«Физика және астрономия » пәнінен үшөлшемді әдістемелік жүйесі технологиясы негізінде «Жарық табиғаты. Жарықтың таралуы.» тақырыбына құрылған аралас сабақтың әдістемелік нұсқауы

«Физика және астрономия » пәнінен үшөлшемді әдістемелік жүйесі технологиясы негізінде «Жарық табиғаты. Жарықтың таралуы.» тақырыбына құрылған аралас сабақтың әдістемелік нұсқауы

Сабақ жоспары

Сабақтың тақырыбы: Жарық табиғаты. Жарықтың таралуы.

Сабақтың мақсаты:

 Білімділік: жарықтың табиғаты туралы ұғымды өзіндік жұмыстар арқылы меңгеруіне, деңгейлік тапсырмаларды орындағанда алған білімін өз бетімен қолдана алуына жағдай тұғызу.

 Дамытушылық:  әрбір студенттің үш деңгейлік тапсырмаларды біртіндеп орындауына жағдай жасау арқылы оның қабілетіне сәйкес жеке құзырлығын дамыту, логикалық ойлау, танымдық қабілетін арттыру.

 Тәрбиелік: өз бетінше дербес жеке жұмыс жасауға, жауапкершілікті сезіне білуге, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың типі: Аралас

Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, репродуктивтік әдіс, әңгімелесу, үшөлшемді әдістемелік жүйе технологиясы, өзін-өзі бағалау. 

Сабақтың көрнекіліктер: Жұмыс дәптері, слайдтар, бейне таспа, плакат, буклет, бағалау парағы.

Сабақ құрылымы

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Өткенді қайталау, үй тапсырмасын тексеру

1)    Үй тапсырмасын тексеру

2)    «Көпір» тапсырмалары

ІІІ. Жаңа сабақты баяндау

1)    «Білу» тапсырмалары  

2)    «Түсіну» тапсырмалары

3)    «Талдау» тапсырмалары

4)    «Жинақтау» тапсырмалары

5)    «Қолдану» тапсырмалары

6)    «Баға беру» тапсырмалары

ІV. Жаңа сабақты бекіту:

  «Кері байланыс» тапсырмалары

І деңгей: «Білу», «Түсіну» тапсырмалары

ІІ деңгей: «Түсіну», «Қолдану» тапсырмалары

ІІІ деңгей: «Жинақтау», «Баға беру» тапсырмалары

V. Үй тапсырмасы

VІ. Қорытынды

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1) сәлемдесу, студенттерді сабаққа қатысуын, дайындығын тексеру.

2) сабақтың мақсатымен таныстыру.

3)студенттерге ашық журнал, мониторинг парақтарын таратып беру. (қосымша 1, қосымша 2)

ІІ. Өткенді қайталау, үй тапсырмасын тексеру.

1)      үй тапсырмасын тексеру (сұрақ-жауап)

1.     Герц тәжірибесінің кемшілігі?

2.     Радиобайланыс іс жүзіне қалай асады?

3.     Радиобайланыстың қандай түрлері бар?

4.     Тербелістерді модуляциялау дегеніміз не?

5.     Тербелістерді детектірлеу дегеніміз не?

6.     Радиотолқындардың түрлерін ата?

7.     Радиолокатордың жұмысы қандай принциптерге негізделген?

2)      «Көпір» тапсырмалары

«Көпір» тапсырмалары

І-кезең Сұрақтарға жауап бер, бос орынға қажетті сөздерді жаз. 1.      Қандай толқынды электромагниттік толқын деп атайды? Жауабы: Айнымалы электромагниттік өріс тербелістерінің кеңістікте таралуын электромагниттік толқын деп атаймыз. 2.      Электромагниттік толқындар қандай толқын түріне жатады? Жауабы: Электромагниттік толқындар - қөлденең толқындар. 3.      Электромагниттік толқындар вакуумде қандай жылдамдықпен таралады? Жауабы: Электромагниттік толқынның вакуумдегі таралу жылдамдығы  4.      Электромагниттік толқындардың ортада таралу  жылдамдығы қандай формуламен анықталады? Жауабы: Электромагниттік толқынның ортада таралу жылдамдығы    формуласымен анықталады. 5.      Электромагниттік толқындардың диапазонында жарықтың толқын ұзындығының аралығы қандай? Жауабы: Электромагниттік толқындардың диапазонында жарықтың толқын ұзындығы 380 нм (күлгін түс)  760 нм  (қызыл түс)  аралығында болады.

