5-класқа арналған факультатив жоспары

« Қалалақ көпсалалы қазақ мектеп-гимназиясы »КММ

 «Бекітемін»                                                                                                                       «Келісемін»                         

 Мектеп-гимназия                                                                                                         Оқу ісінің меңгерушісі      

 директоры Б.И.Шумаков                                                                                                Д.М.Казангапова               

 _____________________                                                                                                 _______________               

«Әдебиет – ақиқат өмірдің айнасы»

факультатив жоспары

Қазақ тілі мен әдебиет пән мұғалімі:Бимуханова А.А.

                                                                                 2016-2017 оқу жылы

р/с	Тақырыптар		Сағат саны		Мерзімі	Сабақтың типі		Әдебиеттер, әдістемелік құралдар
	Ι тоқсан – 34 сағат
1	Кіріспе.Әдебиет – ақиқат өмірдің айнасы		1
2	«Елеместің  адамгершілігі» қиял-ғажайып ертегісі		1
3	Ертегі жанрының ерекшелігі		1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
4	Кейіпкерлер бейнесі		1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
5	« Ай астындағы Айбарша сұлу » ертегісі		1
6	Ертегінің тілі		1
7	Кейіпкерлер бейнесі		1
8	« Ұйқыдағы ару » орыс ертегісі		1
9	Ертегінің жанрлық ерекшелігі		1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
10	Кейіпкелер бейнесі			1
11	Менің қиялымдағы ертегі		1				Ертегі құрастыру
12	Қ. Омаров « Диқан » әдеби ертегі		1
13	Ертегінің тәрбиелік мәні		1
14	Ертегі мен әдеби ертегілерді салыстыру		1			салыстыру		Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
15	Қызықты сөзжұмбақ		1			Практикалық сабақ
16	« Ертегі кейіпкерлері сыр шертеді »		1			Қорытынды сабақ
17	Аңыз әңгімелер – халық шежіресі		1
18	Аңыз әңгімелердің ертегіден ерекшелігі		1
19	Қожанасыр туралы хикаялар		1
20	Алдар көсе мен Шықбермес Шығайбай		1
21	Асан қайғы туралы аңыздар		1
22	Тіл дамыту		1			Шешендік сөз үлгілерін жаттау
23	Аңыздардағы халықтың арман-тілегі		1
24	«Батырлар жыры» туралы әдеби-теориялық ұғым		1
25	« Қамбар батыр » жыры		1			әдеби талдау жасау		Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
26	Жырдың тақырыбы,идеясы,жанрлық ерекшелігі		1			Сөздік жұмысы
27	Жыр тілінің көркемдік ерекшелігі		1			Талдау сабағы(Тіл көркемдігі,өлең құрылысына талдау
28	Жырдағы Қамбар батыр бейнесі		1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
29	Батырлар жырының халық тарихымен байланысы		1
30	«Ел сенімін ер ақтар »		1			Пікір талас сабағы
31	«Туады ерлер ел үшін »		1			Ой-толғау
32	Қорытынды сабақ		1
ΙΙ тоқсан
1		А.Байтұрсынов«Шегіртке мен құмырсқа »	1			Рөлдерге бөліп оқу		А.Байтұрсынов «Ақ жол»жинағы
2		«Жапырақтар мен тамырлар»	1					А.Байтұрсынов «Ақ жол»жинағы
3		Абай мысалдары	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті тереңдетіп оқыту»
4		«Есек пен бұлбұл» Абай аудармасы	1			Мәнерлеп оқу
5		Инсценировка-көрініс жасау	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
6		Мысал құрастыру	1			Практикалақ сабақ
7		А.Тоқмағамбетов « Бидай мен қаңбақ»	1
8		С. Дөнентаев « Ауырған арыстан »	1
9		Мысал өлеңдерінің құрылысы , тілі.	1			Талдау сабағы		Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
10		Мысалдарды салыстыру	1
11		Мысалдарда кездесетін мақал-мәтелдер	1			Талдау сабағы
12		«Мысал кейіпкерлері бізде қонақта»	1			Инсценировкалы сабақ		Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
13		М.Өтемісов« Ереуіл атқа ер салмай »	1
14		Өлең құрылымы, тілі	1			Сөздікпен жұмыс		Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
15		«Күн қайда»	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті тереңдетіп оқыту»
