)  _________________  айға

Ай	Апта күндері	Уақыты және орны көрсетілген жоспарлы шаралар	Ескерту
1 апта	Дүйсенбі
	Сейсенбі
	Сәрсенбі
	Бейсенбі
	Жұма
	Сенбі
2 апта

График айдың аяғында келесі мерзімге құрастырылуы керек.

Әлеуметтік педагог жұмысының шамамен алғандығы циклограммасы

Жылына бір рет: сынып және шағын аудан әлеуметтік төлқұжаттарын дайындау. 

Айына бір рет: КтЖИ-мен бірігіп «Жасөспірім» операциясы шеңберінде рейд ұйымдастыру 

Апта сайын: кеңесу, түрлі есепте тұрған оқушыларға кеңес беру. 

Күн сайын: түрлі есепте тұрған оқушылардың сабаққа қатынасуларын тексеру. 

Үнемі:

­   құқық бұзу және қаңғыбастықтың алдын алу бойынша Кеңес жұмысына қатысу; 

­   оқушылармен, ата-аналармен және мұғалімдермен жеке жұмыс жүргізу;

­   жасөспірімдердің сабақтан тыс бос уақыт ұйымдастыру. 

№3 түр.

Тематикалық топтық кеңесберуді есепке алу журналы (график) (шамамен)

№	Күні	Тақарыбы	Топ санаты (оқушылар, ата-аналар, мұғалімдер)	Ескерту

№ 4 түр.

Жеке кеңес беруді есепке алу журналы (график) (құпиялы ақпарат)  

№	Күні	Тақарыбы	Топ санаты (оқушылар, ата-аналар, мұғалімдер)	Ескерту

№5 түр.

Есепке қойылған мектеп оқушыларының тізімі 

№	Оқушының аты-жөні	сынып	Есепте тұр		Есепке қою күні	Есепке кою себебі	Ата-аналарының аты-жөні	Ме кен-жайы
			мектепте	КтЖИ

№6 түр.

         Мектеп оқушыларынның сабақтан тыс бос уақыттарын қызықты жұмыстармен қамтамасыз ету. 

№	Оқушының аты-жөні	сынып	Үйірме,клуб, секция аттары. Олардың орналсқан жері	Апта күндері бойынша жұмысы
				Дүй	Сей	Сәр	Бей	Жұм	Сен	Жек

№7 түр.

Сабақты қалдыруға икемді оқушылардың сабаққа қатынасуын бақылау 

№	Оқушының аты-жөні	сынып	Қалдырылған сабақ саны
			қыркүйек	қазан	қараша	желтоқсан	қаңтар	ақпан	наурыз	сәуір	мамыр

№8 түр.

Оқу жылындағы «қиын» жасөспірімдер туралы санақтық мәліметтер  

№	Көрсеткіштер	I тоқсан	II тоқсан	III тоқсан	IV тоқсан	Оқу жылы
1.	Есепке қойылды
2.	Есептен шығарылды
3.	Кеткен : а) оқу мекемесіне
	б) жұмысқа
	в) қаладан тысқары (ауданға)
4.	Үлгіретіндердің барлығы
5.	Үлгірмейтіндердің барлығы
6.	Қайталап  оқуға калдырылғандар
7.	Шартты  түрде көшірілгендер

№9 түр.

Жағдайы  жайсыз отбасының картасы  

1. Жағдайы жайсыз отбасында тұратын баланың аты-жөні, туған жылы мен күні   ____________________________________________________________________

2. Отбасының туған жылы мен күні, телефоны____________________________

3. Анасы (аты-жөні, туған күні мен жылы, білімі, жұмыс орны, қызметі, жалақысының көлемі, жұмыс телефоны)_________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Әкесі  (аты-жөні, туған күні мен жылы, білімі, жұмыс орны, қызметі, жалақысының көлемі, жұмыс телефоны)_________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Балалары (аты-жөні, туған күні мен жылы, қай жерде оқиды, неге қатысады) ____________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

6.     Отбасының басқа да мүшелері туралы_________________________________

____________________________________________________________________

7. Тұрмыс жағдайлары  (үй жағдайына қысқаша мәлімет, балалар үшін жасалған жағдайлар, жыл мезгіліне сай қажетті киімдер, азық-түлік) ________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Отбасын тексеру күні _______________________________________________  

9. Қажеттік көмектер (жөндеуматериалдық,  медициналық, психологиялық) ____________________________________________________________________

10. Отбасымен жұмыс түрі  (бару, әңгімелесу, алдын алу Кеңесіне шақыру, ОДН, сынып, мектеп жұмысына қатыстыру және т.б. )

________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

№10 түр.

Жағдайы  жайсыз оқушының картасы

1. Жағдайы жайсыз отбасында тұратын баланың аты-жөні туған жылы мен күні   ____________________________________________________________________

2. Туған жылы мен күні,айы___________________________________________

3. Мекен-жайы, телефоны _____________________________________________

4. Анасы (аты-жөні, туған күні мен жылы, білімі, жұмыс орны, қызметі, жалақысының көлемі, жұмыс телефоны)_________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Әкесі  (аты-жөні, туған күні мен жылы, білімі, жұмыс орны, қызметі, жалақысының көлемі, жұмыс телефоны)_________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Медициналық көрсеткіштері денсаулық тобы, ескіден келе жатқан ауруы) ____________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Педагогикалық  көрсеткіштері (қай пәндерден үлгірмейтінін көрсету;  қай пәндерден үлгірімі жақсы) ____________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Психологиялық көрсеткіштері (мінезінің ерекшеліктері, икемі, қабілеті) ____________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________

9.      Әлеуметтік-педагогикалық мінездеме  (мінезінің жақсы жағы, зиянды дағдылары, әлеуметтік мінез-құлқының ауытқуы (қатыгездік, төбелес, серуендік, әлсіздерді ұрып-соғу, күшпен алушылық, жануарлармен қатігез болу, ұрлықшылық, дәлелденбеген істер және т.б.),  әлеуметтік мәртебе (көшбасшы немесе аласталған), кәмілетке толмағандармен жұмыс бойынша  бөлімдерде есепте тұруы) ______________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

№11 түр.

Оқушылардың үйлеріне бару күнделігі 

№	күні	Аты-жөні	сынып	Бару себебі	Нәтижесі	Тағы басқалар

ӘПҚ / әлеуметтік-психологиялық қызмет/

ұйымының әдістемелік қамсыздандыру

пакеті

Қосымша

         Білім мекемелеріндегі мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметінің кабинеті туралы ЕРЕЖЕ.

1.  Жалпы ережесі.              

1.1 Мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметінің (әрі қарай ӘПҚ) кабинеті білім мекемесінің қазіргі қоғам жағдайындағы оқушылардың өзін жүзеге асыруға дайындықпен қамтамасыз ететін, білімдегі ӘПҚ туралы ережені жүзеге асыратын  міндетті құрылым бөлімшесі болып табылады. 

1.2. Кабинет жұмысы жалпы білім мекемесінің жоспарына және мектеп ӘПҚ сәйкес жүзеге асырылады. 

1.3. Кабинет әлеуметтік педагогтың және педагог-психологтың негізгі жұмыс орны болып саналады. 

1.4. ӘПҚ кабинеті туралы нағыз ереже білім мекемесінің міндеттерінің ерекшеліктерін және жұмыс мазмұнын ескере отырып нақтылануы мүмкін. 

2.  Негізгі міндеттері.

2.1. Білім мекемесінің әлеуметтік педагогы және педагог-психологының мамандақ қызметін жүзеге асыруда мектептің ӘПҚ мақсаты мен міндеттерін таратуғы ықпал ету. 

2.2.  Білім мекемесінің ӘПҚ жұмысын көп мазмұнды бағыттармен қамтамасыз ету.  

2.3. Педагогикалық ұжымның жаппай оқуына, ата-аналар қоғамына, оқушыларға әлеументтік-психологиялық жәрдем беру.  

3. Жұмыс мазмұны. 

3.1. Кабинеттегі орындалатын жұмыс мазмұны мен көлемі мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметінің және білім мекемелерінің міндеттеріне, өзгешелігіне байланысты сараланады.  

3.2. Кабинет өзінің қызмет мазмұнына сәйкес керекті ғылыми, оқу, әдістемелік және мезгілді әдебиеттер қорын құрайды.    

3.3. Кабинет нормативтік және есеп беру құжаттарының, психологиялық және педагогикалық әдістемеліктер мен алғашқы ақпараттық құжаттардың (тексеріс хаттамалары, жеке кеңес беру және т.б.) орналасуын, сақтау және сақталу тәртібін жүзеге асырады. 

З.4. Кабинет білім мекемелерінің педагогика қызметкерлерінің әлеуметтік-психологиялық білім беру және өздік білім алу орталығы болып саналады. 

З.5. Кабинет мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметіндегі белсенді оқушыларының жұмыстарын ұйымдастырады және бағыт береді. 

4. Жұмысты ұйымдастыру.

4.1. Кабинет оқшауланған, санитарлық-гигиеналық нормаға сай, керекті техникалық құралдармен, көшірмелеу-көбейту техникасымен, компьютермен және т.б. жабдықталған бөлме болу керек. 

4.2.  Мектептің психологиялық қызмет ету кабинеті білім мекемесінің ішкі еңбек тәртібінің ережелеріне сәйкес жұмыс істейді.  

4.3.  Кабинеттің жабдықтары, материалды-техникалық және әдістемелік базасының жағдайы жаңа оқу жылына білім мекемесінің дайындығын анықтайтын көрсеткіштерінің бірі болып табылады. 

5. Кабинет құжаттарына қойылатын талаптар. 

5.1. Мектептің әлеуметтік-психологиялық қызмет ету кабинетінің төлқұжаты. 

       (№1 қосымша ).

5.2.  Бар құрал-жабдықтардың хаттамалық тізімі   (№2 қосымша).

5.3.  Кабинеттің жұмыс графигі    (№3 қосымша).

5.4.  Кабинетті әдістемелік жағынан қамтамасыз ету жағдайы   (№ 4 қосымша).

5.5.  Кабинеттің оқу жылына және мақсатына арналған жұмыс жоспары 

        (№5 қосымша).

№1 қосымша

Мектептің  психологиялық қызмет ету кабинетінің төлқұжаты.

1. Білім мекемесі  ____________________________________________________

2.Кабинетті ұйымдастыру күні _________________________________________

3. Кабинетке жауапты ________________________________________________

4. Жұмыстың қай түрі үшін кабинет жабдықталған________________________

5. Бөлме, алаң саны:__________________________________________________

6. Лаборанттың бар екені : ____________________________________________

7. Мектептің тақтасы және оның түрі  : _________________________________

8. Жұмыс столының жабдықталуы:_____________________________________

9.  Жұмыс столдары (саны, талапқа сайлығы): ___________________________

10. Орытдықтар (саны, жеткіліктілігі): __________________________________

11. Шкаф, сөрелердің бар екендігі : _____________________________________

12 Сейф-шкафтың бар екендігі: ________________________________________

13. Ауыспалы стендтердің бар екендігі және мазмұны: ____________________

14. Кабинеттің техникалық құралдармен жабдықталуы: ___________________

15. Кеңселік заттардың бар екендігі: ____________________________________

16. Нормативтік құжаттар: ____________________________________________

17. Мектептің психологиялық қызметінің есеп беру құжаттарының түрлері:    (ӘПҚ туралы ережеге сәйкес):_________________________________________

Орындалу күні: _____________    

Білім мекемесінің директоры_____________                                                                    

№2 қосымша

Қолда бар құралдардың  есептік хаттамасы.  

№	ТСО аты   , Қосымша  бұйымдар (видео, аудиоматериалдар, экрандар және т.б.)	Таң-ба	Алынған жылы Год приобритения	Мек.бой.есеп	Техникалық жағдайы
1	2	3	4	5	6

 №3 қосымша

Кабинеттің жұмыс графигі              

 ____________ оқу жылына

 

Жұмыс түрі (жеке және топтық кеңес беру, тренингтер, ата-аналармен жұмыс, кеңесу және т.б./	Апта күндері
	Дүй-сенбі	Сей-сенбі	Сәр-сенбі	Бей-сенбі	Жұ-ма	Сен-бі
ата-аналарға кеңес беру
белсенді оқушылармен жұмыс
және т.б.

