Уыд адœмœн уарзон йœ зарœг,йœ цардœй.
Суанты Кимы райгуырдыл сœххœст 75 азы.
( райгуырд 1940 азы , амард 29майы 1995азы)
(хъуысы музыкæ,æвдыст цæуынц слайдтæ).
Ахуыргæнæг. Зарœг
зœрдœйы райгуыры ,сœууон бœлонау стœхы риуыгуыдыры тарфœй.Адœймаг œм хъусынœй нал фефсœды...
Мœнœ ныр дœр œрдœгрох мысинагау фœзынд кœцœйдœр,рагбонтœй фœстœмœ хœрзиуœгау мœ зœрдœйы рœбыны œвœрд зарœг.Ǽмœ та йœ амœттаг кœддœрау
фœуыдзынœн!
Уœд,œнусы œрдœджы
размœ,Алагиры Культурœйы хœдзармœ œрœмбырд сты аивадуарзджыта.Уыцы бон сœм
œрбацыдысты республикайы радиойы музыкалон редакцийœ дœр,цœмœй хœдахуыр
артистты зарджытœ œмœ цœгъдтытœм байхъусой œмœ сын сœ хуыздœрты магнитофоны
лентœйыл ныффыссой.
Суанты Кимы рад куы
œрхœццœ,уœд адœм нымдзœгъд кодтой:йœ рахызтмœ œхсызгонœй œнхъœлмœ кастысты!Ǽмœ
та сœ нœ фœсайдта.Тынг зœрдœмœдзœугœ акодта уырыссаг адœмон œмœ советон
композиторты зарджытœ.
Лœппу аив йœ сœрœй
акуывта œмœ œмбœрзœны фœстœ фœаууон.Фœлœ йœ тыхджын къухœмдзœгъд ногœй
раздœхта.
-Ирон зарœг
акœн,ирон!-райхъуыст фœйнœрдыгœй.Ким худœнбылœй каст йе мбœлттœм.Уыдон ын
бамбœрстой йœ цœстœнгас œмœ иукъордœй схызтысты сценœмœ.
Аивœзтысты фœндыры
тœнтœ œмœ залыл апырх сты Къостайы «Ǽнœ хай»-ы зœлтœ...
Зарœг «Ǽнœ
хай». Мœ
Иры фœсивœд,дœ цинœй, дœ хъыгœй,
Фаластон мœ сау зœрдœ дард.
Цы ма мын кœндзына,дœ цœстыты сыгœй
Ǽнœ хай фœуыдзœн мœ мард...
Чи œнхъœл уыд,œмœ
адœмон зарœг чи сси,уымœн алагираг скъоладзау ратдзœн ног цард,ног œвœллайгœ
базыртœ?!
1-аг архайœг.Курдиат алкœмœн дœр Хуыцауы лœвар вœййы.Кœд
афтœ у,уœдКимœн дœр зарœггœнœджы курдиат йемœ райгуырд.Фыдœй фыртмœ Суантœн сœ
арœхсдзинад œмбисондœн баззад.(Йœ кœстœр œфсымœр Хъазыбег дœр зынгонд драмон
артист œмœ зарœггœнœг у.Сœ фыды œфсымœр Суаты Федыры чи нœ зыдта,ахœм нœ
уыд).Ǽнœ уыдон сœ хъœубœсты цины хъуыддœгтœ фидаугœ нœ кодтой.
Профессионалон
сценœмœ йœ фœндаг гуыргъахъ уыдис Суанты Кимœн.цалынмœ йœ курдиат арвœрдынау
сœрттывта.адœмы зœрдœтœм ныххызт,уœдмœ.
Скъолайы ма куы ахуыр
кодта,уœдœй œрбахуыдтой Алагиры Культурœйы хœдзармœ.
Уым Суанты Ким œмœ иннœ
курдиатджын фœсивœдимœ архайдта хихъœппарисадон къордты.Арœх лœвœрдтой
концерттœ Алагиры,Садоны,Мызуры œмœ œндœр хъœуты.
