Дәрестең темаһы. Һүҙҙе юлдан юлға күсереү.Уҡыу-методик комплект: УМК “Башҡорт теле” (авт. Сынбулатова Ф.Ш. һ.б.)

7-се дәрес.         Үткәреү ваҡыты : -----------------------------------

Дәрестең темаһы. Һүҙҙе юлдан юлға күсереү.

Дәрестең төрө. Уҡыу мәсьәләһе ҡуйыу.

Уҡыу-методик комплект: УМК “Башҡорт теле” (авт. Сынбулатова Ф.Ш. һ.б.).

Планлаштырылған һөҙөмтәләр:

         Шәхси сифаттарҙы үҫтереү өлкәһендәге үҫеш: эште эҙмә-эҙлекле итеп, баҙнатлы башҡарыу. Эште парлашып, бергә, килешеп эшләү. Үҙ аллылыҡ сифаттарын үҫтереү.

         Метапредмет өлкәһендәге үҫеш: эш шартының асылын аңлау, уны планлаштырыу, һығымта яһарға һәм эштең һөҙөмтәһен билдәләргә күнегеү. Үҙ-ара аралашып, йылы мөғәләмә итергә һәм уртаҡ эште планға ярашлы теүәл үтәргә өйрәтеү.

         Предмет өлкәһендәге үҫеш: ҡуш тартынҡылы һүҙҙәрҙе ижеккә бүлергә. -ҙ, -т тартынҡыларына бөткән һүҙҙәргә -ҙ, -т хәрефтәренә башланған ялғауҙар ҡушып ҡуш тартынҡылы һүҙ яһарға күнегеү.

         “Матур яҙыу” минутлығы (12-се бит) ойоштороу.

         1-се эш. Эште уҡыу мәсьәләһе ҡуйыу маҡсатында ҡулланыу. Һөйләмде билдәләнгән һүҙгә баҫым яһап уҡыу. Билдәләнгән һүҙҙе айырып алып, ижеккә бүлеү. Бындай һүҙҙәрҙе юлдан юлға күсереү өсөн ижеккә бүлеү үҙенсәлектәрен асыҡлау (яҙҙы – яҙ-ҙы, эҙҙәрен- эҙ-ҙәрен, үтте – үт-те, көттө – көт-тө, ҡыҙҙар – ҡыҙ-ҙар, еләккә – еләк-кә, китте- кит-те) маҡсатында уҡыу диалогы ойоштороу..

         Һығымта. Ҡуш тартынҡылы һүҙҙе ижеккә бүлгәндә, берәүһе алдағы ижектә ҡала, ә икенсеһе киләһе ижеккә күсә: көҙ-ҙәр, ҡорт-тар.

         2-се эш. Өйрәнелгән яңы ысулды ғәмәли мәсьәләләрҙе хәл итеү өсөн ҡулланыу. Эштең шарты менән танышыу.Һүҙҙе ҡуш тартынҡылы итеп үҙгәртеү алгоритмын төҙөү:

 һүҙҙе уҡып ишеттереү: ҡаҙ, һөт, болот, кәрәҙ.

 һүҙҙең һуңғы тартынҡыһын билдәләү (т,ҙ);

 т,ҙ хәрефтәренә тамамланған һүҙгә ҡаҙ, һөт һ.б. т, ҙ  хәрефтәренә башланған ялғау ҡушып, һүҙ яһау ( ҡаҙ ҙар, һөт тәр һ.б.).

 ҡуш тартынҡылы һүҙҙе ижеккә бүлеп әйтеү (ҡаҙ-ҙар, һөт-тәр һ.б.)

 һүҙҙәрҙе ижеккә бүлеп яҙыу.

 эште тикшереү. Хаталарын төҙәтеү.

Парталашың менән бер-береңдең эшен тикшереү, хаталарын төҙәтеү.

         “Эш дәфтәрендә”(12-се бит) үҙ аллы эш. Һүрәттә төшөрөлгән предметтың (ҡарға, маймыл, умарта, дәфтәр) атамаһын әйтеү. Һүҙҙе бирелгән моделгә ярашлы ижектәргә бүлеп әйтеү һәм дәфтәргә яҙыу. Паталашың менән бер-береңден эшен тикшереү.

         3-сө эш. Сюжетлы һүрәттәр буйынса һөйләм һыҙмаһын ҡулланып, һөйләм төҙөү. Һөйләмде үҙ-үҙеңә әйтеп, дәфтәргә яҙыу. Яҙған һөйләмдәрҙе тикшереү һәм хаталары булған осраҡта, төҙәтмәләр индереү.

         4-се эш. Эште телдән төркөмдә башҡарыу. Бирелгән һүҙҙәрҙе һәм ижектәрҙе ҡулланып ҡуш тартынҡылы һүҙҙәр төҙөү. Ҡуш тартынҡылы һүҙҙәрҙе ижеккә бүлеү ҡағиҙәһен иҫкә төшөрөү. Үҙ аллы был һүҙҙәрҙе дәфтәргә яҙыу.

         Һығымта яһау. Ҡуш тартынҡылы һүҙҙе ижеккә бүлеү ҡағиҙәһен ҡаба

         5-се эш. Һүрәт урынына һүҙ ҡуйып, һөйләм төҙөү. Уны уҡып ишеттереү. Һөйләмде күсереп яҙыу һәм уны яттан яҙыу араһындағы айырмалыҡтарҙы асыҡлау. Ҡуш тартынҡылы һүҙҙәрҙә ҡуш тартынҡының аҫтына һыҙыу.

         “Эш дәфтәре”ндә эш. Бирелгән һүҙҙәрҙән юлдан юлга күсерергә ярамаған һүҙҙе асыҡлау һәм шаҡмаҡ эсенә тамға һалыу ().

         6-сы эш(телдән). А  һәм Ү  ижектәренә сәскә таждарында бирелгән ижектәрҙе (-ғыр, -ран, -ҡыс, тын; -сә, -кә, -сәү, - мәксе) ҡушып һүҙ яһап әйтеү. Һүҙҙе юлдан юлға күсереү ҡағиҙәһен иҫкә төшөрөү. Уны яңғыратыу һәм китапты асып, унда бирелгән ҡағиҙә тексы менән сағыштырыу. Дәрес аҙағында дәрестәге эшмәкәрлеккә рефлексив анализ, контроль яһау:

 Һәр эшләнелгән эшкә байҡау яһау. Нимәгә өлгәштем, өйрәндем? Нимәне төшөнөүе ауырыраҡ булды? Өйрәндем:

 бирелгән һүҙҙән яңы һүҙ яһарға;

 ҡуш тартынҡылы һүҙҙе юлдан юлға күсерергә;

 эште планлаштырырға; алгоритм(инструкцияға) ярашлы эш итергә;

 эште тикшерергә, баһаларға;

 парталашың менән килешеп, кәңәшләшеп эшләргә.

         Төшөнөп (аңлап) етмәнем. Мәҫәлән:

 Һөйләмде иҫтә ҡалдырып, уның яҙылышын китаптан ҡарамайынса үҙ-үҙеңә әйтеп, хатаһыҙ яҙырға һ.б йәки ҡуш тартынҡылы һүҙҙәрҙе ижеккә бүлеү һ.б..

Краткое описание документа:

Уҡыу-методик комплект: УМК “Башҡорт теле” (авт. Сынбулатова Ф.Ш. һ.б.)