Мастер-класс " Пишем эссе"

Мастер-класс

              «ФГОС шартларында татар теле һәм әдәбияты

              укытучысының эшчәнлеге. Иҗади эссе язабыз.”

Максат: Эссе язу техникасын өйрәнгәндә педагогларга профессиональ осталыкларын гади күнегүләр һәм биремнәр белән укучыларның иҗади осталыкларын үстерү.

Бурычлар: балаларны эссе жанры белән таныштыру юлларын педагогларга күрсәтергә;

Формасы: практик-лекция; укытучыларга ,укучылардан башка

Җиһазлау:компьютер, проектор, памятка1, памятка2, төрле таҗлар, чәчәк, фломастерлар, ручка, кәгазьләр, чәчәкләр белән ваза.

Мастер-класс барышы.

1.Исәнләшү.

Исәнмесез, хөрмәтле коллегалар!Үзем белән таныштырырга рөхсәт итегез, мин Минһаҗева Ләйсинә Наил кызы, Киров өлкәсе Нократ аланы районы Урта Шөн урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы.

Бүген сезнең белән педагогик тәҗрибәм белән уртаклашасым килә.

2.Слайд 1.

“Позитив кәеф” алымы.

Безнең иң озын чирек тәмамланып килә, бәйгебезнең икенче көне. Мин сезгә кәефләрегезне күтәрергә тәкъдим итәм: зинһар, түгәрәкләшеп бастык. Без хәзер менә бу чәчәкне бер-беребезгә бирешәбез һәм комплиментлар әйтәбез.

—Рәхмәт, бу мастер-класс сездә бераз кызыксыну уятыр дип ышанып калам, һәм үзегезне укучылар урынында хис итәрсез.

—Урыннарыгызга утырганчы, төркемнәргә буленергә кирәк.Төсләр буенча бүленәбез.

—Димәк, башлыйбыз!

Слайд 2.

Мастер-классымның темасы “ФГОС шартларында татар теле һәм әдәбияты укытучысының эшчәнлеге.Иҗади эссе язабыз”

Слайд 3.

ФГОС таләпләре буенча һәрбер дәрес нәрсәдән башлана?(Дәреснең темасын һәм максатын билгеләргә)

Әйдәгез, дәреснең темасын һәм максатын бергә билгелик.

Слайд 4.

Целеполагание-  уку максатын кую.

Максат нинди булырга тиеш.

·        конкрет, ирешерлек, чын.

·        дәреснең эчәлегенә һәм тибына туры килергә

·        шәхескә

Слайд 5.

Уку максатын куюның алымнарын классификацияләү

1)Визуальные (визуаль)

·        тема-сорау

·        билгеләмәә өстендә эш

·        ачык тап ситуациясе

·        проблемалы ситуация

·        группалар

2)аудиаль

·        якынлаштыручы диалог

·        сүзне җый

·        узган дәрес проблемасы

Күбесенчә уку максатын кую диалогка төзелә, шуңа күрә сорауны бик дөрес формалаштыру мөһим, балаларны сорауларга җавап бирергә генә түгел, ә сорауларны уйлап табарга өйрәтергә кирәк.

 Уку максаты куюның берничә төрен карап үтик.

Төшенчә өстендә эш С-6

Укучыларга теманы күреп аңлау өчен сүзләрнең һәрберсен аңлатырга яки “Аңлатмалы сүзлек”тән эзләп табарга тәкъдим итәм. Мәсәлән “ Лексика һәм фразеология” темасы.  Сүзләрнең мәгънәсеннән дәреснең максатын билгелибез.

Лексика. Фразеология төшенчәсенең нәрсә аңлатканын белергә. Лексика нәрсә өйрәнүен билгеләгә, фразеологик әйтемнәрнең лексик мәгънәсен ачыкларга өйрәнү.

С-7 Досмысливание. Уйлап, аңлап бетерү

Дәреснең темасы һәм ярдәмче сүзләр бирелә.