 №4 қосымша

Кабаинеттің ғылыми-әдістемеліктермен қамтамасыз етілу жағдайы 

________________ оқу жылы .

№	Ғылыми-әдістемелік жиынтығы	Мазмұны
1	2	3
	Әдістемелік әдебиеттер Әдістемелік жұмыстар   Оқулықтар Тесттер Жұмыс дәптерлері Таратпалы материалдар және т.б.

  №5 қосымша

Кабинеттің оқу жылына және мақсатты жұмыс жоспары

(мектеп директорымен бекітіледі).

Білім мекемесінің жоспары мынадай түрде құрылады:

___________ оқу жылындағы кабинет жұмысының талдауы

Кабинет және ондағы бар материалдар жұмыстың қай түрі үшін қолданылды	Кабинетті безендіру және жөндеу үшін не істалді	Не табылып, не жасалды	Кабинет жұмысын ұйымдастырудағы мәселелер
1	2	3	4

Жаңа _______________  оқу жылының міндеттері.

Міндеттер	Мақсатты безендіру, табу, әдістемелік және т.б. материалдарды зерттеу	Ескерту
1	2	3

Білім мекемелеріндегі мектептің  психологиялық қызмет көрсету кабинеттерінің қалалық байқау-сайысы туралы

ЕРЕЖЕСІ

1.      Құрылтайшылар, байқау-сайыстың мақсаты.

1.1       Білім мекемелеріндегі мектептің  психологиялық қызмет көрсету кабинеттерінің қалалық (аудандық) байқау-сайысының құрылтайшысы білім басқармасының қалалық (аудандық) әдістемелік кабинеті болып табылады. 

1.2       Байқау-сайыстың мақсаты: 

1.     Білім мекемелеріндегі мектептегі  психологиялық қызмет көрсету кабинеттерінің жұмысын белсендіру;   

2.     білім мекемелерінің, әлеуметтік педагогтардың, педагог-психологтардың жұмыстарын түзету; 

3.     Білім мекемелеріндегі мектептегі  психологиялық қызмет көрсету кабинеттерінің жұмысының позитивті тәжірибесін тауып және тарату;        

4.     кабинетті тиімді қолдану мүмкіншілігін арттыру. 

2.    Байқау-сайысын өткізу шарты.

Ø  Мектептегі  психологиялық қызмет көрсету кабинеттерінің байқау-сайысы жыл сайын өткізіледі.   

Ø  Байқау-сайысқа қатынасу тапсырыс бойынша өз қалауы негізінде өтеді. 

Ø  Өткізу мерзімі және қазылар алқасының құрамы қалалық білім бөлімінің бұйрығы бойынша анықталады. 

3.    Байқау-сайысындағы ұйымдастыру, қатынасу шарты.  

3.1. Мектептік  психологиялық қызмет көрсету кабинеттерінің байқау-сайысын ұйымдастыру, өткізу және қорытындысын шығару үшін қалалық  ұйымдастыру комитеті құрылады. 

3.2.  Ұйымдастыру комитеті қазылар алқасы қызметін атқара алады.  

3.3. Байқау-сайысына қатынасуға тілек білдіруші білім мекемелері ұйымдастыру комитетіне тапсырыс және  білім мекемелеріндегі мектептің  әлеуметтік-психологиялық қызмет көрсету кабинеттерінің төлқұжатын жолдайды.   

3.4. Ұйымдастыру комитетіне жолданған мектептегі  әлеуметтік-психологиялық қызмет көрсету кабинеттерінің төлқұжаты қайтарылмайды және рецензияланбайды.  

ТЕКСЕРУШІГЕ ЕСКЕРТУ   

1.     Әлеуметтік педагогтың, педагог-психологтың мамандық жетіктілігінің деңгейі:               

­   Білімі    

­   Дәрежесі

­   Жұмыс өтілі

­   ӘБ жұмысына қатысуы    

­   Біліктілігін арттыру түрі   

­   Ғылыми-зерттеу еңбектері          

­   әдістемелік   жұмысы

2.     Мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметін жүзеге асыру және жаңарту жұмыстарын, ұйымның стратегиясы мен тактикасын анықтайтын құжаттар. 

3.     Мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметінің мақсаттары мен міндеттері  

     Мектептің психологиялық қызметінің негізгі бағыттары:  

­   Мақсат пен міндеттерін салыстыру;  

­   Жұмыс түрі (орынды, әсерлі);

­   Жұмыстың мазмұны (жоспарда көрсетілуі);

­   Жоспардың құрылымы (жоспардың түрі);

­   Жұмыстың қолайлылығы.

4.     Мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметінің жұмыс жоспарының талдамасы: 

­   жоспардың орнықтылығы;

­   білім мекемесінің мақсаты мен міндеттеріне бағытталуы;

­   жоспар түрі (жоспар-тор, жүйелі, бағдарламалы-мақсатты);

­   жинақтылығы;

­   әсерлілігі;

­   тұрақтылығы;

­   нақтылығы.

5.     Мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметінің жұмыс жоспарын жүзеге асыру  

­   жетіспеушілік;

­   беделдігі;

­   шешімнің түрлі жолдары.

6.     Жобалау жұмысының сапалық деңгейі:

­   Мәтін құру, ескертулер-ұсыныстар;           

­   Авторлық бағдарламалар, курстар әзірлеу;

­   Факультативтік сабақтар;

­   Шаралар жұмысын жоспарлау;     

­   әдістемелік ұсыныстар дайындау;       

­   бақылау картасын құру;        

­   сауалнамалар, сұрақтар, тестілер құру.

7.     Жаңарту қызметтері:             

­   шығармашылық есеп беруді өткізу;

­   практикалық және  теоретикалық семинарлар;

­   байқаулар, сайыстар, конференциялар;

­   психологиялық  практикумдер;

­   пікірталас;

­   ата-аналар дәрісі;    

­   психология аптасы;

­   түзету-дамыту сабақтары;          

­   кеңес беру;        

­   тренингтер және т.б.;

­   құжаттарды жүргізу.

8.     Бақылау- аналитикалық қызмет:

­   ӘБ қатынасу;  

­   Тамыздағы педагогикалық кеңеске қатынасу;          

­   СМИ публикациялану;

­   Шығармашылық топтарда, орталықтарда жұмыс істеу;

­   Психологиялық  мониторинг  /бақылау, талдау/;     

­   Мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметінің жұмыс нәтижесін пед.кеңесінің тематикасына енгізу;     

­   Директор жанындағы кеңес;

­   Мектептің ішкі диагностикасына, жобалау және жаңарту қызметіне  баланс жасау.            

9.     Мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметінің кабинеті: 

­   Техникамен жабдықталуы;

­   Кабинет құралдары;

­   әсем безендірілуі;

­   кабинеттің арналуы;

­   құжаттар /төлқұжыт, журналдар.

10.  Жалпы қорытынды:

­   Мектептің әлеуметтік-психологиялық қызмет көрсету ұйымының беделі (соңғы нәтиженің анықтығы, даму қызметінің тиімділігі);                            

­   Мектептің әлеуметтік-психологиялық қызметіндегі кемшіліктері  (жобалау, жаңарту және бақылау-аналитикалық қызметтерінде);                        

­   Осы кемшіліктердің себептері;

­   Шешудің түрлі жолдары.   

Әлеуметтік педагог, педагог-психологтың тәжірибе жұмыстарын

талдап қорыту бойынша ескерту. 

1.     Автор туралы мәлімет 

Ø  Аты-жөні

Ø  Білімі (қандай білім орнын бітірді),

Ø  Жұмыс өтілі  (осы қызметте),

Ø  Мамандық дәрежесі.

2.     Мектеп туралы мәлімет

Ø  Мектеп №   ,

Ø  Мекен-жайы,

Ø  Оқушылар саны.

3.     Тәжірибе мазмұны:

Ø  мазмұны,

Ø  жаңашылдығы (ғылыми жетістіктерді қолдану, ең қажетті еңбектің жеке бөлшектері),

Ø  бағалылығы,

Ø  тәжірибе ерекшелігі,

Ø  жұмыстың қолданылатын әдіс және тәсілдері, олардың нәтижелілігі,

Ø  мақсаттылығы (практикада әрі қарай қолдану мүмкіншілігінің барлығы);

Ø  жұмыстың тиімділігінің негізгі көрсеткіштері,

Ø  жоғары нәтижеге жеткізетін құралдар туралы негізгі мәліметтер,                      

Ø  жағымды тәжірибенің тікелей қорытындысы неде,

Ø  әлеуметтік педагогтың, психологтың оқушылармен, педагогтармен, ата-аналармен қарым-қатынасы, олармен қызметтестік; әлеуметтік педагогтың және психологтың жұмысындағы оқушылардың, педагогтардың, ата-аналардың мүдделік дәрежесі.  

4.     Тәжірибені насихаттау:

Ø  Бұл тәжірибе қайда талданып, талқыланды; 

Ø  Мектепте тәжірибені көрсететін қандай материалдар бар; 

Ø  Тәжірибені тарату түрі (ауызша, көрнекілі, аудиовизуалды, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы );

Ø  Сөз сөйлеу, есеп беру, ашық сабақтар, материалдардың көрмесі, басылымдар және т.б. 

5. Тәжірибені енгізу:

Ø  Мұғалімдердің практикалық жұмысында тәжірибені қолдану  (семинарларды өткізу, практикумдер, тренингтер, ұжымдық және жеке кеңестер ) ;

Ø  Тәжірибенің нәтижесі туралы әріптестерінің, мектеп әкімшілігінің, мұғалімдердің, оқушылардың, ата-аналар ұйымының пікірлері.       

Әлеуметтік  педагогтың,  педагог-психологтың  жұмысын

мәселелі-бағытты талдау (өздік талдау) . 

                                                        __________________ оқу жылына

Білім мекемелері: ____________________________________________________

Психолог (әлеуметтік педагог)__________________________________________

1.     Мектептің әлеуметтік-психологиялық жұмысының  мақсаты. 

2.     Жұмыстың соңғы нәтижесі:

­   Жағымды;

­   Жағымсыз.

3.     Позитивті нәтижелерге себепші болған шарттар:

­   Психопрофилактикалық жұмыстар;

­   Психодиагностикалық жұмыстар;

­   Дамыту және түзету жұмыстары;      

­   Құқық қорғау жұмыстары;

­   Кеңес беру жұмыстары және т.б.

4.     Негативті нәтижелерге себепші болған шарттар.

5.     Мәселелерді табу: олардың алғашқы пайда болуы және жағдайы, оларды шешу міндеттері мен әдістері.  

6.     Жаңа оқу жылының қызмет мақсаты. 

7.     Жаңа оқу жылындағы жұмыстардың негізгі бағыттары мен түрлері. 

Күні: __________________________________________                            

PS:

         Оқуға, жариялауға және енгізуге  болатын жақсы тәжірибе деп, әлеуметтік педагогтар мен педагог-психологтардың  мамандық қызметіндегі жоғары тұрақты көрсеткіштерге жеткізуді қамтамасыз ететін әлеуметтік педагогтар мен педагог-психологтардың жұмысында қолданатын әдістерін және тәсілдерін есептеу керек.

          Сондықтан, тәжірибенің негізгі жағымды элементтері болып: 

Ø  мектептің әлеуметтік –психологиялық қызметінің алдында тұрған тапсырмаларды тиімді және сапалы шешу;  

Ø  теоретикалық базада өз қызметін құру;

Ø  жұмыстың тиімді түрлерімен және құралдарымен, қолдануы және әдістерімен қамтамасыз ету;  

Ø  соңғы жоғары  нәтижеге жету.  

ӘЛЕУМЕТТІК ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ АНТЫ          Әлеуметтік маман қызметкері ретінде мен өзіме келесі міндеттерді қабылдаймын, оны орындау үшін маған тиісті барлық мүмкіншіліктерді жасаймын:  ­   мен қызмет ететін адамдардың амандықтары менің бірінші міндетім деп қараймын;  ­   өзімнің міндеттерім мен қызметімді адал атқару;  ­   әлеуметтік-педагогикалық тірек  қызметі бойынша  маған сеніп тапсырылған адамдармен жұмысты жоғары мамандық негізінде жүзеге асыру;  ­   қызметіме толық беріліп және адал жұмыс істеу;  ­   маған қызмет парызы бойынша қатынас жасауға тура келетін адамдарға құрметпен қарауға;  ­   мамандақ құпияларды сақтауға, тек қана менің клиенттерімнен, сот сатыларынан немесе кәсіби ұйымдардан тиісті өкілет алған жағдайда ғана мәліметтерді жариялауға;   ­   менің кәсіби пікіріме, тәуелсіздік және жетіктілігіме кез келген бөтен мүдделердің араласуынан қашық болу;   ­   нағыз кодекс бағыт берген, үлгіқалып практикасына жауап беретін жұмыс жағдайын құрып және қолдауға себеп болу;  ­   әлеуметтік қызметті  бүтіндей жоғары деңгейде қамтамасыз етуге ынталану;  ­   адамзатқа пайдасы тиетін әлеуметтік саясат жүргізуге себеп болу.