ІІІ. Жаңа сабақты баяндау:

Теориясы: «Білу» тапсырмалары. Кім? Не? Қалай? Қашан? Қандай?		ІІ-кезең Бос орынға қажетті сөздерді жаз. 1.     Оптика – жарықтың таралу заңдылықтарын, оның заттармен  өзара әрекеттесу процестерін және жарықтың  табиғатын зерттейтін физиканың саласы. 2.     Геометриялық оптика – жарықтың табиғатын қарастырмай оның тек таралуын ғана зерттейтін оптиканың бөлімі. 3.     Жарық- жеке кванттар түрінде сәуле шығаратын  және жұтатын электромагниттік толқындар. 4.     Жарық сәулесі- бойымен жарық энергиясы таралатын немесе толқын шебіне перпендикуляр жүргізілген және толқын ұйытқуының таралу бағытын көрсететін сызық, біртекті ортада түзусызық бойымен таралады. 5.     Жарық сәулесі жарық көзінен шығады. 6.     Жарықтың вакуумдегі таралу жылдамдығы . 7.     Жарықтың тәуелсіз таралу заңы: Жарық сәулелері бір-бірімен кездескенде әрқайсының әрі қарай таралуына әсер етпейді. 8.     Сәулеленудің түсі оның жиілігімен анықталады яғни әрбір түстің сәйкесінше өз жиілігі бар. 9.     Ферма принципі: Жарық кеңістіктің бір нүктесінен екінші нүктесіне ең аз уақыт кететін жолмен жүріп өтеді. 10. Көлеңке - мөлдір емес дененің артындағы кеңістіктің  жарық энергиясы түспейтін аумағы.
«Түсіну» тапсырмалары.		Сұраққа жауап бер? 1.     Неліктен жарық жылдамдығын анықтау қиын? Жауабы: Себебі жай көзбен бақылағанда ол лезде таралады. Жарық жылдамдығын анықтау үшін үлкен арақашықтық қажет. Жарық жылдамдығын анықтауды Физо(зертханалық әдіс), Ремер(астрономиялық әдіс), Майкельсон тәжірибелерін түсіндіру.
«Талдау» тапсырмалары.		Венн диаграммасын толтыр Электромагниттік теория                     Кванттық теория
Теориясы: «Жинақтау»		жеке кванттар түрінде  сәуле шығарады  және жұтады   жылдамдығы
Практикасы «Қолдану» тапсырмалары.		№1006   Ең жақын жұлдыздан (Центаврдағы ) жарық Жерге дейін 4,3 жылда жетеді, жұлдызға дейінгі ара қашықтық қандай? Берілгені:                                Шешуі: Жауабы:
Практикасы «Баға беру» тапсырмалары.		Сен қалай ойлайсың әр түрлі түсті сәулеленудің (әр түрлі түстердің) жиіліктері бірдей бола ала ма? Ал толқын ұзындықтары ше? Жауабы: жиіліктері бірдей бола алмайды, ал толқын ұзындықтары бірдей болуы мүмкін.
ІV. Жаңа сабақты бекіту ІІІ кезең Бағалау кезеңі Деңгейлік тапсырмаларды біртіндеп орындап, балл жинаңдар.
І деңгей(5 балл)
