"Одағайдың түрлері" қазақ тілінен ашық сабақ (7 сынып)

Сабақтың  тақырыбы:  Одағайдың  түрлері.

Сабақтың мақсаты:

                                  а)  білімділігі:  Одағайдың түрлерін меңгерту. Сөйлем ішінен   

                                       одағайдың түрлерін ажырата білу ерекшеліктерін, емлесін       

                                       аша көрсету.

                                  ә)  дамытушылығы:  Оқушылардың  жазу сауаттылықтарын

                                       дамыту,  сөздік қорларын шыңдау, логикалық ойлау

                                       қабілеттерін дамыту.

                                  б) тәрбиелігі: оқушыларды  адамгершілікке, бірлікке,

                                       әдептілікке, ынтымақтастыққа баулу.   

Сабақтың түрі:  Дәстүрлі.

Сабақтың типі:  Аралас.

Сабақтың  әдісі:  Түсіндіру, талдау, сұрақ-жауап.

Сабақтың  көрнекілігі: Сызба, семантикалық  карта, сәйкестендіру жүйесі.

Сабақтың пән аралық байланысы:  жаратылыстану.

                                               I   Ұйымдастыру:

(Оқушылармен амандасу, сынып тазалығына зер  салу, оқушыларды түгелдеу, оқу құралдарын қадағалау.)

                                              III  Үй тапсырмасын тексеру:

( Одағай  сөздер туралы түсінік. Ереже. Тапсырма: одағай сөздерге сөйлемдер құрау.)

                                              IV   Жаңа сабақ барысы:

Ереже:

   Толық  мағынасы жоқ, затты,  құбылысты,  әрекетті нақты білдірмей, тек адамның  әр түрлі көңіл-күйін, сезімін білдіретін,  немесе жан-жануарларға қаратып айтылатын сөздер  одағай сөздер деп аталады.

Одағайдың түрлері :

Көңіл күй	Жекіру	Шақыру
Шаттану, таңырқау, өкіну, қуану, ренжу, түңілу мәнді сөздер.	Жекіру, тыйым салу, бұйыру мәнді сөздер.	Мал, ит құсты шақыру қуу мәнді сөздер.
Алақай, ойпырай, пәлі, қап, ой, ей, беу, әттегенай.	Тәйт, жә, тек.	Кә-кә, пырс, шөре-шөре, аухау-аухау.

Одағайдың ерекшеліктері:

Ø  Одағай сөздер оқшау айтылады.

Ø  Одағай сөздердің толық мағынасы болмайды.

Ø  Одағай сөздер сөйлем мүшесінің қызметін атқара алмайды.

Одағайдың емлесі:

Одағай сөздер сөйлемнің басында да, ортасында да, соңында да кездесе береді.

1.      Ойпырай , осы сізге түсер пайда бар ма?!

2.      Сізге, тәйірі  ,  со да сөз боп па?!

3.      Соны  айтшы, бәсе!

 Тапсырма №1

Сәйкестендіру жүйесі.

                                                          

                                                                                                                                            

                      

     Тапсырма №2   

     Кім шапшаң?

а	1.2.3.2.4.2	Тамаша.
в	4.5.6.7.5.8.	Шіркін.
с	4.12.6.13 - 4.12.6.13.	Шөре-шөре.
д	14.15.9.5.	Пәлі.

1-Т,  2-А, 3-М, 4-Ш, 5-І, 6-Р, 7-К, 8-Н, 9-Л, 12-Ө, 13-Е, 14-П, 15-Ә;

 Берілген кілт сөздерді шешсеңдер одағай сөздерді оқи аласыңдар.

Тапсырма №3

Одағайлар  Мысалдар	Көңіл күй а	Шақыру        в	Жекіру       с
Пай-пай	+
Прыс		+
Тек			+
Әттең	+
Жә			+
Алақай	+
Шөре-шөре		+
Бәрекелді	+
Кә-кә			+
Тәйт			+

 Тапсырма №4

  Сергіту сәті

 А)    Екі жағынан оқығанда мағыналы сөздер шығуы керек.

     Мысалы.  Нарық – қыран                       ана – ана

                       Азат – таза                              нан-нан

                       Қыс - сық

                       Мыс - сым

Ә)  Сөз моншақ ойыны.

Мысалы: Айгүл  биледі               жүгірді           сөйледі          күлді          жылады.

Ақ     көйлек                   күн                   гүл                  түс                     жіп.

Оқушы таза               ұқыпты                әдепті             білімді           ұғымды.

Тапсырма №5

 Оқулық арқылы жұмыс:  316- жаттығу. Одағайларды тауып түрлеріне қарай ажыратыңдар.

 Үлгі:      Көңіл күй                     Шақыру                           Жекіру

                        Түу

Бекіту сұрақтары:

         1. Одағай  сөздер  дегеніміз  не?

               2. Одағай сөздердің  емлесі  туралы не білесіз?

               3. Одағай  сөздердің  ерекшеліктері  туралы  не білесіз?

               4. Қуану,  шаттану,  ренжу,  түңілу,өкіну  мәнді  сөздер  қандай  одағайларға  

               жатады?

               5. Мал,  ит,  құсты  шақыру,  қуу  мәнді  сөздер  одағай  сөздердің  қай  түріне

               жатады?

               6. Жекіру,  тыйым салу, бұйыру  мәнді  сөздер одағай  сөздердің  қай  түріне

               жатады?

Тапсырма № 6

Топтастыру  жүйесі.

 

Үй тапсырмасы: Одағайдың  түрлері.  Ереже .  317-жаттығу.

Одағай  сөздерді  тауып, түрлерін  ажыратып,  жоқ  жерлеріне  тыныс  белгілерін қойып  көшіріп  жазамыз.

Бағалау:  Оқушыларды  сабақ  барысында  білім  деңгейлеріне  байланысты бағалау.