 

 

 

 

 

 

Положение

о социально – психологической

службе системы образования

Костанайской области

Не ради похвалы или награды.

В пример им выдвижения не ради

Дарите людям знанье и тепло.

Стремитесь делать все не напоказ,

Пусть искренни порывы Ваши будут,

Сознание чье-то пусть они разбудят,

И чистота исходит пусть от Вас.

ЦЕЛИ И ЗАДАЧИ  СОЦИАЛЬНО - ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙ 

СЛУЖ­БЫ ОБРАЗОВАНИЯ

Основная цель социально - психологической службы учреждений образования  Костанайской области – способствовать психологическому   здоровью и образовательным интересам детей и юношества.

    Психологическое здоровье делает личность самодос­таточной. Организаторы социально-психологической службы должны  вооружать школьника в соответствии с его возрастом средствами

Ø  самопонимания,

Ø  самопринятия,

Ø  саморазвития,

в контексте взаимодействия с окружающими его людьми и в условиях куль­турных, социальных, экономических и экологических реальностей окружаю­щего мира.

В связи с этим понимание основных задач социально - психологической службы существенно расширяется. Создание условий, обеспечивающих полноценное психическое развитие дополняется вниманием к внутреннему миру ребёнка: к его чувствам и переживаниям, увлечениям и интересам, способностям и зна­ниям, его отношению к себе, сверстникам, взрослым, к окружающее миру, семейным и общественным событиям, к жизни как таковой.

Ориентация на развитие и определяет основные задачи социально - психологиче­ской службы образования:

­   реализация в работе с детьми возможностей, резервов развития каждого возраста;

­   развитие индивидуальных особенностей детей, их  интересов, способностей, чувств, отношений, увлечений, жизненных планов;

­   создание благоприятного для развития ребенка психологического климата, для продуктивного общения детей с родителями  и  сверстниками;

­   социализация личности ребенка, развитие его компетентностей;

­   оказание своевременной психологической помощи и поддержки как детям, так и их родителям, воспитателям, учителям.

         Социально-психологическая служба организаций образования функционирует как целостная система,  состоящая из трех основных направлений:

­   научного, изучающего закономерности психического развития и форми­рования личности ребенка с целью разработки способов, средств и мето­дов профессионального применения психолого – педагогических  знаний в условиях современной школы;

­   прикладного, осуществляющего социально - психологическое обеспечение всего процесса обучения и воспитания, включая составление учебных программ, разработку психолого – педагогических  оснований дидактических  и  методических  материалов, стратегии  социально-психологической  помощи учителям, контактного взаимодействия с родителями.

­   практического, обеспечивающего непосредственную работу в учреждениях образования с целью решения комплекса конкретных задач:

·          по отношению к ученику;

·          по отношению к учителю;

·          по отношению к родителям;

·          по отношению к социуму.

Эти задачи представляют  возможности для участия в проектировании новой образовательной среды, создания коммуни­кативного поля для разных специалистов, работающих с учениками, консуль­тирования учителей, родителей, администрации по вопросам межличностных отношений, развития ребенка, разработки инновационных проектов, методо­логическому обеспечению и выделению ключевых про­блем.

НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКАЯ   ОСНОВА ДЕЯТЕЛЬ­НОСТИ

СОЦИАЛЬНО-ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙ СЛУЖБЫ В  ОБРАЗОВАНИИ

Основой деятельности службы  являются разрабатываемые в педагогике и психологии фундаментальные положения о том, что личность -  это целостная психологи­ческая структура, формирующаяся в процессе жизни человека на основе ус­воения им общественных форм сознания и поведения. Психическое развитие и формирование личности ребенка возможны только в общении со взрослыми и происходят в прежде всего в той деятельности, которая на данном этапе онтогенеза является ведущей. Это положение о СПС предполагает, что при опреде­ленных условиях все здоровые дети обладают способностью к развитию. Школьное образование имеет смысл только тогда, когда, когда развивает спо­собности каждого ребенка в различных областях знаний и деятельности.

Новые технологии социально-психологической службы в системе образования разрабатываются на основе изучения новейших достижений в различных об­ластях педагогических и психологических знаний на основе анализа существующего опыта деятельности социальных  педагогов и психологов.

НАПРАВЛЕНИЯ   РАБОТЫ   ПЕДАГОГА – ПСИХОЛОГА

а) Психологическое просвещение - повышение психологической культуры педагогов и родителей, формирование запроса на психологические услуги и обеспечение информацией по психологическим проблемам.

Осуществляется в следующих формах: лекции, тематические выстав­ки психологической литературы, беседы, семинары, родительский лекторий и др.

б) Психологическая профилактика - целенаправленная систематиче­ская совместная работа психолога, педагогов и воспитателей:

·        по предупреждению возможных социально-психологических и психологиче­ских проблем у учащихся разных классов;

·        по  созданию  благоприятного  эмоционально-психологического  климата  в педагогическом и ученическом коллективах, созданию правил школы, в ос­нове которых - уважение чести и достоинства всех ее граждан;

·        по выявлению детей группы риска (по различным основаниям).

Психопрофилактическая диагностика осуществляется в форме обсле­дования детей с использованием метода экспертных оценок с целью выявле­ние детей групп риска (по социально-психологическим и интеллектуальным основаниям) и заключения о необходимости дальнейшей  коррекционной работы с ними.

Систематическая работа по предупреждению возможных проблем развития личности учащихся школы осуществляется психологом в форме психологических тренингов, дифференцированных по проблемам и возрасту учащихся, или уроков психологии, в содержание которых включены знания, умения и навыки работы с типичными психологическими проблемами уча­щихся определенного возраста. Психолог также методически обеспечивает включение данной тематики в содержание других школьных предметов.

     в) Психологическая диагностика - психолого-педагогическое изучение индивидуальных особенностей личности учащихся с целью:

·      выявления причин возникновения проблем в обучении и развитии;

·      определение сильных сторон личности, ее резервных возможностей, на которые можно опираться в ходе            коррекционной работы;

·        раннего выявления профессиональных и познавательных интересов;

·        определения индивидуального стиля познавательной деятельности и др.

Осуществляется в форме плановой диагностики или диагностики по запросу учащихся, педагогов, родителей и администрации школы и рассмат­ривается как важный подготовительный этап индивидуального и группового консультирования, психолого-педагогического консилиума, педсовета шко­лы.

Психологическая диагностика профессионального поведения учителя осуществляется психологом либо в рамках разработанной им стратегии соб­ственной профессиональной деятельности, либо по запросу со стороны ад­министрации или самого учителя.

    г) Психологическая коррекция – систематическая, целенаправленная работа психолога с детьми, отнесенными к категории группы риска по тем или иным основаниям, направленная на специфическую помощь этим детям.

В условиях образовательного учреждения психолог самостоятельно имеет право работать только с детьми, отклонения, в поведении которых не являются следствием поражения ЦНС или психического заболевания. Пси­холог не обязан выполнять административно-воспитательные функции по отношению к детям, нарушающим правила школы или совершавшим проти­воправные действия. Вместе с тем он может методически обеспечить проце­дуру установления справедливых правил и санкций за их нарушения в учебном заведении.

Коррекционная работа осуществляется в форме индивидуальных и групповых занятий по коррекции и развитию, а также в форме тематических психологических тренингов, разработанных для детей, имеющих сходные поведенческие проблемы.

д) Психологическое консультирование - оказание конкретной помо­щи обратившимся взрослым и детям в осознании ими природы их затрудне­ний, в анализе и решении психологических проблем, связанных с собствен­ными особенностями, сложившимися обстоятельствами жизни, взаимоотно­шениями в семье, в кругу друзей, в школе, помощь в формировании новых установок и принятии собственных решений. Осуществляется в форме инди­видуальных и групповых консультаций.

КОДЕКС ПСИХОЛОГА В ОБРАЗОВАНИИ

Наряду с этическими принципами и нормами, значимыми для всех работников образовательного учреждения, психолог должен:

ü держать в тайне сообщаемую ему личную информацию;

ü использовать процедуры и техники, не ущемляющие достоинство участ­ников образовательного процесса;

ü предоставлять возможность всем участникам образовательного процесса отказаться от продолжения работы на любом ее этапе;

ü использовать свои инструменты для расширения свободы выбора челове­ка, с которым он работает;

ü всегда способствовать осознанию человеком того, что он сам является причиной своих достижений;

ü использовать техники, соответствующие индивидуальности данного человека;

ü сохранять объективность в отношении всех участников учебно-воспитательного процесса.

МОДЕЛИ РАБОТЫ   ПСИХОЛОГА В ОБРАЗОВА­НИИ

Сочетая в своей работе различные виды деятельности, педагог - психолог фак­тически ставит перед собой различные цели и занимает различные позиции по отношению к происходящему в школе. Сложились различные модели дея­тельности педагога - психолога в школе. Вы­бранная модель определяется не столько квалификацией психолога (в рамках одной модели возможны разные уровни квалификации специалиста), сколько его профессиональной позицией с одной стороны, запросом и позицией ад­министрации - с другой.

Первая модель. Психолог работает на "территории" своего кабинета и ведет консультации с учениками, их родителями и учителями по их обра­щению. Психолог не ставит своей задачей оказывать влияние ни на форму, ни на содержание того, что происходит в школе,  как в рамках учебного процесса, так и в сфере сложившихся отношений. Позиция психолога- это позиция стороннего специалиста, отстаивающего права и интересы ребенка.

Вторая модель. К предыдущему функционалу добавляется: проведе­ние диагностики детей разного возраста по запросам администрации образо­вательного учреждения и отдельных учителей, посещение занятий по прось­бе педагогов с целью выработки рекомендаций по работе с конкретными детьми. При высокой квалификации психолог становится главным участни­ком педагогических консилиумов, рассматривающих проблемы успеваемости отдельных учащихся.

Третья модель. Включает в себя как обязательный компонент прове­дение обучающих семинаров и тренингов с учениками и учителями. Психо­лог ставит задачу изменить стереотипы поведения, способы и формы органи­зации коммуникации учителя с учениками. Пси­холог на групповых занятиях с детьми и подростками формирует у них соот­ветствующие их возрасту социальные умения, рассматривает проблемы, ха­рактерные для учеников определенного возраста, дает им средства, позво­ляющие успешно справляться с проблемами, делает акцент не на "вытаскива­нии из ямы, а на предупреждении о том, что впереди яма ".

Четвертая модель. Модель включает в себя работу педагога - психолога с со­держанием и способами профессиональной деятельности педагога. Его целью становится влияние на профессиональное сознание учителей и администра­ции образовательного учреждения в направлении формирования целостной педагогической позиции (цели, ценности, задачи, содержание и способы его реализации в конкретных технологиях), а также психологического сопровож­дения образовательных процессов. При высокой степени квалификации педагог - пси­холог, работающий в рамках этой модели, становится проводником идей трансформации всех отношений в школе, внесения в Правила школы идеи уважения чести и достоинства каждого,  задачи превращения школы в откры­тую систему, направленную на развитие личности каждого ее участника.

Пя­тая модель. Различные типы практико-ориентированных исследований. Как правило, являются частью заботы педагога - психолога по четвертой модели, но могут иметь и самостоятельный статус. Объектом исследования является целостный учебно-воспитательный процесс, организуемый в соответствии с деклари­руемыми целями и задачами, а также и все то, что происходит в этом процес­се с ребенком. Направления деятельности и профессиональные цели, описан­ные выше, не обязывают психолога, работающего в образовании, выполнять их в полном объеме.

Функциональные обязанности, почасовой режим работы и количество присутственных дней определяются договором между админи­страцией образовательного учреждения и психологом, на основе Законов РК «Об образовании», «О труде», Постановлениями Правительства РК, с учетом предлагаемого «Положения».

