Окружающий мир.3 класс ,урок по теме "Гаилә бюджеты"

Әйлән дөнья-тирә дөнья.

Дәрес темасы: Гаилә бюджеты (3 класс)

Максат:  “гаилә бюджеты”, гаиләнең “чыгымы” һәм “кереме” кебек социаль төшенчәләрне формалаштыру.  Укучыларда гаилә бюджетына сакчыл  караш,кече күңеллелек ,ярдәмчеллек сыйфатлары тәрбияләү. Логик фикерләү,кызыксынучанлыкны,сөйләм телен үстерү.

Бурычлар:

Укучыларга билгеле булган ситуацияләр белән экономиканын бәйләнешен

күзаллау;

Җәмгыятьнең әгьзасы буларак,социаль-сәяси тәҗрибәле укучы формалаштыру,кешеләргә ихтирамлы,кайгыртучан шәхес тәрбияләү

Дәрес барышы:

1.Оештыру өлеше

-Хәерле көн ,укучылар! Безгә бүген бергәләп эшләрбез,вакытны файдалы һәм эшлекле ,кызыклы үткәрербез.ә сез миңа булышырсыз дип ышанам.

II.Белемнәрне  актуальләштерү.

Бүген без сезнең белән “Экономика” дигән илгә сәяхәтебезне башлыйбыз.

Бу дәүләт чыннан да тылсымлы,серле.Аның үз кануннары,проблемалары,каршылыклары,таләпләре.

–Экономика нәрсәне өйрәнә?Алдагы дәрестә без нәрсә белән таныштык? (дәүләт  бюджетеы турында)

-Нәрсә ул дәүләт бюджеты? (план доходов и расходов государства)

- “Акча янчыгы” төшенчәсе нәрсә аңлата?(бюджет)

-Анда салына торган акчалар ничек атала?(керем0

-Дәүләт бюджетыннан чыга торган акчалар ничек атала? (чыгым)

- Дәүләт бюджетыннан  тыш тагын башка бюджет була аламы һәм нинди?

(Әйе ,гаилә бюджеты)

-Бергә яшәүче һәм бер хуҗалыкны алып бара торган кешеләрне ничек атыйбыз? (Гаилә)

III.Төп өлеш

Бүгенге дәреснең темасын билгеләп карагыз әле ,укучылар.

Без дәресне башлыйбыз,

Уйлыйбыз һәм уйныйбыз.

Бик кирәк бит ул безгә,

Ничек аңлатыйм сезгә?

Көн дә кибеткә бара,

Бар, теләгәнен ала

Кулында булса акча.

- Әйтеп карагыз әле,гаилә  бюджетындагы акчаларны шулай тотып буламы икән? (Балалар җавабы).

Мондый кешеләр турында нәрсә дип әйтергә була?(Үзләренең гаилә бюджетын планлаштыра белмиләр дип.)

- Мәкальләрне укыгыз.Без бүген нәрсәгә өйрәнербез?

Акыл булса,сум булыр.

Не будет ума, не будет и рубля.

Копейка рубль бережёт.

(Нәрсә ул гаилә бюджеты,ул ничек төзелә,гаилә хуҗалыгын ничек алып барырга,чагыштырырга,анализ ясарга,нәтиҗә ясарга өйрәнэбез.)

-Дәүләт бюджеты нәрсәдән торганын беләсез.Ә гаилә бюджеты нәрсәләрдән тора?.(Керем һәм чыгымнар)

IV.Рольләргә бүлеп уйнау.”Гаилә кереме чыганаклары”

Әби,әти,әни,олы абыйсы(кызы).Реквизитлар:Әбигә-яулык,күзлек.

Әтигә-галстук.Әнигә-алъяпкыч,курчак.Абыйга -студент билеты.

1бирем.

-Гаиләнең һәр әгъзасы үзенә керем чыганаын сайларга тиеш.(Карточкалар  тактага беркетелгән.)

Гаилә әгъзалары үзләренә тиешле карточканы алып такта янына баса.

–Әби– Пенсия.