Белергә телим.....

Булдырачакмын....

Уйлана алам  ( смогу поразмышлятҗ)

Ярдәмче сүзләр ярдәмендә уку максаты кую

С-8 Якты тап ситуациясе( Яркого пятна)

 Бер типтагы сүзләр арасында бер сүзне икенче төс белән яки размер белән билгеләп куябыз һәм балаларның карашлары шунда төшә. Бергәләп бу аермалылыкның сәбәбе ачыклана. Моннан соң дәреснең темасы һәм максаты билгеләнелә.

С9 Проблемалы ситуаөия

Актуалҗләштерү этабында билгеле һәм билгеле булмаган  мәгълүмат арасында каршы ситуаөия тудырыла. Яңа материалны өйрәнүгә кирәк белемнәр кабатлана . Бу алым эзлекле алып барыла

-үзең эзләп табу

- нәтиҗәне бергәләп тикшерү

-укучының нинди авырлыклар белән очрашуын билгеләү

- дәреснең бурычларын кую.

С10 Дәреснең темасын” җете төс” алымы кулланып билгелик

С11 Дәресебезнең темасы “ Иҗади эссе” Темадан чыгып дәреснең максатын билгелибез.

Белергә телим...

Тәҗрибә туплыйм...

Булдыра алачакмын...

-         Бүген дәрестә эссе язуда тәҗрибәбезне үстерү өстендә эшләячәкбез. Эссе ңанры турында белемнәребезне артырырбыз, иҗади төркемнәрдә эшләгәндә сөйләм кулҗтурасы өстендә эшләрбез

II Актуальләштерү

Иҗат белән шөгылҗләнә башлаганчы мин  сезгә эссе ңанрының структурасын, аның үзенчәлекләрен искә төшерергә тәкүдим итәм.

Биктә серле сүз “эссе”

Эссе – мөгаен, әдәбиятта очрый торган иңсерле, ләкин хәзерге вакытта киң таралган ңанрларның берсе. Мин мәктәптә укыганда эссене уйларның ирекле агымы һәм аны һәркем яза ала дип аңлаталар иде. Миңа нәрсә язсаң да  була төсле тоела иде, бернинди аерым законнары юк кебек иде. Үземә нәрсә ошаса, шуны уйлап, тәртипсез рәвештә җиткерә идем һәм моннан канәгатҗ кала идем. Мин эссе яза алам дигән уй барлыкка килде. Ләкин чыннан да әдәби ңанр буларак эссенең нәрсә икәнен тулысынча аңәап бетерә алмадым.берничә елдан соң үзем өчен бу жанрның серле икәнен, аның үзенчәлекләренә төшенә башладым.

С-12 Эссе жанры 17 гасырда Европа әдәбиятында, бигрәк тә Англиядә популярлаша.

С13 ә үзенчәлекләре нидә соң? Образлылык. Афоризмнарның булуы, сөйләм теленә якынрак , үзеңнең кичерешләреңне, уйларыңны сурәтләү.

 С 14 Структурасына игүтибар итик. Әдәбияттан гади сочинение кебек: кереш., төп өлеш, йомгаклау, ләкин эссенең аермалы үзенчәлеге булып аның композиөиясенең ирекле булуы.

С15Сүзлек өстендә эш.” Искәртмә№1 Әгәр сезгә таныш булмаган сүзләр булса искәртмәдән файдаланырга мөмкин.

Афоризм-

Образлылык

Ассоциация

Фәлсәфи

3. Алган белемнәрне беренчел ныгыту. “ Үз таянычың” педагогик техника алымы . Төрле төстәге конспект белән эш.

- Безнең алда төрле төстәге конспект, аларның таҗларында эссегә хас булган һәм булмаган сүзләр, фразалар бирелгән. Артык таҗларын алырга кирәк һәм эссе сүзе янына куя барырга кирәк.Мәсәлән, мин әсәргә тулы анализ дигән фразаны алдым. Сез дәвам итәсез. Таҗларда мондый сүзләр язылган: фантазия(хыял), образлылык, ассоцияция, уйланулар, эчке кичерешләр, геройга характеристика, әсәргә тулы анализ, әдәби һәм фәнни стилҗнең бергәлеге, нәтиҗә әсәрнең анализыннан килә., композицион структурасы ирекле.