Договор фиксируется в типовом письменном контракте.

ДОЛЖНОСТНАЯ  ИНСТРУКЦИЯ   ШКОЛЬНОГО ПСИХОЛОГА

 В ОБРАЗОВАНИИ

1.     ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

1.1.                        Настоящая инструкция определяет полномочия и порядок работы педагога -  психолога в образовании.

1.2.                       Должность педагога-психолога вводится на основании инструктивного письма МоиН РК «О введении  должности   психолога в организациях образования» в пределах утвержденного фонда заработной платы.

1.3.                       Педагог-психолог образования является специалистом с высшим образованием, уравненным в отношении оплаты, присвоения разряда, продолжительности отпуска, пенсионных гарантий,  с педагогическими работниками.

1.4.                       Педагог-психолог образования имеет двойное подчинение:

Ø по административной  (подчиняется директору образовательного         учреждения);

Ø по профессиональной линии (специалисту рай(гор)ОО, имеющему        соответствующие полномочия и профессиональные знания в области        психологии).

1.5.                       В своей деятельности школьный психолог руководствуется Консти­туцией и законами Республики Казахстан, указами Президента Рес­публики Казахстан, решениями Правительства Республики Казахстан и органов управления образованием всех уровней по вопросам образования и воспитания обучающихся; правилами  и нормами  охраны труда, техники безопасности и противопожарной защиты, а также Уставом и локальными правовыми актами школы (в том чис­ле Правилами внутреннего трудового распорядка, приказами и распоряжениями директора, настоящей инструкцией) трудовым дого­вором (контрактом). Педагог -  психолог соблюдает Конвенцию о правах ребенка.

1.6.                       На должности педагога-психолога в образовательных учреждениях разного профиля,   могут работать специалисты с базовым психологическим образованием, а также лица, имеющую высшее образование  и прошедшие специальную переподготовку в области практической психологии, психологической службы образования на факультетах и курсах переподготовки.

1.7.                       Должность педагога-психолога  устанавливается в каждой организации образования, в зависимости от числа классов (класс-комплектов), включая классы предшкольной подготовки следующим образом:

                   до 6 класс – комплектов  – 0,5 ставки

                   от 6 до 20 – 1 ставка

                   от 21 до  29 – 1,5 ставки

                   от 30 и более – 2 ставки педагога-психолога

1.8.                       Распорядок работы педагога-психолога  с учетом целей, задач  и принятых программ определяется в соответствии с общим распорядком работы учебного заведения и утверждается директором учебного заведения. Рабочее время организуется с учетом норм практической работы с детьми разных возрастов и различными категориями взрослых  (см. ориентировочные нормы)

1.9.                       Педагог-психолог работает на базе создаваемого в учебном заведении кабинета психолога, размещаемого в отдельном помещении и располагающего необходимыми условиями для проведения комплекса диагностических, коррекционных и профилактических видов работ с учащимися и членами педагогического коллектива. Руководство кабинетом осуществляет педагог-психолог. Оформление и содержание кабинета оплачивается педагогу-психологу в соответствии с нормативами, установленными для педагогов-предметников.

1.10.              Школьный психолог несет персональную ответственность за состояние и результаты своей работы.  Возложение на него должност­ных обязанностей, не предусмотренных настоящей Инструкцией, не допускается.

2.            ДОЛЖНОСТНЫЕ ОБЯЗАННОСТИ.

2.1.           Осуществляет профессиональную деятельность, направленную на сохранение психического,  соматического и  социального благополучия детей, подростков в процессе воспитания и обучения.

2.2.           Содействует охране прав личности в соответствии с Конвенцией "О правах ребенка» и   законодательствами РК.

2.3.    Способствует развитию готовности к ориентации в различных ситуациях          жизненного и     профессионального   самоопре­деления.

2.3.                      Определяет факторы,   препятствующие  развитию личности,   и принимает меры по оказанию различного вида психологической помощи (психокоррекционной, реабилитационной, консультативной).

2.4.           Оказывает квалифицированную помощь обучающимся, родителям, лицам, их заменяющим, педагогам и администрации школы в ре­шении конкретных проблем ребенка.

2.5.           Рассматривает вопросы и принимает решения строго в границах своей профессиональной компетенции и служебных обязанностей.

2.6.           Знает новейшие достижения психологической науки в целом,  в   социальной, практической, возрастной и педагогической психологии в частности. Применяет современные научно обоснованные методы диагностической, развивающей,  социально-психологической, коррекционной и профилактической работы.

2.7.           Постоянно повышает свою профессиональную квалификацию.

2.8.           Хранит профессиональную тайну; не распространяет сведения,  полученные в результате диагностической и консультативной работы, если ознакомление с ними может нанести ущерб ребенку или его окружению, а также в тех случаях, когда испытуемым были даны гарантии анонимности результатов исследования.

2.9.           Разрабатывает и ведет: планы работы и отчеты по установленной форме;  журналы,  карточки учета лиц,  прошедших обследование или получивших консультации; программы тренингов, семинаров и т.п.

2.10.      Представляет отчетность по административной и профессиональной линиям в соответствии с утвержденными формами отчетности.

   3.  ПРАВА ПО ДОЛЖНОСТИ.

3.1.    Выбирать приоритетные направления деятельности с учетом потребностей   общеобразовательного   учреждения   и  рекомендаций управления образования.

3.2. Получать в установленном порядке информацию, необходимую для        выполнения им должностных обязанностей.

3.3.   Самостоятельно определять пути и средства решения профессиональных задач,     устанавливать очередность проведения различных ви­дов работ.

3.4.   Проводить групповые и индивидуальные психологические обследования.     В этих целях создавать, использовать и корректировать психологические тесты с учетом социальных, национальных, куль­турных и других особенностей региона.

3.5.   Иметь отдельное, специально оборудованное рабочее место, оснащенное   персональным компьютером и принтером.

3.6.  По согласованию с администрацией, приобретать необходимые научные и методические материалы, включая периодические издания по специальности на средства общеобразовательного учреждения.

3.7     Принимать решения по использованию полученной им конфиденциальной информации в пределах своей компетенции.

3.8. Проходить периодическую подготовку (переподготовку) в системе повышения квалификации и совершенствования по дисциплинам,  увязанным с выполнением профессиональных задач.

3.9.  Регулярно поддерживать профессиональные контакты с целью об­мена опытом психологической работы.

3.10 Аттестоваться на добровольной основе на соответствующую ква­лификационную категорию и получить ее в случае успешного про­хождения аттестации.

3.11. Иметь учебную и факультативную нагрузку в объёме до 315 часов в год.

4.  ОТВЕТСТВЕННОСТЬ.

4.1.    Школьный психолог несет персональную ответственность за правильность психологического заключения, адекватность используемых диагностических и коррекционных методов, обоснованность даваемых рекомендаций.

4.2.           Школьный психолог несет ответственность за рас­пространение психологических методик, разглашение их содержания, методов обработки среди лиц, не имеющих права допуска.

4.3.           Школьный психолог несет ответственность за соблюдение профессионально-этических норм, в основе которых лежат благополучие обследуемых лиц, корректность и сдержанность в публичных заявлениях, конфиденциальность, гарантирующая сохранность информации о обследуемых.

4.4.   Школьный психолог несет ответственность за сохранность первичной информации (протоколов обследования, индивидуальных консультаций и др.); за ведение документации в соответствии с порядком установленным в образовательном учреждении.

4.5.   Школьный психолог несет ответственность за качество и своевременность выполнения возложенных на него настоящей должностной инструкцией обязанностей.

5. ВЗАИМООТНОШЕНИЯ. СВЯЗИ ПО ДОЛЖНОСТИ.

5.1.    Работает по графику, составленному исходя из 40 - часовой рабочей недели,  утвержденному директором школы. На подготовку к индивидуальной и групповой ра­боте, обработку, анализ, обобщение, интерпретацию полученных данных и заполнение отчетной документации, а также  повышение профессиональной компетентности педагога -  психо­лога затраты времени составляют 12 часов в неделю, что не требует обязательного присутствия школьного психолога в образовательном учреждении.

5.2.    Самостоятельно планирует свою работу на каждый учебный год и каждую четверть.

          План работы  утверждается директором школы не позднее пяти дней от начала планируемого периода.

5.3.    Представляет директору школы письменный отчет о своей деятель­ности объемом не более пяти страниц,  в течение 5дней по окончании учебного года.

5.4.   Получает от директора школы и его заместителей информацию нормативно-правового и организационно-методического характера, знакомится под расписку с соответствующими документами.

5.5.    Работает в тесном контакте с учителями, родителями и лицами, их заменяющими; систематически обменивается информацией по во­просам, входящим в его компетенцию, с администрацией и педагогическими работниками школы.

ФОРМА УЧЕТА ДЕЯТЕЛЬНОСТИ И ОТЧЕТНОСТЬ

ШКОЛЬНОГО ПСИХОЛОГА

Педагог -  психолог,  работающий в общеобразовательном учрежде­нии,  ведут учет проводимой работы по следующим формам:

1.             Перспективный план работы школьного психолога (Форма №1).

2.             Циклограмма работы психолога (Форма №2).

3.           Журнал консультаций школьного психолога (Форма №3).

4.           Журнал учета групповых форм работы (Форма №4).

5.           Аналитический отчет о работе школьного психолога. (Форма №5).

 

Рабочая (учетная),  отчетная документация

Рабочая (учетная)	Отчетная
Цель: регистрация деятельности психолога	Цель: отражение содержания деятельности психолога
·         перспективный план работы на год;	·         аналитико-статистический годовой отчет, отчет за учебную четверть       (по стандартизированной форме);
·         план работы на учебную четверть;	·         аналитические справки о проделанной работе;
·         график работы (циклограмма);	·         оперативные информационные сообщения о состоянии, проблемах исследуемого вопроса;
·         циклограмма работы кабинета психологической разгрузки;	·         требования и обращения по организации и совершенствованию социально-психологической работы       (адресованные администрации и др.)
·         планы и программы проводимых занятий с учащимися, педагогическим коллективом, родителями (по направлениям деятельности: развивающая, коррекционная, профилактическая);	·         результаты психодиагностики, допустимые для использования другими лицами (акты, карты, психологические портреты, протоколы обследования, заключения, сводные таблицы, рекомендации);
·         журнал учета видов работы (регистрационный)	·         план профессионального самосовершенствования
·         программа ОЭР по актуальной для школы теме;

Форма №1.

Требования к перспективному плану работы школьного психолога.

Планирование всего объема работы психологом определяется целями и задачами социально-психологической службы в системе образования РК, видом данного образовательного учреждения (ОУ) и запросами администрации.

Годовой план работы должен быть согласован и утвержден администрацией ОУ.

Схема оформления годового плана может быть представлена с распределением основных мероприятий по видам деятельности.

№	Виды деятельности	Планируемые мероприятия	Сроки	Примечания
1.	Диагностика
2.	Развивающая и коррекционная работа
3.	Консультирование
4.	Просветительская работа
5.	Экспертная работа
6.	Организационно-методическая работа

Форма № 2.

Циклограмма работы психолога

         Рекомендуется составлять циклограмму на месяц для научной организации труда (НОТ) и охвата всех направлений и видов деятельности.

График (расписание) на

         _________________ месяц

Месяц	Дни недели	Планируемые мероприятия с указанием времени и места	Примечание
1 неделя	Понедельник
	Вторник
	Среда
	Четверг
	Пятница
	Суббота
2 неделя

        График рекомендуется составлять в конце месяца  на последующий срок.