– Абый – Стипендия.Уку йортларында яхшы билгеләргә укучыларга стипендия түләнә.

–Кечкенә кызы белән әни– Пособие.

– Әти –эшләгәнгә акчалата түләү.(Зарплата (оклад))

–Гаиләдә төп керем чыганагы кемдә? (Әтидә.Это заработная плата.Ул даими беркүләмдә булырга мөмкин.Шулай ук үзгәрергә мөмкин.Ни өчен?Кешегә эш өчен түләү һәр ай саен оклад икән,һәр ай саен билгеле бер күләмдә түләнә. Врач, укытучы,китапханәче керемне шулай кертә.Кайбер профессия ияләре эшләгән эшнең күләменә карап ала,сыйфатына карап акча ала. (Такая форма оплаты труда называетсясдельной.) Акча эшләгән эш сәгатенә карап түләнергә мөмкин.Мәсәлән,каравылчы.)

-Тагын нәрсә гаиләгә керем китерә?(Прочитайте стр. 77 п.1)

-Керемнең нинди төрләре турында белдегез?

-Алдан планлаштырмаган керем булырга мөмкинме?(Гонорар,акчалата бүләк,премия,отыш)

-Ә чыгымнар нинди булырга мөмкин?(Балаларның җаваплары)

-Керем һәм чыгымнын күләме нинди булырга мөмкин?Кайсы күбрәк булса яхшырак?

2 бирем.Гаиләнең чыгымын исәпләү.Практик эш.

Уен кагыйдәсен билгеләү.

*Гаилә дус ,тату булырга тиеш.

*Һәр гаилә әгъзасы карар кабул иткәндә үз фикерен әйтергә тиеш.

*Кем күбрәк тавыш бирә,шул карар кабул ителә.

*“Гаилә”дә киңәшләшкәндә,тәртипне сакларга.тавышланмаска,баш

каларга комачауламаска.

Парталарга куелган товар һәм бәяләргә игътибар итеп айлык чыгымны исәпләргә тырышырга кирәк.

Акчаларны кушып санагыз.Күпме булды?

Гаилә бюджеты 100 акчага исәпләнелгән иде.

-Кемнең күбрәк сарыф ителгән?

-Бюджетта нәрсә барлыкка килде?(Дефицит,акча җитмәү)

– -Кемнең азрак сарыф ителгән? Сез ни эшли аласыз?(Сакларга салырга,

җыеп барырга)

-Тормышта мондый күренешләрне күрергә була.Бер гаилә эшләгәнгә караганда чыгымы күбрәк,яки киресенчә,керем күбрәк чыгым азрак.Керем кешенең эшенә карап була,ә байлык кешенең акчаны ничек сарыф итүенә карый.

Әгәр дә бюджетка сыешмасаң,нишләргә була?Нәрсәне киметергә була?

Ә нәрсә ул экономия?(Сакчыл караш)

–Мәкальләрне аңлат. «Бережливость дороже богатства», «Копейка рубль бережет».

Без сезнең белән гаилә бюджетын уйнадык.Ә әти-әниләрегез аны планлаштыра.Сез дә гаилә бюджетын төзегәндә сакчыл булырга ,дөрес итеп үз бюджетыгзны төзергә өйрәнергә тиеш.

V.Йомгаклау,рефлексия.

Больше работаешь – лучше живёшь,

Лучше живёшь – больше людям даёшь,

Старым и малым, и тем, кто в нужде.

А будет нужно – помогут тебе.

Помни, мой друг, – в делах не зевай,

Прибыль свою и страны умножай.

Прибыль – трудам и уменью награда.

Как получить её? Думать тут надо.

Сложно? Не просто! Но ты уж прости,

В жизни у нас нет другого пути.

-Гаилә бюджетын планлаштыра белү мөһимме?

-Бүген сезгә иң кызыгы нәрсә булды?

-Нинди яңа белем алдыгыз?

Өй эше.

Туган көнеңә зур күләмдә акча бирсәләр,нәрсәгә сарыф итәрсең?Бюджетыңны планлаштыр.