- рәхмәт без биремне үтәдек.

4. Үзләштерелгән белемнәрне куллану

  Синквейн

1нче юл исем, төп темасы

2 ике сыйфат

3 3 фигылҗ

4 фраза, мәгнә белдерә торган

5 исем

С16 Сүзлек разминкасы Ассоциация уены

Эшебезне дәвам итәбез,хәзер иҗат итәргә күчәбез.Сезнең алда чәчәк. Сез аңа карагач нәрсә турында уйлыйсың? Сездә нинди ассоциация барлыкка килә.Сүзләр, сүзтезмәләр язабыз.мин башлыйм. Чәчәк хуш исле, яшел, ал.исле,күзләрне сөендерә.

С17

Ә хәзер позитив эчтәлек белән тулыландырыйк. Яшел төс тынычландыра

...Эшчәнлек төрен алмаштыру, эстетик караш формалаштыру

-         Әйдәгез эшебезне бераз куеп торабыз. Безнең тормышыбызда матур бәйрәмнәр бик күп.яраткан кешеләребезгә чәчәкләр бүләк итәбез. Моны ничек дөрес эшләргә?

-         Чәчәкләргә элек=электән зур мәгүнә биргәннәр, чәчәкләр теле белән үзеңнең уйларыңны җиткерергә була

-         .С18 малайларга ,кызлага кечкенә, ләкин ачык төстәге букет булырга тиеш.

-         С19

-         Өлкәннәргә зур сабаклы чәчәкләр. Һәрбер кешегә бүләккә чәчәк кабул итү матурдыр.

Группаларга иҗади эш.

Хәзер эшебезне дәвам итәбез. Исегезгә төшереп үтәсем килә, иҗади эсселәрнең бер төре ул әкият. Хәзер без кечкенә әкият язып карыйбыз. Башы һәм терәк җөмләләр бирелә.

Кереш.яшәгән ди бер чәчәк...

Төп өлеш. Көннәрдән-беркөнне чәчәкнең сәяхәткә чыгасы килгән һәм ул киткән...

Йомгаклау. Чәчәк аңлап алган...

5. Биремне тикшерү

Ә хәзер әкиятләрне тыңлап карыйк. Күз алдыгызга китерегез, без радиода әдәби сәхифә рубрикасында эшлибез, безне тыңлаучылар кечкенә балалар. Әкиятегез балалар га ошарлык булсын.

Төркемнәр үз эшләрен тәкдим итәләр

-         Без сезнең белән бик яхшы эшләдек.барыгыз да биремне эшләде. Рәхмәтемне белдерәм

С20

IV.Йомгаклау.

Прием” Резюме”.

-безнең мастер –классыбыз ахырына якынлаша. Эшебезнең нәтиҗәсен ясыйк. Тагын бер тапкыр эссе турында нәрсәләр белдек. Төрле төстәге таҗларга карыйк. Бу таҗларда фантазия, образлылык. Ассоциация, уйланулар, кичерешләр, ирекле композиөияле. Кире максатыбызга кайтабыз.

V. Рефлексия. Слайдтагы рәсемнәрән сезгә туры килгәнен сайлап алыгыз.

Чүл- көн саен берүк

Тау башына менү- авыр, ләкин кызыклы

Сазлык- сазлыкка бату күңелле түгел

Томан- бәлки, монда ниндидер кызыклы  фикер бардыр

Җилкән астында дулкыннарда –тиз һәм җиңел

Урман юлы-һәрбер борылыштан соң ниндидер яңалык.

-эшегез  өчен рәхмәт. Бу занятиедән сез үзегезгә нәрсәдер алсагыз мин шатмын.