Пример  циклограммы работы педагога-психолога

№	Направления деятельности психолога	1 неделя	2 неделя	3 неделя	4 неделя
понедельник	Просветительская и                  организационно-методическая	Участие в административных координационных совещаниях и   общешкольных собраниях.      Участие в педсоветах.
		Школа психологии      для родителей	Методические         семинары для пед. коллектива	Руководство НОУ      учащихся, учителей.   ОЭР психолога	Консультирование администрации
вторник	Консультативно-диагностическая и экспертная	Скриннинговое  и индивидуальное обследование родителей и специалистов. Индивидуальное    консультирование родителей.	Скриннинговое   и индивидуальное обследование педагогов. Индивидуальное    консультирование      педагогов.	Педагогический консилиум. Индивидуальное консультирование детей и подростков.	Скриннинговое  и индивидуальное обследование детей  и подростков. Профконсультация с учащимися средней и старшей школы.
среда	Коррекционно- развивающая и учебно- воспитательная	Занятия с детьми (начальное звено)	Занятия с детьми и подростками (среднее звено)	Занятия с детьми и подростками (старшее звено)	Проектировочная деятельность психолога.
		РЕАЛИЗАЦИЯ         ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ           ПРОГРАММ
четверг	Методический день	Работа в библиотеке (самообразование) КОНСУЛЬТАЦИИ	Городские (районные) МО психологов В НАУЧНЫХ	Работа с информационными базами данных ЦЕНТРАХ	Областное МО психологов. Индивидуальные стажировки.
пятница	Коррекционно – развивающая и профилактическая	Телефон доверия «Сенiм»	Тренинг семинар для педагогов	Общешкольные психологические и интеллектуальные соревнования и игры	Психологический клуб для среднего и старшего звена школы
суббота	Социально - диспетчерская	ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ С ДРУГИМИ ЗВЕНЬЯМИ СИСТЕМЫ МЕДИКО – СОЦИАЛЬНОЙ ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙ ПОДДЕРЖКИ  В ОБРАЗОВАНИИ.
		ОФОРМЛЕНИЕ СОПРОВОДИТЕЛЬНОЙ ДОКУМЕНТАЦИИ

Форма №3.

Журнал консультаций школьного психолога

Индивидуальное консультирование

за ________________учебную четверть

Дата время

ФИО, возраст, др. данные

Причина обращения

Код

Характер консультации, тематика

Примечание

1

2

3

4

5

6

Количество индивидуальных консультаций за __________________________ учебную четверть

Всего индивидуальных консультаций

Детей

Родителей

Специалистов

         Характер консультации – это первичная, повторная и т.п.

В ситуации анонимного обращения рекомендуется применять кодирование информации.

    В примечании делаются необходимые пометки, в т.ч. может быть,  направление к более узкому специалисту.

Групповое консультирование

за ________________ учебную четверть

Дата проведения	Тема групповых консультаций/семинаров		Категория участников		Количество участников		Приме-чание
1	2		3		4		5
Количество групповых консультаций/семинаров за ________________________________ учебную четверть
Общее количество		Для детей		Для родителей		Для специалистов

Форма №4.

Журнал учета групповых форм работы

Класс/ количество учащихся	Тема или назва­ние тренинга	Дата встреч	Отметки о по­сещениях	Примечание
1	2	3	4	5

К групповым формам работы школьного психолога можно отнести:

ü тренинг с детьми или взрослыми (педагогами, родителями)

ü коррекционные или развивающие занятия с детьми по определенной программе

ü семинары, лекции, методические занятия с педагогами.

Форма №5.

Аналитический отчет о работе школьного психолога.

1.     Обобщенный анализ результатов реализации основных видов деятельно­сти:

·        психопрофилактической работы;

·        психодидактической работы;

·        развивающей и коррекционной работы;

·        консультативной работы.

2.     Анализ результатов психологического мониторинга, проводимого по запросам администрации, педагогов.

3.     Выявленные проблемы: условия и первопричины их возникновения, за­дачи и методы их решения.

4.     Структура  отчета

Ø  Титульный лист

Ø  Исполнитель

Ø  Основная   содержательная часть

Ø  Заключение

Ø  Приложение

ПРИМЕРНЫЙ ПЕРЕЧЕНЬ ДИАГНОСТИЧЕСКИХ МЕТОДИК

ДЛЯ  КОРРЕКЦИОННО-РАЗВИВАЮЩЕЙ РАБОТЫ

1.    Готовность к школьному обучению.

1. Тест Гильбуха.

Выявляет предпосылки готовности: умственную активность, навыки саморе­гуляции в учебной деятельности, характеристики кратковременной памяти, способность рассуждать, активный словарь и фонематический слух.

2. Тест Керна-Ийерасика.

Определяет умения ребенка обобщать и анализировать вербальную инфор­мацию, дает сведения об общей осведомленности и развитости вербального мышления ребенка, о чистоте речи и о развитии тонкой моторики руки.

3. Тест школьной зрелости П. Я. Коэса (одаренность).

Выявляет наиболее важные с точки зрения учебной деятельности умствен­ные способности ребенка - память, внимание, мышление, воображение. Ме­тодика применима и для характеристики познавательного развития детей 1-3 классов. Применяется для отбора в гимназические классы.

4. МЭДИС.

Предназначен для быстрого обследования уровня интеллектуального разви­тия детей. Тестовые задания даны в рисуночной форме.

2.    Диагностика и коррекция особенностей индивидуального развития.

1.  Тест «4-й лишний».

Умение классифицировать предметы по понятийным признакам. Исследует уровень обобщения, логическую обоснованность и четкость формулировок, возможность использования обобщенных представлений (основа вербально-логического мышления).

2. Коррекционные упражнения для развития мыслительных навыков (2-5 классы).

Упражнения направлены на формирование основных мыслительных дейст­вий.

3. Коррекционные упражнения для развития мыслительных навыков (6-8 классы).

Упражнения направлены на коррекцию и развитие основных мыслительных действий и умений работать со словом.

3.    Изучение развития интеллектуальной деятельности школьника.

1.  Тест Д. Векслера (5-13 лет).

Дает количественное описание вербального и невербального компонентов интеллектуального развития.

2.  Школьный тест умственного развития (ШТУР).

Направлен на применение различных функций интеллекта (осведомлен­ность, мышление по аналогии, классификация, обобщение, индуктивное мышление).

3.  Краткий ориентировочный тест (КОТ) (с 13 лет).

Определяет интегральный показатель общих способностей ребенка. Исполь­зуется для отбора и выдачи рекомендаций по коррекции различных компо­нентов мышления.

4. Методики изучения познавательной сферы младших школьников.
Исследование:  способности  к целостному восприятию формы,  внимания, памяти, мышления, речевой деятельности.

5.            Тест Амтхауэра (ТСИ).

Позволяет эффективно продиагностировать умственное развитие и интел­лект. Полученный материал позволяет определить направления коррекционной работы.

4.    Методики изучения личности.

Тесты для младшего школьного возраста.

1. Опросник Р. Кеттела.

Оценка эмоциональных и поведенческих отклонений при необходимости принять решение о создании наиболее благоприятных условий обучения с учетом индивидуальных особенностей ребенка. Дает возможность с большей эффективностью проводить воспитательную работу в школе и семье.

Тесты для подросткового возраста.

1. Опросник Р. Кеттела.

Применяется в случае необходимости оценить эмоциональные и поведенче­ские отклонения, когда возникает необходимость принять решение о созда­нии наиболее благоприятных условий с учетом индивидуальных особенно­стей ребенка.

2.  Диагностика личной тревожности школьников.

Диагностирует школьную тревожность, самооценочную тревожность, меж­личностную тревожность в ситуации общения.

3.  «Несуществующее животное» М. 3. Дукаревич.

Дает дополнительную  информацию  об  особенностях личности  человека, проявляющемся на неосознанном уровне.

Тесты для взрослых.

1. Тест Г. Айзенка.

Позволяет сделать выводы о темпераменте человека, о степени выраженности различных характеристик эмоциональной сферы.

2. 16-факторный личностный опросник Кеттела.

Дает представление о структуре личности, особенностях межличностного взаимодействия и общения, ведущем стиле поведения, уровня волевого кон­троля и т.д.

3. Методика изучения ценностных ориентации.

Определяет наиболее общие ориентиры жизнедеятельности.

5. Профориентация.

1.  Классификация профессий по Климову (9-11 классы).

Определяет направленность, цель и характер желаемой трудовой деятельно­сти.

2.  Программа проведения профконсультационной работы со старшекласс­никами.

Предназначена для индивидуальных профконсультаций с учащимися 8-11 классов. Описывается ход консультации:

§  выявление профессиональной направленности и профнамерений школьника;

§  выявление интересов к определенным сферам деятельности;

§  диагностика способностей;

§  диагностика психофизиологических особенностей;

§  обсуждение возможностей молодого человека в овладении выбранной профессией.

3. Профориентационный тест Д. Л. Холланда.

Полученные результаты могут стать основой, на которой разрабатывается (совместно с психологом) план самовоспитания, подготовки к определенному виду труда.

6.  Работа с родителями.

1.  Диагностика взаимоотношений в семьях подростков.

Изучение семьи и семейного воспитания подростков, установление причин­но-следственной связи между психологическими нарушениями в семье и аномалиями формирования личности подростка.

2.  Опросник для родителей (подростковый вариант).

Обеспечивает выявление семейного источника психической травматизации личности.

7.   Диагностика взаимоотношений.

1. Социометрические и референтометрические процедуры.

Диагностика межличностных отношений в учебной группе, выявление фор­мальной и неформальной структур, групп, характер изменения межличностных отношений.

2. Тест мотивации одобрения.

Определяет степень зависимости человека от благоприятных оценок со сто­роны других людей, его ранимость и чувствительность к средовым и межличностным влияниям.

3. Исследование мотивов выбора в системе межличностных отношений.

Исследование мотивов, лежащих в основе симпатий и антипатий. Описывает структуру взаимодействий в школьных коллективах.

4.  Потребность в достижении.

Оценивается настойчивость при преодолении препятствий, стремление за­кончить работу,  во что бы то ни стало. Позволяет диагностировать взаимоот­ношения в коллективе.

5.. Потребность в общении.

Позволяет выявить потребность в общении, проявляющуюся в самооценке, оценке других, эмоциональных проявлениях.

6.  Тест Тимоти-Лири.

Выявляет механизмы межличностного взаимодействия. Применяется для коррекции семейных и производственных конфликтов, стиля руководства и расстановки кадров, групповой динамики в коллективе.

7. Изучение направленности личности учителя в общении с учеником.
Позволяет выявить доминирующую направленность в педагогическом общении: диалогическую, авторитарную, конформную и т.д.

ПРИМЕЧАНИЕ:

а)   примерный   перечень   диагностических   методик   для   коррекционно-развивающей работы носит рекомендательный характер.

О РАБОЧЕМ ВРЕМЕНИ ПЕДАГОГА-ПСИХОЛОГА

Количество общего рабочего времени в год при 40-часовой рабочей неделе составляет примерно 2000 часов, 180 часов в месяц.  В целях рациональной организации работы педагога-психолога образовательного учреждения в правилах внутреннего распорядка целесообразно учитывать рекомендации, представленные в инструктивном письме от 24.12.2001 №29/1886-6. Согласно этому документу общее рабочее время психолога составляет 40 часов в неделю, из них:

·        20 часов – индивидуальная, групповая, профилактическая, диагностическая, коррекционная, развивающая, работа с учащимися (воспитанниками), экспертно-консультационная и профилактическая работа с родителями и педагогами.

·        20 часов – подготовка к индивидуальной, и групповой работе, обработка, анализ, обобщение полученных результатов, подготовка к экспертно-консультационной  и профилактической работе с педагогами и родителями, заполнение аналитической и отчетной документации, организационно-методическая работа, самообразование.