2-аг архайœг. Хœдахуыр артист уœвгœйœ цы арфœйы гœххœттытœ
œмœ лауреаты нœмттœ райста,уыдонœй,зындгонд зарœггœнœг куы сси,уœддœр йœ зœрдœ
ради. Уыцы хорзœхты œхсœн уыди Мœскуыйы фœсивœды œмœ студентты œхсœзœм дунеон
фестивалы дипломанты œвдисœндар дœр.
1960 азы
архайдта Мœскуыйы Цœгат Ирыстоны литературœйы œмœ аивады декадœйы. Уыцы аз ма
Кимы царды œрцыд ноджыдœр иу бœллиццаг цау: ирон радиойы адœмон инструментты
оркестирмœ акодта, абон дœр Иры дзыллœтœ кœуыл цин кœнынц, ахœм цалдœр зарœджы.
Зарджытœ: «О.чызджытœ», «Мœ хуры хай».
Фœлœ œрыгон
зарœггœнœг хъуыды кодта консерваторимœ бацœуыныл. Кœд йœ зœрдœ йœхиуыл дардта,
уœддœр...
Раст уыцы
заман œм фœдзырдта республикœйы культурœйы уœды министр Бититы Степан. Битийы-фырт
œм бакаст œмœ йœ афарста: «Къостайы «Ǽнœ хай» ды зарыдтœ?». О, зœгъгœ, йын
œфсœрмдзœстœй дзуапп радта. Азар, дам, ма йœ. Суанты лœппу йœ афтœ зœрдтагœй
азарыд, œмœ, министрœн йœ цœссыгтœ œркалдысты. Стœй йын загъта: «Ацу œмœ дœ
фыдœй œхца ракур, мœнœ дын мœхœдœг дœр мысайнаг дœс туманы дœттын œмœ дœ
Уастырджи фœндараст фœкœнœд Саратовы консерваторимœ!»
Райсомœй Ким
сœхимœ œрхœццœ, йœ фыд Симонœн йœ хабар ракодта, уый загъта йœ фыртœн: «Афтœ
мœм кœсы, цыма сарœхсдзынœ, стœй цыма Ирыстон дœр нœ фœхудинаг кœндзынœ...»
Мœйы фœстœ Ким
сœхимœ тел ныццавта, консерварийы студент кœй сси, уый тыххœй». Уалынмœ йœм
дыккаг курсы фœстœ фœсидтысты Советон Ǽфсады рœнхъытœм, œмœ цыппар азмœ œввахс
уым фœци. Службœ кодта Дард Хурыскœсœны хœстон флоты...
3-аг архайœг. Службœйы азты Ким бахœлар алы адœмты
минœвœрттимœ. Уыдон дœр бирœ уарзтой хъœлдзœг, хœларзœрдœ ирон лœппуйы. Ноджы
йœ зарджытœ! Уыдонмœ хъусгœйœ-иу цыфœнды фœллад дœр цыдœр фœци.
Ǽрыгон
зарœггœнœг архайдта œфсœддон хихъœппœрисадон œркастыты. Сабыр фурды флоты
эстрадон оркестримœ 1965 азы œрбацыд Мœскуымœ. Уым Уœлахизы юбилейы боны кадœн
фестивалы Суаны-фыртœн радтой лауреаты ном. Уый тыххœй фыста газет «Красная
звезда».
Зарœг «Фронтовики».
Канд œфсœддонты
зœрдœтœ нœ рухс кодта Ким. Йœ зарджытœ арœх зœлыдысты Камчаткœйы облœстон
радиойœ, арœзтой йыл сœрмагонд равдыстытœ.
«Ацы саулагъз
лœппумœ стыр сфœлдыстадон фидœн œнхъœлмœ кœсы, - фыстой нœ курдиатджын
œмзœххоны тыххœй хурыскœсœйнаг журналисттœ. – Йœ лирикон тенор œнцон œмœ иттœг
дœсныйœ бады куыд эстрадон, афтœ классикон уацмыстыл. Мах нœ бадис кœндзыстœм,
хœстœгдœр азты Суанты Кимыл сœ цœст куы œрœвœрой зындгонд музыкалон театртœ œмœ
филармонитœ, уœддœр».