16		Өлеңнің көркемдік ерекшелігі	1			Талдау сабағы
17		Исататай – басшы ,мен – қосшы .	1
18		Ә.Әлімжанов « Тастөбедегі айқас»	1
19		Практикалық сабақ	1
20		Ы.Алтынсарин – балалар әдебиетінің атасы.	1
21		«Лұқпан хәкім» әңгімесі	1
22		«Мейірімді бала »	1
23		Практикалық сабақ	1			Әңгіме құрастыру		Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
24		Ыбырай аудармалары	1
25		Қазақтың бас ақыны – А.Құнанбаев	1
26		Абай аудармалары  және оның тілі	1
27		Практикалық сабақ	1			орыс тіліндегі негізін қазақша аудармасымен салыстыру		Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
28		С.Торайғыров «Шәкірт ойы»	1
29		«Алаш ұраны»	1
30		Өлеңнің өмірбаяндық сипаты	1
31		Ж.Жабаев – фольклоршы ақын.	1
32		« Әкеме » ,«Зілді бұйрық»	1
ΙΙΙ тоқсан
1		Өнерлі өлке шамшырақтары	1
2		Қара сөздің шешені – Ақтайлақ би	1					«Ақтайлақ би»шығармалары,тарихи деректер
3		Ақтайлақтың би сайлануы	1
4		«Қадірін қашан білесің»	1
5		Бегеш би туралы әңгімелер	1
6		Д.Бабатайұлы өмірбаяны, шығармашылығы	1
7		«Тегімді менің сұрасаң»	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті тереңдетіп оқыту»
8		« О,Сарыарқа , Сарыарқа»	1
9		« Сөзім бар да көзім жоқ»	1
10		Абайдың талапты шәкірті - Әріп Тәңірберген	1
11		« Ғылым»туралы	1
12		« Кәрілікке»	1
13		М.Мағауин өмірбаяны, шығармашылығы	1
14		«Кешқұрым»	1
15		«Құмырсқа - қырғын» әңгімесі	1
16		«Ұлтсыздану ұраны» мақаласы	1
17		Алтайдың ақиық жазушысы – Оралхан	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті тереңдетіп оқыту»
18		«Қар  қызы» повесі	1
19		Тақырыбы мен идеясы	1
20		Аманжан мен Бақыт тағдыры	1
21		Нұржанның тағдыры	1
22		Қар қызын суреттеу	1
23		Практикалық сабақ	1			Инсценировка жазу		Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
24		Пьесаны сахналау	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
25		Талдау сабағы	1
26		Т. Әбдірайым өмірбаяны, шығармашылығы	1
27		« Ерке шора »	1
28		Мақтаншақ сары сағат	1
29		«Жалқаулыққа кім үйір »	1
30		Е.Рахимов өмірбаяны	1
31		« Жырлайды жүрек»	1
32		«Терісайрық»	1
33		Ертістің ерке жирені – Тұрсынғазы Рахимов	1
34		Құнанбай Өскенбайұлы	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
35		Хакім Абай суреттеуіндегі Құнанбай	1
36		Практикалық сабақ	1
37		Ә.Нұршайықов «Жамбылға хат»	1
38		« Атамекен – алтын қазына »	1			Ой-толғау
39		Менің өлкемнің асылдары	1			Концерт сабақ
40		Қорытынды	1
ΙV тқсан
1		Адамзаттың Айтматовы.	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті тереңдетіп оқыту»
2		« Ақ кеме »	1
3		Кейіпкерлер бейнесі	1
4		Шығарманың тіл ерекшеліктері	1
5		Тәжірибелік сабақ	1
6		Тіл дамыту	1
7		«Армысың, ақ кеме, бұл мен ғой !» қойлымы	1			сахналау		Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
8		Талдау сабағы	1
9		«Біз бейбіт елдің – ұланымыз »	1			шығарма
10		С.Мұратбеков « Жусан иісі »	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті тереңдетіп оқыту»
12		Шығар маның тіл көркемдігі	1
13		Талдау сабағы	1
14		Аян бейнесі	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
15		« Жетім көрсең жебей жүр »	1			Ой-толғау
16		М.Мақатаев «Пай ,пай, киелі неткен жер!»	1
17		« Поэзия»	1
18		Қ.Мырзалиев «Әже туралы ән»	1
19		Практикалық сабақ	1
20		Ф.Оңғарсынова «Қазақтың дәстүрлері»	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті тереңдетіп оқыту»
21		К.Ахметова «Қазақтың қайсар рухы» өлеңі.	1
22		М.Шаханов « Тілек»	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті тереңдетіп оқыту»
23		«Төрт ана »	1
24		« Болу керек төрт ана »	1			Конференция сабақ
25		Тіл ұстарту	1					Қ.Бітібаева «Әдебиетті оқыту әдістемесі»
26		Ә.Марқабаев. «Күнге тағы дақ түсті»	1
27		Шығармадағы кейіпкерлер бейнесі	1
28		Шығарманың тәрбиелік мәні	1
29		М.Гумеров. «Жұмбақ сәуле» фантастикалық әңгімелері	1
30		Адам қиялының ұшқырлығы	1
31		Өздік жұмысы	1
32		Жылдық қайталау сабағы	1