         Время, затраченное на исполнение того или иного вида работ, может варьироваться в зависимости от причин обращений к психологу, первичности или повторности обращения, возраста, состояния и других особенностей обращающихся. Кроме того, в соответствии с запросами администрации образовательного учреждения, сочетание видов работ и количество рабочего времени на их выполнение может изменяться. Если не существует запроса на один из видов, то время, отведенное на их выполнение, распределяется на другие виды работ и согласовывается с администрацией учреждения. Таким образом, в течение учебного года объемные ориентировочные показатели деятельности педагога-психолога по видам деятельности составляют:

­   индивидуальное обследование: 100 человек,

­   групповое обследование: 10- 12 классов (групп),

­   индивидуальная консультация: 50 - 100 обращений,

­   индивидуальное занятие: 50 занятий,

­   групповое занятие:  20 - 30 занятий,

­   просветительская работа со взрослыми: 20 занятий,

­   участие в консилиумах, комиссиях, административных совещаниях: 10 заседаний

ОРИЕНТИРОВОЧНЫЕ НОРМЫ

продолжительности  различных видов работ педагога-психолога системы образования

№\№	Вид работы	Среднее время в ч.	Примечание
1.	Индивидуальная  психодиагностическая работа, подготовка к обследованию, его проведение и обработка результатов, оформление заключения и рекомендаций	3,5 - 6	Из расчета на одного человека
2.	Групповая психодиагностическая работа, подготовка к обследованию, его проведение и обработка результатов, оформление заключения и  рекомендаций	16 - 20	Из расчета  на 15 человек
3.	Индивидуальная и групповая работа с учащимися, оформление результатов	1,5 - 3	На одну беседу
4.	Индивидуальная развивающая и психокоррекционная работа, включая подготовку, проведение и оформление результатов	3 - 6	На одну беседу
5.	Подготовка и проведение педагогического консилиума, оформление результатов	5 – 7	На один цикл
6.	Индивидуальное и групповое консультирование родителей, оформление результатов	1 – 2,5	На одну беседу
7.	Деловые игры, тренинги и другие формы активной психологической  работы с педагогами, включая подготовку, проведение и оформление	3  - 4	На один цикл
8.	Подготовка и выступление на педсовете, методическом объединении, родительском собрании и др, оформление  результатов	1 - 4	На одно мероприятие
9.	Подготовка и проведение психологических часов для детей, оформление результатов	1,5 - 3	На одно занятие
10.	Ежедневное итоговое оформление документации	0,5 – 1
11.	Методическая работа	12	В неделю
Дополнительно для психологов, работающих в центрах
12.	Подготовка и проведение семинаров, практических психологов учреждений, оформление результатов	2 - 4	На одно занятие
13.	Проведение массовых обследований по заказам школ (с учетом диагностической работы), оформление заключения и рекомендаций	40 - 60	На группу обследуемых  в 15-30 человек
14.	Участие в совещаниях, заседаниях управлений образования и  других управленческих учреждений	По потребности
15.	Участие в работе медико-психолого-педагогических комиссий, комиссий по делам несовершеннолетних и др.	По потребности
16.	Подготовка к аттестации и участие в аттестации работников низовых звеньев службы, оформление результатов	По потребности

НАПРАВЛЕНИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ СОЦИАЛЬНОГО ПЕДАГОГА

а) Социально-педагогическая 

·        обеспечение целенаправленного  педагогического влияния на поведение и деятельность детей и подростков, развитие инициативы, творчества;

·        осуществление социальной помощи и поддержки детей и подростков;

·        содействие в получении пособий и компенсаций, адресной помощи детям, материальной поддержке сирот, выпускников детских домов;

·        социально-педагогический патронаж детей-инвалидов и детей из семей группы риска;

·        создание благоприятного микроклимата в  микросоциуме ребенка.

б) Диагностическая

·        изучение социально-бытовых условий жизни ребенка, особенностей  семьи, микросреды;

·        диагностика социальных отклонений;

·        выявление детей, требующих особого социально-педагогического внимания;

·        определение интересов, запросов и потребностей детей и подростков, проблемных ситуаций на разных стадиях развития с целью предотвращения серьезных последствий;

·        изучение психолого-медико-педагогических особенностей личности в пределах своей компетентности.

в) Реабилитационная

·           социально-педагогическая коррекция и реабилитация личности, межличностных отношений, воспитательных влияний;

·           осуществление мер по восстановлению психологического, морального, эмоционального состояния и здоровья детей и подростков.

г) Профилактическая 

 проведение работы по предотвращению отклонений от норм социального развития  (девиантного, деликвентного и аддиктивного поведения) детей и подростков, различных негативных явлений в социуме (бродяжничество, социальная дезадаптация и др.).

д) Правозащитная

·        охрана прав личности детей и подростков;

·        обеспечение их информацией  по вопросам социальной защиты, помощи и поддержки;

·        содействие в реализации правовых гарантий различным категориям детей;

·        правовое воспитание детей по жилищным, семейным, трудовым, гражданским вопросам;

·        оказание посреднических услуг детям и подросткам в социально-правовых вопросах.

е) Организационно-управленческая

·        сбор и обработка профессионально значимой информации, обеспечение взаимодействия различных специалистов образовательных, медицинских, культурных, спортивных, правовых учреждений;

·        привлечение добровольных помощников и координирование их участия в социально-педагогических проектах;

ж) Методическая

·        проектирование и планирование социально-педагогической деятельности на основе изучения государственных документов, социальных программ, учебно-методической литературы с учетом достигнутых результатов и возникающих проблем, самообразование.

отдельные семьи

ОСНОВНЫЕ ОБЪЕКТЫ РАБОТЫ СОЦИАЛЬНОГО ПЕДАГОГА

­   школьный коллектив;

­   классный коллектив;

­   отдельная группа школьников, в зависимости от ее социаль­но-педагогических проблем;

­   отдельные школьники — дезадаптированные,  девиантного по­ведения,  имеющие проблемы, требующие оперативного решения; учительский коллектив в аспекте его социально-педагогиче­ской работы и повышения педагогического мастерства в области социальной педагогики; родительский коллектив;

­   отдельные семьи, дети которых нуждаются в социально-педа­гогической помощи, а также родители, которые могли бы при­нять участие в социально-педагогической работе с детьми школы;  

­   социальная служба школы для направления усилий ее социально-педагогической деятельности, обеспечения функциониро­вания психолого-педагогического консилиума, повышения педа­гогического мастерства, обмена опытом.

ПРИМЕРНАЯ МОДЕЛЬ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ

ДЕЯТЕЛЬНОСТИ СОЦИАЛЬНОГО ПЕДАГОГА

Компоненты модели	Направление     деятельности
	на   себя	на   детей	на  взрослых	на    процесс
Профессиональные знания	Индивидуальные психофизиологические особенности. Способности. Возможности. Потребности и способы их реализации. Сильные стороны личности. Недостатки и способы их компенсации. Личностные проблемы и способы их решения.	Возрастные и типологические особенности. Динамика развития личности в онтогенезе. Соотношение воспитания, обучения и развития. Возрастная норма и отклонения в психосоциальном и личностном развитии. Особенности детского коллектива и малой группы. Ребенок как субъект воспитания и развития. Типичные проблемы детей, подростков и молодежи. Неформальные подростковые объединения. Молодежная субкультура	Психология личности. Клиентоцентрированное консультирование. Психология профессиональной  деятельности. Психопедагогика. Социальная психология. Психология семьи. Гендерная психология. Семейная педагогика. Семейная психотерапия. Психология общения. Конфликтология. Социальная терапия. Типичные проблемы социальных и профессиональных групп.	Психология трудного детства. Психология девиантного поведения. Специальная психология. Социальная педагогика. Коррекционная педагогика. Методика социально-педагогической работы. Социально-педагогические технологии. Реабилитационная педагогика. Основы дефектологии и невропатологии. Основы валеологии.
Профессиональные умения	Самодоиагностика. Саморегуляция  эмоциональных  состояний  Самомобилизация  психических  функций (память, внимание, мышление, воля) Самоконтроль.  Поиск и анализ профессиональной информации. Самообразование. Самосовершенствование.	Коммуникация.  Организация. Социально – педагогическая диагностика. Социальная профилактика. Возрастно – индивидуальное консультирование. Социальная фасилитация. Социально – педагогическая поддержка. Социальная опека и защита. Обучение. Воспитание.	Коммуникация. Диагностика. Организация. Посредничество. Дипломатия. Консультирование. Социальная профилактика. Обучение. Суггестия. Психотерапия. Социальная терапия. Реабилитация. Социальный патронаж. Социальный контроль и надзор.	Социально-педагогический анализ. Рефлексия. Проблематизация. Целеполагание. Планирование. Социально-педагогическое прогнозирование. Организация. Профессиональное взаимодействие. Моделирование. Реализация. Документирование.
Профессионально важные качества	Интеллектуальность (любознательность, логичность и практичность ума, рефлексивность). Социабельность (потребность в социальных контактах и одобрении, коммуникабельность). Потребность в достижениях и самокритичность. Эмоциональная устойчивость и жизнерадостность. Уверенность в себе. Самоуважение. Самодостаточность.	Аффилиция. Любовь и эмпатия по отношению к детям. Доброжелательность. Внимательность. Наблюдательность. Терпимость и терпеливость. Настойчивость. Сдержанность. Тактичность. Педагогическая интуиция. Педагогический оптимизм.	Дипломатичность. Эмпатия по отношению к взрослым. Самообладание. Дружелюбие. Морально-нравственная устойчивость. Эрудированность. Компетентность. Культурная эмпатия. Аутентичность. Искренность. Открытость к контакту. Общительность. Привлекательность. Инициативность.	Критичность и независимость мышления. Здравомыслие. Восприимчивость. Чувство новизны. Нестандартность, креативность. Способность выполнять разнообразную работу. Легкая переключаемость. Устойчивость к  монотонии. Аккуратность и последовательность. Способность обучать и подчинять себе. Способность к сотрудничеству. Активность. Ответственность.

ПРОФЕССИОНАЛЬНЫЕ КАЧЕСТВА СОЦИАЛЬНОГО ПЕДАГОГА

Профессионализм в работе зависит от личностных качеств человека, избравшего этот вид деятельности как  уникальную сферу доверия между людьми. Следовательно, социальному педагогу необходимо обладать такими качествами как:

ü аутентичность – способность быть самим собой в процессе взаимодействия с окружающими;

ü доброжелательность – способность доброго, приязненного восприятия окружающих, готовность к всемерной поддержке человека, нуждающегося в этом;

ü эмпатия – умение стать на позицию восприятия мира таким, каким его воспринимают другие люди с целью поиска компромиссного решения возникающей проблемы;

ü открытость – умение искренне говорить о своих чувствах и мыслях, передавая их собеседнику;

ü деликатность – мягкость, вежливость, тактичность в общении с другими людьми;

ü конкретность – умение не «растекаться мыслию по древу», отвечая на поставленный вопрос или излагая собственное суждение;

ü коммуникабельность – интерес к другим людям, расположенность к общению с ними, легкость в общении.

ДОЛЖНОСТНАЯ  ИНСТРУКЦИЯ СОЦИАЛЬНОГО

ПЕДАГОГА В ОБРАЗОВАНИИ

1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

1.1. Социальный педагог непосредственно подчиняется директору общеобразовательного учреждения.

1.2. Социальный педагог руководствуется в своей работе Конституцией РК, законами РК, Конвенцией «О правах ребенка», Постановлениями и рас­поряжениями Правительства, Министерства по образованию, ГУО и настоящей концепцией.

1.3. На должность социального педагога назначаются лица с высшим образо­ванием по профилю профессии.

1.4. Социальный педагог не уполномочен быть административной единицей и выполнять функции администратора школы.

2.  ДОЛЖНОСТНЫЕ ОБЯЗАННОСТИ.

2.1.Участвует в осуществлении комплекса мероприятий по воспитанию, об­разованию, развитию и социальной защите личности в образовательных  учреждениях.

2.2. Изучает социально-психологические условия обучения и воспитания детей и подростков.

2.3. Осуществляет социально-диспетчерскую функцию в отношении ребенка, его семьи и образовательного учреждения.

2.4. Надлежащим образом ведет необходимую документацию; обобщает по­лученные в результате работы данные; по требованию администрации представляет отчеты о проделанной работе.

2.5. Соблюдает трудовую дисциплину, правила внутреннего распорядка обра­зовательного учреждения, правила техники безопасности и противопо­жарной защиты.

2.6. Составляет проекты программ исследований по избранному и согласо­ванному с администрацией образовательного учреждения, вести науч­ную и методическую работу.

2.7. Готовит и выносит на обсуждение администрации образовательного учреждения   предложения   по  совершенствованию  форм   организации труда, улучшению условий жизнедеятельности детей и подростков.

2.8.  Организует  пропаганду социально-педагогических знаний.

3.  ПРАВА ПО ДОЛЖНОСТИ.

3.1. Выбирает приоритетные направления деятельности с учетом потребностей  общеобразовательного  учреждения  и  рекомендаций управления образования.

3.2. Получает  в установленном порядке информацию, необходимую для выполнения им   должностных обязанностей.

3.3. Самостоятельно определяет  пути и средства решения профессиональных   задач,   устанавливает очередность проведения различных ви­дов работ.

3.4. Содействует формированию гуманных отношений в образовательном учреждении.

3.5. Выступает полномочным представителем в социуме. Представляет, защищает интересы детей в органах законодательной и исполнительной власти.

3.6.  Имеет  отдельное, специально оборудованное рабочее место (кабинет), оснащенное ПК и принтером.

3.7. Принимает  решения по использованию полученной им конфиденциальной информации в   пределах своей компетенции.

3.8. Проходит периодическую подготовку (переподготовку) в системе повышения квалификации и совершенствования по дисциплинам,  увязанным с выполнением профессиональных задач.