4-аг архайœг. Ахицœн службœйы рœстœг. Зноны денджызон
арœнхъахъхъœнœг ногœй бахызт уœлдœр скъолайы къœсœрœй. Уал азы фœстœ œнцон нœ
уыдис ахуыры œййафын, фœлœ зœрдœргъœвд лœппу зындзинœдтœн сфœлтœрдта.
Консерватори
каст фœци œнтыстджынœй. Хуыдтой йœ алы рœттœм. Зœрдœтœ йын œвœрдтой цœрыны
уавœртœй дœр, фœлœ йœм йœ райгуырœн зœххœй зынаргъдœр ницы каст. Нœхимœ кусын
райдыдта филармонийы солистœй.
1970 азы кœрон
Суаны-фырты œрбахуыдтой Цœгат Ирыстоны телеуынынадмœ. Бирœтœ ма хъуыды
кœндзысты уыцы фыццаг фембœлд. Алы зарœджы, алы романсы дœр Ким œвœрдта йœ
зœрдœйы хай, фœлгонц сœ кодта ирд ахорœнтœй. Уымœн афтœ бирœ фыстœджытœ œрбацыд
œрыгон зарœггœнœджы номыл музыкалон редакцимœ. Зœрдиаг арфœты фœстœ йœм адœм
хатыдысты, цœмœй йœ хъус тынгдœр адара ирон композиторты сфœлдыстадмœ.
Ǽмœ сын сœххœст
кодта сœ фœндон. Цыбыр рœстœгмœ срœвдз ис ног репертуар. Сœйраг бынат дзы
œрцахстой ирон зарджытœ: Гуырдзыбегты Зауырбеджы, Плиты Христофоры, Кокойты
Асланы, Гœбœраты Ильяйы, Бериты Алыбеджы œмœ иннœты уацмыстœ.
Зарœг. «Мады ном ».
5-аг архайœг. Ралœууыд фыццаг гастролты рœстœг. Афœдзы
дœргъы Гокъинаты Игоры эстрадон къордимœ œрзылд Сыбыр œмœ Дард Хурыскœсœныл.
Ǽвдайœм-œстайœм
азты, йœ балцыты географи ноджы фœуœрœхдœр. Цœгат Ирыстоны паддзахадон къордтœ
«Алые маки», «Поющие электрины», Джигиты ритма», «Хъазыбег» œмœ œндœртимœ нœ
бœстœцы кœцы ран нœ уыд, ахœм, œвœццœгœн, нал баззад.
Нœ
республикœйы минœвœрттœ сœ арœхстдзинад къорд хатты œвдыстой Польшœ,
Чехославаки, Венгри, Румыны, Болгари, Манголы, Сири, Египет œмœ œндœр
паддзахœдты.
Кимы œмбисонды
хъœлœс фыст œрцыд пластинкœтыл, аудиолентœтыл. Адœм-иу сœ уайтагъд алхœдтой. Йœ
телевизион концерттœ œмœ музыкалон клиптœ œрвгъуыз экраныл кœд нœ фœзындысты,
ахœм мœй нœ уыд. Уымœй уœлдай ма архайдта кинонывтœ « Тайна кубачинского
браслета», «Во всем виновата Залина» œмœ œндœрты.
Зарœг. «Чызгай».
Ахуыргœнœг. Йœ мœлœты хœдразмœ сœххœст йœ рагон бœллиц
– паддзахадон эстрадон оркестр саразын. Аивœдты хœдзары ног коллективыл œнœхъœн
дзыллœтœ куы цин кодтой, уœд Суаны-фыртœй амондджындœр адœймаг, œвœццœгœн,
дун-дунетыл нœ уыд. Йœ цœстытœ фырцинœй цœхœртœ калдтой. Уыцы изœр йœ тыхджын
хъœлœс дœр уœлдай ирддœр, уœлдай аив œмœ парахатдœрœй зœлыд. Сценœ дидинджыты
бын фœци. Арфœтœ, рœсугъд ныстуантœ, зœрдиаг хъœбыстœ.
Зарœг. «Мœ Ирыстон»..
Ахуыргœнœг. Ахœм œнœнцой цардœй цардис Суанты
Ким.Фœлœ 1995-œм азы сœрды тœккœ къœсœрыл œвирхъауœй фœмард...