Теориясы: «Білу» тапсырмалары. Кім? Не? Қалай? Қашан? Қандай?	Тест сұрақтарына жауап бер. 1. Жарық сәулесі дегеніміз не? A.  векторының тербеліс бағытын көрсететін сызық В.  Жарық энергиясының таралу бағытын көрсететін сызық C. Жіңішке жарық шоғы D.  векторының тербеліс бағытын көрсететін сызық Е. және  векторларының тербеліс бағытын көрсететін сызық 2. Вакуумдегі жарық жылдамдығы қандай? A.     В.     C. D.     Е. 3. Қөлеңкенің пайда болуы қандай заңның дұрыстығының дәлелдемесі? A. жарықтың сыну заңы В. жарықтың сыну заңы  және жарықтың сыну заңы C. жарықтың  түзу сызықпен таралу заңы D. үш заңда Е. жарықтың шағылу заңы 4. Берілген шамалардың қайсысы  1. жарық жылдамдығы, 2. толқын ұзындығы, 3. жиілігі бір ортадан екінші ортаға өткенде өзгермейді. A. 1   В.2   C. 1 және 2   D.3    Е.2 және 3 5. 1923 жылы жарық жылдамдығын дәлірек анықтаған ғалым? A. Физо   В.Ремер   C.Корню   D.Галилей  Е.Майкельсон Жауабы: 1- В, 2- Е, 3- С, 4- D, 5- Е
Практикасы «Қолдану» тапсырмалары.	Есеп №1.  Жарық Күннен Жерге дейін қанша уақыт жүреді?() Берілгені:                                Шешуі: Жауабы:
ІІ деңгей(5 балл+4 балл=9балл)
Теориясы «Түсіну» «Талдау» тапсырмалары.		Сұраққа жауап бер. Неліктен Айдың тұтылу уақыты Күннің тұтылу уақытынан ұзағырақ? Жауабы: Жер көлеңкесінің диаметрі Ай көлеңкесінің диаметрінен әлдеқайда үлкен.
Практикасы «Қолдану»		Есеп №2. 1875 ж. Физо әдісін француз физигі Корню пайдаланған. Ол доңғалақтың айналу жиілігін едәуір арттырып, жарық алма-кезек 28 рет жоғалып кетіп, қайта пайда болғанын байқаған. Егер доңғалақтың айнаға дейінгі қашықтық 23000 м, тіс саны 200, ал жарықтың 28-інші рет пайда болуы доңғалақтың айналу жиілігі 914,3 с-1 кезінде байқалған болса, онда Корню тәжірибесіндегі жарық жылдамдығының мәні қандай болған? Берілгені:                        Шешуі: Жауабы: с=300400км/с
ІІІ деңгей(9 балл+3 балл=12балл)
Теориясы: «Жинақтау»	Жарық туралы не білдің? (эссе жаз (5-6 сөйлем))
Практикасы «Баға беру» тапсырмалары.	Сен қалай ойлайсың жарықтың біз үшін қандай маңызы бар?

 V.  Үй тапсырмасы

Студенттерге деңгейлік тапсырмаларды үйге аяқтап келуге беріледі. «Көпір» тапсырмалары жазылған парақтар таратылады.

     VІ.  Қорытынды

  Студенттер аудиторияда жинаған ұпайлар санын есептеп ашық журналға жазып қояды.

Ашық журнал

Күні  23.02.2011

Сабақ тақырыбы: Жарық табиғаты. Жарықтың таралуы.

№	І деңгей «5» балл									ІI деңгей «4» балл				ІII деңгей «3» балл		Ауд. жинаған балы	Үйде	Барлық балл	Бағасы
	1	2		3		4		5		1	2	3	4	1	2

Оқытушының аты- жөні:________________________________________

1-ші деңгей 5 ұпай

2-ші деңгей 4 ұпай

3-ші деңгей 3 ұпай

Сыныпта жинаған ұпай

Үй жұм. ұпай

Барлық ұпай

Бағасы

1-тақырып

2-тақырып

3- тақырып

4- тақырып

5- тақырып

6- тақырып

Өзіндік жұм.

Қатемен жұм.

Бақылау жұм