Түсінік хат

   «Әдебиет- сөз өнері». Ол өнердің бір саласы. Әдебиет пәні өнер пәні. Әдебиетті ұлағатты адамдар «адамтану құралы» десе, біз әдебиет пәнін «адам тәрбиелеу құралы» дейді. Ол жасөспірімдерге әдебиеттанудан, сөз маржандарының қыр-сырын үйренуден жай білім беріп қоймайды,  ең бастысы, өмірдің қымбаттысы, ең асылы- жақсылық пен ізгіліктің ұрығын себеді. Әдебиет пәнінің әр сабағын адам бойындағы асқақ арман, әдемі сенім,  әсемдік пен сұлулыққа құштарлық тәрізді ең мөлдір сезімдер мен кісілік қасиеттер туралы сырласу сабағы десек те болады. Әдебиет пәні арқылы оқушылардың  рухани дүниесі баийды, туған тілін сүйеді, елін, адамзатты құрметтеуге деген сезімдерге тәрбиелейді.Әдебиет пәнінің жас ұрпақты уақыт талабына сай тәрбиелеу үлесіне қосар үлесі үлкен. Ол жақсы мен жаманның ара жігін ажырата білуіне, адамгершілік сезімнің ұшталып, имандылық қасиеттердің оянуына септігін тигізеді. Сондықтан әдебиет пәнін оқытуға ерекше назар аударылады. Сонымен, әдебиетті оқытудың басты мақсаты-  сөз өнерінің қыр-сырымен таныстыру, халық даналығы, халық өсиеттерінен нәр алғызу, кітапқа деген ынтасын ояту, халықтың рухани байлығы- әдебиетті жан-жақты игерту, сол арқылы имандылыққа, инабаттылыққа, парасаттылыққа, сұлулыққа тәрбиелеу.

Мақсаттары мен міндеттері:

- Әдебиеттің адамзат қауымы ғасырлар бойы жасаған өнердің бір түрі екендігі, өнер болғанда сөз өнері екендігі туралы ұғымдарын қалыптастыру;

- Туған әдебиетіміздің өзіндік ерекшелігі, оның адамзат әдебиеті мен мәдениетіндегі орны туралы ұғымдарын толықтыру, жетілдіру;

- Әдебиеттің өзіндік табиғатын даралай, саралай отырып,  ондағы дәстүр мен жаңашылдық, әдеби кезеңдер, оның адамзат тарихымен тығыз байланысы жайындағы білімдерін қалыптастыру;

- Ауызша, жазбаша, еркін, көркем сөйлеуге, жаза білуге үйрету;

- Көркем туындыны оқи отырып, эстетикалық талғамдарын дамыта отырып, оны әдеби тұрғыдан сауатты  талдай білуге дағдыландыру;

- Әдебиеттану ғылымы, сыны, оның мақсаты, міндеті, маңызы туралы білімдерін қалыптастыру;

- Әдебиетті өмірмен байланыстыра, өзіндік табиғатын аша отырып, адамзат тарихымен тығыз сабақтастығын айқындау;

- Эстетикалық сезімдерін, талғамдарын тәрбиелеу, адамгершілікке адамдық барлық жақсы қасиеттерге баулу. Туған халқының тілі, оның әдебиетіне деген қызығушылығын арттыру;

Күтілетін нәтиже:

     Курс соңында оқушылар өтілген материал мен жаңа сабақты байланыстыру арқылы оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеті дамиды, жаңа сабақтың негізгі тақырыбын біледі, түсінеді, алған білімдерін күнделікті өмірде қолдана алады..

    Шығармашылық, топтық тапсырмалар орындайды. Өзіндік пікірлер айтып, еркін сөйлесуге үйренеді. Тапсырмалар орындау арқылы сыни ойлау дағдылары қалыптасады.

Пайдаланған әдебиеттер:

1. Қабдолов З. Екі томдық шығармалар .ІІ том.А.,1983.

2. Байтұрсынов А. Шығармалар.А., 1989.

3. Мүсірепов Ғ. Заман және әдебиет.А.,1982.

4. Әуезов М. 20 томдық шығармалар.19-том.А.,1985.

5. Кәкішев Т. Қазақ әдебиетінің сынының тарихы. А.,1998.

6. Әуезов М. Әдебиет тарихы.А.,1991.

8.Серғалиев М. Сөз сарасы. А., 1989.

9. Бітібаева Қ. Сабақ тиімділігін арттыру. А.,Рауан,1991.

10. Бітібаева Қ. Әдебиетті оқыту әдістемесі. Рауан,1997