3.9. Регулярно поддерживает профессиональные контакты с целью об­мена опытом социальной  работы.

3.10. Аттестовывается на добровольной основе на соответствующую ква­лификационную категорию и получает ее в случае успешного про­хождения аттестации.

3.11.  Имеет  учебную и факультативную нагрузку в объёме до 315 часов в год.

4.   ОТВЕТСТВЕННОСТЬ.

4.1. Социальный педагог несет персональную ответственность за правиль­ность социально-педагогического заключения, адекватность используе­мых методов, обоснованность даваемых рекомендаций.

4.2. Социальный педагог несет ответственность за сохранение протоколов официальных обследований, за ведение документации в соответствии с порядком, установленным в образовательном учреждении.

4.3. Социальный педагог несет ответственность за качество и своевременность выполнения возложенных на него настоящей должностной инст­рукцией обязанностей.

5.  ВЗАИМООТНОШЕНИЯ. СВЯЗИ ПО ДОЛЖНОСТИ.

5.1. Работает по графику, составленному исходя из 40 - часовой рабочей недели,  утвержденному директором школы. На подготовку к индивидуальной и групповой ра­боте, анализ  и заполнение отчетной документации, а также  повышение профессиональной компетентности социального педагога затраты времени составляют 12 часов в неделю, что не требует обязательного его присутствия в образовательном учреждении.

5.2. Самостоятельно планирует свою работу на каждый учебный год и каждую четверть.  План работы  утверждается директором школы не позднее пяти дней с начала планируемого периода.

Представляет директору школы письменный отчет о своей деятель­ности объемом не более пяти страниц, в течение 5дней по окончании учебного года.

5.3. Получает от директора школы и его заместителей информацию нормативно-правового и организационно-методического характера, знакомится под расписку с соответствующими документами.

5.4. Работает в тесном контакте с учителями, родителями и лицами, их заменяющими; систематически обменивается информацией по во­просам, входящим в его компетенцию, с администрацией и педагогическими работниками школы.

ДОКУМЕНТАЦИЯ  СОЦИАЛЬНОГО ПЕДАГОГА ШКОЛЫ.

(примерный перечень)

Социальный педагог, работающий в школе,  может иметь следующую документацию (по согласованию с администрацией):

1.     Тексты административных документов по социально-педагогической работе, законов и подзаконных актов по осуществлению прав ребенка.

2.     Должностную инструкцию.

3.     Перспективный, календарный план работы на год, который может быть представлен как отдельным документом, так и в контексте годового плана работы учреждения образования.  (Форма №1)

4.             Циклограмму работы социального педагога (Форма №2).

5.           Журнал учета групповых  и индивидуальных форм работы (Формы №3, №4).

6.     Банк данных и карточек по всем категориям школьников. (Формы №5, №6, №7, №8)

7.     Социально-педагогический паспорт микрорайона, при необходимости класса.

8.     Планы,  графики, схемы  взаимодействий с различными социальными институтами (правовыми, здравоохранительными, по охране прав ребенка, и т.д.).

9.     Документированную деятельность по защите прав ребенка.

10. Документацию по вопросам опеки и попечительства (подробные списки с номерами личных дел, датами лишения родительских прав и назначения опеки, адресами, телефонами, местом работы, акты обследования жилищно-бытовых условий), защите прав ребенка в органах охраны правопорядка и судебных органах (по необходимости).

11.  Документацию по учету правонарушений, по освоению индивидуальных образовательных маршрутов детьми, стоящими на внутришкольном контроле;

12.  Учет мер по социальной защите детей из социально неблагополучных семей. (Формы № 9, №10, № 11)

13.  Методические рекомендации для родителей.

14.  Методические рекомендации для классных руководителей, учителей по решению проблем социальной жизни ребенка.

Форма №1.

Требования к перспективному плану работы социального педагога

Годовой план работы должен быть согласован и утвержден администрацией ОУ.

Схема оформления годового плана может быть представлена с распределением основных мероприятий по видам деятельности

Направление деятельности	Категория (учащиеся,  родители, учителя)	Формы работы (анкетирование и анализ, беседа, консультация, лекция, тренинг, выступление)	Задейство-ванные специалис-ты	Сроки исполне-ния	При-меча-ния

Форма № 2.

Циклограмма работы социального педагога

    Рекомендуется составлять циклограмму на месяц для научной организации труда (НОТ) и охвата всех   направлений и видов деятельности.

График (расписание) на _________________ месяц

Месяц	Дни недели	Планируемые мероприятия с указанием времени и места	Примечание
1 неделя	Понедельник
	Вторник
	Среда
	Четверг
	Пятница
	Суббота
2 неделя

         График рекомендуется составлять в конце месяца на последующий срок.

Примерная   циклограмма работы социального педагога

Один раз в год: оформление социальных паспортов классов и микрорайона.

Один раз в месяц: организация рейдов в рамках операции «Подросток» совместно и инспектором ИДН

Еженедельно: собеседование, консультирование учащихся, состоящих на различных  видах учетах.

Ежедневно: контроль присутствия на уроках учащихся, состоящих на различных видах учета.

Регулярно:

­   участие в работе Совета по профилактике правонарушений и безнадзорности;

­   индивидуальная работа с учащимися, родителями учащихся и учителями;

­   организация внеурочной занятости подростков.

Форма №3.

Журнал (график) учета тематических групповых  консультаций (примерный)

№	Дата	Тема	Категория группы (учащиеся, родителя, учителя)	Примечание

Форма №4.

Журнал (график) учета индивидуальных консультаций (конфиденциальная информация)

№	Дата	Тема	Категория группы (учащиеся, родителя, учителя)	Примечание

Форма №5.

Список  учащихся школы, поставленных на учет

№	Фамилия, имя учащегося	класс	Состоит на учете		Дата постановки на учет	Причина постановки на учет	Ф.И.О. родите-лей	До-маш-ний адрес
			в школе	в ИДН

Форма №6.

Охват учащихся школы внеурочной досуговой деятельностью

№	Фамилия, имя учащегося	класс	Название кружка, клуба, секции. Их местонахождение	Занятость по дням недели
				Пн.	Вт.	Ср.	Чт.	Пт	Сб.	Вс.

Форма №7.

Контроль посещаемости уроков учащимися, склонным к прогулам

Фамилия, имя учащегося	класс	Количество пропущенных уроков
		сентябрь	октябрь	ноябрь	декабрь	январь	февраль	март	апрель	май

Форма №8.

Статистические данные о «трудных» подростках за учебный год

№	Показатели	I четверть	II четверть	III четверть	IV четверть	Учебный год
1.	Поставлено на учет
2.	Снято с учета
3.	Выбыло: а) в учебные заведения
	б) на работу
	в) за пределы города (района)
4.	Всего успевает
5.	Всего не успевает
6.	Оставлено на повторное обучение
7.	Переведено условно

Форма №9.

Карта неблагополучной семьи

1.   Ф.И.О. ребенка, проживающего в неблагополучной семье, дата его рождения ____________________________________________________________________

2.   Адрес проживания семьи, телефон____________________________________

3.   Мать  (Ф.И.О., дата рождения, образование, место работы, должность, размер заработной платы, рабочий телефон)_____________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

4.   Отец  (Ф.И.О., дата рождения, образование, место работы, должность, размер заработной платы, рабочий телефон)_____________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

5.   Дети (Ф.И.О., дата рождения, что посещают, где учатся)__________________

____________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

6.   Сведения о других членах семьи______________________________________

7.   Условия проживания (краткая характеристика жилья, условий, созданных для детей, наличие необходимой по сезону одежды, продуктов питания) ________________________________________________________________________________________________________________________________________

8.     Дата обследования семьи ___________________________________________ 

9.     Необходимая помощь (ремонт, материальная, медицинская, психологическая) _____________________________________________________

10. Формы работы с семьей (посещения, беседы, приглашение на Совет профилактики, ОДН, привлечение к работе в классе, школе и др) ____________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

Форма №10.

Карта неблагополучного школьника

1. Ф.И.О. ребенка, проживающего в неблагополучной семье  ________________

2. Дата рождения   ____________________________________________________

3. Адрес, телефон _____________________________________________________

4. Мать  (Ф.И.О., дата рождения, образование, место работы, должность, размер заработной платы, рабочий телефон)_____________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Отец  (Ф.И.О., дата рождения, образование, место работы, должность, размер заработной платы, рабочий телефон)_____________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Медицинские показатели (группа здоровья, наличие хронических заболеваний)_________________________________________________________

7. Педагогические показатели (отметить, по каким предметам отстает; какие предметы даются лучше всего) _________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Психологические показатели (особенности характера, склонности, способности) ________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

9. Социально-педагогическая характеристика  (положительные черты характера, вредные привычки, отклонения в социальном поведении (грубость, драки, прогулы, избиение слабых, вымогательство, жестокое обращение с животными, воровство, немотивированные поступки и др.),  социальный статус (лидер или отверженный), учет в подразделениях по делам несовершеннолетних) ________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Форма №11.

Дневник посещений учащихся на дому

№	дата	Ф.И.О.	класс	Причина посещения	Результат	Прочее

АНАЛИЗ В СОЦИАЛЬНО-ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

         Аналитическая функция – одна из наиболее трудоемких в структуре рабочего цикла, т.к. анализ предполагает выделение в изучаемом объекте частей, оценку роли и места каждой части, сведение частей в единое целое, установление  причинно-следственных связей и системообразующих факторов.

         В ходе анализа необходимо иметь в виду

­   начальный уровень состояния проблемы;

­   ранее достигнутые результаты;

­   особенности организации социально-психологического процесса в учреждении и микросоциуме;

­   новизну социально-педагогической деятельности.

Аналитический отчет социального педагога (в зависимости от места его работы) может включать следующие блоки информации:

ü о выполненной работе по охране детства за истекший период;

ü об организации профилактической работы с определенным контингентом воспитанников;

ü о формах и содержании профессионального взаимодействия с различными службами (правоохранительными, социальной защиты населения, службами занятости и др.);

ü об успеваемости

Пакет методического обеспечения

организации СПС

Приложения

ПОЛОЖЕНИЕ

о кабинете школьной социально-психологической службы

образовательного учреждения

 

1.  Общие положения

1.1 Кабинет школьной социально-психологической службы (далее СПС) является обязательным структурным подразделением образовательного учреждения, являющееся средством осуществления Положения о СПС  образования, обеспечивающее подготовку учащихся к самореа­лизации в условиях современного общества.

1.2. Работа кабинета осуществляется согласно плана образовательного учреждения и школьной СПС.

1.3. Кабинет является основным рабочим местом социального педагога и педагога-психолога образовательного  учреждения.

1.4. Настоящее положение о кабинете СПС может быть конкретизировано с учетом особенностей задач и содержания работа образовательного учреждения.

2.  Основные задачи

2.1 Содействие реализации целей и задач школьной СПС, осуществлению профессиональной деятельности социального педагога и педагога-психолога образовательного учреждения.

2.2. Обеспечение многообразия содержания направлений работы СПС образовательного учреждения.

2.3. Содействие социально-психологическому  всеобучу педагогического  коллектива, родительской   общественности, учащихся.

3. Содержание работы

3.1. Содержание и объем выполняемых работ в кабинете дифференцируется в зависимости от специфики, задач школьной  социально-психологической службы и образовательного учреждения.

3.2. Кабинет формирует необходимый фонд научной, учебной, методической и периодической литературы, отвечающий по содержанию ее функциям.

3.3. Кабинет осуществляет размещение, режим хранения и сохранность нор­мативной и отчетной документации, психологических и педагогических  методик и документов первичной информации (протоколов обследования, индивидуальных консультации и т.д.).

З.4. Кабинет является центром социально-психологического образования и самообразования педагогических работников образовательного учреж­дения.

З.5. Кабинет организует и направляет работу ученического актива школьной социально-психологической службы.

4. Организация работы

4.1. Кабинет представляет собой изолированное,  соответствующее санитарно-гигиеническим нормам, помещение, оснащенное необходимым оборудова­нием, техническими средствами, копировально-множительной техникой,  компьютером и т.д.

4.2.  Кабинет школьной социально- психологической службы работает в соответствии с правилами внутреннего трудового распорядка образовательного учреждения.

4.3.  Наличие кабинета, состояние ее материально-технической и методической базы является одним из показателей определения готовности образовательного учреждения к новому учебному году.