Зарœг «Зонын».
6-œм архайœг. Уœрœсейы Федерарацийы сгуыхт артист Суанты
Ким стыр œмœ фœрнœйдзаг фœд ныууагъта ирон аивад œмœ культурœйы. Фœлœ йын йе
сфœлдыстад нырма профессион œгъдауœй ничи раиртœста. Cœ
репертуары œппœтœй зынгœдœр бынат ахстой Къостайы œмдзœвгœтыл фыст зарджытœ.
Адœймаг афтœ дœр ахъуыды кœны, цыма уал азы поэты œхсидгœ рœнхъытœ œнхъœлмœ
кастысты, цœмœй сœ искœд бон Ким йœ курдиаты цœхœрœй фœуддзыд кœна! Ǽрмœст «Ǽнœ
хай» йеддœмœ куы ницы рахастаид Суаны-фырт адœмы рœгъмœ, уœддœр йœ ном
сызгъœрин дамгъœтœй фыст œрцыдаид ирон культурœйы къœйдурыл. Уымœй йœхицœн
самадта œвœджиауы цыртдзœвœн...
Зарœг «Ǽнœ хай».
Ахуыргæнæг .Байхъусут-ма нæ зындгонд адæмы мысинæгтæм
Суанты Кимы тыххæй.
Дзасохты Мудзафер, Ирыстоны адœмон фыссœг.
Хетœгкаты
Къостайы номыл паддзахадон премийы лауреат.
-Суанты Кимы хорз
зыдтон œз дœр,иумœ нын уыд сфœлдыстадон бастдзинœдтœ дœр.Уый канд курдиатджын
зарœггœнœг нœ уыд,фœлœ йœ адœм зыдтой халарзœрдœ.œмгарджын œмœ рœсугъд
адœймагœй.Сфœлдыстадон куыстмœ алкœддœр каст барнон цœстœй.Иуœй –иу артисттау
уый сценœйœ иу зарœг дœр никуы акодта фонограммœмœ гœсгœ.Алы зарœг дœр зарыд
йœхи хъœлœсœй.
Ким мœ фыст
œмдзœвгœтœм гœсгœ азарыд œхсœз зарœджы.Уыдонимœ-«Хœрзœггурœггаг», «Тœхуды», «Мœ
иунœг хур», «Дœ цœст ма мœм иу хатт фœныкъул» ,
«Цыппораздзыд
уарзодзинад» œмœ œндœртœ.
Зарœг
«Цыппораздзыд уарзондзинад».
Суанты Кимœн йе ппœт
цард дœр баст уыдис зарœгимœ.Разœй йœм œнхъœлмœ кастысты бирœ рœсугъд
фœндтœ.Уый бирœ хъарутœ бахардз кодта ууыл,цœмœй нœ республикœйы арœзт œрцыдаид
Паддзахадон национ эстрадœйы оркестр.Абон уыцы оркестр хœссы Кимы ном.
Зарœг
«Уарзгœ дœ куы кœнын».
Макоты Ацœмœз,
РЦИ-Аланийы Композиторты цœдисы сœрдар.
-Суанты Ким уыд œцœг
адœмон зарœггœнœг.Уымœн œрдз балœвар кодта œвœджиауы стыр курдиат.Уый йœ алы
зарœг дœр зарыд зœрдœйœ.Ирон аивады дœр рœбинагдœр бынат уый тыххœй œрцахстой.
Нœ зындгонд композитортœ-иу
сœхи уœлдай амондджындœр хуыдтой,œмœ-иу сын Ким сœ фыст музыкœмœ гœсгœ куы
зарыд сœ зарджытœ.
Цасфœнды рœстœг куы
рацœуы,уœддœр УФ-йы сгуыхт œмœ нœ республикœйы адœмон артист Суанты Кимы
зœрдœмœхъаргœ зарджытœм алкœддœр адœм хъусдзысты зœрдиагœй œмœ йын йœ рухс ном
рœсугъдœй дардзысты сœ зœрдыл.
Зарœг
«Мады зарœг» (ныхœстœ Гуырдзыбегты И,
музыкœ Гуырдзыбегты Г.)
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.