5. Требования к документации кабинета.

5.1. Паспорт кабинета школьной социально-психологической службы  (приложение №1).

5.2.  Инвентарная ведомость на имеющееся оборудование  (приложение№2).

5.3.  График занятости кабинета  (приложение №3).

5.4.  Состояние методического обеспечения кабинета (приложение №4).

5.5.  План работы кабинета на учебный год и перспективу (приложение №5).

приложение №1

Паспорт кабинета социально-психологической службы.

1. Образовательное учреждение ________________________________________

2. Дата организации кабинета   _________________________________________

3. Ответственный за кабинет   __________________________________________

4. Для каких форм работы оборудован кабинет: ___________________________

5. Количество комнат, площадь: ________________________________________

6. Наличие лаборантской:  _____________________________________________

7. Наличие и вид школьной доски: ______________________________________

8. Оборудование рабочего стола:  _______________________________________

9.  Рабочие столы (количество, соответствие требованиям): _________________

10. Стулья  (количество, достаточность): _________________________________

11. Наличие шкафов, полок: ____________________________________________

12.  Наличие сейфа-шкафа: _____________________________________________

13. Наличие и тематика  сменных стендов:________________________________

14. Оснащение кабинета техническими средствами: ________________________

15. Наличие канцелярских изделий: _____________________________________

16. Нормативная документация: ________________________________________

17. Формы отчетной документации школьной психологической службы:  (согласно Положению о СПС ):_________________________________________

Дата исполнения: _____________    

Директор образовательного  учреждения  ____________                                                       

  приложение №2

Инвентарная ведомость на имеющееся оборудование.

№	Название ТСО, сопутствующие принадлежности (видео, аудиоматериалы, экраны и т.п.)	Мар-ка	Год приобр-итения	Инв. по школе	Техническое состояние.
1	2	3	4	5	6

приложение №3

График занятости кабинета            

на ____________ уч. год.

 

Формы работы (инд. и групповые консультации, тренинги, работа с родителями, собеседование и т.д./	Дни недели:
	Понедельник	вторник	среда	четверг	пятница	суббота
консультации для родителей
работа с ученическим активом
и      т.д.

приложение №4

Состояние научно-методического обеспечения кабинета

на ________________ учебный год.

№	Научно-методический комплекс	содержание
1	2	3
	Методическая литература Методические разработки Учебники Тесты Рабочие тетради Раздаточный материал и т.д.

приложение №5

План работы кабинета на учебный год и перспективу

(утверждается директором школы).

План образовательного учреждения составляется по форме:

Анализ работы кабинета в ___________ учебном году.

Для каких форм работы использовался кабинет и находящиеся в нем материалы	Что сделано по оформлению и ремонту кабинета	Что было приобретено и разработано	Проблемы в организации работы кабинета
1	2	3	4

Задачи на новый _______________ учебный год.

Задачи	Планируемое оформление, приобретение, разработка методических и пр. материалов.	примечание
1	2	3

 

 

ПОЛОЖЕНИЕ

о городском смотре-конкурсе кабинетов

социально-психологической службы

1. Учредители, цели смотра-конкурса.

1.1.Учредителем городского (районного) смотра-конкурса кабинетов школьной социально-психологической службы образовательных учреждений является методический кабинет городского (районного)  управления образования.

1.2. Целями смотра-конкурса являются:

1.     активизация работы  кабинетов школьной социально-психологической службы    образовательных учреждений;    

2.     координирование работы образовательных учреждений, социальных педагогов,  педагогов-психологов;

3.     выявление и распространение позитивного опыта работы кабинетов школьной  социально-психологической  службы  образовательных учреждений;    

4.     повышение эффективности использования возможностей кабинета.

2.  Условия  проведения  смотра  конкурса.

Ø  Смотр-конкурс кабинетов школьной социально-психологической  службы проводится ежегодно.

Ø  Участие в смотре-конкурсе проходит на добровольной основе по заявке на участие.

Ø  Сроки проведения и состав жюри смотра-конкурса определяются приказом по городскому  (районному) отделу  образования 

3. Организация,  условия  участия в смотре-конкурсе.

3.1. Для организации, проведения и подведения  итогов смотра-конкурса   кабинетов школьной социально-психологической службы создается гор (рай)  оргкомитет.

3.2.  Оргкомитет смотра-конкурса выполняет также функции жюри.

3.3. Образовательные учреждения, желающие принять участие в смотре-конкурсе, направляют в оргкомитет  заявку и паспорт кабинета школьной социально-психологической службы образовательного  учреждения.

3.4. Представленные в оргкомитет смотра-конкурса паспорта кабинетов школьной социально-психологической службы не возвращаются и не рецензируются.

ПАМЯТКА ПРОВЕРЯЮЩЕМУ

1.  Уровень  профессиональной  компетентности  социального педагога, педагога - психолога:            

­   образование

­   разряд

­   стаж  работы

­   участие   в   работе МО

­   формы  повышения  квалификации

­   научно-исследовательская  деятельность

­   методическая  работа

2. Документы, определяющие стратегию и тактику организации, осуществления и обновления деятельности школьной социально-психологической службы.

3.  Цели и задачи деятельности школьной социально-психологической службы

 Основные  направления деятельности  школьной психологической службы:

­   сопоставление цели и задач;

­   формы работы (целесообразность, действенность);

­   содержание  работы (отраженность в плане);

­   структура плана (вид плана);

­   преемственность  работы.

4. Анализ плана работы школьной социально-психологической службы:

­   обоснованность плана;

­   направленность на цели и задачи образовательного учреждения;

­   форма плана (план-сетка, системный, программно-целевой);

­   комплексность;

­   действенность;

­   адресность;

­   конкретность.

5. Реализация плана работы  школьной социально-психологической службы

­   недостатки;

­   достоинства;

­   возможные  пути  решения.

6. Качественный  уровень  проектировочной  работы:

­   составление  тестов,  памяток – рекомендаций;

­   разработка  авторских  программ, курсов;

­   факультативных  занятий;

­   планирование  работы  кружков;

­   подготовка  методических  рекомендаций;

­   составление  карт  наблюдений;

­   составление  анкет, опросников,  тестов

7. Преобразовательная  деятельность:

­   проведение  творческих  отчетов;

­   практических  и  теоретических  семинаров;

­   смотры, конкурсы, конференции;

­   психологические  практикумы;

­   диспуты;

­   родительские  лектории;

­   неделя  психологии;

­   коррекционно-развивающие  занятия;

­   консультирование;

­   тренинги  и  т.д.;

­   ведение  документов.

8. Контрольно–аналитическая  деятельность:

­   участие  в  МО;

­   августовских  педагогических  совещаниях;

­   публикации  в СМИ;

­   работа  в  творческих  группах,  центрах;

­   психологический  мониторинг  /отслеживание,  анализ;

­   включенность  результатов  работы  школьной социально- психологической  службы  в  тематику  педсоветов;

­   совещаний  при  директоре; 

­   сбалансированность  целей  внутришкольной  диагностики, проектировочной  и  преобразовательной деятельности.

9. Наличие  кабинета  школьной  социально-психологической  службы:

­   техническая  оснащенность;

­   оборудование  кабинета;

­   эстетичность  оформления;

­   предназначение  кабинета;

­   документация /паспорт, журналы.

10. Общий  вывод:

­   достоинства  организации   школьной  социально-психологической  службы (определенность  конечного  результата, эффективность  преобразовательной  деятельности);

­   недостатки  в  деятельности  школьной  социально-психологической службы (в проектировочной, преобразовательной и контрольно–аналитической   деятельности);

­   причины этих недостатков;

­   возможные  пути  решения.   

Памятка по обобщению опыта работы

социального педагога, педагога-психолога.

1.                      Сведения  об  авторе 

Ø Ф.И.О., 

Ø образование (какие  учебные  заведения  окончил),

Ø стаж  работы  (в  данной  должности),

Ø квалификационный  разряд.

2.                      Сведения  о  школе:

Ø №  школы,

Ø адрес,

Ø число  учащихся.

3.                      Содержание  опыта:

Ø сущность,

Ø новизна  (применение  достижений  науки, рационализация  отдельных  элементов  труда),

Ø ценность,

Ø специфика  опыта,

Ø используемые  методы  и  приемы  в  работе,  их  результативность,

Ø перспективность  (наличие  возможности  дальнейшего  развития  применения  на  практике);

Ø основные  показатели  эффективности  работы, 

Ø основные  сведения  о  средствах, которыми  достигаются  высокая  результативность,

Ø в  чем  непосредственно  заключается  положительный  опыт,

Ø взаимоотношения  социального педагога, психолога  с  учащимися, педагогами,  родителями,  сотрудничество  с  ними;  степень  заинтересованности  учащихся,  педагогов,  родителей  в  работе  социального педагога или психолога .

4.                      Пропаганда  опыта:

Ø где  анализировался,   обсуждался  этот  опыт,

Ø какие  материалы,   отражающие  опыт,  имеются  в  школе;

Ø формы распространения опыта (устные, наглядные,  аудиовизуальные,  в  средствах  массовой   информации),

Ø выступления,  отчеты,  открытые  занятия,  выставки  материалов,  публикации  и  т.п.

5.                      Внедрение  опыта:

Ø использование  опыта  в  практике  работы  учителей  (проведение  семинаров, практикумов, тренингов, коллективные и  индивидуальные  консультации)

Ø отзывы  коллег, администрации  школы,  учителей,  учащихся,  родительской  общественности  о  результативности  опыта.

Проблемно–ориентированный анализ (самоанализ)  

работы социально педагога, педагога-психолога

                                                        за __________________ учебный год

Образовательное  учреждение: _________________________________________

Психолог (социальный педагог) ________________________________________

1.     Цель деятельности школьной социально-психологической службы.

2.     Конечные результаты деятельности:

­   положительные;

­   отрицательные.

3.     Факторы, обусловившие позитивные результаты в:

­   психопрофилактической работе;

­   психодиагностической работе;

­   развивающей и коррекционной работе;

­   правозащитной  работе;

­   консультативной работе и т.д.

4.     Факторы, обусловившие негативные результаты.

5.     Выявленные проблемы: условия и первопричины их возникновения, задачи и методы их решения.

6.     Цель деятельности на новый учебный год.

7.     Основные направления и формы работы в новом учебном году.

Дата: __________________________________________                             .

PS:

Положительным опытом, подлежащим изучению, обобщению и внедрению, следует считать методы и приемы работы, применяемые социальными педагогами и  педагогами-психологами, ценные почины и инициативы, обеспечивающие достижение устойчивых высоких показателей в профессиональной деятельности социального педагога/ педагога- психолога.

          Таким образом, основными элементами положительного опыта являются:

Ø  эффективное  и качественное решение задач, стоящих перед школьной социально- психологической службой;

Ø  построение собственной деятельности на теоретической базе;

Ø  обеспечение эффективного применения  форм   и  средств, приемов  и  методов  работы;

Ø  достижение  высоко  конечного  результата.

 Общественный контроль за деятельностью социально-психологической  службы могут осуществлять педагогический совет школы и родительское собрание.

КЛЯТВА СОЦИАЛЬНОГО ПЕДАГОГА Поднялась метель. Метель замела тропинки и дороги. Солнце осветило поляну. Поляна была снежной. Вдоль дороги росли дубы. Дубы были большие и важные.          Как профессиональный социальный работник я принимаю на себя следующие обязательства, для выполнения которых я сделаю все от меня зависящее и буду: ­   рассматривать благополучие людей, которым я служу, как мой первостепенный долг; ­   честно выполнять все свои обязанности и функции; ­   на высоком профессиональном уровне осуществлять деятельность по социально-педагогической поддержке доверенных мне людей; ­   работать с полной отдачей и преданностью делу; ­   уважительно относиться к людям, с которыми мне предстоит общаться по долгу службы; ­   хранить профессиональную тайну, разглашая сведения, добытые в моей деятельности, только при условии получения соответствующих полномочий от моих клиентов, судебных инстанций или профессиональных организаций; ­   избегать вмешательства любых посторонних интересов в мои профессиональные суждения, независимость и компетенцию; ­   способствовать созданию и поддержанию условий работы, отвечающих стандартам практики, задаваемых настоящим кодексом; ­   стремиться к обеспечению высокого уровня социальной работы в целом; ­   способствовать проведению социальной политики, которая пойдет на пользу человечеству.